|
2016
|
|
|
Hainbat gaizto guretako segurki ere! Edozein modutan ere, gerok argitaratu liburua osatzeko zenbait berri emanen dugu, izan ere, jakin baitakigu, Iruñeko euskaltzale aunitzendako sekulako aurkikuntza izan zela Alexander Tapia Perurenaren berri edukitzea, baita zein tamainako olerkari handia izan zen
|
bere
olerkietan beretan dastatu ahal izatea ere.
|
|
|
Gerra aitzineko urteetan Iruñeko jeltzaleek kudeatzen zuten Amayur astekarian atera zituen Tapiak
|
bere
olerki lanik gehien: " Anaitasuna"," Orain da ordua"," Usotxu urdin"," Noiz ote", edota" Kanpion irakasleari aren sortegunean" eskainitako" Aunitz urtez".
|
|
|
Bestelako argitalpenetan ere esku sartu zuen, berbarako zenbait urte berantago ber hiriko abertzale talde batek, Matxari eibartarra buru zutela, sortu Sabindarra aldizkarian, Irrintzi zeritzanean, edota Euzko Gaztedi izenekoan. Albizuren ildo poetikoa ezagutzea ez da guztiz zaila, hein batean bederen, izan ere
|
bere
olerkiez osotu bilduma badugu, 1984.ean eta Bilboko Igarri irarkolan atera zen Olerkiak izenburu laburra daramana alegia. Santi Onaindiak apailatu horretan bere hiru liburu batzen dira, bada ikus ditzagun banan banan.
|
|
|
Ostera, idazle moduan aurkeztu zuen lehenbiziko lana 1869ko" Kantuak Larrungo mendiari" dugu. 1871.ean berriz ere Saran eginiko festetan aurkeztu zuen
|
bere
olerki bat," Soldado ondoa"; hurrengo urtean, ordea, epaimahaikoek ez zuten irabazlerik iragarri, eta Martin Gilbeau medikuak parte hartu zuten olerkariek haien idazkiak egunkarietara igortzeko eskakizunari men eginez, Ibarrartek bere" Gerlako presunier bat" Le Courrier de Bayonne eta Lmpartial de Bayonne egunerokoetan agerrarazi zuen:
|
|
|
Aitzolek ez zeritzon makurrago, eta bere usain herrikoia nabarmendu zigun oroz gain: " Erri erraietatik dagerkigun olerkaria degu, jende xeeak darabilzkin gaiak
|
bere
olerki gunatzat aukera, erri erara asma eta erritarrei dagozkioten bezela tajutzen dizkiguna". Gazi gozoak zein Uztaro liburu ederren egilea zen Errezilgo Tomas Agirre olerkari garaikideak ere ez zion muzin egin Jaka Kortajarenaren olerkiak, beste euskal olerkarienekin ere, sakonki iruzkintzeari; Aitzolekin batera, herrikoitasunean ezarri zuen Jakaren indarrik gehien:
|
|
|
Idazle bezala gutxi izan zen laga ziguna, are gutxiago iritsitakoa, bada apalaren apal eta umilaren umil, ez zuen nahi bere izenez izenpeturik deus ere agertzea. Alabaina
|
bere
olerkiren bat gureganatu zuen Olerti aldizkarian Karmel ezizenez izan arren:
|
|
|
Ezpal berekoa, eta
|
bere
olerkirik politenen artean, Martin Koxerena genuke:
|
|
|
Hegoaldeko euskaldunek oraino sobera goratua ez bide duten Abbadia hark bultzatu zenbait literatur sariketetan epaile moduan jardun zutenen artean Lissardy izenekorik bazen, 1853koan bederen, Dassance, Harriet, Goyhetche, Ducos eta Larembourerekin batera. Datuak ez luke garrantzia handiagorik ezpada zenbait urte beranduxeago Probintziyako beste euskal idazle handiak
|
bere
olerkiak sinatzeko aukeratu gaitzizena izen bera ez balitz, Lizardi alegia. Aunitzetan grafia kontuei behar ez den garrantzia ematen tematzen gara, goiti zein beheiti, zinez garrantzikoa dena ahantziz, hau da, grafiak gora behera, Lizardi eta Lissardy garela, ez ordea, fresneda zein frenaie.
|
|
2018
|
|
|
Iruñeko Nabarreria auzoan 1540an jaioa, haurra zela umezurtz geratu eta Erribera aldera bidali zuten Valtierrako osabarengana; aitaren lanbidea ikasi aldera, Tutera, Zaragoza, Sevilla eta Flandrian ibili zen botikari ikasketak osatzen, harik eta Iruñean kokaturik, botika ireki ahal izateko prestamua 1564an eskatu zuen arte. Zorra ezin kitatuz zebilela, Tafallako espetxean sartu zuten 1567ko otsailetik irailera bitartean, Iruñekoan izurritea baitzen, eta hantxe zegoela
|
bere
olerki famatua izkiriatu zuen:
|
|
|
Ez da hain gauza harritzekoa, gauza bera egin baitzuen Angel Urrutiak Sonetistas pamploneses izeneko liburuan: bera Lekunberrin jaioa izanik, bere burua sartu zuen Iruñeko olerkarien zerrendan(" Lekunberri Pamplona, 1933" idatzi zuen
|
bere
olerkien aurrean).
|
|
|
Euskal poetak oholtzara igo ziren, eta Amaia Lasa Alegriak Nafarroako olerkari euskaldunen txandari hasiera eman zion
|
bere
olerkia errezitatuz. Halako batean, olerkiaren erdian, Amaiak isilune txiki bat egin zuen esandakoari garrantzia eman nahian, eta isilaldiaren ondoren poemaren bukaera errezitatzen hasi zelarik, saioa gidatzen zuen olerkari erdalduna altxatu zen garrasika eta erdaraz isil zedin eskatu zion zakarki, olerki bat irakurrita aski eta sobera zuela esanez.
|
|
|
Santiago Arellano Iturria, Iruñean jaioa 1902an. Filipinetan bizi izan zen kazetari lanetan eta bertan argitaratu zuen
|
bere
olerki bilduma: Brasa y ceniza (Manila, 1932).
|
|
2020
|
|
|
Are gehiago Cernudaren kasuan. Lizardiren idealizazioa lehenengo gradukoa da;
|
bere
olerkian askotan eginiko bidaiaz eta ikusiriko paisaiaz ari baita. Sevillarrak, ordea, bigarren graduko idealizazio batekin operatzen du, haren elurtutako paisaia idealizazio baten idealizazioa izaki.
|