|
2000
|
|
|
Baina, hara hor, Frantziako Estatu Kontseiluak bere esku du hizkuntzei dagokien arazo hau eta bera da Europako Batasunean hizkuntza gutxituen aldeko gutunari betoa jarri diona, bere Konstituzioaren 2 artikuluaren kontrakoa omen dela eta. Orain onartu duelarik, zer gertatuko ote
|
bere
Estatu barnean?
|
|
2003
|
|
|
Hego Ameriketan, adibidez, Bolivar, San Martin eta haien lagunek Espainiako inperioa puskatu zuten. Europan, berriz, Austriako, Turkiako, Errusiako inperioen aurka Italiak, Serbiak, Hungariak edo Poloniak aldarrikatu zuten lehenbizikotz Nazionalitateen Printzipio famatua; hots, Nazio bakoitzak
|
bere
estatu propioaren izaiteko duen eskubidea alde batetik, eta Estatu bakoitzak bere nazio bakarraren osatzeko duen eskubidea bestetik, bermatzen duen teoria. Eta geroztik, XVIII. mendeko Estatu Nazioaren filosofia garatzen zuen printzipio horrek bere bidea egin zuen Populuen udaberria ospatuz, XIX. mendearen erdialderaino bederen.
|
|
|
Inkesta hartan berean, hain zuzen, irakasle horietarik batek, aita Agustin von Galenek, delako nazionalitateen printzipioa gain gainetik arbuiatzen zuen, baizik eta, XIX. mendean, nazio bakoitzak
|
bere
estatu propioa izaiteko duen eskubidearen aitzakiaz, Giuseppe Mazzini hargin beltz higuingarriak Erromako aita sainduaren erreinua suntsitu zuela. Ildo beretik bestalde, 1918an, Versaillesen, Austriako inperio katolikoa desegin zuten, holetan, Woodrow Wilson presidenteak eta Europako haren adiskide masoiek.
|
|
|
Aita Woronieckik bazekien, ordea, 1918ko urte berean, nazionalitateen printzipio berari esker, Poloniak berreskuratu zuela hain zuzen, XVIII. mendeaz geroz galdua zuen
|
bere
estatu propioa. Ez zuen beraz poloniar batek ahanzten ahal, bazirela menturaz oraino beste nazio batzuk Poloniaren zorte bera izan ez zutenak, hala nola, juduak, armeniarrak edo kurduak.
|
|
2006
|
|
|
1576: Henrike III.a Nafarroakoaren ihesa
|
bere
estatuetara.
|
|
2007
|
|
|
bere ideia estetiko erlijioso kultural hori. Italia eta Germania? ahizpen taulan espresatu du, Municheko Estatu Museo Bavariarrean ikusten da (Bavaria Estatua da eta
|
bere
Estatu Museo propioa dauka!).
|
|
2008
|
|
|
Alde batetik, eta lehenik, ni ere etsia nago: ez baitut inola ere euskaldun gisa arrotz hartuko nauen inolako euskal nazio politikorik nahi,
|
bere
estatu eta guzti izanda ere. Are gehiago, zilegi bazait, Rikardo Arregiren harako gomendio sonatu haren oihartzun gisa, barrenbarrenetik honako deiadar hau isuri nahi nuke:
|
|
2009
|
|
|
Konprenitzekoa zen Joana Albretekoaren haserrea. Karta, dado eta gainerako jokoak debekatuak zituen
|
bere
estatuetan, dantza eta inauteriak bezala. Ministroek, deabruaren asmakeriatzat?
|
|
2010
|
|
|
– PSOEk,
|
bere
Estatu eredu propioa garatu eta Gobernuaren agintaritzan irauteko bitarteko soilean bilakatu nahi du prozesua.
|
|
2011
|
|
|
(komatxo artean beti Zizekenean separatistak, euskaldun zein balkandar) ez zutela aski mami demokratiko estatu moderno subirano gisa irauteko. Topiko horren arabera, Jugoslaviako etnia guztien artean serbiarra zen
|
bere
estatu propioa egikaritzeko gai zen bakarra?. Markos Zapiain,. Zizek eta tentsio etnikoak?, Larrun, 143 zenbakia, 2010, 9 or.
|
|
|
Bere legitimitatea eskuratzeko eta finkatzeko giza eskubideen izenean egin zuen Ilustrazioak oinarrizko giza berdintasunaren aldeko aldarri ozena. Bidenabar, ordea, gizarte alor batzuetako zuzentasun eta aurrerapen horiek beste batzuetako ukapen suntsigarria ekarri zuten berekin, hartara,
|
bere
Estatu sakratuaren mendeko herri mintzaira eta kultura bereziak asimilatuz. Jatorrizko herri identitate orok dagokion izaerako izateko daukan eskubidea, nor izateko ahalmena, duintasuna, oinarrizko giza eskubideen arloan bertan suntsitu zituen zorioneko Argien filosofiak.
|
|
|
Robert Dunbar,. Euskaldunek lurralde osoan eskubide berak ez izatea Europako politikaren ahuleziaren isla da?, Berria, Txit adierazgarria da estatuen eskubideak versus herrien eskubideak dela eta, Jose Mari Pastorrek aipatzen duen kasua: . Australiak NBEn duen enbaxadoreak hala azaldu du
|
bere
estatuaren ezezkoaren arrazoia: herri indigenei onartu zaizkien eskubideek talka egiten dute beste herritarren eskubideekin.
|
|
2013
|
|
|
horretarako, baina, gerra irabazi behar, eta Francok irabazi egin zuen. Garaipenak, izan ere, heroi bihurtzen du jeneral garailea, harrotzen du, ipinarazten du
|
bere
estatua herri eta hirietako plaza nagusietan, eta horrek guztiak zuritzen dizkio baita krimenik beltzenak ere, noiznahi erabiltzen dituenak bere balizko heroitasun guztiz ahaltsuaren azpimarra gisa?
|
|
|
–Henrike Nafarroako
|
bere
estatuetara noizbait itzultzen bada, nonbait hartu din ostatu.
|
|
|
1576: Henrike III.a Nafarroakoaren ihesa
|
bere
estatuetara. Han kalbinismoa besarkatu zuen berriz.
|
|
|
Asko dira. Zenbateraino zegoen sartuta sare horretan Frantzia eta
|
bere
estatu tresneria, eta, horrekin batera, banakoek sare horretan eduki zuten esku hartzearen tamaina. Beste galdera garrantzitsu bat da Felipe Gonzalez izan ote zen GALen buruzagia edo egiten utzi zien.
|
|
|
horretarako, baina, gerra irabazi behar, eta Francok irabazi egin zuen. Garaipenak, izan ere, heroi bihurtzen du jeneral garailea, harrotzen du, ipinarazten du
|
bere
estatua herri eta hirietako plaza nagusietan... eta horrek guztiak zuritzen dizkio baita krimenik beltzenak ere, noiznahi erabiltzen dituenak bere balizko heroitasun guztiz ahaltsuaren azpimarra gisa... Hortxe duzu, labur esanda, nor izan zen eta nor den Franco, frankistek heroitzat duten diktadore hiltzailea".
|
|
2014
|
|
|
Garbi dago mendiek banandu egiten dutela[!!?]; ibaiek, ostera, bildu egiten dute. Bistan da mendi bakoitzak ezin duela
|
bere
Estatua mugarritu. Zein dira banantzen dutenak eta zeintzuk ez dute banantzen?
|
|
|
Nazioa arraza, hizkuntza, tradizio berdineko komunitate naturala da, elkarrekin komunitate politiko bat osatzeko borondatea duena; Aro Modernoan, Estatuaren antolaketako printzipio razionala nazionalitateen printzipioa da: nazio (hizkuntza) bakoitzari
|
bere
Estatua dagokio.
|
|
|
Baina, jarraitzen du Zolak ironiaz?
|
bere
Estaturik gabeko, klase eta hierarkia sozialik gabeko mundu berrian ere caput mundi legez Erroma imajinatzen du. Hona haren argudiaketa guztiz, eznazionalista?:
|
|
|
Estatuak bere nazioa izaten dizu. Bestetik, nazionalitateen printzipioak Treitschkerentzat ez du esan gura nazio bakoitzak
|
bere
Estatua ukan behar duela eta Estatuak nazioaren mugetara mugatu behar duela. Tesi hori, alemana baino italiarragoa berarentzat1259, eta horren galdakizunak (esaterako, Prusiak bere territorio eslabiarrak utzietsi behar izatea), berak berengi berengiz arbuiatu egiten du.
|
|
|
aplikatu gura izatea ilogikoa eta irreala da1285 Edo bestela eskubide hori berdin aplikatu litzaioke Estatuari eta edozein Estatu zatiri, are menturazko zatiari (probintziari) bezalaxe edozein norbanakori: edozein probintziak, eskualdek, herrik eta barriok, eta edozein andre gizonek eskubidea luke Estatutik ab nexatzeko, bere
|
bere
Estatua egiteko edo estatugabeko geratzeko. Herriaren burujabetza printzipioa horrela ulertzekotan Estatuaren atomizazioa eta Estatuen azken fina esan luke.
|
|
|
Hala, autore frantses asko aurkitzen da nazionalitateen printzipioa frantsesa deklaratzen duena, Iraultzarena jeneralean; eta autoreren batzuen arabera jatorrian Ilustrazioaren doktrina, gizadiaren antolaera naturala besterik adieraziko ez lukeena, egongo litzateke: nazio denak, handi ala txiki, naturalki berdin burujabeak baitira, razionala eta naturala bakoitzak
|
bere
Estatua edukitzea da; edo, gutxienez, berak nahi duen Estatuan egotea. Nahiaren funtsezkotasuna, zentzu honetan, inoiz ez da egon auzitan (praktikak, alta, inoiz ez du izan zerikusi handirik populazioaren nahiarekin).
|
|
|
Nazionalitateen printzipioa, hots, nazio bakoitzari
|
bere
Estatua dagokiola, lehen aldiz printzipio gisa formulatu eta aitortua, oinarriztapen teoriko (jusnaturalista) filosofikoarekin, P. S. Mancini, Torinoko unibertsitatean zuzenbide internazionaleko profesorearen haste lezioan aurkitzen bide da, 1851ko ikasturtearen irekierakoan; ez zuzenean Estatuaren filosofia egiten diharduela, baizik harreman internazionalen fundamentuaren filosofia1008. La Nazio... Grezia eta Erromatik hasi eta, Zuzenbide Naturalaren filosofiaren errepaso historikoa egin ondoren, nazioa definitzera pasatzen da horren ezaugarri etnografiko edo naturalen eta razional edo kulturalen arabera(, la regione, la razza, la lingua, le costumanze, la storia, le legi, le religioni?), eta hauetako bakoitzaren balioa eta garrantzia erakusten du.
|
|
2015
|
|
|
–Langileriak, sozialismora iristeko eta haren araberako produkzio harremanak bideratzeko, botere politikoa eskuratu beharra dauka aldez aurretik. Indarrean dagoen Estatua bere egin gabe, desegin egin behar du,
|
bere
estatu propioa (Langileen Diktadura) eraikitzeko?.
|
|
|
–Beraz bakotcha
|
bere
estatuan, zoin bere chokoan, gauden euskaldun, gauden gu, zintzo, gogor eta fermu [geurea da letra etzana]. Eskuarak ez du hiltzerik, ez du hil behar, bainan bizi, ospatu eta azkartu.
|
|
2017
|
|
|
Lehen urtemuga ospatzear zegoela, kalifa herriak bere buruari egindako oparia bihurtu zen Siriako Basamortuko perla. Baina, Palmira gutxi ez, eta jihadistak Qariaten hiri erdi musulman erdi kristauraino ere heldu ziren, eta
|
bere
estatuaren muga Damaskotik 100 kilometrora jarri zuten. Ezusteko mugimendu horrekin batera, Al Nusra fronteak, Al Qaedaren Siriako adar ofizialak, Idlib probintziatik bota zuen armada, eta Damaskoko Gobernua larri larri gelditu zen.
|
|
|
Lan bila lekutzen den langile xumea
|
bere
estatuaren gatibu da alde batetik, estatuaren politika ekonomikoak izan daitezkeelako hartaratu dutenak. Beste alde batetik begiratuta, auzi nazionalaren talaiatik so eginda, estatuaren naziotasunarekin bat egiten duen ezkerrari jazotzen zaiona gerta dakiguke oharkabean.
|
|
|
5 Nazio kulturala eta nazio politikoa gisako bereizketak asmatu dira; eta gehiago. Nazio kulturala ezaugarri objektibo batzuk lituzkeena litzateke (hizkuntza, etab.); politikoa bere identitatearen eta diferentziaren kontzientzia lukeena (subjektiboa), Estatu bila diharduena, edo
|
bere
Estatua lortua duena bereziki (Nazioa Estatua daukan kolektibitatea da K. W. Deutschen definizioan).
|
|
|
Ala bere aberria izango ez den Estatu bat? (Euskadi
|
bere
Estatua, baina Arkadia bere ametsetako aberria: alegia, Madril betiere).
|
|
|
marjinatuak eta ahalgabetuak, subalternoak, adiera askotan baldin bagara, adiera guztiz inportante bat gure subalternitate nazionalarena dela. Oraindik ez garela nazio politiko bat,
|
bere
Estatuarekin, baina, tirriki tarraka, nazio natural bat izateari oraingoz eutsi diogula. Gure naziotxoaren naturaltasunetik hasi dugu meditazioa:
|
|
2019
|
|
|
Segi genezake hirugarren, laugarren, bosgarren arazoekin, baita seigarren eta zazpigarrenarekin ere, baina denak dira, gutxiago edo gehiago, hasieran aipatu diren bi horien ondorio, horregatik beste gorabehera bat esatearekin konformatuko gara, narrazio hau beste hainbat arlotan ere zein egiazkoa den oso agerian uzten duena, geroxeago ikusiko dugunez, eta gorabehera da estuarioko ertzetik Porta de Ferrora oso distantzia laburra dagoela, ez ehun urrats baino gehiago, edo, neurri modernoetan paraturik, laurogei bat metro, distantziaren laburrak galarazten du hemen lehorreratzea, zeren txalupen multzoa etorriko baitzen arraunean, arraunketa nekosoan oraino estuarioaren erdian, armez eta gizonez astun zamaturik, eta ordurako hiriko harresiak soldaduz mukuru babesturik egongo ziren, eta beste batzuk, zutik, uraren ondoan, portugaldarrak noiz hurbilduko zain egongo ziren, geziez josteko. On Afonso Henriquesek hauxe esango dio, beraz,
|
bere
estatu nagusiari, Egia esan, ez da erraza, eta beste aldaera taktiko batzuk eztabaidatzen dituzten bitartean, gogora dezagun A Graciosa gozotegiko emakume potolo hura, gertaera hauek hasi zirenean gurutzatuen aurreratze hartatik ihesi iristen zirenen egoera penagarriaz mintzatzen zena, esan zuen Porta de Ferrotik odola zeriela sartzen ikusi zituela, eta une hartan guztiei egia biribila iruditu zi... Bistan da ezen, estuarioko ertzetik hain gertu egonik, Porta de Ferrok balio behar zuela, batez ere, pertsona eta merkantzien ibai garraiorako, zeina, agerikoa denez, ez bailitzateke oztopo bertatik errefuxiatuak sar zitezen, baldin eta ate hori ez balego, nolabait esan, harresiko hego muturrean, hau da, Santaremetik zein iparretik ihes zetozenentzako urrunen zegoen atea ez balitz.
|
|
|
Eguerdia zen, eta almuedanoak almenetako balkoietara igo ziren sinestunak otoitz egitera deitzera, hiria setiatua izanagatik eta gerra hotsetan sarturik egonagatik ez baitzitzaion utziko fedearen errituak betetzeari, meskita nagusikoak jakin bazekien soldadu kristauek alde guztietatik ikusten zutela, batez ere Porta de Ferro zelatatzen zutenek, handik, hain hurbiletik, baina honek ez zuen kezkatzen, lehenbizi ez baitzegoen gezi galdu batek jotzeko bezain hurbil, bigarrenik bere hitzek berek zainduko baitzuten arriskuetatik, La ilaha illa lla, horixe aldarrikatuko zuen, Ala da Jainko bakarra, eta zertarako balioko zion finean ez bazen. Alabaina, bost ateen aurrean dagoen portugaldarren armadak ez du besterik itxaroten, oihu hauxe entzun nahi du aldi bereko eraso orokorra jotzeko, dakigunez, gatazkarako plan behin betikoa hezurmamitzeko ezarri ziren erasorako neurrietako lehena, gure errege onak deliberatu zuenaren arabera,
|
bere
estatu nagusiaren iritzia entzun eta gero. Ez gara eroriko erasorako agindua mairu oharkabeen ahotan jartzeko erabaki ironikoari makiabelikoa deitzeko tentazioan, Makiabelo, artean, jaio gabea zelako, eta Lisboa hartu zen garaian, edo lehen, bizi zen bere arbasoetako inor ez baitzen engainatzeko artean maila nazioartekoan bereziki nabarmendu.
|
|
|
30 bat ikasle zeuden eta bakarrak altxatu zuen eskua. Musikak gazteen bizitzan inoiz baino garrantzi gehiago duen une honetan, G7ko partaide den Frantziaren musika eskaintza ez da gai
|
bere
estatuaren mugetatik 200 metro haratago barneratzeko!
|
|
2021
|
|
|
Eta ohartu zen berak uste baino askoz zailagoa izango zela bere burua errege aldarrikatzea, eta
|
bere
estatu kolpeaz gogoeta egiten zuen bitartean, esanak egin zituen, eta Itsuen Herrialdeko portaerak eta usadioak ikasi. Gauean lan egin eta hara eta hona ibili beharra oso astun egiten zitzaion, eta erabaki zuen horixe izango zela lehendabizi aldatuko zuen gauza.
|
|
|
Horrela amaitu zen
|
bere
estatu kolpea.
|