|
2000
|
|
|
Gainera, gutxiengo egoeran dauden herriak nazio estatuen barnean arazotsubihurtzeaz gain, erabakigaitzak diruditen arazo bihurtu dira. Honen ondorioz, gutxiengoek
|
beren
nazio estatuen aldeko borrokari ekin diote, XX. mendearen hasierako estatuekin erkatuz gero eta txikiagoak izanik, era horretan, bizi diren nazio estatu zabalagoen aurrean beren giza eskubideak defendatzeko. Kurduek, Palestinarrek, Irlandarrek eta Euskaldunek, adibide batzu jartzearren?
|
|
|
banku zentralaren unitate organikoa. Emisio institutuek
|
beren
nazio monetarioen monetak bateratzen dituzte, beren artean elkarriordaintzen dioten banku bigarrendarren kontuetarako, azken bermeko mailegu emaileen, gisa parte hartuz.
|
|
2001
|
|
|
Beren historian zehar EEBBek lepoan hartu zituzten berezitasunek bi joera kontresankor sortu dute kanpo politikan. Lehenengoa da, EEBBek, beren balioak zerbitzatzeko,
|
beren
nazio herriaren demokrazia hobetu behar dutela, gainerako gizateriaren itsasargia izanez; bigarrena, nazioaren balioek behartzen dute balio hauek mundu osoan defendatzera, gurutzada bat balitz bezala.
|
|
2002
|
|
|
Nazio estatuak beldur izan daitezke, beren izaeraren eta subirotasunaren zatibat gal baitezakete. Estatuek
|
beren
nazio izaera galduz gero, beste estatu batzuenbarruan kokatuta dauden estatu gabeko nazioen izaera hobetu liteke.
|
|
2003
|
|
|
Mundu osoak azkenean bukatzen du amerikarren zorretan inbertitzen. Finantza sistema hau dela medio daude hain lasai AEBetako finantzariak,
|
beren
nazioaren gastu gehiegikeria mundu osoak beti ordainduko duela seguru daudelako. Adibide bezala, hor daude Banc of America Securities eko arrisku ikertzaile batek, David Goldmanek, «Wall Street Journal»en abuztu honetan publikatu zuena:
|
|
2004
|
|
|
Bizkaitarrak, bada, egitez Espainiaren azpian badaude ere, izatez ez di ra espainolak, eta
|
beren
nazioa berreraikitzeko eskubide osoa dute, bere egu nean, 1839 urtera arte, independentea izan baitzen: «Podrán los vascos actu ales desear volver o no a su independencia pasada:
|
|
2007
|
|
|
Euskal abertzaletasunaren oinarrian omen dauden, edo berak aurkitzen dituen," decimononicas medidas craniometricas y peculiaridades sangumeas" gisako ideiak oraindik salatzen jarduteak, erlojua gelditu zaion pertsona baten ulertezintasunak uzten ditu agerian. Hamarkadak dira euskal abertzaleek planteamendu horiek gainditu zituztela eta gaur eskatzen dutena
|
beren
nazioaren errekonozimendua dela (sahararrek, palestinarrek, katalanek eta dozenaka herri txikik bezala). Horien artean, jakina, onirizten dituzten elementu kultural propioak garatzeko bermea, batez ere hizkuntza.
|
|
|
Idazle horien guztien iritziz, nazio anitzeko estatuetan demokrazian sakontzeko modu bat hauxe litzateke: bere baitan dauden gizatalde nazional guztiei —gehiengoa denari zein gutxiengoari—
|
beren
nazio eraikuntza prozesuari ekiteko eskubidea aitortzea34 Kymlickak eskuarki zera adierazten du:
|
|
|
Berezko nortasuna duten gizataldeen aitorpenak eta babesteko araubidea zehazteak, alabaina, espresuki eskatzen du gaur egun indarrean dauden konstituzio eta araubide juridikoetan aldaketak egitea (bai estatuetako konstituzioetan, bai Europako Konstituzioan), hain zuzen, berezko nortasuna duten gizataldeei
|
beren
nazio eraikuntza garatzeko eskubidea aitortzeko.
|
|
|
Laburbilduz, konstituzio mailako arauetan (estatu kideenetan eta Europakoan) gizatalde nazionalei (gehiengoak direnei nahiz gutxietsiak daudenei)
|
beren
nazio eraikuntza egiteko eskubidea aitortzea izan daiteke berezko nortasun horiekin errespetuz jokatzeko bidea, eta horren bidez aukera izango lukete demokratikoki zera erabakitzeko: beste nazio nortasunekin estatua osatu nahi duten (Habermasen teoriekin bat etorriz), ala haientzat egokiago deritzoten berezko estatua sortzeari (nazionalismo printzipioari jarraituz).
|
|
2008
|
|
|
nazio bateko herritarrek eskubide osoa dute beren etnoidentitatearen arabera bizitzeko. Ez al dira horrela bizi ba espainolak eta frantsesak
|
beren
nazio lurraldean. Gu gutxiago baldin bagara, hitz egin dezagun argi eta garbi.
|
|
|
Kultura nazionalaren kontzeptua, euskaldunontzat edo katalanentzat denean, geografikoa da, hemengotasunak definitzen du kulturaren izaera. Espainolentzat edo frantsesentzat denean, aldiz, de facto, hizkuntzaren araberakoa ere bada, gure intelektual hauek ez zaizkigulako espainiarrek eta frantsesek
|
beren
nazio kulturatzat definitzen dutena auzitan jartzen hasiko. Ai, ene, ba!
|
|
|
Horretaz gain, hainbat adituk nabarmendu dute bai ezkerreko, bai eskuineko agintariek EBren politikagintza baliatzen dutela
|
beren
nazioetan onartu ezin dituzten politikak bultzatzeko. Horixe da, hain zuzen ere, 65 orduko lan astearen edo immigrazio legearen kasua.
|
|
2009
|
|
|
Edonola ere, gaurkotasun handiko kontua da hau. Egiaz, nazio guztiak, ahal duten neurrian,
|
beren
nazio interes partikularrak babesteko aukerak gordetzen dituzte, beren politika ekonomikoetan, bai beren enpresen interesak atzerrian sustatzeko bai atzerriko enpresen aurrean babesteko.
|
|
2010
|
|
|
Ez da harritzekoa beraz GBHak TRIPS akordioaren aurka agertu izana, nazioarteko sistemaren botere desorekaren ispilua den heinean. Garapen bidekoherrialdeek exijitzen dute
|
beren
nazio mailako legedia gogortzen joatea betieregarapen mailan aurrera egiten duten neurrian, herrialde garatuetan gertatu zenbezala, alegia. Horrenbestez, herrialde hauei jabego intelektualaren eskubideakgoizegi igoaraztea gaindiezinezko traba litzateke haien garapenerako.
|
|
|
Gogoan hartu behar da, bestalde, Vaticano Irratian esandako gauzek zabalkunde handia izaten dutela sarritan. Gehiago oraindik, Erroman bertan, Vatikanorako dauden enbaxadoreak beti zain daude,
|
beren
nazioei buruz zer esango ote duen irratiak, haien onerako ala txarrerako izango ote den. Nik neronek ere behin baino gehiagotan jaso izan nituen, zenbait enbaxadoreren aldetik erantzun gogorren bat edo beste, irratiak esandako zerbaitengatik.
|
|
|
Euskaldun jator asko ezagutu ditut atzerrian. Eta gehienak ongi baino hobeto finkatu dira
|
beren
nazioetan. Beharbada beste nazioetako etorkinak baino hobeto.
|
|
|
lurraldeen Europarena. Europako Batasuna zenbat eta gehiago garatu, orduan eta autonomoagoak bilakatzen dira lurraldeak
|
beren
nazio estatuen barnean. Aukera ederra da erabaki gune nagusia nazio estatuetan kokatu beharrean, koska bat beherago kokatuko duen sistema berri bat sortzeko.
|
|
2011
|
|
|
–Egin, ekintza biak egin dituzte aldi eta alde berean: hau da,
|
beren
nazioa eraiki ahala gutxiengo nazionalak eraitsi dituzte estatuek. Helburu hori lortzeko estrategiak, berriz, ondoko hauxe zeukan begiz jota:
|
|
2012
|
|
|
Mendeek aurrera egin ahala, estatu erakundearen presioa areagotuz joanzen menderatzen zituen herriekiko, harik eta XIX. mendera iritsi arte. Orduan, presioa oso estua zen eta bai estaturik lortu ez zuten herriek bai beste batzuenkonkisten zein okupazioen ondorioz estatua galdu zutenek disoluzio eta asimilazioprozesu geldiezina abiatu zuten nazio menderatzailearen alde; izan ere, horiekziren
|
beren
nazioen jabe. Menderatutako herrien hizkuntza, kultura eta ondasunguztiak, ondarea oro har, zuzenean txikitu zituzten edo okupatzaileen zerbitzuraipini zituzten, begirunerik gabe (adibidez, Weber, 1983).
|
|
|
Kaloria kopurua eta, horrez gain, gantzak, gantz aseak, azukreak eta gatza ere sar daitezke. Ontziratu gabeko elikagaiek ez dute nutrizio etiketarik izan behar, salbu eta estatu kideek,
|
beren
nazio esparruan, kontrakoa erabakitzen badute. Erreferentziako eguneroko janaldiak.
|
|
|
Izen hori ematen diote eskoziarrek beren herriari gaelikoz. Maiatzaren egun hondar hauetan
|
beren
nazioaren independentziaren alba eskribitzen hasi dira eskoziarrak milioi bat sinadura biltzearen erronka jarrita beren buruari. Erraz esaten da, gaitzagoa egiten, populazioaren %20 baita zifra hori.
|
|
2013
|
|
|
1930 urtean John Maynard Keynes ingeles ekonomialariaren aburuz, nazio bakoitzeko estatuek jokabide eraginkorra izan behar zuten beren herrietako ekonomian, lurralde bakoitzeko gobernuek beren merkatuei legeak eta arauak ezarri behar zizkiela defendatzen zuen. Hauek, estatuek alegia,
|
beren
nazioko ekonomiaren ikuskatzaile izan behar zutela aldarrikatzen zuen Keynesek.
|
|
|
Ekonomia berdeko ekintzetan gehien parte hartu duten hiriak ere sartzen dira Indizean. Egileen arabera, tokiko erakundeek irtenbide iraunkorrak ezartzeko gaitasun handia dute, eta
|
beren
naziokoek baino emaitza gehiago lor ditzakete. Berlin bere herriaren izen onaren alde agertu da; Amsterdam, berriz, hiri gisa nabarmentzen da.
|
|
2014
|
|
|
Hori horrela da, besteak beste, hasiera batean Europa mailan Erosketa eta Kontratazio Publiko Berdearen (EKPB) aldeko jarrera gailendu zelako. Ikuspegi soziala beranduago lantzen hasi bazen ere, Buying social gidaliburua argitaratzearekin argi geratu da dimentsio soziala ere kontuan hartuko dela EKP prozeduran EB mailan eta hainbat estatu kidek eskakizun sozialak barneratu dituzte
|
beren
Nazio Ekintza Planetan.
|
|
|
69). Egoera horretan, agian ez zen harritzekoa abertzale askoren artean nolabaiteko sentimendu agonikoa zabaltzea; izan ere,
|
beren
nazioa galzorian ikusten zuten, eta ez zirudien etorkizun oparoa izango zuenik. Beren kultura eta izaera arriskuan dakusaten gutxiengoen erreakzio hedatua da desberdintasunezko zeinuak indartzea, eta autoktonoek immigranteekiko isolamendu boluntarioa bultzatzea (Conversi, 1997:
|
|
|
Duela 10 urtera arte, Gasteizen ezin zen etorkinez hitz egin, ze egiten bazenuen, arrazista deitzen zizuten. Espainia
|
beren
naziotzat dutenek deitzen zizuten arrazista. Izan ere, duela 10 urtera arte, etorkinak Espainiatik etorritakoak ziren.
|
|
|
Trebiñu Araba bihurtuko balitz, Arabako indar politikoen oreka pixka bat gehiago makurtuko litzateke PPren alde eta, oro har, Espainia
|
beren
naziotzat dutenen alde.
|
|
2015
|
|
|
Fikzio horretan, Espainiako haurrengan
|
beren
nazio harrotasuna hazteko asmoz, eta zientzian eta teknologian Estatuak zeraman atzerapen nabaria nolabait estaltzeko, misioetako pertsonaiak nazioartekoak izan arren, aparteko protagonismoa eta agintea eskaintzen zitzaion Diego Valor komandante espainiarrari, haurren idolo bihurtzeraino. Baina baziren beste batzuk ere:
|
|
|
FIFAk nazioarteak aitortutakoestatu burujabe bakoitzeko federazio bakarra onartzen du bere baitan, bostgarren eta seigarrenparagrafoetako salbuespenekin. Bostgarren paragrafoan Erresuma Batuko lau elkargo bereiziaketa
|
beren
nazio selekzioak onartzen ditu. Seigarren paragrafoan honakoa dio:
|
|
|
Espainol espainolentzat,
|
beren
nazioa objektiboa da, egokia eta berezkoa. Espainol nazionalista ez da nazionalista bakarrik, hain da nazionalista, ezen, hipernazionalismo hori natural eta ezinbestekotzat hartzen baitu.
|
|
2016
|
|
|
idazleak izan zirela txekiar nazioa bertan behera galtzen utzi ez zutenak, berpiztu zutenak eta goi mailako helburuetan saiatu zirenak». Txekiar idazleen bizkarrean dago
|
beren
nazioaren existentzia. Justifikatua al dago txekiar nazioaren existentzia eta bere hizkuntzarena?
|
|
|
Euskal selekzioak, nazio atxikimendu ezberdinen auziaz gain, Euskal Herria
|
beren
naziotzat dutenen arteko batasun eza agerikoa uzten du. Izan ere, euskal nazioa ordezkatzen duen euskal selekzioaren inguruko azken urteotako gatazka horren adierazgarria da.
|
|
2017
|
|
|
[Garaikide baten hitzetan] ez zegoen ez arrazoirik, ez erregurik, ez malkorik[...] haietako asko indiar lagunak uztera bultzatzeko. Bestalde, kontu handiz hezi ziren indiar ume asko ingelesen artean, jantzi eta irakatsi egin zitzaien, baina ez dago kasu bakar bat ere haiekin iraun zutela erakusten duenik; aitzitik,
|
beren
naziora itzuli ziren (Koning 1993: 60).
|
|
|
estatuek beren autoritate zilegia ziurtatu nahi bazuten, ongizatea eman eta bermatu behar zieten hiritarrei, hein batean behintzat (Thompson, 2008). Ondorioz, hogeigarren mendetik hasi eta gaur arte, estatuek, pixkana pixkana, beren gain hartu behar izan dute
|
beren
nazioaren ongizatearen ardura; beraz, estatuek kontrolatu egin behar izan dituzte beren baliabideak, lurraldea eta ekonomia, eta dirua gerran inbertitzeaz gainera, bestelakoetan ere inbertitu behar izan dute, adibidez osasunean, enpleguan, hezkuntzan eta abarretan (ikus III. eta VI. kapituluak).
|
|
|
edo, oso altua? dela erakutsi dugu II. kapituluan, baina atxikimendu modu guztiak kontuan hartuta, pertsonek ez dute Europarekiko sentitzen
|
beren
nazioarekiko adina lotura. –Lurralde?
|
|
|
Hori eta horrenbestez, nazio identitate euskaldunaren altzoan bizi ez den herritarra ez datorkigu euskararen mundura, euskara nazio euskaldunarekin uztartzen dugulako. Gainera, Pérez Iglesiasek iradokitzen digunez, herritar espainiarrak pentsa omen dezake, egunen batean, bere identitateak etorkizun beltza izango lukeela, baldin eta abertzaleek
|
beren
nazio identitatearen balioak gainerakoei inposatzeko adina ahalmen politiko eskuratuko balute. Bidenabar, gogora dezagun oraingo egoera doi doi alderantzizkoa dela:
|
|
|
Komunitate etnokulturalaren hizkuntzak motibazio arazo latz bat dauka, eta arazo hori erabat loturik dago esan berri dugunarekin: hots,
|
beren
nazio ondasunak kudeatzeko eskurik ez daukan komunitateak ezin du bere hizkuntza txertatu prestigio sozialaren instantzietan. Horrek guztiak hiztunak bere hizkuntzaren gainean daukan autopertzepzioan eragiten du, eta ez, hain zuzen, zentzu positiboan.
|
|
2018
|
|
|
Espainiako errege Fernando Vll.a hil ondoan hasi zen borroka Karlosen aldekoen eta liberalen artean, 1833an. Euskal Herrian garrantzi handia izan zuen, ikerlari anitzen arabera, gerra hartan euskaldunek
|
beren
nazioa eta independentzia defendatu zituztelako. Hori zen jokoan zegoena, dinastia gatazkaz anitzez harago.
|
|
|
Gaurkoak iraganarekin loturarik ez balu bezala... Gure historiaren kontakizunean garbi azpimarratuz gero Euskal Herriak 800 urte baino gehiagoko jazarpen etengabea jasan duela, jazarpen hori ez zela 1512an, 1789an edo 1936 hasi, ez eta ere bukatu, jazarpen horren betiereko helburua izan dela Euskal Herria zatitzea, nazio gisa suntsitzea, euskaldunei
|
beren
nazio identitatea ukatzea, identitate horretaz ohartzen ez uztea eta euskalduna desagerraraztea, gure historia beste gisan ikusiko genuke. Horrek eragin zuzena izango luke gure nazio identitatean, eta jorratu beharreko bidean.
|
|
2020
|
|
|
Gure herrian badira, noski, nazio politiko ezberdin batekiko atxikimendua adierazten duten euskaldunak. Estatua eskuratzeko gaitasuna izan duten nazioak
|
beren
nazioa garatzeko aukera gehiago izan dute; aldiz, egituraketa politiko propiorik garatzeko aukerarik izan ez duten nazioek askoz ere zailtasun handiagoak izan dituzte: " Botere sareen jabe ez den nazioa, luzarora, diluitua geratzen da eta higatuz joaten da" (ibid.:
|
|
2022
|
|
|
Egun ere abertzale kurduen erreferentziazko liburua da, sentsualitatea, islam irekia –ardoa nongura dago–, eta, batez ere, leinuen zatiketatik harago kurduen batasuna eta independentzia aldarrikatzen dituelako. Horretarako, Xanik gizarte klase desberdineko bi bikotekide hartu zituen, Romeo eta Julieta kurdua idazteaz bat tribuen arteko borrokak salatu eta
|
beren
nazio propioaren beharra nabarmentzeko. Hizkuntzaren defentsan ere oso modernoa da Xani:
|
|
2023
|
|
|
nazionalismoaren aurkako ohiko jarrera leundu zuen Jerusalemera joaterakoan, konturatu zelako juduek eskubidea zutela
|
beren
nazioa
|
|
|
«Ez dezatela faxistek irabazi», pentsatu bide du jendeak. Espainiarrek, ordea, ez dute hainbesteko pozez ikusi, ustez
|
beren
nazio inperial betierekoa errotik kaltetzen duelako edo. Liskarretan ari dira euren artean, eta ikusiko dugu noraino iristeko gai diren, nola konpontzen duten euren artean demokraziarekin daukaten arazo larria...
|