|
2000
|
|
|
Horientzat fisikotasuna da kulturaren eredua, ez bizitza.Garbi dago ez zaidala jarrera egokia iruditzen. Herritarren bizitzan, kultur tradizioanbildutakoak izugarrizko garrantzia du, maiz
|
bere
kultur nortasunaren agerpen nagusiaizateraino ere.
|
|
2001
|
|
|
Motibazio horrek eragindako ikasleak benetako interesa du bigarrenhizkuntza bat duen komunitatean. Talde horrekin komunikazioa osoagoa izatekoeta talde horrekin eta
|
bere
kulturarekin harreman estuagoak edukitzeko ikasi nahidu hizkuntza. Gizarte egitura irekia eta malgua bada, beste taldearekiko orientaziopositiboak, hori erreferentzia taldetzat harturik?, talde horretan sartzea errazdezake, integrazioa erraztuko duen sozializazio aurreratua eskaintzen duelarik.Kasu horretan, hizkuntza beste taldean integratzeko bidea da.
|
|
2002
|
|
|
MUren Hausnarketa Estrategikoan(),
|
bere
kulturaren definizioaneuskalduna, irekia eta unibertsala izango dela jasotzen du; Euskal Herriarekin etahonen garapenarekin konprometitua. Bere balioen artean, gizartea eraldatzeko erantzukizuna jasotzen du, eta euskara eta kultura euskalduna defenditu eta garatzearena.
|
|
|
Norbanakoak bere esku duen ezagutzaren zati garrantzitsu bat sozialki eraikia den heinean, alegia, norbanakoaren munduaren pertzeptzioa bere ingurukoek eta
|
bere
kulturak baldintzatua eraikia den heinean, badirudi bidezkoa litzatekeela, eta beharrezkoa gainera, arreta bereziz begiratzea jatorri desberdineko beste norbanakoek izan dezaketen ezagutzari eta beste horiek esangurak sortzeko erabil ditzaketen mekanismoei.
|
|
2006
|
|
|
Aintzat hartzekoa da ondokoa: Weber-ek ez du identifikatzen
|
bere
kultura mendebaldarra. Arrazoiarekin?. Garrantzitsua da horretaz jabetzea, Weber-ek ez baitu pentsatuko, beste hainbatek egin duen antzera, Mendebaldeko bizimodua gizaki guztiek bizi beharrekoa denik.
|
|
2007
|
|
|
Zoko horiek itsas zabalarenur geldiak dira eta itsas zabal hori gizarte eta hizkuntza erkidegoa da. Erkidegohorrek badu
|
bere
kultur ingurua eta haurrari, garatzeko behar dituen hitzak, kontzeptuak, gako sozialak eta funtzionamendurako protokoloak eskaintzen dizkio.
|
|
|
Hala ere, garapenarenlehenbiziko urteotan, taldeak, bizidun berria talde batean sortua baita? haurrarioinarrizko osagaiak ematen dizkio
|
bere
kultur eraikina osatzeko. Delako osagairikezean, historiaurrean sortuko litzateke jaioberria.
|
|
|
Konponbidea ez da politika, ekonomia eta erlijioa artifizialki edoidealki lotzea, gizakia eta natura alde batera utzita. Gizakiaren onerako, eta haienguztien onerako, gizakiarengan zentratu behar dugu,
|
bere
kultur bizitza aztertzerakoan, behintzat.
|
|
|
Bistan da ez dela metaketa hutsa, baizik etabakoitzak dituen interesen araberako egitura bati jarraikiz eginikoa, baina azkenbatean, metaketa. Norberari
|
bere
kultura pertsonala osatzeko bide bi baizik ezzaizkio gelditzen: batetik, bere esperientzia zuzena, eta bestetik, besteen bidez, zeharbidez, eskura dezakeena.
|
|
|
Europa eraikitzen ari garen moduan, Estatu bakoitza
|
bere
kultur interesakaurrera ateratzen ari da. Egindako mugimendu taktiko bakoitzean nor bere botereeremua zaintzeaz arduratzen da.
|
|
|
Urteetan aritu dira balizko europar kultura horren mamiaaztertzen. Azken hamarkadan ohartu dira batere ados ez daudela; izan ere, estatupartaide bakoitzak
|
bere
kulturaz baino axola gutxiago eta mesfidantza gehiago dukultura komunaz. Beraz, kulturaren gaia bazterrean utzi edota zokoren bateangorde dute.
|
|
|
euskara ttipitasunetik mundua ikusteko era da hainbaten ustez, bestebatzuen begietan, etxe barruko jantzia, pijama antzeko zerbait. Askokeuskal kultura konplexuz beterik ikusi arren, jendeak, oro har, ederkigozatzen ditu
|
bere
kultur jarduerak, goitik jarduera horien gutxiespenaheldu arte. Adibidetxo bat, Bilboko Udalak erabaki du Bilbao hitza erabiltzea, Bilbo berba, antza, herri apalaren hitza izaki zatarra da.
|
|
|
Kontua da, gaur, jendeak ez duela lortzen
|
bere
kultur kapitala sistema koherente batzuetatik; kontsumoaren eta informazioaren gizartean sistema horiekbirrindu eta nahastu egiten dira; eta ondorioz, jendeak handik eta hemendik hartuzbere kapitala osatu eta bizi egiten du. Tartean, euskal kulturgintzaren altzotikzerbait hartu eta zerbait biziberritu ere.
|
|
|
Tradiziozale euskaltzaleek (Mogeldarrak, Añibarro, Agirre...) baserri giroko etxenagusitasunetik hiri girokobaserri ideologiarako tartea urratu zuten eta horretan foruzaletasuna lagun izanzuten. Intelligentsia tradizionalista horrek irakatsi zion euskaldunari
|
bere
kultur etahizkuntz nortasunaren eredu idealak zein izan behar zuen: bizimodu tradizionaleieutsita bizi zen baserritar fededun zintzoa.
|
|
|
nazionorbanakoa identitate duin eta osoa irudikatzeko diskurtso modernoa dugu, norbera hutsaren bertsio objektibatua. Eta euskaldunei objektibitate horren falta agerrarazten dien diskurtsoa dagoelako, bere burua euskalduntzat duen subjektuarentzatoso nabaria da
|
bere
kultur eta hizkuntz identitatea80.
|
|
|
Kultura immanentea den bitartean bizipena da, transzedentea egiten denetik komertzializatzekoobjektu bat izan daiteke. Aurrerago ikusiko dugu logika akumulatibo hau ez delaguztiz txarra (nork
|
bere
kulturaz kontzientzia izan dezan eta, ondorioz, kulturbaliabide edo ondare hori defendatzeko eta balioesteko bide izan daiteke, besteakbeste), baina esan dut: akumulazioa eta zirkulazioa aurrez aurre izango dugu.
|
|
|
Hala, kultura frantsesa edo espainiarra inork ulertuko otelituzke hizkuntza frantsesa eta espainola gabe? Bi kultura horien ezaugarri nagusiahizkuntza da, nazio hizkuntza horien ardatzean harilkatutako kulturak direlako bibiak, eta hizkuntza bakoitzaren baitan ondutako kulturak direlako bata eta bestea.Nazio hizkuntza bakoitzak
|
bere
kultura nazionala sortu eta ondu du. Horrek ez duesan nahi, jakina, nazio kultura guztiek hizkuntza desberdina izan behar duteniknahitaez:
|
|
|
Duen helburu bakarra bere hegemoniareninteresetan edo bere interesen hegemonian datza. Egungo inperialismoak egunbereganatu duen izaera alienatzaileak bere interesen aurka dagoen identitate oromendean hartu nahi du,
|
bere
kultur izaera alienatzailearen araberako etekinak etaondasunak metatzeko. Munduaren aniztasuna eta askotarikotasuna suntsitu.Hizkuntza eta kultura identitateak lurperatu.
|
|
2008
|
|
|
Lan horretan, eginkizun aktiboa du umeak. Alde batetik, imitatzen dituzten ereduak eta jokabideak aukeratzen dituzte (esaterako,
|
bere
kulturan ontzat jotzen diren jokabideak). Bestalde, inguruneak umea aldatzen duen bezala, umeak ere ingurunea alda dezake (adibidez, ume zakar batek nolabaiteko giroa sortzen du berarekiko erantzun negatiboak gerta daitezen, eta alderantziz).
|
|
2011
|
|
|
3 Joseba Intxaustik, garaiko protagonista eta garai hau ikertu duenak honakoa dio: «1950eko hamarkada hartan Euskal Erbesteak bezala Barrualdeak lagundu zuten, euskarari
|
bere
kultur betekizun modernoak bilatzen (artean, Letra eta Humanitateetan ari zela). Baina Erbestea eta Barrualdea, artean, aldendurik ageri ziren, geografiaz urrun zeudenak belaunaldiz ere tartea eginez joango ziren, 19551960.etan etena gertatu zen arte.
|
|
|
Giroa beraz, oso politizatuta zegoen, talde bakoitzak
|
bere
kultur plataforma eraiki zuen. Iparraldean, esate baterako, ezkerreko zenbait gazte euskaltzalek Zabal aldizkaria sortu zuten, eta ondoren lantaldeak Elkar argitaletxea antolatu zuen, baita liburu denda ere.
|
|
2012
|
|
|
Prozesu historiko honen bertsio garaikide honetan mendeetan zehar euren ingurumena mantentzeko gai izan diren indigenei kanpotik etorritako ikuspegiak eta moduak inposatuko zaizkie (Rodriguez, 2000). Ezaguna zaigun eredu kolonialari jarraituz, berriz ere, arrotzek erabaki egingo dute indigena nor den (Dumoulin, 2005), zer den baliozkoa
|
bere
kulturan, zer mantendu, zer sustatu behar den eta zer ez, horrela etnofagia burutuz, (Díaz Polanco, 2005) eta azkenik nolakoa izan behar duen euren lurraldeen gainean eraikitako parkeetan jarraitu ahal izateko beharrezko den «portaera ekologiko» berriak (Hames, 2007). Gainera parkeetako zona askotan giza presentzia mugatua edo erabat debekatuta egongo da (Igoe, 2005).
|
|
2014
|
|
|
Baina denbora luzean, ukatua izan zaio emakumeari diziplina horietara guztietarairistea, eta heltzea onartu zaionean idatzi gabeko beste arau batzuez mugatu da eginbeharreko lana. Joumana Haddad poeta libiarrak hausnarketa interesgarri bat egitendu
|
bere
kulturan poesian genitalitatea era esplizituan erabili ahal izateko izandakoezintasunen inguruan.
|
|
2019
|
|
|
Kanta honetan Letek bere heriotza edo
|
bere
kulturaren amaiera gertu sumatzen du eta pertsonetazagurtu beharrean paisaiaz agurtzen da. Zuhaitzek beretzat duten balio sinbolikoaren neurgailutzat hartudaiteke.
|
|
|
Gaitasunen erreferentzialaren arabera (2018) (7), ergoterapeutak deszentralizatzeko gai izan behardu
|
,
bere kulturaz haratago ikusteko eta horri esker, artatzen dituen pertsona guziei bizi proiektu berezieta pertsonal bat finkatzeko gisan.
|