|
2002
|
|
|
Eta nahiz Unamunoren garaian eta Bergaminen garaian pil pilean zeuden gauzak oraingo berak izan, agian gaur egun ematen du gure gizarteak hizkera mota hori eta kezka horiek baztertu egin dituela. Bergamin
|
bera
Euskal Herrian egun bizirik balego, nola ikusiko zuen hemengo egoera?
|
|
2003
|
|
|
Euskararen Erabilpena Arauzkotzeko Oinarrizko Legearen arabera, Euskal Herriko berezko hizkuntza gure herri honek duen izatearen adierazgarririk begi bistakoena eta objektiboena dela aitortu behar da. Era berean, gizabakanakoak euskara jakin eta erabiltzen duen neurrian, hizkuntza hori gizabanakoa
|
bera
Euskal Herrian oso osorik integratzeko tresna bihurtzen da. Bide horretatik, herri botereen betebeharra da eskubide horren mailaz mailako egikaritza sustatu eta bermatzea, hori berori jasotzen baitu aipatu legearen 6 artikuluak, eta, Justizia Administrazioaren esparrurako, 9 artikuluak.
|
|
2004
|
|
|
Sindikatu abertzaleak, eta ELA eta LAB bereziki, funtsezko oinarriak dira gaur egun »Lizarra Garaziren garaian izan ziren bezalaxe» Auto determinazioaren aldeko frontea eraikitzeko. Gauza
|
bera
euskal kulturaren alorreko erakundeak.
|
|
|
Iparraldean, 1.600 jende galdetuak izanen dira. Gehitu behar dut Eusko Ikaskuntzaren partaliertasunari esker, inkesta
|
bera
Euskal Herri osoan antolatua izan dela.
|
|
2005
|
|
|
Berdin. Pozik zegoen jende gehiena dendari afrikarrarekin, eta gustura bizi zen
|
bera
Euskal Herrian, paperak eskatu zizkioten arte. Izan ere, Omar papergabea zen.
|
|
|
–Mundua den bezalakoa da, ordea; eta horretara behar da hartu. Eta gauza
|
bera
Euskal Herria. (Esan beharrik ez berak" El País Vasco" esaten zuela).
|
|
2006
|
|
|
Izan ere, bien interpretazio irizpideek parte guztientzako egokiak diren konponbideak bilatzen dituzte bake sozialaren eta justiziarekin batera. Fenomeno
|
bera
euskal gatazkaren markoa den Zuzenbide Konstituzionalari egotzi dakioke, bai Espainiako eta Frantziako maila konstituzionaletan, bai Europako Batasunaren maila makro konstituzionalean. Gauza bera esan daiteke Nazioarteko Zuzenbideaz, ezinbesteko arloa baita erabakitasun askea bezalako gaiak lantzeko eta errealitate berriak onartzeko, edozein dela euren jatorria.
|
|
2007
|
|
|
Xarrittonek hauxe esan digu Urricarrieti buruz: Seminarioko ikaskide gehienak bezala,. Action Française deitu frantses nazionalismo zorrotzenaren barnean hazia eta hezia izanik,
|
bera
euskal nazionalismo gogorrenera etorria zen. Asko zor dio Iparraldeko abertzaletasunak gizon horri, Xarritton, P.:
|
|
2009
|
|
|
Espainiako Auzitegi Nazionaleko Baltasar Garzon epaileak agindu eta zuzendu zuen operazioa. Epailea
|
bera
Euskal Herrian izan zen, atxiloketak bertatik bertara zuzentzeko. 02:30ean abiatu zuten operazioa, eta Usurbilen, Lasarten zein Astigarragan miaketak egin zituzten.
|
|
2011
|
|
|
Orain bertan landutakoari jarraipena nola eman aztertzen ari gara. Horrez gain, liburua eta ekimena
|
bera
Euskal Herriko hainbat herri eta auzotan aurkezten jarraituko dugu, eta hori baliatuko dugu tokian tokiko eragileekin harremanetan jartzeko eta aipatu sare hori osatzeko.
|
|
|
Behintzat niretzat zeina bait nabil euskararen inguruan vueltaka 40 urtez goiti bai zeren oraino ez dakit nik zenbat
|
bera
euskal verbua ezagutzen dudan respektuz bere totalitatea (zein% porzentaia) zeinak dirudien sakon abysmal bat lirudiena hondo bakoa. Nitaz aparte beste askok ere (Amuriza azken liburuan, …) ba dio ze euskal verbuak behar du inausketa sendo bat izan ez dadin totem beldurgarri paralizante bat.
|
|
|
Ondoren, hura zuzentzen, osatzen, testu berriak eransten hasi ginen. Horrela jardun genuen zenbait urtez, dela ni Renon nintzela, dela
|
bera
Euskal Herrian zela. Baina ez genuen argitaratzeko une aproposa ikusten.
|
|
|
Gaur, irakurtzen imajinatzen zaitudanean, inor ez da sartzen sukaldera barazki poltsa birekin, eta zuk ez diozu inori erantzuten uzteko bakean, guzti guztia ulertzen duzula, aurretik inork ez baitizu esan, ilobaren euskarazko hitzen bat ulertu ezean, berak traduzituko duela. Hiru hilabete irlan eman ostean Domintxinera itzuli da Marí; eta
|
bera
Euskal Herrira iristearekin batera iritsi da Afrikara Ausentzien Denbora; Sagarren Denborari etortzen uzten ez dion urtaro amaiezin hori. Gero gelditu naiz berarekin, Marírekin.
|
|
|
Hasiera hasieratik eskatu zuen arreta aldakor hori Achiaryren lanak eta, ondorioz, arrotz egin zen gehienen artean eta ezezagun jarraitzen du 30 urteko ibilbide oparo baten ondoren ere. Horregatik da
|
bera
euskal produktu kulturalen kontsumitzaileen artean, eta hemen aukeratutako kantarien artean, ezezagunena.
|
|
2012
|
|
|
Liburu osoa da XX. menderako jauzi bat, Ipar Euskal Herriko nekazaritza giroan animaliak nola ikusten ziren ulertzeko aukera paregabea. Eta, horretaz gain, Arnaut Abadia
|
bera
Euskal Herrian izan den euskarazko dibulgatzaileen aitzindarietako bat ezagutzeko aukera ederra da.
|
|
|
Azken nobela hau, Bilbon, XX. mendearen bigarren zatiarenhasieran girotua izanagatik, «Zeruaren», «Jainkoaren» eta apaizen presentzia ezda XIX. mendean eta Zuberoako herrixketako nekazari giroan giroturiko JoanakJoanen baino murritzagoa; amaitu ere apaiz baten predikuarekin amaitzen da. Liburuhorregatik esana du Anjel Lertxundik
|
bera
euskal literatura irakurtzen hasi zenean, eleberri ereduzkotzat hartzen zena horixe zela.
|
|
|
Horietariko bat, Mitxelena bera. Mitxelenak haize berri haiekulertzen edo onartzen zituen, baina ezin zituen bere egin, bere munduaren ikuskerabeste bat baitzen,
|
bera
Euskal Herri zaharraren parte zen, nahi ala nahi ez.
|
|
2013
|
|
|
Beste batzuetan bere «lagunek» egin aitzinamenduak aipatu zituen, adibidez,
|
bera
Euskal Herrian egon zen batez, bitartean, bere eskualdekoek alemanei 40 kilometroz gora kendu zietela eta lubaki berrietara itzuli zela idatzi zuen. Kronika bereko beste atal batean, zehaztu zuen bere lagunak Saint Quentin hiriari buruz oldartu zirela, eta Nesles hiria hartu zutela.
|
|
2014
|
|
|
Companysen pelikula estreinatu genuenean ezagutu nuen Carlos Garaikoetxea. 1979an izango zen,
|
bera
Euskal Kontseilu Nagusiko lehendakaria zenean. Ekitaldi hartan galdetu zidaten poz handia eman al zidan pelikula egiteak.
|
|
2015
|
|
|
Isilik egoteko eskubidea. Baina, jakina, Moro miresgarritzat joko duten askok ez dute, inola ere, espiritu zabaltasun
|
bera
euskal terroristak jokoan sartzen direnean.
|
|
|
Araban, herri txikiak? izendatzeko erabiltzen zela esan zuen, baina, izatekotan, esanahia da berezia; hitza
|
bera
Euskal Herriko beste alderdi askotan ere ezaguna da.
|
|
|
Mendebaleko aldaera. Hitza
|
bera
Euskal Herriko eremu zabalekoa da, baina ekialdean ukarai baliatzen da. Landucciren hiztegian agertzen da.
|
|
|
Landucciren hiztegian agertzen da. Hitza
|
bera
Euskal Herri gehienean esaten da, baina Bizkaian eta Gipuzkoako mendebalean abade erabili ohi da. Hitz horrekin batera, mezarrale jarri zen Landucciren hiztegian.
|
|
|
Kontuak kontu, batetik Madrilen garai hartan (aro politiko berria abiatzearekin batera) loratzen ari zen aldizkarigintzaren fenomeno berria zela-eta, eta bestetik euskal astekariek eurek pairatzen zuten bizi ezina tarteko, nola Anaitasuna hala Zeruko Argia
|
bera
euskal prentsak koxka bat gehiago estutu beharra zeukala aldarrikatzen hasi ziren. Anaitasunak, adibidez, 1974ko azken zenbaki bien bigarren orrialdeak eskaini zizkion gaiari.
|
|
|
Gogoan izan du Euskal Herrian datu bildumak tradizioa duela eta argitalpen bat baino gehiago egin dela (Euskaltzaindia
|
bera
Euskal Herri Hizkeren Atlasa lantzen ari da eta Camino egitasmo horretan egin zuen lan). Caminoren esanetan, kasu guztietan ikertzailearen belarriak lekukoaren ahotik entzuten duena edo entzun uste duena transkribatzen du eta lehen galdera da ea transkribatzeko eta hots horiek idazteko irizpideetan batasunik ba ote dagoen, interpretazio bat baita transkripzio bakoitza eta horretan norberaren belarriak zeresan handia du.
|
|
|
aldaketaren gauzatzea politika ausartaren bidez. Azpimarratzekoa da Bilduk egin dituen urratsak, Ahal Dugu ko Aznares anderea onartuz legebiltzarburu, bere eskakizunak" epelduz" eta indarkeria mota guzien kontra ETArena barne azalduz. Nafartar eskuinak inarrosten duen" euskaldunen beldurra" ri buruz, Barkosek deklaratu du,
|
bera
Euskal Herriaren batasunaren aldekoa balinbada, ez dela bere politikaren ardatza izanen, baizik dagoeneko urraska bi lurraldeen arteko loturak eta elkarlana bultzatzea.
|
|
2017
|
|
|
Belaunaldi bat zaharragoa zen Aita Larramendi jesuitakidearen miresle sutsua zen, eta Beovide Abatea, Pedro Pablo Astarloa eta Juan Antonio Mogel izan zituen maisu eta laguntzaile euskara kontuetan. Euskararen" apologisten" girokoa da, beraz, nahiz eta
|
bera
euskal herritarra ez izan eta distantzia hartzen saiatu. Esan beharrik ez, proposatzen dituen zenbait teoria eta
|
|
2020
|
|
|
Lopategik eta biok egin genuen saioa, eta espektazio handia sortu zen: ni hainbeste denboran isilik egona,
|
bera
Euskal Herriko txapela irabazi berri... Txapela jantzi zuen egunean, hiru agur bertso kantatu zituen, eta bat geuri eskaini zigun:
|
|
2021
|
|
|
Itzulpen sariak ere sistematizatu eta erakundetu direla esan dezakegu, eta euskaratik beste hizkuntza batzuetarako itzulpen politika ere hasi da egituratzen, bai sustapenaren aldetik, bai bildumen sistematizazioari dagokionez. Eremuaren indarra eta eragina, baina, ez da
|
bera
euskal literatura itzuliak ukitzen dituen eremu geografiko guztietan: oro har, Ipar Euskal Herrian itzultzaileek ez dute kolektiboaren sentimendurik, itzulpen politikak falta dira, eta, eragiletza pribatu xumea egonagatik, erakundeek bideratutako proiektu egituraturik ez dago.
|
|
|
Nazioarteko esperientzietatik ikastea da xedea, eta, horretarako, bertzeak bertze Hegoafrika, Kolonbia eta Irlandako esperientziak ekarriko dituzte Euskal Herrira. Asmoa da aitzinago filosofia
|
bera
Euskal Herriko egoerari aplikatzea, «elkargune publiko eta pribatuak» osatuta.
|
|
|
Sarek Arrasaten egitekoa zuen aldarrikapena bertan behera utzi ondoren, mezu
|
bera
Euskal Herrira zabaltzea erabaki zuen. Horretarako kontzentrazioak eta pankartak erabili zituen.
|
|
2022
|
|
|
Urte asko bakarrik pasatu zituen El Ghailanik,
|
bera
Euskal Herrira iritsi eta 20 urtera lortu baitzuen Zainab Hammoudan emaztea eta seme alabak ekartzea. " Bi hiru urtetik behin udako oporraldian joaten nintzen Marokora bisitan.
|
|
|
Donostian egindako ekimenen artean nabarmentzekoa da Kaxilda gunean Zehra Dogan artista espetxeratuaren alde antolatutakoa –egun erbesteratuta bizi da Europan– Mugimendu kurduko emakumezko militante ugari izan dira Euskal Herrian. Rojavako iraultzaren harira, haien inguruko arreta eta interesa piztu dira, baina lehendik ere izan zen elkarrekiko jakin mina; Sekine Cansiz
|
bera
Euskal Herrian izan zen.
|
|
|
Geroztik, gorabeherekin eta grina gehiagoz edo gutxiagoz, sarritan azaleratu den eztabaida izan da, bai behintzat JAKIN aldizkarian, Euskal Unibertsitatearen gaia auzi nagusietakoa baita Jakinentzat. Horren adierazgarri, zazpi urteko zentsura eta gero eta aldizkaria sortu zela hogei urte betetzen zirela, 1977an berriro argitaratzen hasi zenean, lehen zenbakia
|
bera
Euskal Unibertsitatearen gaineko monografia bat izan zela. Bertan, Jakin Taldeak idatzitako sarreran, zera esaten da:
|
|
|
Izan ere, euskararen egoera soziolinguistikoa ez da
|
bera
Euskal Herri osoan; aitzitik, ezberdintasun nabariak daude. Gai hori ardatz, 2017ko Udako Ikastaroan egindako hiru mahai inguruak leudeke, Euskal Herriko hiru administrazioen azterketa, sintesi eta erronkak plazaratzeko asmoz (Azurmendi et al., 2018).
|
|
2023
|
|
|
Bere hitzetan: «... euskaldungoaren gaia osoki beretzen duen mendebaldeko Erkide autonomoak (Euskadik edo EAEk nahi gisa)
|
bera
Euskal Herri osoa balitz bezala, Iparraldea eta Nafarroa Garaia ezabatuz… Telebistan Basque Country izena hiru Baskongadek osatzen duten hiruki txikiaren mapari soilik lotuta».
|
|
|
Zentzu berean, ikerketaren arabera, Batxilergoan (16 urte) egunean 2 ordu baino gehiago bidaltzeak ez du eraginik emaitza akademikoetan. Kontuan hartu behar da datu horiek emaitza orokorrak ematen dituztela, eta hainbat alderdi kontuan hartu behar direla, hala nola eskualdea (ez da gauza
|
bera
Euskal Herria edo Afrika, adibidez), adina edota familia eta gizarte testuingurua.
|
|
|
Bizkaiko kostaldeko zenbait herritan, ekialdeko haizea lestekoa da; Domintxainen, berriz, mendebaldekoa lueztekoa da: prozedura
|
bera
Euskal Herriko bi muturretan. Ekialdeko haizeari aitzinaizia edo peko aidia deritzo herrian, bertze herri batzuetan aurre haizea edo azpiedo behe haizea.
|
|
|
Adierazgarriena zera da, Harvey
|
bera
Euskal Herriaz mintzo dela aferaren eskizofreniak deskribatzen ari denean. Izan ere, geroz eta bakarragoa, globalizazioaren kontrakoagoa eta puruagoa izan nonbaiteko nortasuna, orduan eta erakargarriagoa izango da bertako kultura monopolioaren errentak ustiatzeko.
|