|
2000
|
|
|
Eta, handik aitzina, morroia eta biok beheiti jaitsi, eta guardiak ikusi genituen kanpoan —zeren norbaitek laxatuak baitziren orduko—,
|
beren
zaldien bila; baita kapitaina ere, handik gutirat...
|
|
|
Aspaldiko ezagunak dituk komisaldegian. Aski izan diagu hogeita lau orduz
|
beren
zaldi kuttunean ibili gabe uztea, onez onean beren kolkoa zabaltzeko. Operazio garbia, inon bada-eta.
|
|
2004
|
|
|
Ukuiluan eguerdi aldera sartu ginenez, neguko arratsalde laburretako bat neukan gauera arte: orduan etorriko ziren mendikoak
|
beren
zaldietan, orduan jarraituko genuen La Vachek eta biok Balantzategiko arazoez hitz egiten. Baina, suerteak hala nahi izanda, arazo haiei buruzko zerbait argigarria jakingo nuen arratsalde hartan; gurpilari lokatz izpi batek alde egingo zion, eta izpia, etxe hartako sekretu bat, nire eskuetara etorriko zen.
|
|
|
Zergatik ez dituzte harrapatzen? Hor daude hortzaundiak beren katalexuarekin, egun osoan bazterrak miatzen, haran honetako mugimendu ttikiena ere zaintzen... eta halere, heltzen da halako gau bat, jaisten dira mendikoak
|
beren
zaldiekin, kargatzen dituzte jan zakuak, eta agur, beste sikario horiek ezta ideiarik ere.
|
|
|
Aldaketa bat, bazen zerbait. Kanpoan geldituko ginen, eta hartara mendiko jendea ikusiko genuen
|
beren
zaldiekin etxera inguratzen.
|
|
2005
|
|
|
Azpiak irekiz bere moldean zerbitzatu zituen anitz herritar soldadu gozatu zituen. Haietarik franko ez ziren nehoiz ez itzuliko, batzuek
|
beren
zaldi ustelduen aixolbean 1940ko deboilan hilotz zeudelako eta gainerakoak oro Alemania iparreko kontzentrazio zelaietan preso. Giro horretan Eva eguzki arraio eztia zela zirudion Janinari.
|
|
2010
|
|
|
Ordu onean! Izan ere, orduantxe abiatuak ziren Aljergo gaztelutik hainbat soldadu talde,
|
beren
zaldi eta gameluekin, iheslariak kosta ahala kosta harrapatzeko ordenarekin. Gatibutza uzteaz gainera, askoz ere krimen larriagoa egina baitzuten:
|
|
|
" Otso saldoak iduri,
|
beren
zaldi ttipien gainetik fite korritzen dituzte eskualdeak; batzuk hemendik, beste batzuk handik olde handietan heldurik, eraso egin eta berehala lekutzen dira, nehoiz ez da jakiten ahal non gaindi dabiltzan. Errautsak eta heriotzarik franko uzten dituzte iragan alderdietan, non, beste armadek ez bezala, ez baitute presorik hartzen.
|
|
2012
|
|
|
Honelakoetan, eta zerbitzariren batek ohartarazi eta gero, berehalaxe atera joatea izaten zen nire ohitura, eta, begirunez agurtu ondoren, gurdia eta bi zaldi kontu handiz neure eskuetan harturik (zeren eta, sei zeudenetan, zaltzainak lau askatu egiten baitzituen beti), mahai batean ipintzen nituen, zeinaren inguru osoan hamabi zentimetro altu zen ertz mugigarria jarria izaten bainuen istripurik gerta ez zedin. Eta sarri izan ditut aldi berean lau gurdi
|
beren
zaldiekin bisitariz betetako neure mahai gainean, nik, aulkian eserita, aurpegia haienganantz hurbiltzen nuelarik; eta talde batekin nengoen bitartean, gurtzainek poliki poliki mahai inguruan erabiltzen zituzten besteak. Arratsalde atsegin asko pasatu izan dut elkarrizketa hauetan.
|
|
|
Ondoren dukesen lagunartea zetorren: han beluriak ziren; lauretan jaikitzen ziren; emakumeek, aingeru gaixoak!, Ingalaterrako puntu parpaila zeramaten beren gonapean, eta gizonek, trebezia ezezagunak agertuz gainaxal hutsalen pean,
|
beren
zaldiak lehertzen zituzten laketgarritarako, udaldia pasatzera Badera joaten ziren, eta azkenik, berrogei urte aldera, aberats alabaren batekin ezkontzen ziren. Gauerditik aurrera afaltzen den jatetxeetako areto aparteetan, kandelen argitan, barre egiten zuen letretako jendearen eta aktoresen multzo nabarrak.
|
|
|
Yonvillera itzuli ziren, bide beretik. Berriro ikusi zituzten lokatzetan
|
beren
zaldien oin arrastoak, alboz albo, eta sasi berak, harri berak belar artean. Ezer ez zen aldatua beren inguruan; eta Emmarentzat, horratio, zerbait bazen gertatua, mendiak lekuz aldatu balira baino are garrantzitsuagoa.
|
|
|
Arrats bateko azken orenetan, Carlos Adalbertoren konpainiak gailur bat ediren zuen, uretatik at eta idor, zuhaitz bakan batzuekin eta zaldientzako belar apurrarekin zegoena; bada, hartan kanpatu ziren lantzariak
|
beren
zaldiekin, hertsiki egin ere, irla bezalako hura doia baitzen soldadu zamariak edukitzeko. Gaua ilundu orduko, hain eltxo bortitzak hasi zitzaizkien ziztaka, non kanabera eta zurtoin txar batzuei alkohola aurtikiz su piztu baitzuten oboetan, soldaduak barnean sartu zirelarik aladuratik libratzeko esperantzarekin.
|
|
|
Hirukotea: bi euskaldunak, Rene Etcheverry eta Mathieu Indaburu eta Bernard Andre," Bernard ttipia" deitzen ginuena, Vendee tarra eta
|
beren
zaldi zuria, Gerry deitua. Gure bikoteak bazuen emendioa:
|
|
2013
|
|
|
Bitartean, Mexikon, funtzionarioak gaiak pilatzen eta itsasgizon, soldadu eta kolonoak aukeratzen ari ziren; postariak joan eta etorri zebiltzan
|
beren
zaldietan Sinaloaren eta Mexiko Hiriaren artean; erregeordeak Mexikon, itsas bulegoak Veracruzen eta errege auzitegiak Guadalajaran bazuten zer aztertu, zer erosi, zer instrukzio eman Bata zela eta bestea zela, lau urtetik gora joan ziren prestalanetan. Baina heldu zen azkenean abiatzeko ordua.
|
|
|
—Zer esan nahi ote zuen Iruñak," baldin eta inoiz itzultzen bagara" delako perpaus kriptikoarekin? galdetu diote elkarri Kokoherriko plazako askok eta askok, hirukotea
|
beren
zaldietan mendebalderantz desagertu denean.
|
|
2014
|
|
|
Hire tropen burutzan egin dudana badakik. Ixim eta Irtyx ibaien lerroak gure esku zaudek gaur egun, eta zaldizko turkmeniarrek tatariar bilakaturiko ur horietan edanaraz ziezaieketek
|
beren
zaldiei. Kirgizen leinuak altxatu egin dituk Feofar Khanen esanera, eta Siberiako bide nagusia hirea duk Iximdik Tomskeraino.
|
|
|
Beste asko zaurituta gertatu ziren. Batzuek, hala nola Carandolet jeneralak berak,
|
beren
zaldien bizkortasunari esker lortu zuten salbu alde egitea. Horrenbesteko zorterik gabe, Gran Viako kondea harrapatua izan zen.
|
|
|
Oihan batetarat sartu dira 49.eko soldaduak, aleman obus batzuk buru gainerat zapartatzen zaizkiela. Lehentxeago leku beretan zapartatu obus frantsesek hil dituzte husar batzuk
|
beren
zaldiekin, oihan honetan berean. Hor dira lehen gorpuak, husar hilenak beren kasko zorrotzekin, eta zaldi lehertuenak.
|
|
|
Usu zaldiz ibilki ikusten direnak beren jauntzi berezia soinean. Lan handia dute
|
beren
zaldien untsa hezten. Badituzte beren etxeak, kurutze bat landatua aitzinaldeko teilatu hegian.
|
|
2015
|
|
|
Hiru egunez guaitatu zuten zerga biltzalea eta hau etorri zenean ez zuten mintzatzerat utzi ere. Soldado aitzindariek nahi izan zuten
|
beren
zaldiekin jendaldea barreatu, bainan erretorak erran zioten ez zutela ohore emazte batzuen aurka borrokatzea. Azkenean, apeza mintzatu zen iraultzaileeri eta oro baketu ziren.
|
|
2019
|
|
|
Ez nuen beste inor ikusi. Zaldizkoak goizean goiz ateratzen ziren
|
beren
zaldiekin, arratsean ekartzen zituzten berriro, eta goitegira jaso zuten lasto gainean lo egiten zuten beraiek.
|
|
2021
|
|
|
Abiatu bitartean egunero gauza berriak gertatzen ziren. Udaberriko egun euritsuetan, arrapalan edo trosta bizirik egiterik ez zutenez,
|
beren
zaldiekin ibilaldi lasaia egitearen aitzakian Azenari eta Habus Fhas al Suradiq era hurbiltzen ziren heldu berriak ezagutzera. Aurreko egunetan animaliak biltzeko kortetan konponketak egiten ari ziren, estalkiak, hesiak eta biltegietan beharrezko lanak burutuz.
|
|
|
Esparruko agintari frankistentzat kabodebara horiek
|
beren
zaldien simaurra baino askoz gehiago ez ziren, eta badirudi hainbat preso askatu zituzten batean tren berean joateko txartela eman ziotela kabodebara bati ere. Koitaduak egin omen zituen ahaleginak beste presoei adierazteko bera behartuta zegoela:
|
|
|
Batzuetan sheriffaren gizonak zaldi gainean pasatzen ikusten zituen beheko bide batean. Zorionez berarentzat, gizon haiek
|
beren
zaldien lepo gainean makurtuta zihoazen eta ez zuten muino tontorretara begiratzen. Barre egiten zuen Vasquezek, baina beldurra ere bazuen.
|
|
|
emakume liburuzain zaildu eta kementsuak Appalacheetako bidezidorretara bidaltzea liburuak bizkarrean eraman zitzaten zoko baztertuenetaraino. Haietako batek, Nan Milanek, broman esaten zuen
|
beren
zaldiek laburragoak zituztela hankak alde batean bestean baino, mendilerroko xenda malkartsuetan irrist ez egiteko. Zaldizko bakoitzak hiruzpalau ibilbide desberdin egiten zituen astean, hogeita hamar kilometro ere bai egunean.
|
|
|
Legenardun guziek bazituzten
|
beren
zaldiak eta maiz serorer prestatzen zituzten. Joaiten ginen heiekin Parana deitu ibaia artio edo arte.
|
|
|
Muntatu genituen ere, bakantza denboran, kanpadenda batzu landa zabaletan; herritarrak egun guziz jiten ziren
|
beren
zaldiekin; eta gure gazteak xoraturik ibiltzen ziren herriko xendra guzietan!
|
|
2022
|
|
|
Lehenengoan, goiza bertze eginkizunetan aritu ondoren, Azenarik gazteluan eta ondoko itxituretan zituen zaldiak erakutsi zizkion lagunari. Han Fernandok hazkuntzarako berrogeita hamar bat behor eta
|
beren
zaldiko eta moxalak ikusi zituen. Gaztaina kolorekoak gustatu bazitzaizkion ere, berak zituen bezalakoak zirenez, ez zien kasu gehiegirik egin.
|
|
|
Baina berriro zalditegiak izan ziren bere arretaren helburu. Berrehun bat behor,
|
beren
zaldiko eta moxalekin aztertzen aritu ziren. Haiek ziren Azenarik salmentarako zituen zaldi arin gehienak.
|
|
|
Zaldunak kuartelean sartu ziren beren oinezko lagunekin elkartzeko. Jakue eta Joan
|
beren
zaldiak hartuz bi mutil lagunekin galdu ziren jauregiko ukuiluan. Azenari eta Txomin jauregiko sukaldean sartu ziren Otsoa eta administratzaileekin.
|
|
|
Noiz itzuliko ote zen berriro koartzak eta kurlintak ehiza  tzera? Bidean,
|
beren
zaldiak hirira zeramatzaten nekazariekin egiten zuen topo; eskualde guztiko herrietatik, auzuneetatik, basetxeetatik zetozen beren animaliak entregatzera. " Animalia onak âesan zuen bere artean Brunokâ.
|
|
|
Txantxa bat ere egiten zen haiei buruz: " Zertan bereizten dira grisak eta
|
beren
zaldiak. Zaldien begirasun noblean".
|