|
2011
|
|
|
Proposamen horrek, gomendio sozio-ekonomiko sorta batez gain, bere nahia agertzen du, Puerto Ricoko herriak
|
bere
borondate demokratikoa adieraz dezan 2012 urtea amaitu baino lehen:
|
|
2012
|
|
|
1983tik, hango Fronte Popularra marxista zen; 1987an armadak Thomas Sankara mitikoa hil zuen momentutik, amets bat hautsi zen. 1991erako, hauteskundeak pentsatuak ziren, baina etorkizuna ez da batere argia; gisa guztiz, hango mandatariek
|
bere
borondate demokratikoa aldarrikatu dute, eta egun berrogei bat alderdi politiko eraikitzen ari dira.
|
|
2016
|
|
|
• Erabakitzeko eskubidea sistema demokratikoetan herritarrek duten eskubide bat da, herritarra izateagatik, hau da, estatuaren burujabetzaren oinarria izateagatik. Herritarrak bizi diren komunitatearen estatus politikoari buruz
|
bere
borondate demokratikoa adierazteko eskubidea da, eta bide demokratikotik gauzatzeko eskubidea. Demokrazietan hainbat bide dituzte herritarrek beren borondatea adierazteko:
|
|
|
• Erabakitzeko eskubidean oinarritutako burujabetza prozesuetan ez da egoera koloniala edo zanpaketa frogatu behar, nahikoa da lurraldezko komunitate politiko batek
|
bere
borondate demokratikoa aske adierazteko gogoa izatea. Egoera horiek pairatu izana ere ez du ukatzen, baina ez da beharrezkoa horiek frogatzea prozesua abiarazteko.
|
|
|
• Autodeterminazio eskubidearen egokitzapen garaikidea da erabakitzeko eskubidea. Horrela, tresna horren bidez komunitate politiko erakundetu batek
|
bere
borondate demokratikoa adierazteko dituen tresnen bidez aukera du bere erabakitzeko prozesua abiatzeko, kanpoko ezagutza noiz etorriko zain egon gabe. Erabakitzeko eskubidea nolabait ‘barne autodeterminazioaren’ muturreko sakontze demokratikoa izango litzateke, prozesuaren amaieran ‘kanpo autodeterminazioari’ bide emango liokeena, baita balizko sezesioaren inguruko erabakiari ere, unean uneko borondate demokratikoaren arabera.
|
|
|
Erabakitzeko eskubideak, beraz, ez du kanpoko inoren onarpenik behar. Legitimitatea komunitateak berak ematen dio bere buruari,
|
bere
borondate demokratikoa adierazteko dituen tresnez baliatuta. Eskubidearen subjektua ez da aurretiazkoa (nazioa), subjektua etorkizuna marraztu nahi duen pertsona orok sortzen baitu bere ekitearekin, banakotik taldera.
|
|
|
Zentzu horretan esaten da aldebakarreko prozesuak direla, erabakitzeko eskubidean oinarritutako burujabetza prozesuak herritarren ekimenez abia baitaitezke eta herritarrek
|
bere
borondate demokratikoa adierazteko dituzten baliabideen bidez egiten baitute aurrera (herritarren adierazpenen bidez, bere ordezkari politikoen bidez, bere erakundeen bidez, erreferendumen bidez...). Era berean, herritarren esku egongo da burujabetza prozesuaren zilegitasuna zaintzea eta lortzen diren aurrerapenak atzerako bidean ez jartzea.
|