|
2001
|
|
|
Eta eransten dute: Kanada bana badaiteke Quebecen autodeterminaziorako eskubidearen ondorioz, zergatik ezin da banatu Quebec bera ere
|
bere
mugen barneko Lehen Nazioek hala erabakiz gero?
|
|
|
Lan honetan II. mendeko inperio erromata rrarenautoritatea nabaria da, etsaien aurka eta legearen alde. Haatik, inperio konkistari buruzko hausnarketetan Marko Aurelio
|
bere
mugez kontziente zen oso —ez, ordea, bere semea Komodo— Danubioren ertzean, sarmaziarren aurkako borrokan, harrokeria inperialistaren kontra idatzi zuen:
|
|
2004
|
|
|
Ez da erraza izango. Audientziak, diruak,
|
bere
mugak ditu eta kirolari gehiago lotua izanez gero, esate baterako, kirolarekin bakarrik zaila izango da telebista bat mantentzea. Bestalde, negargarria ere litzateke telezaborra egitera joatea ikuslearen izenean, batez ere, diru publikoa bitarteko delarik.
|
|
2006
|
|
|
Nola aukeratu bat ala bestea? Europako Batasunean, zenbait herritan, baliabideak mugatuak direla eta irakasleriaren prestakuntzak
|
bere
mugak dituela-eta, ikasle kopuruaren arabera etorkinen hizkuntzen lehentasunak ezartzea defenditzen da. Gutxieneko kopurua eskatzen dute hizkuntza horretan eskolak antolatuko badituzte.
|
|
|
Hori bai, krisia zabalik dago, ageri agerian. Aliantza politikoak
|
bere
mugak izan ditu beti eta hortik sortu zen paradigma intelektuala agortu egin da. Arrazoiak asko izan dira, baina Iruña Veleiako aurkikundeak den denak bildu eta mahaigaineratu ditu batera.
|
|
2007
|
|
|
Dagoeneko ikasi eta ikusi dugu euskal gizartea mugimenduen gizartea dela (Casquete 2001). Izan ere, politikak
|
bere
mugak erakutsi dituelako hipotesiak anitzak dira egun, eta badirudi jendeak beste adierazteko formak eta formulak bilatzen dituela antzinagoko joko politikoan erabiltzen zirenen aurrean. Horra gizarte mugimenduen logika.
|
|
|
Politikak —zentzu hertsian: alderdien arteko joko demokratikoa, ordezkaritza, erakundeen jarduera, hiru botereak... —
|
bere
mugak erakutsi ditu jadanik eta jendeak beste adierazpide batzuk bilatzen ditu bere arazoak konpontzeko. Logika elektoralak (alderdiena) eta" bulegoen logikak" (lobby edo presio taldeena) funtzionatzen dute, baina jendeak" kopuruen edota kaleen logika" (Casquete 2000) erabiltzen du arazotzat jotzen dituen hainbat egoeren aurrean bere argudioak, beste logika horien aurrean, inposatzearren.
|
|
|
• Legezkoa da estatu batek lege bidez
|
bere
mugetatik at bizi diren herrikideak babesteko arauak onartzea.
|
|
2009
|
|
|
Eztabaida horiek, lubaki gerra batean bihurtzen ez badira, gerra guztiak bezala kaltegarri izanik, probetxugarriak izan daizteke arlo berrirako. Alde batetik,
|
bere
mugak zein diren finkatuz joateko, eta, bestetik, eremu zientifiko ezberdinen ekarpenak jasotzen dituelako; horrela, berria izanik, historia luzea duten zientzia batzuen metodologiak eta kontzeptu zientifikoak beregana ditzake zientzia arlo berriak.
|
|
2010
|
|
|
Adibidez, pertsona edo taldeen pobrezia gutxiagotzeak erantzun politikoak exiji ditzake estatu/ erkidego/ nazio gobernuetatik, baina horien eragiteko gaitasuna oso mugatua egon daiteke nazio mugetatik kanpoko aktoreen eraginengatik (horien artean, alde askotako instituzioak edo inbertitzaile instituzionalak, esate baterako). Interkonexio hori globalizazio garaikidearen ezaugarri bat da, eta agerian uzten du, ene ustez, mundu industrializatuak
|
bere
mugetatik kanpoko pobrezia murrizteko obligazioa duela50 Hori esatean ez naiz ari esaten etxe barruko ekintza politikoa alde batera utzi behar denik; inolaz ere ez. Ikerketek argi uzten baitute etxetiar koalizio politiko efektiboek zer nolako eragina duten hazkunde ekonomikoak populazioaren osasun maila hobeagotzeko prozesuan51, 52,53 Hala ere, globalizazioak berak koalizio horien ingurumena itxuratzen du eta beren arrakasta aukerak ere mugatzen ditu era askotan, ez ahantz!
|
|
|
Aristoteles, Platon, eskolastikoak... Gauzak jakiteko interesatuta bazaude, aukera ederra daukazu;
|
bere
muga guztiekin, mundu bat dago hor. Bistan da:
|
|
|
Euskaltzale zaharrek merezi zuten gauzak beste modu batean esatea. Baina gazte batek
|
bere
mugak ditu, ezta. Bere modura egiten du.
|
|
2011
|
|
|
Beste animalia batzuk otzantzea interesgarria izan daiteke, baina tigrea? Ez du merezi, gure eta
|
bere
muga naturalak kontuan hartzen baldin baditugu.
|
|
|
Beraz, egia bada ere bere asmoa amazigei buruz hitz egitea dela, ahal duen guztietan euskaldunekin konexioan jarriz, egia da ere gune horrek aldameneko gai asko tratatzera daramala, naturaltasunez. Kontakizunak, beraz, gutxi gorabeherako logika bati segitzen dio, baina ez da sistematikoa eta, era berean, literario xamarra suertatzen da
|
bere
mugen barruan, baina honetaz beherago mintzatuko gara.
|
|
2013
|
|
|
Bukatzeko, eta laburbilduz, hizlari gehienen iritzia ondoko hau dela esango nuke: eskolaren eraginak
|
bere
mugak baditu ere, eragin benetan handia du euskararen babesean eta erabileran, gotorleku moduko bat da eta bere emaitzak baikorrak dira bereziki adin gazteenetan; adin talde nagusiagoetan, gizartearen eraginez, txikiagoa da, baina hala ere garrantzitsua. Hori Euskal Herrian, eta Xavier Vilak jardunaldian aurkeztu zuen moduan, Katalunian katalanarentzat ere gauza bera gertatzen dela dirudi.J
|
|
|
horretan oinarritu behar du bere benetako askapena eta aurkitu bere zoru finkoa. Baina modernitatearen arrazoiaren eraikuntzak
|
bere
mugak erakusten ditu berehalaxe, errealitate guztia arrazoimenaren bitartez finkatu beharrean, ustekabeko fenomenoa agerrarazten baitu: ez ziurtasuna.
|
|
2015
|
|
|
Subjektu politiko bakoitzak badu
|
bere
mugak marrazten dituen diskurtsoa. Muga horiek konfrontazioaren eremua zein den esango digute, gutarren eta besteen arteko konfrontazioa zer joko zelaitan eta zer arauen pean jokatuko den seinalatzen baitigute.
|
|
2016
|
|
|
Bestalde, kooperatiba eta kolektiboek horizontaltasunaren inguruan lan handia egin behar izaten dute. Teoriaz horizontalki antolatutako estrukturek egunerokotasunean agertzen dituzte
|
bere
mugak, teoriazko ardura banaketek askotan ikusezinak diren ardurekin topo egiten dutelako.
|
|
2018
|
|
|
hiruzpalau hamarkadetan euskara hitz egiteko gai direnen kopurua bikoiztu egin du. Baina
|
bere
mugak ditu, eta beste tresna batzuk behar dira hark erdietsi ezin dituen helburuak erdiesteko: alegia, euskaldun berriak euskaraz sozializatu eta euskaldun zaharrei erabilera berrietarako eremuak zabaldu; hots, euskalduntze prozesua Txepetxek ulertu bezalaoso osorik burutzeko bidea eman.
|
|
2020
|
|
|
Biak ala biak erreferentzia geografikoak baliatzen dituzte Euskal Herria definitzeko. Euskal Herria nazio gisa irudikatu eta
|
bere
mugak zedarritzearekin, gure iruditerian agerpen kartografiko zehatz bat marrazten dute. Gainerako muga naturalekin gertatu bezala, mugaren beraren izaera arbitrarioa ‘ahaztu’ egiten da honakoan ere, eta hori egitearekin bat naturalizatu egiten da banaketa lerroa.4 Kasu horretan, baina, muga naturala balizko muga politiko baten metafora da edo egikaritze desio baten formulazioa, eta ez jada existitzen den estatu batena.
|
|
|
Inoiz Euskal Herriak estatu forma hartzen badu,
|
bere
muga propioak definitu beharrean egongo da. Ordura arte elkarren auzo izan direnak banatuta agertuko zaizkigu eta muga kultura berriak sortuko dira.
|
|
|
Eta lurraldetasunak halabeharrez berekin dakartza mugak edo fronterak. Munduko estaturik txikienaren titulu gorena duen Vatikanoak (0,44 km2 besterik ez) baditu
|
bere
muga propioak ere, eta ez nolanahikoak. Bere eginbidea definizioz mugaz gaindikotzat badu ere, sinbolikoki bai eta materialki ere, gotortutako estatua da Vatikanoa.
|
|
|
Euskalduna da, 1) nazio bat, euskara bere mintzaira duena eta hari suharki atxikia, alde guztietatik nazio zentzua dariola, berezi eta
|
bere
mugen burujabe sentitzen dena monarkia handi baten pean ere; 2) hor garbi antzematen dena" herri baten karakterearen, haren hizkuntzaren eta haren lurraren artean dagoen korapilo estua"; 3) hizkuntza komunaren atxikitasuna eta dialekto oso ezberdinen diferentziak bateratzen dituena, hots, unibertsaltasuna eta indibidualtasuna elkartzen dakiena, edo alderantziz esanda, berdintasuna bai, ... (Ibid.:
|
|
2021
|
|
|
Askotan ere ez gara gure irudiarekin ondo konpontzen. Baina gorputz batean bizi gara eta
|
bere
mugak onartzea hobe. Mugen barruan ere, aukera polit asko ematen ditu!
|
|
2022
|
|
|
Nerabezaroan sartzen den honetan, aukera polita zabaltzen da eztabaida publiko eta errebisiorako. Legeak urte hauetan bere potentzialitateak erakutsi ditu, baina baita
|
bere
mugak ere. Alde horretatik, aukera ezin hobea da horren inguruko eztabaida politiko heldu eta lasaiari ekiteko, modu horretan zaintza erdigunean izango duen beste marko bati hasiera emango dioten proposamenak ikusi, eztabaidatu eta landu ahal izateko.6
|