|
2001
|
|
|
Arantxaren kontura itzuli nahi du berak. Pisura lehenbailehen aldatzeko asmoa zuen
|
berak
orduan. Hori ez zekien.
|
|
2006
|
|
|
Itotzera balihoa bezalako aurpegia jarri zuen une batean. Izututa, askatu egin nuen, eta
|
berak
orduan" segi, segi" esan zidan hasperen batez. Segi egin nuen, beraz, are indar handiagoz, amaiera hurbilari igarriz, eta hantxe etorri zen, plop, agurearen dardarizo eta arnasotsen artean, eskua likindu zidan isurki lirdinga hura, biziaren iturritzat goretsi ohi duguna, neure bizian lehenengoz ikusten nuena.
|
|
2008
|
|
|
Hiru izaki haiek gehiago iruditu baitzitzaizkion Reginari, artean ere, amets batek hartuak, beste ezer baino. Edo onartu egingo behar ote zuen munduan bazegoela beste errealitate bat ere,
|
berak
ordura arte ezagutu zuèn egunerokotasunetik kanpo eta gizakia, emakumea, batez ere, itzal bat izatera kondenatzen zuèn errealitate grisetik haratago?
|
|
|
Hiru izaki haiek gehiago iruditu baitzitzaizkion Reginari, artean ere, amets batek hartuak, beste ezer baino. Edo onartu egingo behar ote zuen munduan bazegoela beste errealitate bat ere,
|
berak
ordura arte ezagutu zuèn egunerokotasunetik kanpo eta gizakia –emakumea, batez ere– itzal bat izatera kondenatzen zuèn errealitate grisetik haratago. Halaxe zirudien.
|
|
2009
|
|
|
desestaliz zihoan neurrian, nazka eta higuina gailendu zitzaion Domingori, ez bakarrik sarjentuaren aurkakoa, estamentu militar osoaren aurkakoa ere bai; han, izan ere, burazagiek hitz handiak erabiltzen zituzten, sarjentuak handienak?, aberria ala hil; ez dago bandera baten erabilpen hoberik heroien hil jantzi bihurtzea baino???, berak ere, maila batean, onartuak zituenak, ez al zion, bada, aitari inoiz adierazi ezen berak ere moro fedegabeen aurka ekingo ziola, zerutik mana berria banatzeko asmotan, pin pan pun??, baina testuinguru hartan beste begi batzuekin ikusten zituenak? zeren, galdera bat egitearren,
|
berak
ordura arte ikusi izan zituen bezalakoak ote ziren gerretako heroiak, sarjentu putakume hura bezalakoak, adibidez?
|
|
|
Handik aurrera, Teofilo Mariaren eta taldearen ahaleginak izugarriak izan ziren, Teofilo Mariarenak, batez ere; izan ere, zer egin zuen
|
berak
ordura arte?; aitaren ondoan goxo bizi, bolizko dorre batean sartuta, langileekin zerikusirik ez zuèn munduan, haiek agurtu ere gabe eta haien begietara ere begiratu gabe, ezta aurrean gertatzen zitzaizkionean ere; jarrera hura, maila batean, aitaren estilo pertsonalaren ondorioa ere bazen, hartarako izendatu baitzuen Nazario Orbek, bere garaian, konfiantzazko lan-talde tekniko bat, tartean zeud... gerrari buruzko edozein gidaliburuk esaten zuen hori; aldi berean, baina, aitaren estiloa soilagoa ere bazen neurrian, gurutzatuak eta zaldunak iraganeko kontutzat zituen Nazariok?, gehiegizkotzat behar zuen honek semearen jarduna, nahiz eta Pedro Lakanda eta Martin Belzunzeren iritziak gero eta Teofilo Mariaren aldekoagoak ziren:
|
|
|
Handik aurrera, Teofilo Mariaren eta taldearen ahaleginak izugarriak izan ziren, Teofilo Mariarenak, batez ere; izan ere, zer egin zuen
|
berak
ordura arte?; aitaren ondoan goxo bizi, bolizko dorre batean sartuta, langileekin zerikusirik ez zuèn munduan, haiek agurtu ere gabe eta haien begietara ere begiratu gabe, ezta aurrean gertatzen zitzaizkionean ere; jarrera hura, maila batean, aitaren estilo pertsonalaren ondorioa ere bazen, hartarako izendatu baitzuen Nazario Orbek, bere garaian, konfiantzazko lan-talde tekniko bat –tartean... gerrari buruzko edozein gidaliburuk esaten zuen hori; aldi berean, baina, aitaren estiloa soilagoa ere bazen neurrian –gurutzatuak eta zaldunak iraganeko kontutzat zituen Nazariok–, gehiegizkotzat behar zuen honek semearen jarduna, nahiz eta Pedro Lakanda eta Martin Belzunzeren iritziak gero eta Teofilo Mariaren aldekoagoak ziren:
|
|
|
zenbatetan gogoratzen zitzaion, sarjentuak ezkerretarako agindua ematen zuenean, eskuinetarakoa egitea, baita alderantziz ere, Teofilo Mariarekin jauregian inoiz egin zuen bezala, baina ezin...!; Domingo, gainera, gero eta gehiago konturatzen zen zertarako zen egitura hura guztia: ...ia ala hil; ez dago bandera baten erabilpen hoberik heroien hil jantzi bihurtzea baino"... –, berak ere, maila batean, onartuak zituenak –ez al zion, bada, aitari inoiz adierazi ezen berak ere moro fedegabeen aurka ekingo ziola, zerutik mana berria banatzeko asmotan, pin pan pun? –, baina testuinguru hartan beste begi batzuekin ikusten zituenak... zeren, galdera bat egitearren,
|
berak
ordura arte ikusi izan zituen bezalakoak ote ziren gerretako heroiak, sarjentu putakume hura bezalakoak, adibidez?
|
|
2010
|
|
|
Zin egidazu, erotu egingo naiz-eta, bestela!?; beste, baina? bat ere bota nion, baina
|
berak
orduan: –Inori ez, Ernestina, inori ez!?; eta nik baietz esan nion, eta baiezko hari kateatuta bizi izan naiz, oraindik ez dakit ongi edo gaizki egin nuen?; gaur, ordea, arazoa azaldu didazunean, ezin izan dut gehiago:
|
|
|
Entzun didazu? Zin egidazu, erotu egingo naiz-eta, bestela! ’; beste ‘baina’ bat ere bota nion, baina
|
berak
orduan: ‘Inori ez, Ernestina, inori ez! ’; eta nik baietz esan nion, eta baiezko hari kateatuta bizi izan naiz, oraindik ez dakit ongi edo gaizki egin nuen...; gaur, ordea, arazoa azaldu didazunean, ezin izan dut gehiago:
|
|
2011
|
|
|
Zergatik ez? , galdetu zidan
|
berak
orduan.
|
|
2012
|
|
|
–Eta zein da egia horren funtsa? , galdetzen zidan
|
berak
orduan.
|
|
2013
|
|
|
Are gehiago: eskopeta bikain bat zuen etxean,
|
berak
ordu osagarrietan egindakoa, estreinatu gabea?; bitrina batean sartua zuen apaingarri gisa, berebiziko eta bere bizitzako artelantzat balu bezala, ikonotzat ere bai, beharbada; eskopetak, bestela, damaskinatu bikain batzuk zituen, forma geometrikoetan diseinatutako gai begetarianoak erakusgarri?, bai baskula inguruan, bai eskubabesean eta bai kulatan ere, non, zilarrezko akanto hosto batzuen arte... 1950.
|
|
|
Are gehiago: eskopeta bikain bat zuen etxean,
|
berak
ordu osagarrietan egindakoa, estreinatu gabea...; bitrina batean sartua zuen apaingarri gisa, berebiziko eta bere bizitzako artelantzat balu bezala, ikonotzat ere bai, beharbada; eskopetak, bestela, damaskinatu bikain batzuk zituen –forma geometrikoetan diseinatutako gai begetarianoak erakusgarri–, bai baskula inguruan, bai eskubabesean eta bai kulatan ere, non, zilarrezko akanto hosto ... 1950.
|
|
2014
|
|
|
–Zu zara gorrotatzen dituena, leporatu zidan
|
berak
orduan?. Merkantzia bezala tratatzen dituzu.
|
|
|
–Elustondo and Balaguer? , galdetu zuen
|
berak
orduan.
|
|
2015
|
|
|
–Etxea hutsik dago bera ez dagoenean, entzun zion behin Nobel saria irabazi berri zuen idazle bati, emazteaz ari zela. Esaldi hark haren obra guztiak adina balio zuela pentsatu zuen
|
berak
orduan. Hitz arruntez janzten da poesia zenbaitetan, pentsatu zuen.
|
|
2016
|
|
|
–Nik ere tratu bat proposatu nahi nizuke, esan du
|
berak
orduan?. Eleberria idazten ari zaren neurrian bihur naiteke zure maitale.
|
|
2018
|
|
|
Ez zuen oihukatu, ez zuen bere nagusiaren izena ahoskatu, kontuz ibili zen bikiak lo egongo zirelakoan, sakon sakonean ezinezkotzat jotzen zuena, arratsaldeko ordu horietan, baina zergatik ez elikatu esperantza ahal zuen bitartean?, eta lo benetan arineko haurrak zirelako,
|
berak
ordurako ondo zekienez. Baina miraria gertatu izan balitz, eta umeak lotan baleude, akaso dutxa bat hartzeko parada izango zuen lanari ekin aurretik, hura igurikapen goxoa, hura.
|
|
2019
|
|
|
Orduan, zerbaitek neskatoa zeharkatu zuen: mamu esku moduko haiek indarra eman zioten,
|
berak
ordurako galdua baitzuen indar oro. Azken erresistentzia unea etorri zen gero, zerbait atean harrapatuta geratu balitz bezala.
|
|
|
galdetu zigunean, guk ur bila gindoazela erantzun genion, beheko iturrira. . Eraman suil handia?, agindu zigun
|
berak
orduan. Hala ere, maldan behera jo beharrean, itsas aldera egin genuen estratan barrena, Astondorantz, linternaren argiaren irismena probatu behar nuela otu zitzaidan eta.
|
|
2023
|
|
|
Gizon ahaltsu bat bahitzea ez zen gauerdiko ahuntzaren eztula, alajaina! Ez zuen inolako zerikusirik
|
berak
ordura arte egindako ekintzekin. Honekin konparatuta, aurreko guztiek ume jolasak ematen zuten.
|
|
|
Edo urrunago agian, oporretarako planak egiten hasi ziren egunetara. Zer zeukan buruan
|
berak
orduan. Zigorrek eman nahi izan zizkion eskolak, Trumoirentzat gorde zituenak:
|