|
2000
|
|
|
Ez gaitezen engaina: Biblioteka Nazionala ez da independentziazaleen proiektua, politika autonomiazale ganorazko batek ere erraz
|
beregana
dezakeen egitasmoa baizik. Hala izan da Katalunian.
|
|
|
(Berasaluze, Garikoitz: Egunkaria) Hots, bere asmoa irakurleek pertsonaiak egunero kalean ikus ditzakeen horien modukoak direlako ustea
|
beregana
dezaten nahi izatea da. Argumentuaren kokalekua egiantzekotasunez deskribatzeaz gain, pertsonaien jarrerak ere egiantzekotasuna sortu nahian irudikatzean datza lorpen hori.
|
|
|
Baina gaur, etxe aitzinean geldi nengoela, marraskilo bat ikusi dut, eta bururatu zait ezen hura, arrastaka zebilen arren eta ezin baratxago, nehor baino urrunago irits zitekeela, zeren haren etxeak spiral bat baitzuen armarri... Eta, nola spirala beso bat ere baden, infinituraino luzatzen dena, hala, mundu osoa eta unibertso osoa
|
beregana
zezakeen ma rraskiloak, spiralaren aterpetik. Eta, pentsu horrekin neure arima ere zabaltzen eta zabaltzen igartzen nuela, hala galdetu diot neure buruari:
|
|
|
Eta don Luziok bertze ipuin luze bat kontatu zidan, zeinetik aski bainuke kontatzea nola Axularrek eskatu zion sakristauari, ipuinaren azken aldean, hil zezala mezerdian, ogia eta arnoa sagaratzeko mementuan, zeren Sarako erretoreak baitzekien orduko, halatan baizik ezin
|
beregana
zezakeela bere itzala, eta nola Axularrek eskatu eta solizitatu behar izan zion behin, bi aldiz eta hiru aldiz, sakristauak, finean, amore eman zezan eta hartarat ausart zedin.
|
|
|
Pentsatu zuen frai Antoniok, bere aldetik, ezen gaizki egin zuela bere galtzoinak han ahanztean, eta sekeretuki jakinarazi zion damari, honek
|
beregana
zitzan eta bere ardurapean jar. Baina damak berehala ulertu zuen, galtzoinak ezin aurkitu izan zituenean eta bere senarra hain malenkoniatsu ikusi zuenean, ezen senarrak berak aurkitu eta gorde zituela, eta, handik aitzina, guztiz beldurtu zen, beldurraren ez erakusterat entseiatu bazen ere. Eta emaztekiak gertatua jakinarazi zion bere amorante debotari:
|
|
2001
|
|
|
Arabako Gamesa enpresa, bere Energia sailean, Gamesa Energia, aerosorgailuen munduko hirugarren ekoizlea bihurtu da. Arabako elkarte honek aurtengo urtean Espainiako Estatuan jarriko diren aerosorgailuen %60ko kuota
|
beregana
dezake eta sektorean nagusi bihur daiteke parke eolikoen ekoizpen, ustiapen eta mantenimenduari dagokionez. Honela, Gamesa Eolica munduko hirugarren enpresa bihur daiteke aerosorgailuen fabrikazioan, bigarrenetik oso hurbil.
|
|
|
Gizonak bere burua munduan aurkitzen du, hemen gertatzen da âhemen suertatzen, gure artean esaten den bezalaâ nola eta zergatik ez dakiela. Jaiotzean piztutako argi harrigarria, mundu guztia
|
beregana
lezakeen  argia, ez da halaz guztiz ere, kanpotik eta barrendik inguratzen duen ezerezean, edozein haizetxok itzal dezakeen su ahul bat besterik, ezerezak luzaro gabe deuseztatu eta irentsi beharrekoa. Giltzape horretatik ezin irten ez ezaguera bidez, ez lurreko maitasun bidez:
|
|
|
ezaugarriok fabrikatik dauzkazu ala ez; ez dauzkanak ezin ditu eskuratu, eta kitto. Hizkuntza, aldiz, nork
|
beregana
dezakeen zerbait da, ez jakitetik jakitera pasa daiteke. Ez da zerbait itxia, guztiz irekia baino.
|
|
|
Alta, nonbait neronen urguilu propio erraldoia kolpatzen eta urratzen zidan maitasun aire gaiztoa aipatu nion. Ez nuen dudarik gainera, kideak irekitasun osoz entzunen ninduela eta goiz zurpailetan hatsanka iratzartzen nintzenean, ezpata zilarraren pare kolkoa larranzten zidan Norbait Elekatzekoa Dut Egun perpausaren funtsa
|
beregana
zezakeela. Alde batetik.
|
|
2002
|
|
|
Istorioaren izaera autobiografikoa gorabehera, eleberria, aldi berean, 1950eko eta 1960ko hamarkadetako Donostiaren historiaren kronika da. 16 urteko apaizgai baten ikuspuntuak artikulatzen du testua, 1965eko abuztuaren 15eko bazkalondoa aitzakia narratibo moduan erabiliz oroimenak eta gogoetek protagonismoa
|
beregana
ditzaten. Pixkanaka, pertsonaia narratzaile gaztearen diskurtsoak bere bizitzako une garrantzitsuenak gogoratzen ditu:
|
|
|
eta. Educacidn Especial? erdarazko espezialitateen eskaintza, ikasle erdaldun horiei Magisteritzako hiruikasturteetan zehar euskalduntzeko plangintza osatzen ez bazaie, alegia, maisu maistren ikasketak bukatutakoan euskaraz aritzeko gaitasuna
|
beregana
dezaten modukoa. Dagoeneko, ikasle erdaldun horiekin zailtasunakizaten dira bigarren eta hirugarren ikasmailetako praktikak egiteko garaian, inguruko ikastetxeetan erdaraz aritzeko gelarik ez dago eta.
|
|
|
Sara faserik gogorrenetik iragana zen eta, enegana iritsi zenean, bigarren fasean zegoen, errehabilitazio programa bati lotuta, ezagun nuen mediku psikiatraren gidaritzapean. Esan nahi dudana da antsiolitikoen, lasaigarrien eta pilula antidepresiboen dosia apurka apurka jaitsi beharrean zegoela, apurka apurka
|
beregana
zezan inguruarekiko interesa, eta aurkitu, era berean, bere tokia bizitzan eta munduan, gutxieneko oreka baten barnean.
|
|
2003
|
|
|
Abokatutzaren Kontseilu Nagusiak xedapen egokiak ezarriko ditu, elkargoetan, beharrezkoa izanez gero, ikastaro homologatuak eman daitezen, eta, horiei esker, letraduek, interesa duten neurrian, adingabeen arloan espezializazioa
|
beregana
dezaten, jurisdikzio horretako organoetan esku hartu ahal izateko.
|
|
|
Erantzukizun zibilari buruzko piezan, ez da behar letradurik, ez prokuradorerik; baina, halakoa eskatuz gero, ustezko erantzulearentzat ofiziozko letradua izendatuko da. Adingabearen legezko ordezkarien kasuan, horien defentsa
|
beregana
dezake adingabearentzat prozedura nagusian izendatutako letraduak, horrek hala onartzen badu.
|
|
|
Ezarritako neurria zaintzapeko askatasuna denean, araua hautsi duen adingabea zaintza eta jagotzapean dago epaian ezarritako denboran zehar. Langileria espezializatuak burutzen ditu zaintza eta jagotza horiek, adingabeak trebetasun, gaitasun eta jarrera egokiakbeak bete ditu, orobat, epaileak lege honekin bat etorriz ezar diezazkiokeen betebeharrak eta debekuak.
|
beregana
ditzan, gizabanako moduan eta gizartearen barruan bere nortasuna behar bezala gara dadin. Zaintzapeko askatasunak dirauen bitartean, adinga
|
|
2004
|
|
|
Descartesek bere zalantzaren bidean alde batera utzi behar izan du ez bakarrik eskolan ikasitako guztia, baizik eta baita orainean sentimenen bidez
|
beregana
dezakeen edozein ezagupen ere; eta putzu ilun horretatik irteteko arrazoimenaz baliatuz, bai Niaren bai Jainkoaren existentziaren segurtasunera heldu ahal izan da. Garbi geratu da, bestalde, berak ideia argi eta bereizitzat jo dituen Nia eta Jainkoa arrazoimenezko zerbait direla eta ez dutela, berez, mundu fisikoaren eta inolako izaera fisikoren beharrik euren existentziarako; hau da, Ni eta Jainkoa izan izango gara, mundu fisikoa izan ala ez izan, eta, gainera, ez dago mundu fisikoa ezagutu beharrik Nire eta Jainkoaren ezagutzara heltzeko.
|
|
2005
|
|
|
Atzera egiteko eskubideak, oro har, ezin ondoriozta dezake inolako zigorrik; horren ordez, erostunari produktua itzultzeagatiko kostua
|
beregana
dezan eska dakioke.
|
|
2006
|
|
|
Eskubidedunak, besteren ondasun horrek ekoitz ditzakeen etekinak ere
|
beregana
ditzake (errentak, esate baterako, alogerean ezarritako ondasun higiezina denean; fruituak, nekazaritza ustiakuntza denean, etc.).
|
|
|
gurasoekiko harremanetan gertatzen ez den bezala, nebaarreben arteko harremanek ez dute bestearen biziraupena bermatzeko funtziozuzenik, hiru urte dituen haur batek dio bere haurrideari lagundu egoerazail batean?. Hala ere, denboran aurrera egin ahala, funtzio hori
|
beregana
dezake, adibidez, mutiko batek bere arreba heldua zaintzen du ospitalean.
|
|
2007
|
|
|
Tentazioa politegia da, eta Aldous Huxleyk berak hala onartu zuen, Bai mundu berriaren argitalpen berantiar baten hitzaurrean: «Etorkizunari buruzko literatur lan batek modu bakarrean
|
beregana
dezake gure arreta: bertan iragarritakoa noizbait bete daitekeela eman behar du».
|
|
|
Herrien kasuan atxikimenduak (1) eta erabilerak (2), antropologikoki, jabetzajuridikoak baino garrantzi handiagoa dute. Antropologikoki diot, nazioarteko araudien arabera ez baitira nahikoa izaten herri batek bere esistentzia aitorpena beraere
|
beregana
dezan. Euskal Herriaren kasuan, adibidez, oraindik orain eztabaidatzen dute autodeterminazioari buruzko kontsultarik egiteko eskubidea ote dugun.
|
|
|
Komunitarismoa: alegia, ezagutza zientifikoak izaera publikoa du etaedonork
|
beregana
dezake, legeak eta teoriak lankidetza eta tradizioarenfruitu direlako. Ezagutza adierazpenak, datuak eta diseinu esperimentalakkideekin partekatzeko ardurari egiten dio erreferentzia.
|
|
|
Demagun haur bat ikaskide batekinborrokan ibili ondoren, negarrez etxeratzen dela eta gurasoek hauxe esaten diotela:. Jo bazaitu, jo zeuk ere?. Horrelako egoeretan, haurrek
|
beregana
ditzakete araukonbentzionalak(. Eskerrik asko esari?), arau moralak(. Ez da inor jo behar?), genero estereotipoak(. Panpinak neskentzat dira?), aurreiritziak(. Ez zaitez umehorrekin jolastu, hau edo beste da eta?) eta politikari(. Gobernukoek diruabesterik ez dute nahi?), jabegoari(. Emaiozu hori Joni, harena da eta?) eta gizartemundua osatzen duten beste hainbat edukiri buruzko ezagutzak.... Gehienetan, haurrek, esperientziak aurkakoa irakatsi ezean, ezagutza horiek onartu eta bizizikloan izango duten uste sisteman sartzen dituzte (Hoffman, Paris eta Hall, 1994).
|
|
|
Ur tanta batek olatu baten antza hartzen du, eta olatu bati, berriz, ez ikusiarena egiten zaio. Zabaltzaile batek, autore batek, sari batek, feria batek atentzioaren arreta-gune osoa
|
beregana
dezake denbora luzean, eta gainerako guztia estali. Benetako debate baten premian gaude eta, Jon Alonsorenari ezer kendu gabe ere, nago ezker abertzalearen itzala dezentez ere luzeagoa dela —eta emankor sibilinoagoa— administrazioarena baino.
|
|
2008
|
|
|
Aurkako jokabideak ere, hizkuntza fideltasunak, badu gertatzeko nolabaiteko aukera. Aukera horietako bakoitza gertatzeko probabilitatea ez da %50era iristen eta horrexegatik aztertuko dugu nola areago daitekeen hizkuntza fideltasuna, pertsonek izan edo
|
beregana
ditzaketen berariazko baliabideetan eraginez.
|
|
|
euskara kolpetik ahaztu eta burutik ezin ezabatu zuenez gero, gaztelera ikasi zuen, gaztelera ikasiz bakarrik estal baitzezakeen baztertuen estigma ezabagaitz hura, Hizkuntzazko Bataioa, horrela, letra larriz idatzia? gazteleraren bidetik bakarrik
|
beregana
zezakeelakoan, edo gazteleraren ur argi handietan murgilduta, bestela esanda, huraxe baitzen, antza, mundu berri distiratsuan sartzeko bete behar zuèn ezinbesteko baldintza. Eta handik aurrera, jakina, barne prozesu haren ondorio gisa, Regina bere iragana madarikatzera iritsi zen, euskararen ur txiki iluna, azken batean, euskara mundu gris bat esateko gai baizik ez zèn heinean?, bere burua ere madarikatzen zuen bitartean, baita aitaren memoria ere, bide batez:
|
|
|
espazioaren eta denboraren mugak, espazioaren eta denboraren kontzientziarik ez duen haurra paradisuan bizi da?, oinazearen kontzientziak ezarriak? oinazearen erbeste horretan, non oinazeak berak mozorro guztiak mozorrogabetzen dituen eta itxura guztiak itxuragabetzen, min jasanezinak aurpegi bakarra du-eta, beste aurpegi guztiak
|
beregana
ditzakeena, une jakin batzuetan, baita orduan ere, izebaren aurpegia eta Nazariorena ez baitziren jada haien aurpegiak, oinazearenak berarenak baizik.
|
|
|
nazioa imajinatu, gure imajinarioa landuz. Guri dagokigu nazioaren irudimenezko oihala ehuntzea, taxutzea, zabaltzea; guri dagokigu, Fermin Etxegoienen terminologia egokia erabiltzearren, gure imajinarioari dentsitatea ematea, erakargarria izan dadin, inguruko gorputzak (eta, batez ere, gogoak) gero eta indar handiagoz
|
beregana
ditzan. Euskaldunak bagara, ez da iraganak behartuta, historiaren manatuak bultzatuta, hildakoen ahotsak hartaratuta.
|
|
|
Osagarritasunaren auzi hori, ordea, ez da norbanakoen arteko kontu hutsa, herri nazioen arteko botere kontua baizik. Osgarriak izango badira, izan ere, Axularren herriak bere buruaren jabe izan luke, Cervantesen hizkuntzatik eta kulturatik nahi duena nahi duen moduan
|
beregana
dezan. Kulturen arteko harremanak ez dira gizabanakoaren esparruan mugatzen, herrian arteko hartu emanen nolakotasunean baizik.
|
|
|
desberdinak dira, alegia, morfologiarekin, ebakerarekin, eta agian ortografiarekin zerikusia duten aukerak1 Normalizaturiko hizkuntzetan behintzat, markatutzat har ditzakegun aldaera geografikoez gain, aldaera estandar (ez markatu) a dago, kode, neutrotzat? har daitekeena eta edozein jatorri geografikotako hiztunek
|
beregana
dezaketena. Edozein hiztun enuntziatu bat sortzen duen bakoitzean
|
|
|
Tratamendu formak (zutanozkoa, hitanozkoa), agintera... ditu hartzailearekin harremanetan jartzeko bide, helburu jakin bati erantzunez: mezura erakarri, mezua
|
beregana
dezan eta, hala, bere portaeran alda dezan. Honela, oso markatua den funtzio konatiboa helburu moralizatzailea eskuratzeko lagun garri du.
|
|
|
Norberarengandik abiatuta eraiki behar da trazatu grafikoa. Beraz, eredu konstruktibistak eredu pedagogia
|
beregana
dezake, eskolako eredu hertsiegi bat proposatzen ez badu behintzat (Charmeux, 1983). Charmeuxen iritziz, helburua ez da keinuak ikastea, idazketa eraikitzea baizik.
|
|
|
Baina, gaitz bakoitzak bere erremedioa duenez gero, Reginarenak ere bazuen berea, Reginak berak, medikutara joan ere gabe, ongi baino hobeto zekiena: euskara kolpetik ahaztu eta burutik ezin ezabatu zuenez gero, gaztelera ikasi zuen, gaztelera ikasiz bakarrik estal baitzezakeen baztertuen estigma ezabagaitz hura, Hizkuntzazko Bataioa –horrela, letra larriz idatzia– gazteleraren bidetik bakarrik
|
beregana
zezakeelakoan, edo gazteleraren ur argi handietan murgilduta, bestela esanda, huraxe baitzen, antza, mundu berri distiratsuan sartzeko bete behar zuèn ezinbesteko baldintza. Eta handik aurrera, jakina, barne prozesu haren ondorio gisa, Regina bere iragana madarikatzera iritsi zen –euskararen ur txiki iluna, azken batean, euskara mundu gris bat esateko gai baizik ez zèn heinean–, bere burua ere madarikatzen zuen bitartean, baita aitaren memoria ere, bide batez:
|
|
|
Hantxe zuen, bai, oinazearen irudirik gordinena, Nazario bera ere bere benetako errealitatearen aurrean ipintzen zuena, eta bere mugen aurrean: espazioaren eta denboraren mugak –espazioaren eta denboraren kontzientziarik ez duen haurra paradisuan bizi da–, oinazearen kontzientziak ezarriak... oinazearen erbeste horretan, non oinazeak berak mozorro guztiak mozorrogabetzen dituen eta itxura guztiak itxuragabetzen, min jasanezinak aurpegi bakarra du-eta, beste aurpegi guztiak
|
beregana
ditzakeena, une jakin batzuetan... baita orduan ere, izebaren aurpegia eta Nazariorena ez baitziren jada haien aurpegiak, oinazearenak berarenak baizik.
|
|
2009
|
|
|
Manuel Rozentalek azaldu digunez," mingaren lorpenak ez dira inorenak. Taldearenak dira, ez da horiek
|
beregana
ditzakeen inor. Mingak herrien heldutasuna nabarmentzen du.
|
|
|
Sare adimentsuek laster sare elektrikoa ordezkatu eta egungo sistemak ezin
|
beregana
ditzakeen energia berriztagarriei etekina ateratzea ahalbideratuko dute. BECen antolatu duten Europako Energia Foroa dela eta, gai hori jorratu dugu hizlarietako batekin:
|
|
|
Solasean ari direlarik, gure ezustekoak nonahi sortzen dira: nola
|
beregana
dezake haur txiki batek berez halako soinu eta esanahi mataza gaitza. Bai misteriotsuak gure ikasteko gaitasun inkontzienteak!
|
|
|
Beste neska batek Lidiak bezala jokatu izan balu, jeloskor jarriko zen Sara; bai, Sara ere jartzen zen jeloskor batzuetan; bazekien Anandak ez ziola inori biderik emango, baina emakume batzuek eskaintzen zizkioten begiradak ez zituen atsegin, eta susmo txarrak eragiten zizkioten. Haatik, zer diren gauzak, Lidiari zegokionez, ia irrikatzen zegoen Ananda
|
beregana
zezan, etxe gaineko terrazan ilargipean neskatxa igurtzi zutenean desio izan zuen bezala. Haren elurrezko gorputza besarkatzen ikusi nahi zuen Ananda, eta berak ere parte hartu maite jolasean; aldi berean, ordea, Lidiarekiko irrits edo morborik ez zuen sentitzen, erakarmen" garbia" baizik, ia deboziozkoa.
|
|
|
Hizkuntza gutxiagotuen kasuan behar beharrezkotzat jotzen da etxetik jasotako hizkuntzari eskolan ere jarraipena ematea, hain zuzen ere hizkuntzaren lanketa formalaren bidez erabilera afektibo eta ez formaletarako hizkuntza hori haurrek erabilera jasoetarako ere
|
beregana
dezaten. Hizkuntza normalizatu eta hegemonikoen kasuan, ordea, ez da hori ezinbestekotzat jotzen, hain zuzen ere, gizarte bizitzan indar handiz erroturiko hizkuntzak direnez gero, eskolatik kanpoko faktoreek aise orekatzen baitute eskolan jaso gabe utzitakoa, horrexegatik ez da kasu horietan ezinbestekoa iraganean ama hizkuntza deituriko lehen hizkuntzan eskolatzea.
|
|
|
Izan ere, kolore guztietakoek, euskaratik urrun egon direnek eta oraindik ere urrun jarraitzen dutenek, denek, salbuespenik gabe, euskara
|
beregana
dezaten da euskararen munduak koloretsuago bihurtzeko modu bakarra. Oso onuragarria izango litzateke hori euskararentzako.
|
|
|
Hizkuntza pluraltasun hori, Euskararen Legearen hitzaurrean jasotzen denez, guztientzat aberasgarri litzatekeen ikuspegi integratzaile batetik egituratu eta hezurmamitu nahi izan zuten. Hizkuntza pluraltasuna, aberastasun aukera izaki, herritar guztiek
|
beregana
zezaten nahi izan zuten 1982ko hitzarmengileek, hots, gureak ditugun bi hizkuntzak herritar bakoitzak bere hizkuntza izan ditzala, bat berari ere uko egin beharrik gabe. Inork ez dezala bere burua deseroso, are gutxiago arrotz, atzeman, Euskadin euskara (edo gaztelania) erabili nahi izateagatik eta erabiltzeagatik:
|
|
|
Eztabaida horiek, lubaki gerra batean bihurtzen ez badira, gerra guztiak bezala kaltegarri izanik, probetxugarriak izan daizteke arlo berrirako. Alde batetik, bere mugak zein diren finkatuz joateko, eta, bestetik, eremu zientifiko ezberdinen ekarpenak jasotzen dituelako; horrela, berria izanik, historia luzea duten zientzia batzuen metodologiak eta kontzeptu zientifikoak
|
beregana
ditzake zientzia arlo berriak.
|
|
2010
|
|
|
Horren ondoan, ordea, norberaren esparrua ere badago: oso pertsonala eta emozionala da, ñabardura, xehetasun eta bizipen pertsonal besterezin eta ordezkaezinez josia, eta hizkuntza portaeraren arduraren zamaren zati bat ere
|
beregana
dezake. Horregatik, euskararekiko leialtasuna indartu behar baldin bada, euskararen garapenerako baldintza soziopolitikoak landu eta jorratu ditugu, baina hiztun indibidualaren alorra eta haren jarrera kontzienteak eta positiboak ere ukitu genituzke.
|
|
|
Gainerakoan, beste galdera eta beste kezka batzuk zetozkidan: erantzungo ote zion Helenak inoiz nire kartari eta Regina enera postaz bidali?; ez ahal zen halakorik gertatuko!, bestela, aitak edo amak
|
beregana
baitzezaketen haren karta, baita irakurri ere, eta hura Pandoraren kutxa irekitzea bezalakoa izan zitekeen: berealdiko eskandalua, alegia, Helena eta bioi ondorio larriak ekar ziezazkigukeena; edo ezkutuan erantzungo ote zidan Helenak, nik berari eman nion bezala, Rakel bitartekari erabiliz, beharbada?; baina ni Rakeli begira egoten nintzen arren, hura niri ez, itxuraz?
|
|
|
Partaidetzak tokiko biztanleriarenardurak, aukerak eta itxaropenak isla ditzake. Partaidetza prozesu bateko beren ikuspuntuak beste parte hartzaile batzuekin konpartitzen dituztenean, honexek NEBa ikusteko haien modua alda dezake; izan ere, parte hartzaileekbabes erregimenaren inguruko kontzientzia
|
beregana
dezakete eta horrekin battokiko biztanleriarentzat izango dituen inplikazioena ere bai. Gainera, NEBkokudeatzaileen eta tokiko biztanleriaren arteko harreman estuago batek NEBareninguruko eztabaidak argitzen lagunduko du.
|
|
|
Gainerakoan, beste galdera eta beste kezka batzuk zetozkidan: erantzungo ote zion Helenak inoiz nire kartari eta Regina enera postaz bidali?; ez ahal zen halakorik gertatuko!, bestela, aitak edo amak
|
beregana
baitzezaketen haren karta, baita irakurri ere, eta hura Pandoraren kutxa irekitzea bezalakoa izan zitekeen: berealdiko eskandalua, alegia, Helena eta bioi ondorio larriak ekar ziezazkigukeena; edo ezkutuan erantzungo ote zidan Helenak, nik berari eman nion bezala, Rakel bitartekari erabiliz, beharbada?; baina ni Rakeli begira egoten nintzen arren, hura niri ez, itxuraz...
|
|
|
Ipuineko politikari adinduak inpotentzia erabatekotik ikusten zuen nola bere erretorika supituki zaharkituta geratzen zen, neska militante ezezagun hark hitza mitin batean lehenengoz hartzen zuen egunean. Eta okerrena zen berak ematen ziola hitza begiz joa zuen neskari, pentsatuz erabaki eskuzabal horren bitartez
|
beregana
zezakeela. Hortik aurrera, buruzagi politikoaren gainbehera patetikoaren kontakizuna bihurtzen zen Katxalynen testua.
|
|
2011
|
|
|
Gurasoek bakarrik, eta betiere euren azken nahiaren xedapenetan, aukera eman diezaiokete tutoreari, horrek tutoretzapekoaren ondasunek sortzen dituzten fruituak
|
beregana
ditzan, tutoretzapekoari mantenua ematearen truk, salbu eta epaileak ebazpen ziodunean besterik xedatzen duenean.
|
|
|
–Aurrez aurre dauden bi jokamoldez hitz egin behar dugu. Lehendabizikoaren arabera, misiolariek bertako hizkuntzak ikasi, deskribatu eta erakutsi zizkieten jatorrizko herritarrei, hauek Elizaren mezua beren mintzairan
|
beregana
zezaten. Bigarrenaren arabera, ordea, eskolak eta barnetegiak sortu ziren, eta ikastetxe hauetan kolonizatzailearen hizkuntza inposatu zitzaien jatorrizkoa ezarian ezarian galdu arte.
|
|
|
Niaren ideala, berriz, bakoitzari bere lekua ematen dion osagai sinbolikoa da, norberari begiratzeko besteek hartzen duten ikuspuntua. Adibidez, batek frontoian pilotan ongi jokatzen duenean, pilotari baten irudia
|
beregana
dezake; hori da bere ni ideala; baina, norentzat identifikatzen da pilotariarekin. Hau da niaren idealaren alderdia.
|
|
|
Eta jakinda ere, zer? Gero beste hotsen batek
|
beregana
nintzakeen, hozkailuarenak, gauero isiltasunaren gainean hegan doazen hegazkinenak, zoruko zurarenak, batek daki.
|
|
2012
|
|
|
Episteme modernoan jakintza erreal eta ziur bat bazegoela eta gizakiak arrazoiaren bidez jakintza hori
|
beregana
zezakeela sinesten bazen, episteme postmodernoan zalantzan jartzen da jakintza oro. Zalantza edo ziurgabetasun horrek, baina, badu bere alde ona:
|
|
|
Esatariak
|
beregana
dezake, bada, ikuspegi bat edo bestea, baina zenbaitetan bereganatu duen ikuspuntu horretatik urrundu eta enuntziatzaile hark enuntziatutakoa iruzkindu egingo du. Horrela, autokritika?
|
|
|
Esatari deizioa Enuntziazioaren Hizkuntzalaritzan locutor edo locuteur aditzera emateko erabiltzen dena itzultzeko darabilgu. Baina esatari honek hainbat mozorro har ditzake, eta informazioa bere ikuspegi soiletik eman ordez, besteren ikuspegia
|
beregana
dezake, beste norbaiten enuntziatzaile bilakatuz. Besteren ahotsak ere izan dezake oihartzunik esatari baten berbaldian.
|
|
|
Esatariak
|
beregana
dezake, bada, ikuspegi bat edo bestea, baina zenbaitetan bereganatu duen ikuspuntu horretatik urrundu eta iruzkindu egiten du. Eta urruntze efektu hori erdiesteko, goiko adibideetan ikus dezakegunez, enuntziatu parentetikoak bitarteko egokiak gertatzen zaizkio.
|
|
|
...abesturen bat, edozein arrazoi dela bide, potentzia babesle baten ekintzen edo aurreko paragrafoan ezarritakoaren arabera izendatutako erakunde baten ekintzen onurak jasotzen ez baditu edo dagoeneko jasotzen ez baditu, atxiloketa gauzatu duen potentziak estatu neutral bati edo erakundeari eskatu dio, gatazkan dauden alderdiek izendatutako potentzia babesleei Hitzarmen honetan esleitutako zereginak
|
beregana
ditzala.
|
|
|
...rrako presoak, edozein arrazoi dela bide, potentzia babesle baten ekintzen edo aurreko paragrafoan ezarritakoaren arabera izendatutako erakunde baten ekintzen onurak jasotzen ez baditu edo dagoeneko jasotzen ez baditu, atxiloketa gauzatu duen potentziak estatu neutral bati edo erakundeari eskatu dio, gatazkan dauden alderdiek izendatutako potentzia babesleei Hitzarmen honetan esleitutako zereginak
|
beregana
ditzala.
|
|
|
3.Galarazi egin da herri horietatik kanpoko pertsonak herri horien kideek izan dezaketen herrien ohiturei edo legeei buruzko ez jakintasuna baliatzea, pertsona horiek
|
beregana
dezaten, besterik gabe, herrioi dagozkien lurren jabetza, edukitza edo erabilera.
|
|
|
Arrisku bat zegoen, noski. Chrysostomek belarritakoen kutxa
|
beregana
zezakeen aurrean ikusi orduko, eta mehatxatu gero, kartutxo bat erakutsiz: " Zer edo zer esaten baduk hauxe sartuko diat buruan".
|
|
|
Badira horrelako pentsalariak eta errespetua merezi dute. Baina biolentziaren behar posiblea onartzen duenak nekez
|
beregana
dezake jarrera hori, bere osotasunean bederen.
|
|
2013
|
|
|
erradikalizatzera eroan zuena. Esan nahi baita Eduardoren garunak, artean ere, zernahi
|
beregana
zezakeela, are gogo handiagoz lagun legionarioen eta unibertsitateko eskuin muturreko hainbat autoritate akamedikoren irakaspenak?, belakiak ura lez.
|
|
|
Triesteko Udaletxe aurrean egina genuen hitzordua eta Piazza dell. Unità erraldoira sartu orduko jo nuen begiz Garibaldi. Mila nortasun faltsu
|
beregana
zitzakeen, baina ibiltzeko modua zuen aldatu, herren doi bat egiten baitzuen eskuineko belaunarekin, arreta handiz begiratuta bakarrik igartzen zitzaiona. Herren horri buruzko esamesa kontrajarriak kontatzen ziren garai batean.
|
|
|
Baina, Bingleyk eta Janek elkar ikusi ohi badute ere, ez dira inoiz oso luze elkarrekin egoten; eta, gainera, denetariko jendea biltzen den batzar handietan elkartzen direnez beti, ezin dira denbora guztian eurak biak berbetan egon. Horrenbestez, Janek onura handiena atera lioke Bingleyren arreta
|
beregana
dezakeen ordu erdi bakoitzari. Astia izango du nahi beste maitemintzeko gizona seguru daukanean.
|
|
|
Adibideen argitara, lau birformulatzaileok elkarren baliokidetzat har daitezke, eta oro har, denek
|
beregana
ditzakete hemen ikusitako balio diskurtsiboak. Edozelan erebirformulatzailearen kasuan, ez dira aurkitu nahiko adibide balio guztiak erakusteko; arrazoia izan daiteke aldaera dialektala dela eta, behar bada, haren erabilera ahozko mintza jarduerari lotuago agertzen dela gehienetan.
|
|
|
batez ere, ondorioa eta konklusioa adierazteko. Izatez, hori ez da birformulatzaile esplikatiboen funtzio prototipikoa, baina, testuingurua lagun, ondorioa eta bestelako funtzio argumentatiboak
|
beregana
ditzakete inferentzia prozesuetan.
|
|
|
Esatari deizioa Enuntziazioaren Hizkuntzalaritzan locutor edo locuteur aditzera emateko erabiltzen dena itzultzeko darabilgu. Baina esatari honek hainbat mozorro har ditzake, eta informazioa bere ikuspegi soiletik eman ordez, besteren ikuspegia
|
beregana
dezake, beste norbaiten enuntziatzaile bilakatuz. Besteren ahotsak ere izan dezake oihartzunik esatari baten berbaldian.
|
|
|
Esatariak
|
beregana
dezake, bada, ikuspegi bat edo beste, baina zenbaitetan bereganatu duen ikuspuntu horretatik urrundu eta enuntziatzaile hark enuntziatutakoa iruzkindu egingo du. Horrela «autokritika» egiteko aukera izango du; bere burua iruzkindu eta kritikatzeko aukera, norentzakoaren atentzioa erakartzeko.
|
|
|
Hamazapi urte zituen, bai, eta atentatuaren data erabakigarria izan zen, ordura arte jaso zuèn heziketa –estua bezain arauzalea– erradikalizatzera eroan zuena. Esan nahi baita Eduardoren garunak, artean ere, zernahi
|
beregana
zezakeela –are gogo handiagoz lagun legionarioen eta unibertsitateko eskuin muturreko hainbat autoritate akamedikoren irakaspenak–, belakiak ura lez.
|
|
2014
|
|
|
Adin txikikoen psikologiari buruzko liburu batean irakurri dut oso ona dela haurrek bizitza aldatuz nola doan ikustea: eraldatzearen kontzeptua
|
beregana
dezaten. Ez dakit, dibertigarria izan daiteke.
|
|
|
Bere poesia elikatzen duen herriak ez ditu ezagutzen tradizio zaharretik berreskura zitezkeen hitz garbiak edo eguneroko mintzairan bizitzarik ez duten hitz berriak... Herria hartzaile izanik, honek
|
beregana
dezakeen min tzairaz baliatu behar du: mintzaira argia, garbizaletasunak ekar dezakeen iluntasuna, ulergaiztasuna, saihestuz.
|
|
|
Ez zen dantzaririk Besta berrin. Ez baitu dantza helburua, baina Elizak dantza
|
beregana
dezan, dantza kontrola dezan. Anexioa ikusten da, geroztik aldatu da.
|
|
2015
|
|
|
Cummins ek (1979) dioen bezala, bakoitzaren kultura eta hizkuntza mantentzea garrantzitsua da, era berean horrek eragin positiboa duelako bigarren hizkuntza ikasterakoan. Hortaz, integrazio eta kulturen arteko bideak erabili ditugu etorri berriek beren hizkuntza eta kultura galdu gabe, euskara eta euskal kultura
|
beregana
ditzaten.
|
|
|
Pertsona nazionalismo mota teorikoaren diskurtsoa dugu hau. Lurralde nazionalismoak ere
|
beregana
lezake, baina iruzur puntu batekin, ezen nazio aniztasuna onartu arren (nazionalitate deiturikoak), nazioen arteko nazio bat eraikitzen da, zuzenean ezein nazionalitatetan oinarritu barik eta denen ordezkari izanda, eta nazioen nazio hauxe da estatuarekin identifikatzen dena. Aurreko aukeraren eta honen artean dago, hortaz.
|
|
|
Azkeneko kasu honetan, ez zaizkio ateak ixten, eta arrazoi historikoak aipatzen dira oraingo egoera azaltzeko eta, ondorioz, gaur egun euskaldun ez izatearen arrazoia justifikatzeko; baina, justifikazioak justifikazio, naziotasuna kontzeptu objektiboa da hemen, eta erdalduna ezin da euskal nazioaren kide izan. Borondateari leku egiten zaio, baina era kontzientez
|
beregana
dezan naziotasuna; hots, euskara ikasiz. Berriro itzultzen gara, hortaz, nazioaren objektibitatera eta banaketa pertsonala egitera:
|
|
|
Mezuak informazio gehiegi badu eta hartzailearen ulermen edo arreta maila gainditzen bada, komunikazioa zaildu egiten da. Hori gerta ez dadin, igorleak gogoan izan behar du hartzaileak informazio kopuru mugatu bat bakarrik
|
beregana
dezakeela denbora tarte jakin batean, eta saiatu behar du mezu luzeegi edo konplexuegiak ez ematen.
|
|
|
Erauzgarritasuna: Gure Esku Dagoren mezuak zein elementuak erauzgarriak dira erabat, horren adierazle, herriz herri eraiki diren taldeak eta dinamikak edota norbanako bakoitzak mugimendutik
|
beregana
ditzakeenak: izan mezuak, diskurtsoa, jarrera, arropa...
|
|
|
5.Osasun eta gizarte segurantza arloan
|
beregana
ditzaten eskumenak erabiltzerakoan, euskal herri aginteak interesdun guztien partaidetza demokratikoaren irizpideari lotuko zaizkie eta baita langile sindikatuen eta enpresario elkarteeneri ere, legeak finka dezan moduan.
|
|
|
Osasun eta gizarte segurantza arloan
|
beregana
ditzaten eskumenak erabiltzerakoan, euskal herri aginteak interesdun guztien partaidetza demokratikoaren irizpideari lotuko zaizkie eta baita langile sindikatuen eta enpresario elkarteeneri ere, legeak finka dezan moduan (Estatutuaren 18.5 art.).
|
|
|
Asmo honek errealitatean egitura gorputz bat har dezan, haragitu dadin (aditza bezala), azken urratsa edo egitasmoa «Hiria Eskultura» litzateke: Naturatik erbesteraturiko gizakiok babestuko gaituen espazio hartzaile bat, aterpe existentzial bat, Hiria, artelan baten taxuan eraikiz, espazio eta eskultura ezberdinak han hemenka materialki sakabanatzea baino zerbait gehiago dena, hots, Artearen bitartekaritzatik urrunduz, abstrakzio funtzioaren altzoan
|
beregana
dezala gizakiak bere ebazpen existentziala. Oteizak, Hiri des okupatuaren «okupa» handiak, arte galerietako usadiozko erakusketatik at, Bizitzaren egunerokotasun tragikora zubi egitea bideratuko zukeen ikerkuntza iraultzailea izan zuen proiektu nagusi.
|
|
|
Aldazek dantza garaikideko dantzariak trebatzeko ikastaroa antolatzeko ekimena atera berri du estreinakoz. Helburua, Nafarroako dantzariei kalitatezko entrenamendua eskaintzea, teknika berriak
|
beregana
ditzaten eta jatorri ezberdineko dantzarien arteko elkartrukea sustatzeko. David Zambrano artista handiarekin ikastaroa antolatu zuen apirilaren 13tik 17ra.
|
|
|
Gehiegizko mirespena exijitzen die ingurukoei, eta ez du enpatiarako ahalmenik. Enpatia hori soilik darakutsa abantailaren bat
|
beregana
dezakeen heinean eta miretsia izateko bere beharrak ase ditzakeen heinean.
|
|
|
bere boza, bere begirada, baita artista izaiteko moldea ere. Harria bakotxak
|
beregana
beza, eta parteka".
|
|
2016
|
|
|
Igaro dira bi urte Azpirozen artikulu hartatik, ekitaldigintzak aurrera darrai eta oraindik ere masiboki deitzen zaie artistei, betiko mitin zurrunei kolore pixka bat eman diezaioten, mikrofonoko arrazoi zurrunak aski ez eta publikoa modu irrazionalago batean
|
beregana
dezaten; funtsean, entzulearen enpatia bilatuko duen osagaia jartzeko: emozioa.
|
|
|
Jende gehiena
|
beregana
zezan, mirakuluak egiten zituen, eriak sendatzen eta pobreen izpiritua laudatzen. Beste mirakulu batzuk ere egin zituen, hala nola uren gainean ibili ala haizea bat batean geldiarazi, esan gabe doa gure bitartez eginak izan zirela.
|
|
|
Zeren ixiltasun hori ez duk zarata eza, baizik eta betetasun izpirituala". Berari, iraganean bezala orain hartan, bere anaiaren azken urteetako pentsamolde hura zaborra iruditzen zitzaion, baina denborak lagundu egiten zuen betijadanik ez zion higuinik ematen, eta lasai
|
beregana
zezakeen shdnti bezalako hitz bat. Azken batean, ez zeukan besterik.
|
|
2017
|
|
|
Eta badirudi ez duela onik
|
beregana
dezakeen arte, zeren bitarte hartan, atera etorririk bezala, beti deiez baitagokio, eta deiez ere luzaro eta behin ere etsi gabe.
|
|
|
Argudio hori zurkaizteko, Fishmanen teoriak eta ideiak azpimarratuko dizkizute. Lehenik eta behin, funtzio informaletan sendotu eta gotortu behar duela euskarak bere burua; esparru formalean
|
beregana
ditzakeen funtzioak lagungarriak izango dituela, ez askoz gehiago; euskara biziberritzeko politikaren gakoa eta funtsa eremu lokaleko mintza jardunean datzala.
|
|
|
Badirudi euskara batuaren helburua zeharo gorpuztua dagoela dagoeneko, nahiz eta euskararen erabilera soziala inondik inora ere normalizatu gabe egon. Ahoz eta idatziz euskararen erabilera normalizazio sozialaren galbahetik igarota soilik
|
beregana
dezake euskarak beharrezkoa duen etorri komunikatiboa, eta ez bestela. Hizkuntzak berez zernahi eta nora nahirako gaitu daitezke, ez dago hori esan beharrik, baina prozesu hori ez da hizkuntzaren sozializazio zabal eta sakonik gabe hezurmamitzen.
|
|
|
Negatiboa. Arestian ikusi dugunez, 149 artikuluak dio Estatuari espresuki esleitu ez zaizkion eskumen guztiak
|
beregana
ditzaketela autonomia erkidegoek.
|
|
|
153. Horra etxe batek bi izen nola
|
beregana
zitzakeen. Aurreko mendeko testuetan behin eta berriz ageri den" Beltran de Urrutia" baita bi izen horien sortzaile.
|
|
2018
|
|
|
Ipar Euskal Herrian adostasun handi bat lortu zen, izan tendentzia desberdinetako hautetsiak, sindikatu gehienak, jendarte mugimenduak... denek bat egin zuten laguntza ekartzeko garai berri bati buruz joan zadin Euskal Herria. Hego Euskal Herrian gauzak ez dira hain errexki abiatu prozesu berri horretan, baina emeki emeki urratsak egiten ari dira, foru sozialak antolatuz jendarteak
|
beregana
dezan aterabide bat lortzeko.
|
|
|
Egoera hau, hizkuntza gutxituaren eta hizkuntza menderatzailearen arteko harreman hau, etengabeko elkarrekintza da. Izan ere, neurriak hartzen ez badira, denboran zehar, hizkuntza menderatzaileak, hizkuntza gutxituaren komunikazio eremu eta funtzio gehiago
|
beregana
baititzake.
|
|
|
Hortaz, Wittigek «sexuaren» deuseztapena aldarrikatzen du, emakumeek subjektu unibertsalaren estatusa
|
beregana
dezaten. Deuseztapen horretarako bidean «emakumeek» hartu behar dituzte bai ikuspegi partikularra eta bai unibertsala.
|
|
2019
|
|
|
3 Euskal Herriko klase agintariek, burgesiak eta apaizeriak
|
beregana
dezaten, euskara laborarien eta arrantzaleen hizkuntza baino ez den artean gaur egun dena izango baita, patois bat, desagertzera kondenatua horrenbestez, patois guztiak bezala, hizkuntza literarioekin edo hizkuntza nobleekin lehiatu ezinik.
|
|
|
Emakumeek, bestetik, beren burua libreki emateko eskubidea dute, baina beren baitara gordetzeko askatasun oso mugatua dute. Horrenbestez, gizonek emakumeen bizi indar eta gaitasuna
|
beregana
dezakete etengabe, berengandik emakumeei itzultzen dietena baino askoz ere neurri esanguratsuagoan[...] Kapitala lan alienatuaren metaketa baldin bada, autoritate maskulinoa (emakumeen eraginaren aurrean) maitasun alienatuaren metaketa da (1993: 53).
|
|
|
Ikus II. 1722 GORRITINE ETA MALKORRA EZKONTZA KONTRATUAN kapituluan ere aipatua. Nik uste, behin bordak eraki eta artalurrak martxan jarrixe ondoan, hark ere bere nekeak bazituela ikustean, ondasun iturri haien mantenuak zekarren eskulan zakarra maizterrei utzi eta, errenta truke, erdia
|
beregana
zezaketela ikusi zutelakotz; herrian askoz ere guriago biziz, kasik kolpe zorririk jo gabe, eta askotan gainera, herriko landako alor pusketen lan pizarrak ere maizter bordariei eraginez. Eta ez bedi ahaztu, jarrera aldaketa honek, berarekin ekarri zuela ondotik segidan, ardiborden sorrera ere.
|
|
2020
|
|
|
Bigarren argazkiari dagokionez, osasun langileen eguneroko jarduna azpimarratzea eta goraipatzea izan zen erabili zuten arrazoia El Mundo ko arduradunek, bigarren argazkiak azaleko protagonismoa
|
beregana
zezan.
|
|
2021
|
|
|
Lehenik eta behin, euskaldun eta euskaltzale garaikidearen identitatea eta diskurtsoa marraztu lituzke aniztasunetik. Lan horretan, feminismoan arrakasta izan duten gakoak baliagarriak diren eta
|
beregana
ditzakeen aztertzea lagungarri izango litzaioke.
|
|
|
zelan lotu horren plurala den euskalgintza, askotariko egitasmoz osatzen den ekonomia sozialarekin? Zer
|
beregana
lezakete euskalgintzako eragileek ekonomia sozialaren proposamenetik. Ekonomia sozialean ohikoak diren zein tresna edo elkartasun mekanismo izan litezke baliagarri euskalgintzaren etorkizuneko erronkei begira?
|
|
|
Berez, guk geuk, onartuko dugu fenomeno bera aztertzeko bi ikuspegi desberdin baizik ez direla sintaxia eta fraseologia. Beraz, biek ala biek
|
beregana
dezakete izena aditza harreman hau aztergai gisa: argumentuak aukeratzen dituzten predikatuez arituko gara murriztapen txiki edo handiren pean, baina era berean, onartuko dugu izen oinarri horietako bati funtzio lexiko bat ezar diezaiokegula, izena/ aditza kolokazio egokia lortzeko.
|