|
2001
|
|
|
Hiri estatua bestelako antolamendu politiko ezberdin bat sortzeko pixkana pixkana nola eraldatzen ari zen ezagutu bazuen ere, ez zuen jakin antolamendu politiko berriari aurre hartzen edo greziar historiari uko egiten. Hiria osotasun bateratu bat izango da,
|
bere
dimentsio guztiak osotasun horren zerbitzura egongo direlarik. Eta osotasun horren helburua hiritarren zoriontasuna bermatzea izango denez, bere funtzio eta jarduera guztiek batasun eta zoriontasun hori sendotzeko elkarlanean aritu behar dute.
|
|
2005
|
|
|
esan beharra dago, hasteko, antzeko bereizketa egingo dutela askoz ere beranduago F. Saussure-k (1916) eta N. Chomsky-k (1965), hurrenez hurren," langue eta parole" eta" competence eta performance" bezalako kontzeptuak proposatzerakoan. Hizkuntza, alde batetik," produktu" bat bezala agertzen zaigu eta honengatik hitz egin dezakegu
|
bere
dimentsio edo izaera" estatikoaz" (ergon). " Hizkuntza, nahiz eta pentsatze ekintza bakoitzean bakarrik izan baliozkoa, independentea da bere osotasunean eta, honengatik, existentzia berezia ematen dio berak bere buruari" 80 Hizkuntza, bestalde," jarduera" bezala ikus dezakegu eta, zentzu honetan, posible zaigu haren dimentsio edo izaera" dinamikoaz" (energeia) hitz egitea.
|
|
|
batetik, giza-fenomenoa hizkuntzaren ikuspuntutik aztertzea eta, bestetik, hizkuntz fenomenoa gizakiaren ikuspuntutik ikertzea. Hizkuntza, beti ere, ez da
|
bere
dimentsio gramatikal, formal eta estrukturalean bakarrik kontsideratu behar, baizik eta baita bere dimentsio pragmatiko, funtzional eta komunikatiboan ere, eta hemen egiten du hark espresuki topo gizakiarekin. Proiektu pedagogiko orok, beraz, bere hizkuntz premisei buruzko galdera sakonei egin behar die aurre, ze, esandakoari jarraituz, hezkuntza bera ere ezin daiteke gizakiaren linguistizitatetik at edota pertsonen lengoaia konkretuetatik kanpo planteatu.
|
|
|
batetik, giza-fenomenoa hizkuntzaren ikuspuntutik aztertzea eta, bestetik, hizkuntz fenomenoa gizakiaren ikuspuntutik ikertzea. Hizkuntza, beti ere, ez da bere dimentsio gramatikal, formal eta estrukturalean bakarrik kontsideratu behar, baizik eta baita
|
bere
dimentsio pragmatiko, funtzional eta komunikatiboan ere, eta hemen egiten du hark espresuki topo gizakiarekin. Proiektu pedagogiko orok, beraz, bere hizkuntz premisei buruzko galdera sakonei egin behar die aurre, ze, esandakoari jarraituz, hezkuntza bera ere ezin daiteke gizakiaren linguistizitatetik at edota pertsonen lengoaia konkretuetatik kanpo planteatu.
|
|
|
Gizakiaren humanizazioa, formazioa edota hezkuntza kontsideratzerakoan —" Bildung" kontzeptuaz ari gara— ezinbestekoa da Humboldten ustetan
|
bere
dimentsio linguistikoa zabaltasun osoan eta ondorio guztiekin kontuan hartzea. Hemen jarraian azalduko dugunarekin, beti ere, bere teoria linguistikoaren aspektu antropologiko pedagogikoen artean ikusitako" hizkuntzaren izaera formatiboa" oraindik gehiago jorratzeko asmoa dugu.
|
|
|
Eta irudimenezkoa da, hirugarrenik, hezkuntza prozesuak beharrezkoa duen errealitate objektiboaren eta ideia espekulatiboaren arteko lotura giza-ahalmen jakin bati esker bakarrik delako posible. Bere" antropologia konparatua", azken finean, gizakia
|
bere
dimentsio guztietan —aktualetan eta potentzialetan— behatzeko eta kontsideratzeko ahalegin serio bat da.
|
|
|
gizakia bere osotasunean antzeman nahi badugu, bederen, gizakia bera jada zer den eta etorkizunean zertara irits daitekeen uztartzen ahalegindu dugu. Gogoan duen egitasmoa, egiaz, gizakia
|
bere
dimentsio guztietan aztertuko duen benetako teoria bat osatzea da, alegia, berau bai enpirikoki eta historikoki bai filosofikoki eta idealki hausnartzen duen" antropologia konparatu" bat abian jartzea. Honi buruzko bere testu esanguratsuenak, jada adierazi moduan," Das achtzehnte Jahrhundert"(?) eta" Plan einer vergleichenden Anthropologie" (1797?) dira.
|
|
|
zirkunstantzia horiek ez dira jada kasualitatezko edo bigarren mailako aspektu bezala kontsideratuko; aldiz, pertsonaren izaera eta formazioa eduki mailan ere baldintzatzen duten ezinbesteko elementu bezala antzemango dira. Pentsaera korronte honekin bat eginez Humboldtek ere beharrezkotzat du" garai bakoitzeko eta nazio bakoitzeko berezitasunak ikertzea, hauetan barna ahalik eta gehien sartzea eta hemendik lortutako ezagutza gure balorazio guztien erdigune egitea" 9 Giza-izakiak, gainera,
|
bere
dimentsio guztietan behar du izan behatua, bai fisikoetan eta moraletan bai arrazoizkoetan eta afektiboetan, ze guztiak dira esanguratsuak berarentzat. Bere egunkarietako batean zera irakurtzen dugu:
|
|
2007
|
|
|
Hizkuntzaren pedagogiak, azken puntu honetan ikusi bezala, ezinbestean kontsideratu behar du
|
bere
dimentsio etikoa, zeinak funtsean orain arte ikusitako hizkuntzaren antropologia filosofikoaren eta sozio-kulturalaren ekarpenak osatzen dituen. Azken batean, hizkuntza baten ikaskuntza, honela Camps, elkarrekin bizitzen ikastearekin dago zuzen zuzenean lotuta:
|
|
|
Kontua da hezkuntzak, zentzu" paidetiko" horretan, gizakia gizaki bezala ezaugarritzen duela eta, horrenbestez, fenomeno antropologiko propio bat osatzen duela: gizakiak, animaliak ez bezala, bere burua egin egiten du eta egin egin behar du —bere dimentsio biologikoan baino gehiago
|
bere
dimentsio gizatiarrean—; eta, besteak beste, horregatik hitz egiten dugu autoerrealizazio prozesuaz edota errealizazio pertsonalaz. Giza ibilbide hori aztertzerakoan, baina, ez da nahikoa gizabanakoen eta gizataldeen gaitasunak, ezaugarriak eta lorpenak kontuan hartzea, alegia, ezinbestekoa da ere erreferentziazko hainbat auzi kontsideratzea, ze, egiaz, noranzkorik gabe prozesu oro itsu da.
|
|
2008
|
|
|
Baina Hegelek esanahi metafisikoa eman zion horri; horren arabera, azkenean bi dimentsio horiek elkar aurkitzen dute beste dimentsio berri batean, eta dimentsio horrek lehenengo biak biltzen ditu. Hori da
|
bere
dimentsio" absolutuaren" zentzua. Horregatik da hain garrantzitsua ondo ulertzea zer den historia Hegelentzat.
|
|
2010
|
|
|
Hizkuntzaren pedagogian eragina duten zientzien artean, jarraian, hizkuntzaren psikologia eta hizkuntzaren psikopedagogia kontsideratuko ditugu, zeinek, egiaz, hizkuntza bera eta horrekin loturiko hezkuntza kontuak ikuspuntu psikologikotik aztertzen dituzten. ...gaitasun eta portaera naturalen errepertorioen parte delako" eta, baita ere," horiei bere ingurunearekin erlazionatzeko eta jarduteko modu partikularrak ahalbidetzen dizkielako" 204 Giza portaera, bestela esanda, linguistikoa izateagatik ezaugarritzen da —gizakia berez hiztuna den bezala—, eta, horrexegatik, psikologiak ere ezinbestean behatu eta ikertu behar du hizkuntza
|
bere
dimentsio pragmatiko eta funtzionalean. Horrela, bada," psikolinguistikak", Bufimannen hitzetan," diziplinarteko ikerketa esparru bat osatzen du", non —neurolinguistika, ezagueraren teoria edota soziolinguistika aintzat hartuz—" hizkuntz ekoizpen, ulermen eta jabekuntza prozesuak aztertzen diren" 205 Kontua da, Titonek dioen bezala, hizkuntz didaktikak prozesu horiek ondo ezagutu behar dituela —" irakasteko ereduak", finean," ikasteko ereduetara moldatzen dira" — eta, horregatik," hizkuntzen ikas eta irakas arazoak bereziki ikuspuntu psikolinguistikotik kontsideratu behar dituela" 206 Zentzu horretan, interesgarria da ikustea" hizkuntzaren psikopedagogiak", egun," izaera holistikoa duten jardueren beharra aldarrikatzen duela", horiei esker —honela Arnau—" posible delarik hizkuntzaren aspektu ezberdinak integratzea" 207 Honako puntuak izango dira atal honetan jorratuko ditugunak:
|
|
|
Weisgerberrek Humboldten" hizkuntzaren mundu ikuskera"(" Weltansicht einer Sprache") kontzeptua interpretatzen duen. Hizkuntzak, nola edo hala," indar eragilea" du gizakiaren pentsamenduan —ez da" tresna soila" —, eta, horrexegatik, ezinbestekoa da hizkuntza hori antropologikoki kontsideratzea eta
|
bere
dimentsio dinamikoan aztertzea. Hortik dio Weisgerberrek hizkuntza bakoitza bere eduki historiko kulturaletan aztertu behar dela, ze finean hizkuntza baten esanahiek ez dute kaosa osatzen —hizkuntza gehiago da kontzeptu pilaketa arbitrarioa baino—, baizik eta zentzu sare baten moduko kosmosa.
|