|
2000
|
|
|
leihoan hiru fraileren erretratuak urten zuenean «sustatu eta uleak holanlaztuta: egon
|
bere
ezin zirean etzean bere, eta derrigor egon behar eudien». Esperientziabizitu horiek gertakariaren egia bermatzen dute, nahiz ez lekukoek eta ez guk ere ezdugun jakingo zer izan zen egunkari agerpen hura.
|
|
|
Izan ere, badirudi ezen orain dela bi mende eta erdi —Urbiain fundatu zenetik ehun bat urte geroago edo, beraz— lehorte izugarria izan zela Urbiainen, ekainean eta uztailean ur xortarik ere egiten ez zuela. Eta ekainaren azken aldean herritarrak kezkatzen hasi, eta uztail osoan prozesioan atera zuten herriko patroina, zeina baitzen denbora hartan san Mamerto,
|
bere
ezin konta ahala mirakuluengatik ezaguna izan zen Vienako artzapezpikua, baina alferrik. Eta erraiten zioten san Mamertori:
|
|
|
—Maddalen... —erran zion osabak,
|
bere
ezinetik, eta haren jarraikian konortea galdu, eta Maddalenen besoetarat erori zen.
|
|
2002
|
|
|
Baina lagundu, deusetan ez zituen laguntzen Estatuak, hartarik at bizi ziren ahal bezala, beren kasa, beren erara, beren izerdiaz. Halako sasi Jainko eta idolo barbaroa zitzaion, basa latin bitxi batean mintzo gainera,
|
bere
ezin ahoskatuzko «EU» teutoniko harekin: onik ez ziezaieken egin, kalte bai ordea.
|
|
2003
|
|
|
Bizitza normala eraman zezakeen. Goiz batzuetan, hargatik, lanera telefonatzen zuen sukartsu zegoela eta
|
bere
ezin etorriaren seinalatzeko. Enpresa multinazional batean ari zenez, ez zen irudiz haren ordezkatzeko arazo mikorik.
|
|
2004
|
|
|
Joxeri haurra ematekoa egin zuen, Joxek baina, makila apur bat jasota
|
bere
ezina erakutsi zuen. Leirek ere libre nahiago zuen.
|
|
2006
|
|
|
Bai, jakina, ez zaitut ezagutu, zelan aldatu zarean Jon. Bart
|
bere
ezin izan dozu lorik egin. Zure etxeko leihoak astintzen dituan haizeak aspaldian eragozten deutsu loa.
|
|
|
Zeure behaztuna edaten dozu, Jon. Gurasoena
|
bere
ezin dozu gainditu. Tamalgarria izan da orain gertatzea, eta hain tarte laburra bi heriotzen artean, justu inoiz baino sosegu handiagoa behar zenduanean.
|
|
|
Gai jakinak ekartzen zituen patrikan: haren sorreraren inguruko goiti beheitiak, gaztaroa Tomas Atondorenean, zapatagin ikastuna soldadu bilakatu zenekoa, erresumari egin zerbitzuak, bere irrikak eta
|
bere
ezinak... Eta sorterria.
|
|
2008
|
|
|
Erresuma Batuak ere adierazi du
|
bere
ezina, eta ez omen du lortuko energia guztien% 15 berriztagarriak izan daitezen.
|
|
|
Mojekin bizi du orain
|
bere
ezina. Amodioa barik, maitasuna du jomuga.
|
|
|
Euskal Esnalea Elkarteak bazituen
|
bere
ezin ekonomikoak argitalpenak aitzina eramateko (aldizkaria une batez desagertzeraino: 1910), eta lehen edi zioko salmenta porrot horrek ez zion, noski, egutegi takoari batere lagundu.
|
|
|
Bi ahizpa aurrez aurre, izaeraren arteko talka ezinbestekoa da, borroka gupidagabea, bakoitzak barne krisia nola aurre egin asmatzen duen bitartean. Aldi berean, seme alabak hezi behar dituzte, horretan dago filmaren alderdirik krudelena; Margotek
|
bere
ezinak semearen gainean deskargatuko ditu etengabe, maitasun gorroto harreman suntsigarri bat eraikiz.
|
|
|
Arrazoia (edo arrazoiduna)
|
bere
ezinaz lotsatua.
|
|
|
Intuition sémantique nativerik gabeko. Benveniste bezala naiz mintzo? gixaixo bat bere ezarekin ezinean, eta
|
bere
ezinetik esplikazio esentzial oso bat ateratzen, ezak eta ezinak bere buruari ez beste orori egotzi eta gero. (" Aio betiko edo auskalo noiz arte!").
|
|
|
Ezjakinek egina da hizkuntza oharkabean, eta literato kontzientziadunak ezin asmatu du ezjakinen azpiko egoten. Ezin hizkuntza bere horretan irentsi; ezin etsi hizkuntza
|
bere
ezinaren neurrira ekarri gabe. Beste kasu bat.
|
|
2009
|
|
|
gerra bat? gerra baitzen esparrurik behinena eta egokiena jende goranahiak aparrak bezala gora egin zezan, historiak?
|
bere
ezin konta ahala adibiderekin, behin eta berriro erakusten zuenez:
|
|
2010
|
|
|
hitzak bakanduz eta bakanduz joan zitzaizkion, mihitik desagertu eta ahoan hots toteldu hura, b b b?? bakarrik geratu zitzaion arte, bere nahiaren eta
|
bere
ezinaren adierazpide garbia balu bezala; harekin batera, zapata takoi altuen kantaren lerroak ahaztuz joan zitzaizkion: lehenik, azkena?, izeba Joakinak??, gero,?, ederki plantxatuta??, eta gero beste guztiak, bi hasierakoak izan ezik:
|
|
|
Handik aurrera —hala kontatu didazu zuk zeure idazkian, Damaso, eta hala kontatzen zidan Bibik bere gutunetan, Erriberriko komentuan bainengoen ni orduan—, erregresioa azkarrago egin zen: hitzak bakanduz eta bakanduz joan zitzaizkion, mihitik desagertu eta ahoan hots toteldu hura —b b b... — bakarrik geratu zitzaion arte, bere nahiaren eta
|
bere
ezinaren adierazpide garbia balu bezala; harekin batera, zapata takoi altuen kantaren lerroak ahaztuz joan zitzaizkion: lehenik, azkena —" izeba Joakinak" —, gero, —" ederki plantxatuta" —, eta gero beste guztiak, bi hasierakoak izan ezik:
|
|
|
Xaharra eta konkorra zelako barre egiten zioten Bizargorriren seme alabek, baina haiek ere aspertu eta bakea ematen zioten azkenean. Orduan Otto txokora itzuliko zen, bere minak murduskatzera,
|
bere
ezinak marmarkatzera. Eta horretan zegoela, Fatima eta Ahmed sumatu zituen, lorategiaren ertz batean isil gordeka; ez zeukan entzuterik zertaz ari ziren, baina ikusi zuen papertxo bat eman ziola emakumeak morroiari, eta intereseko zerbait izan zitekeela sumatu zuen, agian probetxuren bat atera zuela, zehazki zer ez bazekien ere.
|
|
2011
|
|
|
Alderdi Sozialistak eta PPk EAJk aurkeztutako ekimen baten kontra bozkatu dutela egiaztatu ondoren, zeinetan" Eusko Jaurlaritzako Osasun eta Kontsumo Sailari eskatzen zitzaion Debagoieneko Ospitalearen proiektua bete zezala hasieran aurreikusita zegoen moduan", Kerman Orbegozo legebiltzarkideak kritikatu du" Lopezen Exekutiboak
|
bere
ezin eskertuzko lehentasunezko kidearen, PPren, laguntzarekin ez dituela bete, beste behin, euskal herritarrekin bere gain hartutako konpromisoak; eta hori azalpenik eman gabe egin duela".
|
|
2012
|
|
|
Lehen zatia amaitzerako entzun ziren lehen txistu hotsak. Erritmo handirik gabe ekin zion partidari Valentziak,
|
bere
ezinagatik, eta Osasunaren proposamenagatik. Horixe nahi zuten nafarrek, Valentzia deseroso sentitzea, zaleak urduritzea, eta azken minutuetan ezinegon hori baliatzea.
|
|
|
Aita hiltzen ari zaio eta ezin du hitz egin horri buruz... Nolabait deskargatu behar du
|
bere
ezina!
|
|
2013
|
|
|
–Alua! , erantzun zion Liboriok, irain moduko hartan
|
bere
ezina adierazten ziola, gaztearekin izandako borroka dialektikoan galtzaile.
|
|
|
Laugarren graduko otoitza edota, uraren konparazioari jarraituz, laugarren ura azaltzeko
|
bere
ezina edo gauzaeza agertzen du behin eta berriro:
|
|
|
–Alua! –erantzun zion Liboriok, irain moduko hartan
|
bere
ezina adierazten ziola, gaztearekin izandako borroka dialektikoan galtzaile.
|
|
2014
|
|
|
Barrez hura infiltratuen nagusitzat hartua zuen, hori gogoan zeukan. Baina, hortaz, bere heriotza desio bazuen, hura izan bazen San Fauston tiroa erantsi nahi izan ziona, zergatik ez zuen lana azkeneraino eraman
|
bere
ezinaz baliatuz. Zergatik ez zuen burkoaz ito, edo pozoitu?
|
|
|
Egunsentia arte Minotauro izanen da
|
bere
ezin inbadituzko lau metro karratuetan.
|
|
|
Anartean, iragan berri den sinodo huntan ez dira ere denak sobera hitz bereko agertu, hala nola bereziki Raymond Leo Burke ipar-amerikar kardinalea, 66 urte, elizako gradu handi baten jabe, Vatikanoko Auzitegi Goreneko buruetarik denaz geroz. Honek
|
bere
ezin egonean, Aita Sainduari berari erreprotxuak ere egin baitiozka baizik eta ez dela aski argiki mintzatu kristau fedeak beti zaindu behar dituen punduetaz. Ikusten den bezala Aita Sainduak badu nun zer gogoetatu eta egin denen gostua egiteko.
|
|
2015
|
|
|
Argi geratu zait
|
bere
ezina eta ahalegindu naiz azaltzen:
|
|
2016
|
|
|
Urte zaharra bukatu ordu jauzi egin dugu berrirat, eta iduriz besta giroan afari eta biharamuneko bazkariak ongi joan dira. Beti gogo xoko batean ditugu gure haur denboran gau betean zonbat gazte talde ibiltzen ziren etxez etxe" Dios te salve" kantatuz
|
bere
ezin kondatuzko bertsuekin. Halere, gaur egun gazteak biltzen dira Ibarrungo Inharrian urte berria ospatzeko, dantza eta kantuen bitartez.
|
|
2017
|
|
|
Dyferentziak eragotzi egiten du erreferentea oso osorik eta barne diferentziarik gabe bere baitan hartuko lukeen adierazlea, Atxagak" azken hitza" deitu duena. Literaturak ez dauka" azken hitza" aurkitzerik, hori da
|
bere
ezina. Baina, aldi berean, dyferentzia da gure errealitate irudikapenak etengabe berregituratzea ahalbidetzen diguna, oso, batu, purutzat geneukanaren baitan diferentziak aurkituz arrazionalaren baitan irrazionala, kasu edota ezberdin, bereizi, nahastezintzat geneuzkanen artean loturak ezarriz mitoa eta arrazoia, esaterako.
|
|
|
Kontakizuna ez da amaitzen amodioaren inguruan nahi eta ezin modura eraturiko paradoxa modernista tipiko horietako batekin. Rossetti-ren obsesioak, berriz, askatu egiten du maitasun nahia
|
bere
ezinetatik, oztopo gehiagorik gabe bete dadin, teorian behintzat. Bestalde, nabaria da Saizarbitoriak kontakizun osoan zehar Juan Martinen gainean proiektatu nahi izan duen ironia, hondarrean eta protagonistaren eraldaketa dela medio erruki bihurtzen bada ere, irakurleok Juan Martinekin identifika gaitezen ahalbidetuz.
|
|
|
Haren bular ximelduetan berpizten dira denak, eta denak daude galanki armaturik, andere Hortense hiru mastako fragata noble bat balitz bezala eta haren maitale guztiak, badu engoitik berrogeita bost urte ari dela lanean? karel, berga eta sotoan gora jauzirik hura abordatzen ariko balira bezala, hura, aldiz,
|
bere
ezin konta ahala zulo bikeztatu eta guzti, goxoki nabigatzen ari delarik hain luzaz eta hainbeste irrikaz gutiziaturiko bere azken portura: ezkontza.
|
|
2018
|
|
|
Argibide horien ondoren gertatu izan zait isiltasuna sumatzea hariaren beste aldean, eta ni orduan zalantzan geratzen naiz, isilaldi hura noiz amaituko zain egon, ala bestearen isila neure hitzez bete, ala hizketaldia amaitutzat eman eta komunikazioa eten, jakinda beste aldeko pertsona hori lehen bezala geratu dela, bere gabezia, bere bakardade, bere zalantza, bere beldur,
|
bere
ezinekin. Agian, soilik agian, norbaitekin hitz egin ondoren pixka bat arindurik sentituko direla pentsatu ohi dut batzuetan, zama bat partekatzen denean bezala, baina zama zati hori haren sorbaldatik nire lepora etorri ohi da, eta dei horietako bakoitzaren ondoren ni apur bat tristeago, apur bat goibelago, apur bat miserableago sentitu ohi naiz.
|
|
|
Non amaitzen da gainera iragana, nola zedarrituko dugu oraina, bihar etorkizuna al da? Eta orainak berak ere, bere erabatekotasunean,
|
bere
ezin helduan, ez al ditu hartzen iraganak eta etorkizunak oro bere baitan. Hor dago Lemoizko zentral nuklearra, geldirik, mamu, iragan baten hondar, beti orain, etorkizun galdu baten lekuko, itsasoaren olatu bakoitza nola lehertzen den ikusten, joandako garai baten erakusle, baina baita inoiz joango ez den garai batena ere, garai hura izan zelako, pasatua delako, jendeen buruetan pausatua, perfektua bere akats eta guzti, pluskuanperfektua.
|
|
|
Bere hitzetan, lan gogorra da etxeko zaintzailearena, tartean, besteak beste, emozioak daudelako. Nahi gabe, denborarekin, zaindua maitatzen duzu, eta
|
bere
ezina norberak ere sufritzen du. Lan egin duen etxeetako familiek, orokorrean, ondo tratatu dutela dio.
|
|
2019
|
|
|
Eguberriko besta, gizadiaren besta da,
|
bere
ezin neurtuzko duintasunarena. Jainkoak jende aurpegia hartu baldin badu, gure historian sartu baldin bada, da, gutarik bakotxak balio handia duelako harentzat:
|
|
|
Jainkosa amaren mende segitu zuten herrietan, zeinetan ama lerroko filiazioak iraun baitzuen, geldirik geratu ziren zibilizazioaren aldi primitibo batean. Izan ere, gizona bere beldurren esklabo zen heinean gurtzen zen emakumea, gizona
|
bere
ezinaren konplize zen heinean: izuan gurtzen zuen, eta ez maitasunean.
|
|
|
Kurioski, berak ezer gutxi egiten zuen funtsean. Etxean ematen zituen ordu apurretan, ez alboan eseri, ez harekin berriketa egin, ez
|
bere
ezinetan lagundu, ez deusik. Ezta oinetakoak eskura ekarri ere, besteoi egiteko agindu besterik.
|
|
|
noizbait
|
bere
ezinen errudun
|
|
|
Susana Baten mezua zekarren, despedida. Azkar bizkortzea opa zion, eta
|
bere
ezina adierazten. Ez zegoen prestatuta inoren zaintzaile izateko.
|
|
|
zeinek
|
bere
ezinak
|
|
|
(GAIXOAk aerobik saiorako batu dira. Banan banan sartuz doaz, zein
|
bere
ezinekin. JOXAN, IÑAKI eta URTZI ere badaude tartean.
|
|
2021
|
|
|
Hona adibide batzuk: Danik aberats eta altsubena ixan arren be, ezin daikela iñok esan iñoren bihar ixanik eztauala iñoiz ixango (Otxolua); Aita neuk
|
bere
ezin eginda sinistu, ikusi arren bere dudan naz aurkitu (Arrese Beitia); Gaia berez oso ona izan arren ere, era arrunt gordin eta nabarmenean azaltzen digulako eragotzi lezaiguke (M. Atxaga).
|
|
|
Galde hitzak, esaterako: Inora ez darama adimentuak,
|
bere
ezina adieraztera baizik. Nora, berriz, sentimentuak?
|
|
|
Beharbada, aukera handiagoak dituzte Buenos Airesen diren euskaldunek… Ez dakit". Labordek
|
bere
ezinak erakutsi dizkigu: " Niri asko kostatzen zait jendeari euskaraz ulertzea.
|
|
|
Orduantxe asi zan inkesaka Arnoldo. Arnasarik ezin eban artu, atseden bat gorputzari ez alde batera ez bestera ezin emon eutsan, burua izertara
|
bere
ezin eban ondo euki, izerdi larri otza asi iakon.
|
|
|
Urte askoan zirauen gudak eta irauteko itxurak eukezan. Ez Amandok, bere iakituri eta donetasun guztiagaz, ez Uberok eta semeak Auñemendiñ euken izen onagaz, beste euskaldun kristiñau askok euren gozo zintzoagaz, ez Adalbaldok prankotarren artean eukan eskubide eta agintaritza danakaz, iñok
|
bere
ezin eban Dierri biak kiskaltzen eukazan gudetarako sua amatau. Suak su dakar, gorrotoak gorroto barriak sortu oi ditu, esetsi bat iasarri askorren iturburua izan oi da.
|
|
|
* ETAk Hego Euskadin borrokan jarraikitzeko
|
bere
ezin hautsizko deliberamendua jakinarazten du. Juan Carlosen manakuntzaren aurka, orain arte Francorenaren kontra egin duen bezala: gorago esan dugunez, diktadura beraren bi alde baizik ez baitira biok. Beste edozein politik nagusieraren (konstituzio) aurka, non ez gaituen zeraren lortzera eramanen:
|
|
2022
|
|
|
Are gehiago ordu berean entzun baitzituzten" itzelezko zaratak etxean, ohola guztiak zarataka, atea, leiho guztiak joten". Guztiak" sustatu eta uleak laztuta, egon
|
bere
ezin zirean etzean bere, eta derrigor egon behar eudien (zuten)". Ikustera hurbildu ziren leihora, noiz eta gizon bat (hilaren senarra, leihoan jo zuena, hurrean) sartu baitzen gorpua eroaten ohetik, gorpua ostuten.
|
|
|
«Etxera gonbidatzen gaitu, bere liburutegira, baita bere logelara ere», besteak. «Ez ditu
|
bere
ezinak batere ezkutatzen. Ezin horietatik liburuak eta bere bizitzako esperientziak lotzen ditu etengabe».
|
|
2023
|
|
|
Erreboltaria da, matxinoa, arriskuak hartu zalea, eta All In-ak egitea maite du. Apustua ez zaio ondo atera aurten, baina
|
bere
ezinak baino Vingegaard en nagusitasunak eragin du bere belaunikaratzea. Galdera batzuk sortu dira esloveniarraren etorkizunaren inguruan:
|
|
|
Baina ez du zerutik gertu egon nahi, zerutik gertu ez delako ondo egoten. Orain egun batzuk nirekin eta Maudeyrekin ibilitako bide beretik urrundu da hezurren hilerrirako noranzkoan; zertara eta itsasoko urari bere pisua eskaintzera, bere ugerra ematera,
|
bere
ezina entregatzera.
|