|
2001
|
|
|
Mogel, J.J. hau ere, hartuko dut abiatzekoan, bera bakarrik baita (iritzira) XVIII. mendean jaioa, eta hogeiren bat urte bizia. Bi argitaraldi izan zituen Eskoliak
|
bera
hil baino lehen eta bigarrena, 1845ekoa, izan da hemen oinarri3 Ez naiz gauza izan zenbat gehiago agertu ziren gero jakiteko eta badirudi bestek ere horrelako duda mudak izan dituela. Osabaren eta Markina aldekoen joera eta kutsua erakusten du, baita garai hartan inoiz baino gehiago agertzen den jendea hazi eta hezi nahia.
|
|
2003
|
|
|
Añibarrok bezala, libre zituen uneak Bizkaiko euskararen aditz jokoak eta fonetika aztertzen ematen zituen, eta gogoz garatu zuen horrela bere bokazio filologikoa. Ikerketa horien ondorioz, euskararen inguruko hainbat lan egin zituen, guztiak ere
|
bera
hil ondoren argitaratu zirenak; era berean, alegia liburu bat ere idatzi zuen. Honela goraipatu zuen Euskaltzaindiak bere lana 1918an:
|
|
2005
|
|
|
–Eta
|
bera
hil dutenak, zer dira?
|
|
2006
|
|
|
Ni agertu nintzaionean, bazian nire zaletasun literarioen berri. Horregatik, nahiko modu onean saldu zidaan,
|
bera
hil arte liburu dendari eusteko baldintzarekin. Nik, egia esango diat, agurea laster hilko zela kalkulatzen nian, hartara liburu guztiak Adriatikora bota, lokala txukun txukun jarri eta garestiago saltzeko.
|
|
2008
|
|
|
Ironia dirudi, edo sarkasmo ankerra, baina Tomas ere hil behar zuten gauean portatu zitzaion ondoen; aspaldi handiko begiramenik adeitsuena erakutsi zion emazteari, noiz?, eta emazteak
|
bera
hiltzeko aukeratu zuen gauean.
|
|
2009
|
|
|
Nahiz eta ez zuen itxaroten hain arin joan behar izango zuela, prestatuta zegoen hiltzeko. Azkenengo udaldian egun batzuetarako etxera joatekotan nintzela, ea zer egin behar nuen
|
bera
hil eta gero, galdetu zidan. Erabakita ez banuen, pentsatzen hasteko ordua zela esan zidan.
|
|
2010
|
|
|
Orduan bota omen zuen Manuelak egun hartako esaldia. Raimundoren amaren belarrietatik bereetara bezala, belarritako horiek,
|
bera
hildakoan, semearen andrearenetara pasatzea nahi zuela. Hori esan zuen han zeudenen aurrean.
|
|
|
Aitaren arreba zaharrago baten historia kontatu zigun modu labur batean, ehun urte lehenago Buenos Airesera zerbitzari joan, ezkondu eta lehenengo semea izan zuenetik pista galdu ziotela azaldu zigun. Beraz, ia ziur senideak izan behar zituela Atlantikoaren beste aldean, baina ez zekiela non eta nor eta ez zeukala bila hasteko asmorik, Magdalenarekin mokoka has ez zitezen
|
bera
hildakoan eta algara eder bat bota zuen.
|
|
|
Tito bizi izan zen bitartean() ez zen horrelakorik gertatu. Baina
|
bera
hil eta Sobiet Batasuneko komunismoa desegin ondoren, lehenengo Eslovenia eta ondoren Kroazia izan ziren beren independentzia eskuratzen hasi zirenak.
|
|
2011
|
|
|
hementxe bertan jaio zen, Pragan, judutarren familia batean; bulegari jardun zuen aseguru etxe batean eta oso gazte hil zen, 40 urterekin, tuberkulosiak jota. Max Brod adiskideari eskatu zion
|
bera
hildakoan bere idazki guztiak erretzeko, baina zorionez, hark ez zion kasurik egin, eta hari esker irakur dezakegu gaur egun bere obra. Kontua da 29 urte zituelarik Felice Bauer ezagutu zuela, eta harekin maitemindu zela.
|
|
|
Tomas Anabitarte, Florentino Goikoetxea eta Martin Errazkin... hernaniarrak ziren horiek eta aita Gerra Zibilean ba Hernaniko talde batean ibilia zen. Gainera
|
bera
hil eta gero atzeman genuen hango bertsolari batek Paulo Txikiak aitari jarritako bertsoak Gerra denboran. Ba.
|
|
|
Eta ni, J. Andoni Iturrioz, bere hiru seme alabetan bigarrena,
|
bera
hil ondoren bere memoriak bi koadernotan idatziak aurkitu eta irakurtzen hasi nintzenean, denbora luzean baretu ez ziren sentipen eta sentsazio kontrajarriek hartu ninduten, bizi izan zen bitartean ez bainituen ezagutu idatzita utzi zituen kontakizun gehienak. Alde batetik jakin min handia nuen bere bizitzan gertatu zitzaion guztia jakiteko, baina bestetik bizitu zen bitartean bere bizipenak kontatu ez izanak galarazi egiten zidan memoria haien irakurketa.
|
|
2018
|
|
|
Hamasei urte zituela heldu zen ospitalera. Sophieren aita, Fisikako irakaslea Pariseko Unibertsitatean, alarguna zen aspalditik, eta osasun kaskarrekoa ere bai; hori dela-eta, beldur zen alaba ez ote zitzaion umezurtz eta babesik gabe geratuko,
|
bera
hilez gero. Charcoten lagun mina zenez, eskatu zion neskaren tutore izateko, berari zerbait gertatzekotan.
|
|
2019
|
|
|
Igarri beharra zuen zer egin ote zioten Reyesi zauri txiki hartatik odolusteko. Asmatu ezean, ezin izanen lituzke atxiloarazi zubitik botata
|
bera
hiltzen saiatu zirenak ere. Eta hori ezin zuen onartu.
|
|
|
Amak esan zidan. Eta nik promes egin nion
|
bera
hil bezain laster etorriko nintzela haren bila".
|
|
2020
|
|
|
Are okerrago: debekatu egin zuen utzitako eskuizkribuak argitaratzea
|
bera
hil ondoren.
|
|
|
Bitxia da haren ahotsak duen soinu hotz eta urruna, ahots grabatua dirudi,
|
bera
hil eta gero edo beste norabait joan eta gero erreproduzitua.
|
|
2021
|
|
|
Dickinsonek The heart asks pleasure first poeman antzeko zerbait dio. Baina han sufrimenduaren eldarnio etengabea dena, hemen eten egiten du Jonanek, drogazale batek egingo lukeen moduan; poesia
|
bera
hiltzen du. Jonane minduta dago nire iritzi horrekin; galdetzen dit ea berak egin duen elipsiak ez al duen bizitzaren zentzugabetasunaren amildegia hobeto adierazten originalak baino.
|
|
|
eta,
|
bera
hiltzean, loreak jaioko dira.
|
|
|
Sikario bat, semaforo batean bi tirotan akabatuko zaituena? Oro har, herritar arruntak ez du inork
|
bera
hiltzea galarazteko modurik, norbaitek horixe erabaki badu. Niri, ikusten ditugun kasuak aztertzea gustatzen zait, iristen zaizkidan hilketen tokiak analizatzea, eta erasotzailearen aurrean bizirik nola irten nintzatekeen pentsatzea, modu praktikoan, baina ez dut neure burua engainatu nahi:
|
|
|
–Emaiozu denbora, Unai. Senarra galtzeaz gain, gure historiako hiltzailerik okerrenarekin ezkonduta egon da,
|
bera
hiltzeko zorian egon da, eta zu ere bai, bide batez. Asko digeritu behar du.
|
|
2022
|
|
|
Beharrezkoa da
|
bera
hil dadin; bera ere bai. Kolpean, frogarik gabe.
|
|
|
...eskubritzeko nire pausoen azpian nola irekitzen den zorua, hitz asko baino gehiago lirateke nire erorikoa ezereztatzeko, ni neu ez izatea litzateke, ez hain nire ama, nire amak bere burua hiltzea litzateke, hark bere buruaz beste egitea nik ahots gora gorrotatu ahal izateko, gorroto horretatik bizitzeko ni, ilunpeen hondotik esnatu aldiro indar handiagoarekin kalumniatzeko, errebolta bat hasi nuke
|
bera
hilen artetik itzularazteko eta orduan biok elkar akabatzeko, batak bestea gorrotatzeko edo maitatzeko arrazoirik ez izan arte, bi arrotz bilakatu arte, desitxuratuak, gure memoria lau haizeetara hedatzea inoiz elkarren existentziarik ez sumatu arte, hori gehiegizkoa litzateke, aurrekaririk gabea, nik berriz hastea eskatzen dut baina inork ezin du ezer egin, ulertu litzatekeela besterik ez, baina...
|
|
|
Hegaldaka noa. Ez dut
|
bera
hiltzea nahi. Ez dut hainbesteraino gorroto.
|