|
2007
|
|
|
Usarralde, hori egona da hemen, eskola emaile hemen, eta ezagutu dugu frango horrek, jenerazione frango ezagutu ditu eta ezkondua Urruñan, bera Askaindarra zen,
|
bere
izena zen Mademoiselle Lazcanotegi eta ezkondu zen Usarraldekin, ordutik Urruñan dira, Jeanne Salharekin izandako elkarrizketa, Donibane Lohitzune, 1997ko azaroaren 22a.
|
|
2008
|
|
|
Eterna herria Villagalijo ren ekialdera aukitzen da, eta
|
bere
izena Heterrena> zen
|
|
|
–Réveil> > ez da geldituko agertzetik boska ondoan. Kontrarat,
|
bere
izenak erraiten duen bezala, deithua da Eskual herriko intresez okupatzerat, eta hortaracotz khondatzen dugu gure adichkide ezagun eta estranyeren gainean aisago egiteko abia tzen dugun obra, erreusitzeko esperantzan.?
|
|
|
Candauk frantsesez ez ezik euskaraz ere idazten zuen,
|
bere
izenez sinatu ta edo laburduraz (C): irakurleei informazioa edo oharrak (1 or.), etsai kaze tei erantzunak, agian iritzi artikulu nagusi batzuk lehen orrialdean, eta Zuberoako berriak noizean behin.
|
|
|
bilduman antzeko pasadizoa dakar, Gaztela mutilena, Burgosko herri bateko alkatearen txakurra harriaz jo zuen euskaldun batek hari
|
bere
izen deiturak esaterakoan emandako erantzuera burlatiaz: Asensio> Txakurra> Jodabena.
|
|
|
Bietan zirtoak, erantzuera errimatuak, hitz jokoak etab. ugariak dira, testuei umore maila bikaina emanda. Bilbotarrak, ordea, agian norbaitek bera bezalako poeta bat haurrentzako komiki batzuen itzultzaile gisa aritzeari mailaz jaistea iritz ziezaio keelako edo, editore adiskidearen eskariari uko egin ez arren, ez zuen nahi ukan
|
bere
izena euskaratzaile gisa agertzea. Gauza bera egin zuen Txano Gorritxoren ipuina disko batean grabatzeko, Xabier Gereñok bere boza eskatu zionean... otsoarena egiteko.
|
|
|
Horrela deritzon penintsularen omenez, karramarro kontserbatu hori Kamtxatka izenaz bataiaturik merkaturatu nahi omen zuten, baina sovietar plangintzaren ohiko gaizki ulertu bategatik, poteak fabrika bati eta etiketak urruneko beste moldiztegi bati, eredurik gabe, egiteko agindu zizkietelako?, kontua da marka paperak luzeegi egin zirela eta, ondorioz, poteetan itsatsi ahal izateko, aurretik moztu behar izan zituztela. Horretarako, hasierako Kam silaba desagertu zen, ondoko txatka> geldituz, eta horrexek eman dio produktuari
|
bere
izen famatua. Gabon jaiotan era ho rretako pote batean Cangrejo> Real> de> Kamchatka> irakurri dudanez, krustazeo horren zientzi izena Paralithoides> da, nolabait, ene adiskide Aleksey ren istorioa berretsiz.
|
|
|
Horrela, gramatika arlo berezian nahitaez aipatu beharreko balio biko berba hori inolako irizpiderik gabe erabiliz, era honetako perlak sor litezke: , tasun> hizkia> > hizkirekin> idazten>, zeini
|
bere
izen propioa emanez erraz sai hets daitekeena: –tasun> hizkia> > letrarekin> idazten>.
|
|
|
Alde batetik, intsektu famatu batzuen izenak, inongo hizkuntzatara itzultzen ez diren arren, euskaraz eman dira, eta gaizki. Eskuarki
|
bere
izen zientifikoaz aipatzen den Dynastes> hercules> hori ez baita, errinozero kakalardo? (40 or.), izen hori Oryctes> > deritzonari ematen zaio eta.
|
|
|
Egoera horretan, Azkuek eta Campionek, beren gehiengo soilez, erabaki izan balute t, s erabili behar zela Euskal Esnale aldizkari osoan, idazle guztien idazkietan barne, Eleizalde ez bide zen prest egongo halako akordiorik sinatzeko: berak ez zukeen inondik ere onartuko
|
bere
izenean idazle jeltzaleen artikuluei tx > t, s aldatzea. Hortaz, akordio mugatuago bat egin zuten, Eleizaldek ere sinatzeko modukoa:
|
|
|
Azkueren, unanimidadearen inguruan, ziurrenik, Eleizalderen onespen horri zegokion: idazleak ez zituztela behartuko adosturik, Azkuek uste izan bide zuen Eleizaldek ere
|
bere
izena azalduko zuela aktan EuskalEsnale erakundeak t, s erabiltzearen alde, eta izatez erabaki hori onartzen zuen, baina ez bere aldeko botoaz, baizik gehiengoak hala erabaki izana errespetatuz, batzarretik akordio gabe alde egiteari uko eginez. Eleizalde hein batez amore emateko prest zegoen, baina ez gehiegi ere.
|
|
|
Ezkiogako bisioetan iragartzen ziren gatazka apokaliptikoek milaka fededun erakarri zituzten gipuzkoar herri hartara. Elizak, lehen unean, ez zuen Ezkiogako gertaeren inguruan jarrera argirik agertu, ustez
|
bere
izenean antolatzen ari ziren ekitaldi erlijiosoak desautorizatzera mugatuz. Elizaren lehen komunikatu ofiziala Etxeguren bikario nagusiak eman zuen 1931ko urriaren amaieran:
|
|
|
Inoiz gaztelaniazko manifestu gisako testuetan ere parte hartu zuen, adibidez Euskaltzaindiaren izenean 1920an Alfonso XIII erregeari zuzendutako gutun irekian (euskararen aldeko neurriak eskatuz). Gutun hau osoki intelektualtzat har liteke zeren kultur prestigioan oinarrituz agintari bati herriaren aldeko neurriak eskatzen baitzaizkio, eta gainera prentsa bidez. Berezitasuna gutun indibiduala ez izatean dago, ez baitzuen Azkuek,
|
bere
izenean, edo euskaltzain desberdinek, beren izenekin, sinatu, baizik Euskaltzaindiak erakunde gisa. Puntu horretan frantses intelektual indibidualen eredutik urruntzen zen, baina gainerakoan ez.
|
|
|
Zentzu horretan, arlo kulturalean bere autoritatea errebindikatzen zuen bitartean (ortografia ebazteko, neologismoak sortzeko, obra musikal bat ona zen esateko...) arlo propioki intelektualean diskretuago aritzen zen: sarritan inplizituki jokatzen zuen bere autoritatearekin, ez zuen
|
bere
izena publikoki haizatzen zerbait nabarmen politikoaren alde, baizik kultura arloko obrekin ibiltzen zen, maiz erakunde edo plataformaren batean atzean gerizatuta. Intelektual tipikoen ezaugarrietako bat indibidualitatearen aldarrikapena bada, Azkue puntu horretan arautik aldendu zen.
|
|
|
Izan ere, Azkuek hiztegi ereduzko bat sortu nahi zuen, eta lehen partea egiteko
|
bere
izen soila aski izan bazen ere, bigarren parteak autoritate handiagoa zuen, eta hori erakunde batek eman zion: Zurtzaingoak.
|
|
|
Azkue oso kontziente zen Arana Goirik izen handia zuela, Azkuek berak baino oihartzun sozial zabalagokoa. Horregatik, aurrerantzean, Azkuek egin nahi zuen hiztegia benetan prestigiotsua izan behar zen, jeltzaleek ere onartzeko modukoa eta horretarako
|
bere
izen soila baino zerbait gehiago behar zuen. Ez da dudarik Zurtzaingo elkarte honek hein handiz lehenago Azkuek Euskal Akademiari esleitzen zion papera bete behar zuela:
|
|
|
Egungo usadioan erabilerarik ez duten siglak ez dira baliatu. Esate baterako alderdi integristari ez diot PCNPartido Católico Nacional deitu(, hori baitzen
|
bere
izen ofiziala), baizik soilik alderdi integrista. Eta gauza bera karlistekin, Liga de Acción Monárquica rekin, etab.
|
|
|
Testuinguru horretan uler daiteke,. Kirikiñok? artikulu hau idatzi eta astebetera, Akademiaren lehen bileran, Broussainek erakundeko kideei eskatzea «iñoiz Euskaltzaindia, ri aurkazko Lagundi, renbat an edo emen jasoko balitz, orreri oraindik
|
bere
izen eta laguntza betiko uka zezatela»; hain zuzen Bustintzak, akaso erretorikoki izan arren, Akademia sabindar baten mamua xaxatu zuelako.
|
|
|
Ez dut uste. Kirikiñok? akademiko izateko irrika pertsonal berezirik zuenik, ezta
|
bere
izena sortzaileen taldean ez egoteak eragin zionik Akademiarekiko herra. Puntu horretan, Arbeloak bere zuzenketan Bustintzaren izena aipatu bazuen ez bide zen izan Mañarikoak eskatuta (geroago ikusiko da auzi hau ez zela anbizio pertsonal kontua).
|
|
|
Bestalde, akademiko urgazleen izendapena hurrengo batzarrerako prestatuz joatea onartu zen. Akademiak hizkuntzaren arauak erabaki bitartean askatasuna ematen zitzaien bere kideei ordura arte bezala idazteko252 Bukatzeko, Broussainek Akademiako «kide guzieri eskatu zien iñoiz Euskaltzaindia, ri aurkazko Lagundi, renbat an edo emen jasoko balitz, orreri oraindik
|
bere
izen eta laguntza betiko uka zezatela. Ta guziak, gogo biotzak bateraturik, Euskaltzaindia, ri ziñ orri eman zioten»253.
|
|
2009
|
|
|
1 Izkeraketz eta gizarteketz, euskera ayolaz landu ta yagoten zain egotea, Bazkun aunen elburua da: andik ere
|
bere
izena.
|
|
2012
|
|
|
Gaur egun, Arestiren itzulpen guztiak Susak argitaratutako Arestiren literatur lanak bildumaren 8 eta 9 liburukietan bilduta aurkitzen dira (Aresti 1986a, 1986b). Itzulpen horietaz gain, halere, badirudi Arestik beste hainbat testu ere itzuli zituela, nahiz eta gero ez ziren,
|
bere
izenean behintzat, argitaratu. Sarrionandiari irakurrita dakigu Asterix-en libururen bat itzuli zuela Arestik:
|
|
|
Hezurrezko xirulak antologian. Euskaldun preso baten poemak? atalean hiru poema ematen ditu;
|
bere
izenez sinatu ez arren, agerikoa da berak idatziak direla. Beste behin ere, maila berean jartzen ditu horrela literatura handietako autore ezagunen poema itzuliak, autore ez hain ezagunen poema argitaragabeak eta berak idatzitakoak.
|
|
|
– Dan O. Herlihy, k, lehen aldiz aditzen dut
|
bere
izena. PRESTUTASUN BEREZIA eman dio jantzi duen pertsonari.
|
|
|
– ZENBAIT BERRIREKIN agertu zaigu Oskillaso, honela deitu dugu egilea,
|
bere
izena salatzea debekatua daukagunez gero? –Mutiko kaletarrak Bizkaian?
|
|
|
– Ez da harritzeko beraz Ulyssek Poseidon, en estatua itsasora amiltzea film honetan, eta oihu eta garraxika aditzera ematea
|
bere
izena Tartalo begi bakarrari. (ZIN:
|
|
|
– Zenbait berrirekin agertu zaigu Oskillaso, honela deitu dugu egilea,
|
bere
izena salatzea debekatua daukagunez gero? –Muttiko kaletarrak Bizkaian?
|
|
2013
|
|
|
Otsoen gatik othe du
|
bere
izena hilabethe berri hunek. Gure arbasoek bazakiten naski etsai hoien berri, elhurrak jauts arazten zituelarik oihan eta mendi zokhoetarik.
|
|
2014
|
|
|
Esan zigun lasai egoteko, Franco oraindik bizirik bazegoen, berak ere bizirik iraungo zuela, ez zela Franco hilik ikusi arte hilko. diktadoreari bost hilabeteko bizitza gelditzen zitzaionean hil zen Aresti. Ez nekien orduan handik urte askotara
|
bere
izena eraman go zuen kale batean biziko nintzela.
|
|
2016
|
|
|
Ohartzen gara 1942ko Aintzinako abuztuko alean plazaratzen den Zuzendari Kontseiluaren zerrendan Larzabal dagoela «aumonier et oeuvres sociales» ardurapean, Xarritonek egiten duen aipamenean
|
bere
izena ematen ez duelarik. Ondoan Arramendy anderea dauka antzerkigintzaren ardurarekin.
|
|
|
1868 urtetik ia heriotzaraino
|
bere
izena agertuko da Donostiako egunkarietan. Harreman estuak ziren Soroaren eta Euskal Erriako arduradunen artean, hauek argitaratzen baitzituzten antzerkiak eta bertako zuzendariek, Jose Manterola eta, ondoren, Antonio Arzac, azken hau ere poeta, parte hartze kementsua baitzuten garaiko literatura mugimenduan.
|
|
2019
|
|
|
Euskaltzaindiaren enkarguz sortua da Pierre Broussain irudikatzen duen androide sofistikatua, euskararen akademia eta haren historia ezagutarazteko antolatutako bisita gidatuetan gidari lana egiteko. Jantzita duen jakaren beheko partean metalezko xa, a txiki bat dauka,
|
bere
izena erakusten duen idazkun batekin: Broussain E19 Gainerakoan, ia ia ez zaio antzematen ez dela benetako gizona.
|
|
2021
|
|
|
z, n postposizio atzizkiak ere har ditzakete: hil beldurrez, erori beldurrez,(
|
bere
izen ona) garbi beharrez, ito beharrez, iraungi ustean, han eta hemen eranskin batzuk egin asmotan, apaingarriz edo osagarriz hornitu asmotan... Horrelako egiturak eredu hartuta, batez ere ‘partizipioa+ asmotan’ moldea, hedatu da ‘partizipioa+ asmoz’, literaturan tradiziorik ez duena.
|
|
|
28.6.3.6a Baizik motako aurkaritza deitu dugunerako Iparraldean baina juntagailua ere erabiltzen dute: Ez zuen
|
bere
izena ematen, baina alegiazko izen bat (Hiriart Urruti); Hanitzek obeditzen dute, ez amorez, bainan bortxaz (Xurio). Bibliako pasarte beraren aldaerak konparaturik garbi ikusten da Iparraldean baina juntagailuak balio hau izan dezakeela:
|
|
|
28.6.3.6c Baina honek hartzen duen lekua ere bi juntagaien artekoa da beti: Ez zuen
|
bere
izena ematen, baina alegiazko izen bat (Hiriart Urruti); Hanitzek obeditzen dute, ez amorez, bainan bortxaz (Xurio); Zer izanen da bada, ez bat bakarrik, bainan hainbeste milioi kondenatzen direnean? (Duvoisin).
|
|
|
Mota honetako adibide asko eman ditugu dagoeneko: Ez da aita joango zuregana, baizik ama (joango da zuregana); Ez zuen
|
bere
izena ematen, bainan alegiazko izen bat (Hiriart Urruti).
|
|
|
Jakina, bereizkuntza hori egiten ez dutenentzat, zer, nor, zein eta abar ez dira ez singular ez plural: [...] eta zeinek odolaren osagairik meheenarekin bat egiten duten (Irigoien); Tabernan oihuka esaten zuen bazekiela zeinek jo zuten (Igerabide);[...] zeinek
|
bere
izena zuten: Hipokrates, Teodoro Zirenekoa[...] (Jon Muñoz).
|
|
|
Hizkuntzen arteko desberdintasunak parametroen bidez azaltzen ditugu, parametroak baitira hizkuntzen arteko aldakortasun ardatzak: adibidez, hitz hurrenkeraren parametroari zor zaio euskara SOV hizkuntza izatea (buru parametroa da
|
bere
izen teknikoa), ergatibotasunaren parametroari hizkuntza ergatiboa izatea, pro drop parametroari pro drop izatea. Alabaina, aldakortasunaren parametroak ez dira nahikoa izan hizkuntzen alderdi bereizgarriak azaltzeko, eta parametro horietatik kanpo bilatu behar ditugu euskarak eta beste hizkuntza batzuek erakusten dituzten zenbait ezaugarri berezi.
|