|
2003
|
|
|
izan zenari, René Cassin gure herritar handiari, eman ziolarik Bakearen Saria, Aase Lioanes andereak, Nobel batzordearen buruak erran zuen: René Cassin irakasle jaunaren bizia eta obra zuzendu duen printzipioa izan da Gizonaren duintasunari, bere nazionalitate,
|
bere
arraza, bere erlijio, bere sexu, bere graduaren gainetik zor zaion errespetua.
|
|
2006
|
|
|
Hemen, Madariaga nahiz Unamuno baitan, posible da arraza bat bere hizkuntza/ izpiritua gabe, edo arraza/ izpiritu soil soil; arrazaren eta hizkuntza/ izpirituaren artean bata bestearekiko lokabetasun posible bat ohartzen da (eta Unamuno-ren kasuan bederen, arraza bat posible da bere izpiriturik ere gabe, edo hizkuntza bat
|
bere
arrazarik gabe), Herder edo Humboldt-en nazio eta hizkuntzaren artean ezin egon zen dikotomia, autore alemanok arlo hauetan ez baitute arraza ezertarako inoiz aintzat hartu: hauentzat nazioak (arrazak barik!) eta hizkuntzak bat egiten zuten, bai agertzeko eta bai desagertzeko unean, biak izpiritu bat baizik ez zirelako.
|
|
|
Hori mistikoegia da. Aldiz, berari zientifikoki sendoa Taine ren sozio biologia iruditzen zaio
|
bere
arraza eta ingurune faktoreen teoriarekin: " Tú, mi querido lector(...), has oído hablar de Taine.
|
|
|
Aplicado al hombre, el concepto de raza no significa más que el precipitado de su historia – es historia consolidada. – Me parece indigno de la actitud a que han llegado nuestras experiencias intelectuales no romper resueltamente con esa interpretación zoológica, peor aún, botánica de lo humano [oroit
|
bere
arraza begetalak!], según la cual nuestra vida –individual o nacional– consistiría en el mero despliegue o evolución de una semilla o germen que desde un principio contenía ya, preformado, todo lo que vamos a ser" 727 Harat honatak eta azentuen lerradurak badaude Ortega-ren pentsamenduan (eta eboluzioak ere bai, bolada" existentzialista" bezalako bat edo barne).... Baina arraza edo herri arimari gagozkiola behinik behin, aldebakartasun hauek azentuetan problemarik gabe esplikatzen dira Ortega-ren estiloarekin(" dentro de la ambigüedad que lo caracteriza") 728, ez dute adierazten zinezko eboluzio bat sakonean suposatzeko arrazoirik aski.
|
|
|
Ez ditugu berdinduko arraza inbokatzen duten denak, eta Ortega horiekin guztiekin are gutxiago. Baina ulertu behar da Ortega,
|
bere
arrazaren erabileran, ez dabilela filosofoaren zerugain teoriko soil inofentsibo batean filosofatzen, atmosfera politiko eta sozialki mingarribakoren batean. Txit aitzitik, arrazen teoriak jada oso politizatuak zeuden testuinguruan dihardu, eta modu alderdikoi deliberatuan jardun ere.
|
|
2007
|
|
|
baldintza horiek dira, batetik birundatzen duen natura (klima, lurraren emankortasuna, etab.), bestetik, gizakiaren natura bera, hots, arraza, etab.? 746 (Gero arrazaren karakterea bera, haren alfer edo langiletasuna? klimak eta ingurune geografikoak baldintzatua suposatzen da) 747 Andre gizon langileak, bere buruaren eta
|
bere
arrazaren mantenurako beharrezko bizigaiak ekoizteko, lan egiten du, irakurtzen dugu, pixka bat harrituta arraza horrekin748 Beti zientifiko positibo eta materialista estrikto agertzeko enpeinuan, Marx-i metafora eta konparazioetan ere historia ekonomikoa historia naturalarekin à la Darwin antzeratzea gustatzen zaio.
|
|
|
Historia egin, arraza batzuek dagite eta beste batzuek ez; eta historian egin, arraza bakoitzak bere patuak aurridatzi diona egiten du: , cada raza ha llegado al área histórica con su destino preformado, su curva prescrita, y no ha habido manera de reformar su trayectoria? 795 Arraza bat patu bat da (edozein norbanakorentzat ere bere patua
|
bere
arraza da). Zibilizazioaren historia guztia, intelektuala nahiz politikoa, termino arrazialetan interpretatzeko bere inkarnuan, besteak ere erraz ikusi ohi ditu bere gisakoak:
|
|
2012
|
|
|
–Izugarrizko pena dela idazlea papagai jaio ez izana, zeren, hala izan balitz,
|
bere
arrazako papagai ospetsuena izango baitzen. Jadanik argitaratuta zeuden iritzien xehetasunak errepikatu besterik ez du egin, egunkari honetatik eta hartatik ardura handiz jaso ondoren.
|
|
2014
|
|
|
T. Fontane literato prusiarrari irakurtzen diogu, adibidez, gerraren martxaren lekuko eta kronista izan baita,, gure? armada prusiarraren estrategia eta teknika bikainak edozeinentzat modu ulergarrian erakutsi duela, bertute nazional [Volkstugenden] zinez germaniarren nagusitasuna Frantzia eta
|
bere
arraza erromatarraren gainetik? 1407 Fontanek hemen goratzen duen arrazaren bikaintasun germaniarra zentzu kulturalean ulertu da (autore latinoek goraipatu zituzten bertute germaniar klasikoen zentzuan); zeren eta, biologikoki. Fontane bera jatorri frantsesekoa baitzen.
|
|
|
Renanen arraza teorien aipatzen ari garen testu eta ideia guztiok bere aurreneko ikerketa handitik hartuak dira (averroismoaz tesi doktorala uzten bada), Histoire générale et système comparé des langues sémitiques, 1855497 Urte horietantxe Gobineau
|
bere
arraza liburu pozoitsua argitara ematen ari zelarik,, vous avez fait là un livre des plus remarquables, plein de vigueur et d, originalité d, esprit?, idatzi dio, adiskideari? 1856an Renanek498. Quel service avez vous rendu en exprimant votre point de vue avec une force, une hauteur, une logique, que je n, hésite pas à qualifier d, admirables!
|
|
|
hizkuntzari atxiki atxikia doa arrazaren psikologia, garabide kultural, artistiko eta politikoa, eta batez ere erlijioa, horiek denek hizkuntzaren izaerarekin bat egiten dutela. Hain zuzen horretantxe ikusten du berak
|
bere
arraza kontzeptuaren egokiagotasuna: esaterako, kriterio fisikoekin ezin bereizi ahal izango lirateke semitak eta indoeuroparrak bi arraza diferente bezala, beraz bi espiritu zeharo diferente bezala historian; bere irizpide etno linguistikoarekin bai.
|
|
|
Apunteak egiten Renan laster akordatu bide da, ongi egin du notatxoa baztertuz?, bere, ametsa?, ez aldizkako amesgaiztoena, baizik bere filosofia orokorraren ondorio naturala zela. Bere arrazoimenaren eta egiaren kontzeptuek, bere fedeak zientzian,
|
bere
arrazen teoriak2514, bere historiaren metafisikak, bere. Jainkoaren, ideiak, amets hartara zeramatela zuzen zuzen.
|
|
|
2514 Renanek garbi dakusa,
|
bere
arraza teoria eta demokrazia ezkontezinak direla, baina arraza teoriari firme eusten dio. –Le principe le plus nié par l? école démocratique est l, inégalité des races et la légitimité des droits que confère la supériorité de race.
|
|
2015
|
|
|
Izan bedi gure poza Petrarca, poeta erbeste luzeak mindua?, erbestean ernea naiz ni??, munstro abertzalea bera ere eta aitzindaria. Gure pena Césaire,
|
bere
arrazaren mendetako exilio antillarra kantatzen. Gure poza eta pena Senghor(. Masques!
|
|
2016
|
|
|
Emakume negroak(...) boto eskubidea behar du; hartara, zuhurki erabiliko du, eta, hala, gizon negroak galdu duen hori berreskuratuko du, hark gaizki erabili du-eta. Boto eskubidea behar du
|
bere
arraza erreskatatzeko. Bere arrazako gizonekin alderatuz gero, kontu moralen harira, emaitza kezkagarria da oso.
|
|
|
Philadelphiako Gertrude Mossell andrea, Bostongo Josephine St. Pierre Ruffin andrea, Sarah Garnett andrea, gure gizon handietako baten alarguna eta New York hiriko eskola publikoko irakaslea, Brooklyngo Susan McKinner doktorea, gure arrazako sendagile burua(...), denak zeuden plataforman, sorta sendo bat, aurrean zutela etxe minak jotako neska bakartia, erbestean zegoena
|
bere
arrazaren gizatasuna defendatzen saiatzeagatik.
|
|
|
Batera nahiz bestera epaituta ere, beltza ala zuria, gizona ala emakumea?, pertsona ezohikoa izan zen Harriet Tubman. Bestelako talaia batetik erreparatzen badiogu, ordea, haren ekintzak ez ziren izan indar eta tinkotasunaren adierazpide baino; alegia,
|
bere
arrazako beste emakume askok lortutako indar eta tinkotasunaren adierazpide. Errepika dezagun:
|
|
2018
|
|
|
Izan bedi gure poza Petrarca, poeta erbeste luzeak mindua?, erbestean ernea naiz ni??, munstro abertzalea bera ere, eta aitzindaria. Gure pena Césaire,
|
bere
arrazaren mendetako exilio antillarra kantatzen. Gure poza eta pena Senghor(. Masques!
|
|
2019
|
|
|
Hirugarren topaketa argigarriaren zain edo, Zaldi Zurirako bidea hartu dut hesietatik gora. Hor gure txakurra
|
bere
arrazako beste batekin elkartu eta jolasten hasi zen, eta nik momentu batetik aurrera ez nekien zein zen gurea eta zein bestea. Bestearen jabeak bai, eskerrak.
|
|
|
Fideltasuna, leialtasuna dira emakumezko basailuaren giza bertuterik handienak. Samurra, umila, etsi onekoa da emakume den aldetik, baina harroa eta menderagaitza, berriz,
|
bere
arrazaren, bere leinuaren izenean; halakoxeak dira Sygne de Coûfontaine adoretsua eta Tête d. Or eko printzesa, zeinak bizkarrean baitarama aita erailaren hilotza, eta ontzat jotzen baitu bizimodu bakarti basa baten miseria, gurutziltzatze baten nekeak, eta lagun egiten baitio Tête d. Or i hilzorian delarik, haren ondoan hil aurretik. Bakegile, bitartekari, halaxe aurkezten zaigu askotan emakumea:
|
|
|
Helburu publikoez nahiko jardun da, hor daude hobiak, irekirik hildakoak hartzeko, hor daude emakumeak, irekirik ere, biziak hartzeko. ...keratu duen emakumearengana hurbilduko da, emakumeak ere jantzi luzea altxatu eta sabelaren inguruan bildurik edukiko du, konkistatu berri diren lur hauetan dena dago asmatzeko amodioaren arteari dagokionez, mairuek berekin eraman dute arte honetaz zekiten guztia, asko omen zena, eta pailarda hauetako bat, kasualitateak edo bizitzaren halabeharrak nazioarteko tratura ekarria, jatorriz mairua bada,
|
bere
arrazakoen trebetasunak isilduko ditu, berrikuntzak salneurri hobean saltzen hasten ahal den arte. Bistan da, bestalde, portugaldarrak ez direla erabat basa gai honi dagokionez, azken finean aukerak jende guztiaren eskura dauden baliabideen araberakoak baitira, baina falta dituzte, hau ere bistakoa da, dotorezia eta imajinazioa, mugimendu fina egiteko talentua, suspentsio jakintsurako trebezia, hitz batez, zibilizazioa eta kultura.
|