|
2009
|
|
|
Halako klasifikazio dualistak egitea ariketa erakargarria iruditu zait beti. Hala, idazleak bana ditzakegu, orobat, nor
|
bere
burua berresteko edo gogoratzeko aritzen direnen eta beste norbait izateko idazten dutenen artean: Joseph Conrad, esaterako, lehenengo taldekoa litzateke, eta Jorge Luis Borges bigarrenekoa.
|
|
2017
|
|
|
Sarritan, «mininerabezaroa» bizi du, «ezezkoaren aroa» esaten zaion aldi menderakaitza. Garai horretan,
|
bere
burua berresteko eta bere autonomia indartzeko modu gisa, «ez» dio guztiari, eta hainbat arrazoirengatik haserretzen da. Banantzeak eragindako antsietatea eta beste batzuk bezala, etapa normala, beharrezkoa eta aldi baterakoa da, eta hilabete batzuen ondoren gertatuko da.
|
|
2018
|
|
|
Jatorrizko ituna egin eta gizarte zibila sortzean, orduantxe osa daiteke gizonen istorioa. Izan ere, gizarte zibileko anaitasunean, gizon orok du aukera
|
bere
buruari berresteko eta besteek berari aitortzeko gainerakoen berdina dela anaiartean. Baina istorioa ez da benetan horrela bukatzen.
|
|
|
Hizkuntzaren egiturek, multzoan hartuta, Sinbolikoa osatzen dute, eta hiztunen bitartez funtzionatzen dute, baina badute osotasun ontologiko bat, hiztunengandik apartekoa. Hala ere, Legeak
|
bere
burua berresten eta indibidualizatzen du ume bat kulturan sartzen den bakoitzean. Intzestuaren debekuak ezin asetze bat ezartzen du, eta ezin asetze horrek azaleratzen du hitza; subjektua fundatzen duen lehen errepresio horrekin jatorrizko jouissance a galtzen da.
|
|
2019
|
|
|
Arraren destinoa oso bestelakoa da: ikusi berri dugu bereizi egiten dela eta
|
bere
burua berresten duela bere buruaz harago jotzen duenean. Ezaugarri hori hortxe dago beti, hasi intsektuekin eta goi animalietaraino.
|
|
|
Emakumearen historia konplexuagoa da. Enbrioi bizitzatik aurrera, behin betiko osatua geratzen da obozitoen hornidura; obarioak berrogeita hamar mila obulu ditu, bakoitza folikulu batean gordea, eta haietatik laurehun bat helduko dira; espeziea emakumeaz jabetzen da hura jaio bezain laster, eta
|
bere
burua berresten saiatzen da: munduratzen denean, emakumeak lehenbiziko pubertaro halako bat izaten du; bat batean, obozitoak handitu egiten dira; gero, obulutegia bosten bat txikitzen da gutxi gorabehera:
|
|
|
Errealitate mistikoen eta ekonomikoen arteko oreka ez da sendoa. Maiz, gizona seme alabei askoz ere lotuago dago ilobei baino;
|
bere
burua berresteko aukera duenean, aita gisa berretsiko du. Horregatik jotzen dute gizarte guztiek molde patriarkal batera, hain zuzen, eboluzionatu ahala gizonak bere buruaren kontzientzia hartu eta bere nahia inposatzen duenean.
|
|
|
Gizonak asmatu dituen idolo guztiak, beldurgarrienetan beldurgarrienak izanik ere, haren mende daude egiaz, eta horregatik deuseztatu ahal izango ditu. Gizarte primitiboetan, mendekotasun horretaz ez dira jabetzen eta ez da planteatzen, baina hor da, zuzen zuzenean eta berez; errazagoa da hura mediatizatzea gizonak bere buruaren kontzientzia argiagoa hartu duenez geroztik,
|
bere
burua berresten eta kontrajartzen ausartu denez geroztik. Eta, egiaz, gizona transzendentzia gisa mamitzen da, proiektu gisa, baita emana zaion zerbaiten moduan hautematen baldin badu ere bere burua, pasibo moduan, euriaren eta eguzkiaren gorabeheren mendeko; orduan ere, espiritua eta borondatea berresten dira gizonarengan, bizitzaren nahasmenduaren eta kontingentziaren kontra.
|
|
|
Panpinaren jolasean mamitzen den esperantza horretaz gainera, etxekoandre bizimoduak bide ematen dio neskatoari
|
bere
burua berresteko. Haur batek ere egin dezake etxeko lanaren parte handi bat; normalean, mutilari ez zaio halakorik eskatzen, baina arrebari baimena ematen zaio edo, areago, eskatu egiten zaio erratza pasatzeko, hautsa kentzeko, lekaleak zuritzeko, jaioberria garbitzeko, sutan dagoen jakiari erreparatzeko.
|
|
|
Gehien gehienetan ez da izaten Colettek maitasunez deskribaturiko. Sido, ren autoritatea bezain ulerbera eta diskretua. Alde batera utzirik kasu ia patologiko batzuk, maiz izaten dira?, zeinetan ama borrero moduko bat baita eta haurrarekin asetzen baititu bere menderatze sena eta sadismoa, alaba objektu ezin aproposagoa da amak
|
bere
burua berrets dezan subjektu subirano gisa; amaren pretentsio horren ondorioz, haurra oldartu egiten da, mutiri. C. Audryk honela deskribatu du nola matxinatzen zaion neskato normal bat ama normal bati:
|
|
|
Emakumeak modua ematen dio gizarteari bere barnean indar kosmikoak txertatzeko. Mitra Varuna lanean, Dumézilek seinalatzen du bai Indian eta bai Erroman bi era dituela gizonezkoen botereak
|
bere
burua berresteko: oldarra, bahiketa, desordena, hybrisa da berresteko modua Varunarentzat eta Romulorentzat, Gandharvetan eta Lupercalietan; emakumea, beraz, bahitu, bortizki erabili beharreko izaki bat da; bahituriko sabinarrak antzu agertu ziren, eta aker larruzko zigorrez jo zituzten, bortizkeria gehiegia bortizkeriaz berdinduz.
|
|
|
ere badela sentitzen du, auzitan jartzen du bere gizontasuna, eta arazo asko ekartzen dizkiote helduekiko eta kideekiko harremanek. Garrantzitsuena da, ordea, funtsean ez daudela kontrajarrita berea duen figura objektibo horren inguruko kezka, batetik, eta proiektu konkretuetan
|
bere
burua berresteko duen borondatea, bestetik. Eginez lortzen du izatea, mugimendu bakar batez.
|
|
|
Egunez parekoekiko harremanen nekeak eta nagusiekiko sumisioa sentitu baditu, arratsean nagusi erabatekoa sentitu nahi du, eta ezin eztabaidatuzko egiak formulatu. Eguneko gorabeherak kontatzen ditu; bere buruari arrazoia ematen dio eta kontrarioei kendu, pozik doble moduko bat duelako emaztea, eta hark bide ematen diolako
|
bere
burua berresteko; egunkaria eta berri politikoak komentatzen ditu, eta ahots gora irakurtzen dizkio emazteari, hark kulturarekin duen harremana autonomoa izan ez dadin. Bere autoritatea zabaltzeko, nahieran esajeratzen du emakumeen ezgaitasuna; emazteak ontzat jotzen du, gutxi asko otzan, mendeko rol hori.
|
|
|
–[Senarra] Ez da munduko gizon bakarra, beste batzuentzat ere gustagarria naiz?; ez naiz haren esklaboa; oso azeria delakoan dago, baina ez da gai engainua eragozteko?. Baliteke senar laidoztatuak funtsezko garrantzia izatea emaztearen begietan; neska gazteak nola hartzen duen batzuetan maitale bat amaren kontra matxinatzeko, gurasoez kexatzeko, haiei desobeditzeko eta
|
bere
burua berresteko, bada, halatsu, erresuminean ere senarrarekin lotua dagoen emakumeak ahalegina egin dezake maitaleari esker konfidente bat izateko, bere biktima rolaren lekuko bat, senarra apalarazten lagunduko dion konplize bat; etengabe senarraz mintzo zaio maitaleari, mespretxatzeko bidea emateko aitzakiarekin, eta, maitaleak bere rola ondo betetzen ez badu, alde egiten dio, haserre, eta sena... Oso maiz, ordea, erresuminak baino gehiago desilusioak bultzatzen du maitale baten besoetara; ezkontzan ez du maitasunik aurkitzen; nekez etsitzen du plazera zer den ez jakitera, bozkario horren itxaropenak alaitu baitio gaztaroa.
|
|
|
Emakumea, berriz, espeziea zaintzera eta etxeaz arduratzera kondenatua dago, hau da, immanentziara. Egiaz, giza existentzia oro transzendentzia eta immanentzia da aldi berean; bere buruaz harago joateko, bere buruari iraunarazi behar dio; etorkizunerantz abiatzeko, ezinbestekoa zaio iragana integratzea, eta
|
bere
burua berretsi beharra dauka besterekin komunikatzean. Bi momentu horiek ageri dira bizi mugimendu guztietan:
|
|
|
Neska gazteak horretara jotzen du, askotan nartzisista delako eta nor bere egoan alienatzean datzalako nartzisismoa. Bere iniziazio erotikoaren hasieratik durduza eta desira bortitzak sentitzen baditu, zinez biziko ditu bere esperientziak, eta utzi egingo dio halakoak proiektatzeari ni deitzen duen gune ideal horretara; frigidotasunean, ordea, niak
|
bere
burua berresten segitzen du; orduan, hoben bat da gizaseme baten gauza bihurtzea. Bada,, masokismoa, sadismoa bezala, erruduntasuna onartzea da.
|
|
|
emakumeek dena galtzen dute gauzak galduz gero. Soilik subjektu libreak egin diezaieke aurre hondamen guztiei,
|
bere
burua berresten duen heinean iraupenaz harago; emakumeak, ordea, debekatua du baliabide goren hori. Ez ditu sekula probatu askatasunaren botereak, eta batik bat horregatik ez du sinesten askapenean:
|
|
|
libertate aberats bat da, egitatearen, libreki desiratua den egitate baten? kontingentzia guztia duena; kontraesanezko alde hori ikusirik, gizona liluraturik sentitzen da, baina susmoa du amarrurik ez ote dagoen;
|
bere
burua berresteko erabili nahi duen organo horrek ez dio obeditzen; desira asegabez bete beterik, ezustean tente, eta lotan arindua harturik noizbehinka, bizitasun susmagarri eta apetatsua du. Gizona ahalegintzen da Espirituak Bizia gailendu dezan, jarduerak pasibotasuna; kontzientziaren bitartez, urrun atxikitzen du natura, eta moldatu egiten du borondatea erabilita, baina sexuak erakusten dio bere baitan dituela bizia, natura eta pasibotasuna.
|
|
|
munduari nagusitu eta gaina hartzen dio. Baina neska nerabeak debekatua du
|
bere
burua berrestea, gailentzea, eta horrexek sortzen dio halako matxinada bihotzean: ez du mundua aldatzeko edo munduan zutitzeko asmorik; badaki estu lotua dagoela edo, gutxienez, hala egon uste du, eta, beharbada, hala egon nahi du:
|
|
|
Emakume nagusiarenganako maitasunean, neska gazteak bere geroa gutiziatzen du: idoloarekin identifikatzen da; hark, ordea, ohiz kanpoko nagusitasun bat izan ezean, bizkor galtzen du bere aura; neskatxak,
|
bere
burua berresten hasten denean, juzgatu egiten du, konparatu: bestea, zeina aukeratua izan baita hain zuzen hurbila zelako eta ez ziolako beldurrik ematen, ez da luzaroan nagusitzeko bezain beste; jainko maskulinoak irmoago ezarriak izaten dira, haien zerua urrunago dagoelako.
|
|
|
Dudarik gabe, helduen unibertsoan indar bortitzak ez du toki handirik izaten garai normaletan, baina hor dago beti; ugariak dira indarkeria posible batean bermatzen diren portaera maskulinoak: kale kantoi bakoitzean, hutsa falta da liskarrak pizteko; gehienetan ez dute aurrera egiten, baina gizonak, bere subiranotasunean indarturik sentitzeko, aski du ukabiletan nabaritzea
|
bere
burua berresteko borondatea. Zernahi laidoren kontra, bera objektu bihurtu nahi duen zernahi saioren kontra, gizonak badu kolpeak emateko modua, kolpeak hartzekoa:
|
|
|
subjektuak bere burua landu eta konkistatu du, bere tresnak landuz eta lurra konkistatuz. Bestalde, subjektuak
|
bere
burua berrestea ez da nahikoa jabetza azaltzeko: desafioan, borrokan, banakako guduan, kontzientzia bakoitza ahalegindu daiteke subiranotasuneraino goratzen.
|
|
|
Gizonen interes ekonomikoen mesederako zen kondizio hori, baina komenigarria zitzaien, orobat, beren asmo ontologiko eta moraletarako ere. Subjektuari,
|
bere
burua berretsi nahian hasten denean, ezinbestekoa zaio bera mugatzen eta ukatzen duen Bestea: bere burua iristeko, beharrezkoa du errealitate hori, bera ez den errealitate hori.
|
|
|
Sistema burutsu horren bitartez, guztiz bazter utziak dira emakume gehien gehienak: oso zirkunstantzia bereziak behar dira emakumezko pertsonalitate batek
|
bere
burua berrestea lor dezan bi traba multzo horien gainetik, traba abstraktuen eta konkretuen gainetik, alegia?. Gizonen obren parekoak ondu dituzten emakumeak, hain zuzen, instituzio sozialen indarrak sexu bereizketaz harago goratu dituen horiexek izan dira.
|
|
|
Dena dela, homosexualitatea beti ez da irtenbide guztiz gogobetegarria emakume menderatzailearentzat;
|
bere
burua berretsi nahian ibiltzen denez gero, ez zaio atsegin posibilitate femeninoak osoki ez mamitzea; iruditzen zaio harreman heterosexualak gutxiagotze bat eta aberaste bat direla aldi berean; bere sexuak dakartzan mugak arbuiaturik, beste era batera mugatzen du bere burua. Emakume frigidoa plazeraren bila plazera ukatuz dabilen bezala, lesbianak emakume normal eta osoa izan nahi luke askotan, nahiz eta halakorik ez duen nahi.
|
|
|
Bera izateaz gainera, doble bat izango da senarrarentzat; kasu emango die haren kezkei, eta haren lorpenetan parte hartuko du bere gauzetan bezainbeste, eta, batzuetan, gehiago. Gizasemeen nagusitasuna errespetatzeko hezia dagoenez, baliteke oraindik ere pentsatzea gizonari dagokiola lehenbiziko tokian egotea; batzuetan, beldur da ez ote duen familia hautsiko beretzat eskatzen badu toki hori;
|
bere
burua berretsi nahiaren eta bere burua ezabatu nahiaren artean partiturik, erdibitua sentitzen da, urratua.
|
|
|
porrot egitera kondenatua dago, irudimenezkoan bakarrik berreskura baitezake bere izatea. Bere burua adierazi beharra dauka, zeren, bestela, ezerezean hondoratuko baitzaio baliorik gabeko barne bizitza hori, ez baitu
|
bere
burua berretsiko pairatzen dituen zirkunstantzien kontra matxinatuz, ez baitu beste mundu bat sortuko bere burua ezin aurkitu duen munduaz bestelakoa. Jakina da, orobat, emakumea berritsua dela eta gogoko duela orriak nolabait betetzea; barrena husten du solasaldietan, gutunetan, eguneroko intimoetan.
|
|
2020
|
|
|
Estatu nazioak presio bikoitza jasotzen du: dinamika globalizatzaileek sortzen dutena eta tokikoa denaren estutasunak sortzen duena9 Eta bidegurutze horretan, estatuko nazionalismoaren inertzia
|
bere
burua berrestea da, nola eta, eragile ahulenei gailentzen saiatuz, hots: boteregune azpiestatei.
|
|
2021
|
|
|
Hala,
|
bere
burua berresten du. Emea, berriz, espeziean kateaturik dago, inolako onura indibidualik gabe.
|
|
|
Azaldu dugun eran, gizona eta emakumea era oso ezberdinean egiten dira. Gizon autonomoa
|
bere
burua berretsi eta transzendentziarantz jotzeko trebatzen den bitartean, emakumeari, heziketa, tabu, debeku eta bestelakoen bidez, feminitate betiereko eta bakarra ezartzen zaio. Horrek, hainbat tasun bere egiteaz gain, norbanako autonomo izaerari muzin egin eta bere burua Beste gisa gorpuztea inplikatzen du.
|
|
2022
|
|
|
Gizonen interes ekonomikoen mesederako zen kondizio hori, baina komenigarria zitzaien, orobat, beren asmo ontologiko eta moraletarako ere. Subjektuari,
|
bere
burua berretsi nahian hasten denean, ezinbestekoa zaio bera mugatzen eta ukatzen duen Bestea: bere burua iristeko, beharrezkoa du errealitate hori, bera ez den errealitate hori.
|
|
2023
|
|
|
Emakume batek bere ahuleziaz ez, baizik bere sendotasunaz maita dezakeen egunean; bere baitatik ihesi ez, baizik eta bere burua aurkituz; umiliatua izan beharrean,
|
bere
burua berretsiz; egun horretan maitasuna berarentzat, gizonarentzat bezala, bizi iturri izango da, eta ez hiltzeko arrisku.
|