|
2015
|
|
|
1560an, Joana Albretekoak, Nafarroako erregina eta Biarnoko Andreak, katolizismoaz arnegatu eta Kalbinen doktrina besarkatu zuen. Ahalegin handiak egin zituen Joana Albretekoak doktrina berria
|
bere
erresumaren baitan hedatu eta indartzeko. Bere asmoei jarraituz euskaratu zuen Leizarragak (1508??) Testamentu Berria (1571).
|
|
2016
|
|
|
Zuen familia da, aitorren semetarik. Badakizue Charlemagne ek aitoren semen eskutan dituela ezartzen
|
bere
erresumako gider guziak. Zuen anai nun den tenore huntan, ez badezakezue erran, segur nonbaitik ukanen duzue laster haren berri.
|
|
2021
|
|
|
" Alegia" unibertsala zen ikuspegi hori, ideologiaren aldetik eurozentrista zen. Europak
|
bere
erresumentzat sortu zituen arauak kanpoan onartarazi nahi izan zituen bere onetan, tokiko ereduen nahasteko eta ongi ezagutzen zuen sistema baten menpe jartzeko hango jendeak.
|
|
|
Errelijioneko gerletan, jaun hori katolikoen aitzindaria zen Joana Albretekoaren aitzi. Hura, Henri III Nafarroako eta gero Henri IV Frantziako erregegeiaren ama zen, Bearnoko andere subiranoa eta Nafarroako erregiña, praktikan Baxenabarre/ Nafarroa Beherekoa, Nafarroa Garaia Gaztelako erregeak armez hartürik 1512an, eta 1515ean
|
bere
erresumari lotürik. Bera kalbinista eginik, Joanak errelijione katolikoa debetatü züan, Bearnon kausitü ere, haatik ez Xiberoan eta Baxenabarren, nahiz gerla irabazi züan Agaramonteko jaunaren lagüngoarekin, hura Eüskal Herriko kalbinisten bürü jarri beitzen nonbaitik ere Lüküztarren aitzi.
|
|
2022
|
|
|
Bera Paueko jauregian egoten zen, eta Bearnoko jauna izan zen ber denboran. Na farroa Garaia
|
bere
erresumako parte zitzaion, eta horren oinordekoek ikuspegi hori atxiki zuten Pirinioetako Hitzarmeneraino (1659).
|
|
2023
|
|
|
Kristau munduaren batasunaren sentimendua handia zen, Europako nazioarte ko harremanetan ideia garrantzitsua zen. Errege bakoitzak
|
bere
erresuman agin tzen zuen, baina enperadoreak, Kristau munduan autoritate handiagoa zue nak, erregeengan eragiten zuen. Erregeak Maximiliano enperadorearen inguruan biltzen ziren, bereziki Italiako erregeen aurka aritzeko.
|
|
|
Nafarroako erregea 1555ean zendu zen
|
bere
erresuma eskuratu gabe, nahiz eta Karlos V.aren testamentuan enperadoreak zalantzan eman zuen konkistaren zuzentasuna.
|
|
|
Henrike II.a ibili zen diru hori biltzen Erresuma guztian barna. Erregeari zion leialtasuna itzulia izanen zitzaio la esperantzarekin,
|
bere
Erresuma berreskuratzeko ahaleginetan.
|
|
|
Henrike II.ak egin zituen guduen artean, garrantzitsuak izan ziren
|
bere
erresuma berreskuratzeko egin zituenak. Donibane Garazin iragan zena aipatuko dugu.
|
|
|
Frantzisko I.a erregearen lagun mina izan zen. ez zuen gustuko. Horrez gain, Henrikek
|
bere
erresumaren berreskuratzeko go goa bizirik zeukan, eta Erreformatik hurbil egotea ez zitzaion interesatzen. Ez zuen Eliza katolikoarekin gatazkarik nahi, izan ere gerla edo diplomazia erabiliz gero, Elizaren kontra joateak ez zion lagunduko bere helburua bete tzen.
|
|
|
Horrela, Frantzisko I.ak, arreba, harekin ezkontzea erabaki zuen. Bestalde, eta hori garrantzitsua zen,
|
bere
erresuma zabaltzea baino beste helbururik ez zuen monarkarentzat. Albreteko etxearen eragina txikitzeko bidea zen.
|
|
|
Horren isla dugu Frantziaren eta Austriaren artean XVI. mendearen hasierako negoziazio diplomatikoetan agertzen dena. Printzeak ez zuen amore ematen
|
bere
Erresuma berreskuratzeko nahiari, do kumentu honetan adierazten den bezala. Hemen agertzen dira diplomazian zeuden kezkak, M. Le Glayk plazaratu zituen dokumentuetan eta Frantziako liburutegiak eskaintzen dituenetan.
|
|
|
Nafarroako errege izanik,
|
bere
Erresumari itzal egiteko arriskua ikusten zuen erregeak, Frantziako gortean nafarra preziatua zen, nafar asko hezi ziren Frantziako gortearen ondoan. Frantzisko I.ak bere arrebarekin ezkontzea propo satu zuen, itzal hura menpe atxikitzeko.
|
|
|
Madrilgo ituna izenpetu zuelarik, Frantziako erregeak onartu zuen Karlos V.aren aurrean ez zuela Nafarroako erregea lagunduko
|
bere
Erresuma be rreskuratzen. Ez zen hori traba handia Frantziako erregearentzat, askatu eta bere Erresumara itzuli orduko, ituna salatu baitzuen, bortxaz izenpetzera eramana izan zelakoan bere askatasuna berreskuratzeko.
|
|
|
Madrilgo ituna izenpetu zuelarik, Frantziako erregeak onartu zuen Karlos V.aren aurrean ez zuela Nafarroako erregea lagunduko bere Erresuma be rreskuratzen. Ez zen hori traba handia Frantziako erregearentzat, askatu eta
|
bere
Erresumara itzuli orduko, ituna salatu baitzuen, bortxaz izenpetzera eramana izan zelakoan bere askatasuna berreskuratzeko. Alegia, plazaratu zuen akordioa ez zuela errespetatuko.
|
|
|
Nafarroari buruz idatzirik ez zaio ezagutzen Margarita erreginari, bere senarraren kezkaz ere ez, erresuma zaharrari zati handi bat falta bazitzaion ere. Ez zitekeen be ti eroso Margaritarentzat, Frantziako erresumaren alde aritu beharra, eta on doan senarra ikustea
|
bere
erresuma ezin berreskuratuz zebilela. Anaiaren laguntzarekin Nafarroa berreskuratzeko ametsa posible zela bazekien.
|
|
|
Ondoan, Henrike senarra, ama eta Frantzisko I.a anaia zituen. Egun handia izan zen, Nafarroako erregeak ondorengoa zeukan, horren berri zabaldu zen
|
bere
erresuma osoan.
|
|
|
Ahaleginak egiten zituen Henrikek Frantziako erregea laguntzeko, gaztetatik ezagutzen zuen adiskidea laguntzeko, baina hari ez zion interesik ikusten bere baitan laguntza hori eskertzeko. Henrikek kezka handia zuen, denbora aurrera zihoan eta
|
bere
erresuma ezin berreskuratuz zebilen.
|