|
2013
|
|
|
Bere Noticia. „ idatzi zuenerako, ongi zekizkien indioen arrazoiak, eta honako gomendio honekin amaitu zuen
|
bere
idazkia:
|
|
2014
|
|
|
Donibane Garazi, bere eraikitzetik orain duela guti arte gotor lekua izan da, soldadu hiri, horretako egina izan zen funtsean bastida, espazio estrategiko baten kontrolatzeko. Gaztelu eta pentoka feodalez emokatua da kantonamendua, noblezia lurra zen, Orpustanek izenburu hori eman zion
|
bere
idazki bati. Jendeen memoria lausotuan, maite ditugun argazki zaharretan, militarrek beren ariketak egiten dituzte plaza itxura dituzten kanton guzietan, uniformeek harresiak gibeleko teloi dutela.
|
|
2015
|
|
|
—Ez da txantxa, maisua, Marxek hala erakutsi zuen
|
bere
idazkietan. Historiaren martxaren aurka doazenek ez dute zer egin.
|
|
2016
|
|
|
Goren graduko idazlea genuen Agerre, hitz lauz zein olerkigintzan, eta orduko argitalpen ugarik altzoratu zituen
|
bere
idazkiak: Amaiur, Egan, Euzkadi, Euzkerea, Euzko Gogoa, Gure Herria, Karmel, Napartarra, Olerti, Pregon, Principe de Viana, Vida Vasca.
|
|
|
Perpetuarengana itzuliz, esan behar da herri txipi batean ere ez ziola uko izkiriatzeari, eta gazte gaztetandik Iruñeko La voz de Navarra, gaztelaniaz, eta Donostiako Atgia nahiz Baionako Eskualduna argitalpenetan, euskaraz, 1928 urtetik 1936 urtera bitarte, Txorrondo, Aritza zein Mendigibel ezizenen azpian plazaratu zituen
|
bere
idazkiak. 1977.ean Nere oroimenak bukatu zuen, 146 foliotako lana.
|
|
|
Ordurako euskaltzain urgazle izendatua zen Garde jauna, 1964.az geroztik hain zuzen ere, eta 1966 urtetik bederen, Aguren eta Principe de Viana erakundearen aipatu euskarazko argitalpenean agerrarazi zituen
|
bere
idazkiak. " Erronkari zazpirak bat" olerkia adibide:
|
|
|
Beste ezeren gainetik, Andoni Karmelo Arabakoa genuen, arabarra batik bat,
|
bere
idazkiak sinatzeko erabili goitizen guztiek argikiro salatzen digutenez: Egino, Urtubi, Utarra, Urabain eta, bereziki, ezagunen zaigun Umandi huraxe, Arazpeko peñaren izena.
|
|
|
Santiago Ezkerrak argitalpen horretara bidali zituen kolaborazioak 291 zenbakitik aurrera hasi ziren agertzen, 532 zenbakira arte, hau da, 1976.etik 1982.era arte, osotara, 63 artikulu, edozein gai jorragai zutenak. Principe de Viana erakundeak kaleratzen zuen euskarazko gehigarrian, berriz, 1974.etik 1981.era arte agerrarazi zituen
|
bere
idazkiak, 26 osotara, 101 zenbakitik 146 zenbakira bitartean alegia.
|
|
|
Nafarra ez izanik ere, Nafarroarekin biziki lotua dagerkigu, izan ere, aita heletarra baitzuen eta ama Zugarramurdiko alaba. Iztilarko bi etxetan bizi izan ziren, Piarresena eta Adametan, eta handik hartu bide zuen
|
bere
idazkietan usuen erabili goitizena, Piarres Adame alegia. Larresoron ikasi zuen, eta 1849.ean ikasketak jada buruturik, Frantziako gudarostean sartu zen, granaderoen kapitaina izatera ailegatuz.
|
|
|
Garaikide zituen beste euskal idazleek egin antzera orduko hainbat argitalpenetan barreiatu zituen
|
bere
idazki naroak, besteak beste Euzkadi (1930), Euzko Enda (1939), Gernika (1951), Karmel (1956), Jesusen Biotzaren Deya (1952), Anaitasuna (1952) eta abarretan; halaz guziz bere lan ia osoa gutiz gehien irakurtzeko aukera badugu, izan ere Jaime Kerexeta Gallastegik hartu zuen artari eskerrak egun Mañarikoaren ipuinak irakurtzen ahal baititugu liburutegi zaharretako apalategietan metatzen den hauts... Dituela bost urte eskas, eta Gero Euskal Liburuak argitaletxearen eskutik, aipatu Elorrioko apezak bildu eta Josu Unzuetak bateraturik agertu zen aspaldi Bilboko Jesusen Biotzaren Deya eta Anaitasuna aldizkarietan agerturiko ipuinak.
|
|
|
Idoyak ez digu esaten, berriz, zein argitalpenetan atera zituen Azkaratek bere lanak; pentsatzekoa da argitalpen jeltzaleetan idatziko zuela, eta halaxe izan zen, bada, Iruñean ateratzen ziren bai La Voz de Navarra egunkarian eta bai Amayur astekarian fitean bite
|
bere
idazkiak agerrarazi baitzituen euskaraz zein gaztelaniaz. 1931ko azaroaren 28ko Amayur aldizkariaren XXVII. zenbakian" Nere euskera mordollean" izenburuko ipuintxo propagandistikoa eman zuen argitara, bere enantzuaren erakusgarri aparta daitekeena:
|
|
|
EAJn afiliaturik, Iruñeko San Jose plazatxoan ireki zen lehenbiziko Euzko Etxean atera zen Napartarra astekariaren lehenbiziko zuzendari taldeko kidea genuen. Hantxe eta geroagoko La Voz de Navarra eta Amaiur kazetetan idatzi zuen, guztiarekin ere,
|
bere
idazki gehienak aldizkari espezializatuetan ageri ziren, kultuago zein iraunkorrago, betiere helmen urriagorekin baina.
|
|
|
Arana Goirik ondu lanaren ezagule goiztiarra, berehalakoan egin zen jeltzaleen jarraitzaile; 1901.ean jada Euzkadi aldizkarian argitaratu zituen
|
bere
idazkiak Iturrain ezizenpean, baita Patria eta La Patria paperetan ere. Hori zela eta, Larrinagako kartzelan izan zen, Engrazio Arantzadirekin batera, Iberoko Ebangelistaren Ami vasco sonatuaren eskuizkribuak zuzentzeko aukera eman ziona.
|
|
|
Euskal Testu Zaharrak bilduman ere Iraizozko semea zen Bernardino Gerendiain apezak ondutako dotrinaren berri eman zigun Satrustegik. Gerendiaingo eliz parrokiako erretore horrek 1888.ean taxutu zuen
|
bere
idazkia, eta Arruazukoaren aburuz, eskuizkribu hau dugu 1906.ean argitara eman zen dotrinaren testu bera: " gero Erice eta Garciaren moldiztegian argitaratutakoaren orijinala da".
|
|
|
Edozein modutan ere, saria andrazko batek irabazi zuen, bi esaldi baino besterik ez bidaldu arren, izan ere garailea esaldirik luzeena igorriko zuena litzatekeela arautua baitzegoen. Alabaina Garrok aipamen berezia jaso zuen, eta geroztik, astero bidaliko zituen
|
bere
idazkiak Euzkadi egunkarira, Lizardik bere Itz Lauz liburuan aski ongi zioen moduan:
|
|
|
Eman dezagun jarraian, azaletik eta xume izan bada ere,
|
bere
idazkirik nagpsienen berri apala. " Bijar Doniane’ra" 1929.eko Euzkerea n agertu zen, baita aparteko argitalpen bezala ber urtean ere, izenburu berdinez, Bilboko Errementeria’tar S.ren irarkolan eta Pizkundiaren argitalpenen artean.
|
|
|
Madeleine antzerkigintzan ere arizan zen, eta antzerki lanak izkiriatzen ez ezik Mirakuilu bat, Zikoitza, Euskaldun jauntziak, antzez taldeen sustatzaile eta aholkulariarena ere egiten jardun zuen, eta zeregin hartan Donibane Lohitzuneko Begiraleak taldearen lehendabiziko zuzendaria izan zen. Hori guztiaz gainera ipuinak ere bildu eta esan egiten zituen, eta
|
bere
idazkiak, euskaraz zein frantsesez, Herria, Gure Herria, Basque eclair edota Sud Ouest argitalpenetan agertu ziren. 1957.ean Baionan Bonaparte printzeari egin zitzaion gorazarrean euskaltzain urgazle izendatu zuten, eta 1975.ean berriz ohorezko euskaltzain, Robustiana Mujika Tene eta Julene Azpeitiarekin batera.
|
|
2017
|
|
|
Xabierrek
|
bere
idazkian, nork eta non iraindu zuen esan ez bazuen ere, Ortuñoren ustez, Justo Pastor Perez nafarraren kontra idatzi zuen Minak egunkari hartan. Liberalak edo konstituzionalistak eta servil ak edo absolutistak ziren garai hartako arerio politikoak, eta bazitekeen Justo Perez gaitz esalea izatea, bera izan baitzen Fernando Vll.aren servil ik porrokatuenetariko bat.
|
|
|
Izan ere, eskutitz hartan aipatu zuen, Iruñekoaren ostean, beste matxinada batzuk ere gertatu zirela, hala nola Porlierena, Arizarena eta Renovalesena. Esan bezala,
|
bere
idazkietan Minak behin ere ez zuen Porlieren altxamenduarekiko loturarik aitortu, ez eta urrira arte berarekin bizi zen Gordon salatariak ere, nahiz eta honek Hamilton idazkariari Xabierren mugimendu guztien berri eman, baina hitz bat ere ez Porlieren altxamenduari buruz.
|
|
|
Baina beste aldetik, Minak ezagutu zituen Nafarroako karriketan eta Zaragozako unibertsitatean gazteen artean barreiatzen ari ziren Europako ideia berriak. Cadizeko Konstituzioa eztabaidatu eta onartu zenean (1812), Xabier Minak Frantziako espetxeetan bi urte zeramatzan preso eta zauriturik, eta Minak
|
bere
idazkietan behin ere ez zuen Cadizeko Konstituzioa aldarrikatu. Azkenean, lau urteko espetxealdia jasan ondoren, Nafarroara itzuli zenean (1814), Fernando Vll.ak baliogabe eta legez kanpo utzi zuen konstituzio hura.
|
|
|
Batera ibili baziren ere, beti ez zetozen bat, eta adibidez, Mier gogoz kontra lehorreratu zen Soto la Marinan, berak goragoko herri handiago batean nahiago baitzuen, Monterreytik hurbilago. Mier mexikarra izanda, ez zuen inoiz iritzi onik izan espainolei buruz, eta horrela erakutsi zuen
|
bere
idazkietan:
|
|
|
Hain zabalduta zegoen jokaera hau gure Herrian, non umoregileak sortzeraino iritsi baitzen (Txomin del Regato bezala Bizkaian). Idazle batzuek ere azaltzen dute mintzamolde hau
|
bere
idazkietan, irria helburu beti. Hauen artean Jesus Basañezen Arlotadas dugu edo Candido Testaut Arako-ren Dialogando eta abar.
|
|
2019
|
|
|
Gerla zibila Frantzian liburuaren bigarren zirriborroan zera aldarrikatzen zuen, estatu boterea" beti izan zela ordena mantentzeko botere bat; hau da, jendartean dagoen ordena mantentzekoa, eta beraz, klase metatzaileak klase ekoizlea esplotatzeko eta menperatzeko baliatzen duena" (Marx, 1989b). Hala ere, Marxek estatu modernoaren (edo estatu burgesaren) inguruko
|
bere
idazkietan, bereizketa honek forma berriak hartzen zituela azpimarratu zuen. Evgeny Pashukanisek()" estatu konstituzional subirano baten menperakuntza inpertsonal" bezala laburbildu zuen aurrekoa.
|
|
|
Eraketa sozial kapitalistetan, arlo ekonomikoa eta politikoa instituzioen bidez banatzeak borroka ideologiko, juridiko politiko eta ekonomiko formen artean etenak gertatzeko aukerak ugaritzen zituela azpimarratu zuen Marxek
|
bere
idazkietan. Brumarioko hemezortzia n, adibidez, ez zituen soilik kontestazio eta borroka politikoaren ezaugarri bereizgarriak ikertu:
|
|
|
1. Metodo dialektikoarekin bezala: metodoari buruz idatzi baino metodoa bera bere obran zehar aplikatzen du; askatasuna beharra kategoria dialektikoari buruz zuzenean idatzi baino,
|
bere
idazki ezberdinetan zehar inplizituki adierazten da. Engelsek, ordea, metodo dialektikoarekin egin zuen bezala, askatasun beharra dialektikaren inguruan era esplizituago batean hitz egin zuen, batez ere, Dialectica de la Naturaleza eta Anti During obretan.
|
|
|
Horren adibide dugu Aymeric Picaudena13:
|
bere
idazkietan, euskaldunekiko zuen" atxikimenduaz gain", hizkuntza barbaro honen hiztegi laburra ere eman zigun: ogui, ardum..., echea, iaona, andrea..., gari, uric..
|
|
2020
|
|
|
Gaur egun idazle ezaguna den Karlos Linazasoro gelakide izan genuen. Egia esan,
|
bere
idazkietan azaltzen duen ironia eta umore beltz berdintsua zuen gaztetan ere.
|
|
2022
|
|
|
Izan ere, Euzkadi kultur aldizkarian atera zuen" Azerijari azerija" grafia sabindarrera bihurtuta, jadanik hiru urte lehenago, 1903an, Ibaizabalen" Bloa" ezizenpean argitaratu zuen jatorrizko" Azeriari azaria" izeneko testua. Harrezkero, Kirikiñok idazmolde sabindarrean kaleratu zituen
|
bere
idazki guztiak. Eta, mañariarraren antzera, asko eta asko izango dira Hegoaldeko idazleen artean ortografia sabindarra erabiliko dutenak, abandotarraren ideologia jeltzalea besarkatzeaz batera, adibidez, kapituluaren abiapuntuan aipatu dugun Batxi bera, jakina.
|
|
2023
|
|
|
Batera ibili baziren ere, beti ez zetozen bat, eta adibidez, Mier gogoz kontra lehorreratu zen Soton, berak goragoko herri handiago batean nahiago baitzuen. Mier mexikarra izanda, ez zuen inoiz iritzi onik izan espainolei buruz, eta horrela adierazi zuen
|
bere
idazkietan: " yo meprevalia de todo estopara hacerle notar lo que eran los apañoles, y acostumbrarle a nofiarse de ellos".
|
|
|
Odolak odol ordaina eskatzen du eta haraino jarraitu zioten Sañako etsaiek. Katalinak
|
bere
idazkietan ez du esaten noiz eta nola ikasi zuen ezpata erabiltzen, baina, antza, ez zuen txarto egingo, gizon haietariko bat hil baitzuen Trujillon berdinik gabeko borrokaldi batean:
|
|
|
Horrela, Newmanen ustez
|
bere
idazkietan ageri diren gai teologiko eta tentsio erlijiosoak alde batera utzita," gogamenaren garapen orokorrak" lehentasuna du" ikerlan profesional eta zientifikoaren" gainetik, uste baitu" gizon emakume ikasiek ezikasi edo ezjakinek egin ezin dutena egin dezaketela" (vii, § 6).
|
|
|
Zuhurtziagabekeria litzateke Plutarkoren kontakizuna hitzez hitz hartzea, hau da, iraganean zientziaren historialari ospetsu batzuek egin zuten bezala. Arkimedesek mekanikan zuen interesa agerikoa da
|
bere
idazki batean baino gehiagotan eta, zehazki, asmakizun ospetsu askotan. Baina, hala eta guztiz ere, greziar filosofoak zientzialariaz zirriborratutako erretratuak, ziur aski bere sineste platondarrek baldintzatuak, aditzera ematen du antzinako jakintsuentzat argi zegoela teoriaren (teoria desinteresatuaren) eta teknikaren arteko desberdintasuna.
|