|
2003
|
|
|
Elaberri laburra. Ika Ibaizabal argitaletxeak publikatu zuen
|
bere
euskal literatura bilduman, 143 zenbakiaz, kanpoko azalean egilearen izenik aipatzen ez zela. Barruko azalera jo behar da egilea zein den jakiteko:
|
|
2012
|
|
|
Zer irakats", seigarren mandamenduaren gainean lehena eta erlijio irakaskuntzaren aurkakoa bigarrena," nahiko kezkagarriak" biak ere, Luis Villasanteren hitzetan esateko. Honek dio,
|
bere
Euskal Literaturaren Historia liburuan, Jean Etxeparek andregaiari bidali ziola Buruxkak obraren ale bat eta honek bi kapitulu horiek irakurri zituenean nobioarekiko harremanak betiko moztu zituela. Egia esan, badirudi Villasanteren oso gustukoa ez zela izan Jean Etxepareren obra.
|
|
2013
|
|
|
Kontuan izan behar da, gainera, arazo hori bera dela XX. mende hasierako literaturaren ikerketan oro har dagoena. Ildo horretatik, Jon Casenavek adierazten du
|
bere
Euskal literaturaren historiaren historia n (2012, 80), monografiko asko falta dela oraindik Euskal literaturaren Historia baten osatzeko molde eroso batez?. Hain zuzen ere, Antonio Arrutiren parean agertzen dira XX. mende hasieran beste hainbat idazle, oro har azterketa sakonagorik merezi izan ez duten arren, batzuk literaturaren historietan aipatuak izan direnak:
|
|
|
ez dago euskal literaturarik, orainalditik bateratutako saio filologiko bat baino ez da, historian jarraitasunik izan ez duena, eta abar. Jon Casenavek azaldu ditu eredu positiboaren mugak
|
bere
Euskal literaturaren historiaren historia n. (Gabilondo, 2013, 96)
|
|
|
Ikus, esate baterako, Ricardo Gomezek FiloBlogia blogean eskainitako zerrenda eta hari emandako erantzunak (Gomez, 2006). Urkizuk ere zenbait berri jaso du
|
bere
euskal literaturaren historian (Urkizu, 2000). Herri literaturan ere ontzat jo liteke ugari dela galdutakoa.
|
|
2016
|
|
|
Ez dut esan nahi hori errealitate irmo eta egonkor bat denik, gurea bezalako literatura txikietan ia ezer ez da finko eta egonkorra, eta mota honetako orokortze ahaleginak beti izango dira, ezinbestean, behin behinekoak, orain arte egin ditudan gehienak bezalaxe?. Eta, bestalde, literatura gutxi gorabehera komertzial baten existentzia ez da berria gure artean; Xabier Gereñoren mikronobelak gogora ekartzea besterik ez dago, zeinei buruz Ibon Sarasolak, maltzurkeria pittin batez, hauxe esaten baitzuen
|
bere
Euskal literaturaren historian (1971): –irakurlegoaren zenbait sektoretan harrera on bat izan duten nobela single eta ardura haundirik gabe eratuak?.
|
|
|
El liberalismo es pecado liburuaren lehendabiziko euskaratzea itzultzaile izenik gabekoa dugu, nahiz Villasante frantxikotarrak
|
bere
euskal literaturaren historian Zegamako J.M. Etxeberria kanonigo batek eginikoa zela esan. Idazkia Bartzelonan ere agertu zen 1887 urtean, Santa Monikako ramblan zegoen aipa Urrezko Inurriaren moldiztegian hain zuzen ere.
|
|
|
Aitaren aldetiko senitarteak andoaindarrak bazituen ere, esan gabe doa haurtzaroan euskaraz ez zuela zirkinik ere esan, garai hartan Bitoxako hiriari oro normala zitzaionez. Villasante aitak areago dio, eta
|
bere
euskal literaturaren historia maratz bezain azalekoan sendo eta gotor baieztatu zigun:
|
|
2018
|
|
|
Gernikan gertatutakoari zein oro har gerra hartan bizi izan zituztenei buruz idatzitako bertso eta poemak ezkutuan izan dira urte luzetan. Ibon Sarasolak
|
bere
Euskal literaturaren historia n dioenez, 1936ko altxamendu faxistaren ondoriozko gerran Francoren indarrek ezarritako diktaduraren eraginez, euskal literaturak bere historiako sasoirik larrienak ezagutu zituen. Literaturak ez eze, gerra galdu zuten euskaldunen sormen lan orok ezagutu zuen antzeko sasoi larria, baita kantuak ere.
|
|
2020
|
|
|
Kritikak poemategi horren kutsu existentzialista nabarmendu du batez ere. Ibon Sarasolak,
|
bere
Euskal literaturaren historian (1971), adierazi zuen Xabier Lete zela" poesian, Harri eta Herriren espiritu herrikoiaren jarrai  tzailerik zuzenena";" Inguruko errealitatean sakonduz, esperientziaz lortu duen egia pertsonalaz mintzatuz, haren poemagintza herri baten problemen lekuko egiten da". Baina Sarasolak Leteren poesiaren alderdi formala azpimarratu zuen batez ere, eta kritikari leporatu zion artean horretaz ohartu ez izana.
|
|
2021
|
|
|
BARTZELONA. Katalan hiribu ruak hilabete huntan hasiko du
|
bere
Euskal Literatura Irakurle Klubaren ikasturte berria, huna ko idazleen liburuak irakurri eta azterturik: Laura Mintegi, Har kaitz Cano, Ramon Saizarbitoria, Iñigo Lamarca, Mariasun Landa, Karmele Jaio eta Joseba Sarrio nandia.
|
|
|
Pernando Amezketarraren bigarren argitaral130 1921ean argitaratu zuen honek bere bilketaren emaitza, ‘Euskal eres sorta’ izenburupean. Eta gerora izugarri ibilbide oparoa izan zuen hainbat alorretan, euskaltzain izatera ere iritsiko zelarik. diaren urte berean argitaratu zuen Nikolas Ormaetxea Orixek
|
bere
Euskal literaturaren atze edo edesti laburra, eta euskal intelligentsia horren barruan puntako figura zenak honela dio" Irakaspena" izena duen azken atalean:
|
|
|
Ibon Sarasolak hausturaren kontzeptua erakarri zuen euskal alorrera eta
|
bere
Euskal literaturaren historia n (1971) erabili zuen: " Euskal literaturaren bi fetxa nagusiak, 1901 eta 1964, aldez edo moldez gertakizun politiko biri lotzen zaizkie, 1901eko kasuan, Euzko Alderdi Abertzaleari (154), 1964koan euskaldungoari buruz sortzen hasten diren idea berriei".
|
|
|
Gerraurreko poeta garrantzitsuenek, Lizardi, Orixe eta Lauaxetak, hainbat aipamen egin zizkioten, esaterako. Lizardik bidaia kronika batean (Euzkadi, 1929/XII/25, Donapaleura joan etorria), eragile gisa burututako deialdian (El Día, 1930/I/30, Euskal Olerti Jaia/ Errenderiar jatorrei deia), eta Aitzolekin euskal literaturak hartu beharreko bidearen inguruan izandako eztabaidan (Argia, 1932/II/21, Bide berriak… Bide guziak?); Orixek
|
bere
Euskal literaturaren atze edo edesti laburra lanean gogoeta mamitsuren bat eskaintzen du gaiaz, eta urte mordoxka bat geroago bertso kronika bat ere argitaratu zuen (Herria, 1947/X/16, 1 or., Donibane Lohitzungo bertsoketa); eta Lauaxetak hainbat gogoeta garrantzitsu (Euzkadi, 1931/V/26, 5 or., Azalpenak’) eta Kepa Enbeitaren figura jorratuko ditu, aurretik ikusi den bezala (Euzkadi, 1935/I/... ‘Maestro de bertsolaris’).
|