|
2011
|
|
|
Lehentasuna ematen zaio gurasoek adingabearen tutoretza eta zaintza gordetzeari; hala ere, ez badira itxarondako emaitzak lortzen, tutoretza administrazioaren esku gera daiteke, eta gurasoek zaintza bakarrik gorde. Neurri horiekin batera, sarritan, laguntza psikosoziala, pertsonala edo ekonomikoa ematen zaio familiari,
|
bere
egoera konpon dezan.
|
|
|
Zentroan sartu aurretik, edo sartzen den unean, mediku azterketa bat pasatu behar du, haren osasun egoera zein den jakiteko. Ondoren,
|
bere
egoeraren premien arabera, dagozkion espezialistengana eramango da (odontologoarengana, psikologoarengana, oftalmologoarengana?). Aipagarria da, oro har, zentro batean sartzen diren adingabeek anomalia asko izaten dituztela hortzetan (txantxarra, periodontitisa?), larruazalean (ekzemak, hazteria?), begietan (ikusmen zorroztasun murriztua, konjuntibitisa?) eta abarretan.
|
|
|
Moda denda batean lan egiten du, eta haurdun dago. Zutik egoten da egunean zortzi orduz, eta
|
bere
egoera dela eta, eragozpen fisikoak izaten hasi da.
|
|
2012
|
|
|
Aldi baterako eta premiaz, babesik ez duten edo arrisku handikoak diren adingabekoei arreta ematen dieten zentroak dira. Normalean, egoera horretan, adingabekoa bere familiarengandik banandu egin behar izaten da, eta zentroan egon ohi da
|
bere
egoera pertsonala eta soziofamiliarra ikertu, konpontzeko aukerak aztertu eta babes neurri egokienak zehaztu arte. Neurri horiek erabaki ondoren, adingabekoak zentrotik atera eta erabakitzen den erakundean (egoitza zentroan, abegi zentroan...) sartzen da.
|
|
|
Ingurunearen balidazioa. Arazo bat duela onartzen duen gizabanakoak hurbilekoei horren berri ematea erabakitzen du, sintomei beraren azalpen bera ematen diotela egiaztatzeko, ondoezaren inguruko informazio gehiago lortzeko, jardunbideari buruzko aholkua eskatzeko, etab. Batzuetan, besteek ez dute hautematen gaixo dagoenik, eta ondorengo urratsa atzeratzen da. Agian, horrek
|
bere
egoera larriagotuko du, laguntzarik ez bilatzeagatik eta bere eguneroko jarduerari eusteagatik. Baina, oro har, inguruneak indartu egiten du gaixo egotearen haren ustea, eta horrek laguntza profesionala bilatzera bultzatuko du.
|
|
|
Intimitaterik/ pribatutasunik eza. Gehienetan, pazienteak gela beste gaixo batzuekin eta haien bisitariekin partekatzen du. Bestalde, profesionalak edozein unetan sartzen dira gelara, arreta egiten dioten guztiek berari eta
|
bere
egoerari buruzko informazioa dute eta osasun langileen mende dago, pribatuak izan ohi diren eginkizunetarako ere (adibidez, bere burua garbitzeko).
|
|
|
Gainera, ezkutatzeko jarrera horrek haurrarengan fantasiak bultza ditzake
|
bere
egoeraren inguruan, eta larritasuna egiazkoa baino handiagoa dela pentsa dezake. Minbiziari buruz hitz egitean, honako metafora hauek erabiltzen dira:
|
|
|
heziketa gaixotasunaren prebentziora eta tratamendura soilik bideratzea, sufrimenduaren kontrolean laguntza eskaintzea ahaztuta. Garrantzitsua da paziente kronikoa bete betean bizitzea, ahalik eta muga gutxienekin, eta, horretarako,
|
bere
egoerara egokitzeko modu sormenezkoak eta onberak bilatzea. Adibidez, istripu baten ondoren paraplegiko geratu den eta, hasiera batean, hain gustuko duen eskian aritzen jarraitu duela uste duen pertsonak eski egokitua egin dezakeela aurkitu ahal izango du.
|
|
|
gizabanakoak berak proposatutakoak. Gizabanakoak
|
bere
egoeraren inguruan duen kontzientzian oinarritzen dira.
|
|
|
Arazoei modu aktiboan eta eraginkorrean aurre egiten dienetakoa bada, Rikardok, asma krisi bat duenean, lasaitasunari eutsiko dio eta bere buruaren zainketan aktiboa izango da. Esperientziara irekitzeak praktikoa eta errealista izateko gaitasuna markatuko du Rikardorengan;
|
bere
egoeraz erruki ez izateak eta bere burua biktimatzat ez hartzeak, kanporakoitasunarekin batera, egoera kontrolatzeko jarrera proaktiboa markatuko dute. Adeitasuna da kontuan hartu beharreko beste aldagai bat.
|
|
|
Konpainia; bizitzaren bukaeran, zalantza eta galdera asko sortzen baitira (adibidez,, ba al da zerbait heriotzaren ondoren??). Horregatik, garrantzitsua da pazientearen ondoan egotea eta
|
bere
egoeraren esanahi bat aurkitzen laguntzea, haren sinesmen eta balioen arabera.
|
|
|
10.4.2 > Pazienteak
|
bere
egoera ezagutzeko eskubidea
|
|
|
Pazienteak
|
bere
egoera ezagutzeko eskubidearen aurrean, alderdi etikoren baten inguruko gogoeta ere egin daiteke. Zalantzarik gabe, pertsona guztiek dute, jakin nahi ez izateko?
|
|
|
– Proba diagnostikoaren aurretik jokabide kontrolatua izan zuen; hau da, neurriz kanpoko emozio adierazpenik gabe (adibidez, negarrak, oihuak edo men egitea); eta
|
bere
egoeraren inguruan itxaropentsu hitz egin zuen (esaterako,, hau pasatuko da?) edo ezkortasunez hitz egin zuen (adibidez,, oso zorte txarra dut?). Bi datu horiek haren izaera sendotasunari eta gertatzen ari zaionarekiko kontrol sentsazioari buruzko informazioa emango digute (suspertzea errazten duten elementuak dira).
|
|
|
Probaren ondoren, minari nola erantzuten dion, sintoma ugaritu diren, ondoez orokorra duen, sarritan kexatzen den, analgesikoak eskatzen dituen eta zenbat laguntza eskari egin dituen. Horrek guztiak azaldu egingo digu Manolik egoerari nola aurre egiten dion (modu aktiboan edo pasiboan), mendekotasun egoeran dagoen edo
|
bere
egoera hobetzen saiatzen ote den. Une horretan, hizkera baikorra edo ezkorra Manoliren itxaropenen erakusgarri da.
|
|
|
10.4.2 Pazienteak
|
bere
egoera ezagutzeko eskubidea 239
|
|
|
– Sostengu emozionala. Esku hartze psikoterapeutikoek zaindariari lagundu egiten diote
|
bere
egoeraz jabetzen, pentsamendu desegokien ordez positiboagoak diren beste batzuk hartzen, autoestimua hobetzen laguntzeko trebetasunak eta estrategiak garatzen, sortzen zaizkion arazoei aurre egiten, denbora antolatzen edo jarduera atsegingarriak gauzatzen.
|
|
|
Trinik eta Luziak erabaki dute gaixotasunari buruz ez hitz egitea, gaixoari sufrimendua saihestearren. Baina, hark badaki
|
bere
egoera zein den, eta lortu duten gauza bakarra da Joseba engainatuta eta bakarrik sentitzea, eta, hain zuzen gehien behar duenean, bere sentimenduak adierazi ezin izatea. Senitartekoek, bisita egitera joan diren aldi gutxietan, lagundu beharrean, aitzitik, exijitzen eta agintzen dihardute, eta Triniri Josebaren egoeraren errua egozten diote.
|
|
2015
|
|
|
Hartzaileak
|
bere
egoeraren, aurretiko ezagueren, jokabideen eta espektatiben arabera interpretatzen du mezua.
|
|
|
Elkarrizketa bideratu behar duzu, arazoa zein den argitzeko eta neskari zenbait aukera emateko; adibidez, osasun etxe batera edo guardiako farmazia batera jo dezake, eta han artatuko dute eta
|
bere
egoeraren araberako irtenbide egokienak emango dizkiote.
|
|
2016
|
|
|
Erabakia hainbat faktoreren menpe dago. Modalitate bakoitzak zer abantaila eta zer desabantaila dituen aztertu behar du enpresak, eta
|
bere
egoerara egokien moldatzen dena aukeratu.
|
|
|
Haurra
|
bere
egoera emozionalen kontzientzia hartzen hastea funtsezko prozesua da, zeren, horrela, egoera emozionalek ez larritzea eta gainezka ez egitea lortzen baitu: ez da gauza bera haserre egotea eta haserre gaudela jakitea.
|
|
2017
|
|
|
Antzematea (P erception). Aurkitu, galdera irekiak erabiliz, pertsonaren ezaugarri orokorrak eta
|
bere
egoerari buruz edo duen pertsonaren egoerari buruz zer dakien. –Azaldu aurretik, galdetu.?
|
|
2018
|
|
|
Pazientea gai ez bada erabakiak hartzeko adingabea, ezindua edo
|
bere
egoerak uzten ez diolako, familiak edo legezko arduradunak hartuko du erabakia.
|