|
2007
|
|
|
Piarres> La, tte> ados zegoen, ostera, gra, a zuberotarraren murrizketarekin, le, n zuberotar Jean de Jauréguiberryk horixe
|
bera
adierazi zion legez463 Azken baten, La, tte ez zegoen euskalkiak hurbiltzearen kontra, baizik eta neurri gogorregien aurka:
|
|
2008
|
|
|
Larramendik ez dituela ehuneko ehunean errespetatzen berak ezarritako irizpideak. Hori dela eta, hiztegian zehar, gauza
|
bera
adierazteko formula desberdi nak topatzen ditugu edota aurkibidean ipinitako adibide batzuk testuaren barruan ez dira agertzen etab. (beraz, sistematikotasun falta). Hala ere, ezin dugu ahaztu zein zen Larramendik hiztegia idazteko orduan izan zuen helburu nagusia.
|
|
|
hitzen konposaketan du29, baina hiztunak ez du horren kontzientziarik. Bi hitz hauek lotsa>(, beldur?) eta ahalke ez dute banaketa diatopiko berdina, beldur hitza hedatuagoa dagoelako lotsa> baino gauza
|
bera
adierazteko. Esaterako, Ip (GN) n Ultzamako eta Baztango azpieuskalkietan beldur>, ez, lotsa, eta alke> biak erabiltzen dira, eta hori egiaztatzen du Izeta-k ere bere hiztegian30, non bizitasun haundiz ageri den egun ere, alke?, baina euskalki honetako beste azpieuskalkietan:
|
|
|
Baina horretara iristeko hitzen azterketa semantikoa egin behar da. Hitzak desberdinak izan daitezke erreferente edo esanahi
|
bera
adierazteko; edo hitz berdinak, beti ere formaren aldetik, erreferente edo esanahi desberdinetara ko. Bereizketa hauetan oinarritu behar da, nire ustez, maila lexikoaren azterketa dia lektologikoa.
|
|
|
(6) an nahitaezko> dio eta (7) an jabetza> kentzeko; hots, bi era kontzeptu
|
bera
adierazteko. Halaber, (6) an okupatu> eta (7) an hartu> eta, orobat, (6) an deklaratu> eta (7) an aldarrikatu.> Lexiko arloan gaztelaniatik harturiko maileguak ditugu (6) an eta (7) an berriz, euskal lexikoa.
|
|
2010
|
|
|
txostenaren bidez, beraz, historian lehen aldiz ikastolen osagai guztiak batera jarri zituzten dokumentu bakar batean. Eta gogoeta prozesuaren izaera
|
bera
adierazten zuen horrek. Izan ere,. Ikastolak.
|
|
2012
|
|
|
Horrela, itzultzailearen egitekoa, ikuspegi horren arabera, originalaren mamia bere horretan transmititzea da, azala soilik aldatuz. Horixe
|
bera
adierazten digu Onaindiak berak Odisearen itzulpenaren hitzaurrean:
|
|
2013
|
|
|
Jean Saint Pierrek 1915eko azaroan azpimarratu zuen Omiasaindu inguruan, hilak zituztela gogoan, bestenaz ere urte hartan, familia gehienek bazutelarik hurbileko bat hila. Gauza
|
bera
adierazi zuen beste artikulu batean ere, erakustera emanez Omiasainduko mezako negarrek agerian uzten zutela gerlak eragiten zuen sufrimendua, familia gehienetan bazelako hil bat. Jarrera hori orokorra zen Annette Beckerren arabera.
|
|
|
Ohar gaitezen berriz ere itsasoa eta mendia zituela ikusi nahi, oroz gainetik. Gauza
|
bera
adierazi zuen aste batzuk geroago, herrira itzultzeko eguna finkatua zenean. Orduan ere itsasoa eta mendia ikustearen poza adierazi zuen, baina baita gurasoak eta etxeak ikustekoa ere.
|
|
2017
|
|
|
Euskaltzaindia guziz ados da Euskal Autonomia Erkidegoan, Nafarroan eta Ipar Euskal Herrian euskararen osagarria ez dela batere
|
bera
adierazten duen diagnostikoarekin. Azken hamarkadetan eramana izan den hizkuntza politikari esker, eta triunfalismoan erori gabe, Euskal Autonomia Erkidegoan euskal hiztunen kopurua emendatu dela azpimarratu behar da.
|
|
2021
|
|
|
Mitxelena" De onomástica aquitana" maisulanean (416, 420 eta 448 or.) xo (n), xso (n) atzizkiaz mintzo da, eta anderexo (emak.?, Escugnau), anderexso (emak., Caubós [Caubous]), bonxsoni (dat.?, Benque, [BenqueDessous et Dessus), erhexoni (dat. emak., Barsous) eta senixsonis (gen., Lo Bocau) antroponimoak zein arixo (Loudenvielle), baigorixo (Uòs [Huos]), ilixoni (Banhèras de Luishon), ilvrberrixo (Escugnau)/ ilvrberrixon [(Tibiran e Jaunac [Tibiran Jaunac]) teonimoak ipintzen ditu etsenplutako. Bokal artean x eta xs grafiek soinu
|
bera
adierazten dutela diosku, bai eta sudurkari ondoan batzuetan x eta s txandakatzen direla ere, baina havtensoni antroponimoaren (dat., emak., Vathcrabèra [Valcabrère]) kasuan bederik, ez du jakite ziurtzat jotzen so (n) forma xo (n) en (sudurkari ondoko) aldaera dela. Hala berean, se (n) atzizkiaz hitz egiten du (havtense, emak., Bordèras de Loron) eta uriaxe (emak.) jende izenaren akabaila haren aldaera datekeela iradokitzen (emak., Ardièja [Ardiège]).
|
|
|
Zernahi gisaz, xo (n), xso (n) bikotearen argitan, x eta xs ek soinu
|
bera
adieraz dezaketela onartzen bada, ikusirik –baicoriso (Belestar [Balesta]), baicor (r) ixo, (Montmajou) eta baigorixo teonimoek erakutsi bezala– badela s eta x ren arteko txandakatzea bokal artean, s, x nahiz xs grafiak zenbait aldiz fonema bera irudikatzeko erabili diratekeela onestea besterik ez dago. Hau dateke pentsatzeko erarik logikoena, baina beti kontu egin daiteke hor Baikor (r) iso eta Baikor (r) ixo zeudela, batean bata eta bestean bestea.
|
|
|
4.4.1f Beste batzuetan, atzizkiak barne argumentua edo objektua biltzen du. Horrelakoak dira ki2 —jaki, erreki—; kizun —emankizun, igarkizun—; (k) ari1 —janari, eskari, emari—; kin1 —eranskin— Balio
|
bera
adieraz dezakegu gai bigarren osagai duten elkartu batzuekin ere —aztergai, erregai, ikasgai, ikergai, irakasgai—(" Mugakizun bereziko izen elkartuetan", Andregai moduko elkartuak: § 7.2.2.3f).
|
|
|
(Xalbador) esaldiko ukan duguna perpausa konparazio perpausaren barruko erlatiboa da, bai —Ukan dugun (hura) (den) baino gehiago—, baina esanahian haren parekoa da ohiko moduan emandako konparazio perpausa —Ukan dugun baino gehiago zer genezake eskatu? — Esanahi bereko egitura bi dira, alderaketa bera ematen baitute aditzera barnean erlatiboa duen perpausak eta ohiko konparaziozkoak. Eta horrek egitura bien arteko nahastea edo eragin dezake, bata zein bestea erabil baitaiteke konparazio
|
bera
adierazteko. Zabala da gaur egun bietara ematen diren perpausen eremua.
|
|
|
Hemen egongo naiz, lan hori egiten duzun artean, hau da, ‘egiten ari zaren bitartean’ edo ‘egina izan dezazun arte’ Eta, berdin, nahi izan eta behar izan modalekin eginiko perpausak ere: Gera zaitez etxean nahi duzun artean, hots, ‘nahi duzun denbora guztian’ edo ‘nahi dezazun unea arte’ Batera zein bestera, hala ere, epe
|
bera
adierazten da.
|
|
|
Etxea den garestiarekin, ezin izango dut erosi; Zu zaren argia izanda, ulertu egin behar zenuke. Beste itzuli bat erabil daiteke gauza
|
bera
adierazteko: Etxea hain garestia izanik...; Zu hain argia izanda...
|
|
|
Gizon hura, askotan gure aitarekin mintzatzen zena, oso handia zen. Adibide horretan, aposizioan den perpaus erlatiboak ez du ardatzik, baina ezkerrean den gizon hura sintagma kanpoko ardatzari dagokio, eta erreferente
|
bera
adierazten dute aurrekariak eta aposizioak (gizon hura= askotan gure aitarekin mintzatzen zena). Aposizioan den halako perpaus erlatiboa hurbiletik darraikio kanpoko ardatzari, eta kasu komunztadura jokarazten da orduan bi sintagmen artean (EGLU I:
|
|
|
Moduzko zenbait adberbiori (kontzesio perpausetan, moduzko perpausak lirateke haien parekoak) ere gehitzen zaie aurkaritzako diskurtso markatzaile bihurtzeko. Funtsean gauza
|
bera
adierazteko bi modu dira: menderakuntzaren kasuan perpausen bidez (aditz jokatua nahiz jokatugabea dutenak), eta aurkaritzako diskurtso markatzaileen kasuan perpaus horiek ordezkatzen dituzten elementu anaforikoen bidez. Guztiei (perpausei eta anaforei) ere erantsiz lortuko dugu balio bera, bai perpausean, eta bai hari erreferentzia egiten dion anaforan:
|
|
|
Mikel ikusi diat/ Mikel ikusi dinat. Esanahiari dagokionez, hiru formek, ikusi dut/ diat/ dinat, gauza
|
bera
adierazten dute: bi argumentu dituela aditzak.
|
|
|
Aldaera anitzen bereizketa datiboaren kokaguneak markatzen du: toki batzuetan, esate baterako, egin diate/ dinate esaten da, eta beste batzuetan egin ditek/ diten, gauza
|
bera
adierazteko. Desberdintasuna markaren kokagunearen kontua da:
|
|
|
Hitz egiten ari dena, edo aipatu den hura
|
bera
adierazten du: Batzuetan besteak ez, baina norbera da bere buruarekin harritzen eta haserretzen dena (Zubizarreta); Norberak berea dauka (Cano); Musika horri lotuta beste milaka batzuk daude, norberarekin bat egiten dutenak, norberaren tamainara egokitzen direnak (Juaristi).
|
|
|
Baina italiano idazle bezalakoak ere ikusi ditugu idazkietan. Zalantzak ikusten dira, nolanahi ere, egungo erabileran, gauza
|
bera
adierazteko: frantses hiztun/ hiztun frantses.
|
|
|
Gorago erran dugu hizkera horiek aldi oraineko laguntzailea duen [tu+ izan/* edun] adizki analitikoa solasaldiaren egunetik gorako gertakarien adierazteko erabiltzen dutela; preseski, erabilera horretan, Liburua irakurri dut atzo eta Liburua irakurria dut atzo bereizten dituzte. Lehenean ekintza
|
bera
adierazten da, bestelako informaziorik eman gabe; bigarrenean, berriz, liburua osoki irakurri dela erraten da. Bestela erranik, testuinguru horretan, [tua (k)+ izan/* edun] perifrasiak gertakariaren burututasuna agerian ematen du.
|
|
|
oso, guztiz, biziki, nahiko, aski, samar, batere eta abar. Ez dute denek maila mota
|
bera
adierazten, jakina. Batzuetan goi maila adierazi nahi dugu, beste batzuetan nahikotasuna edo konparazioa, eta ezeztapena ere zenbait kasutan.
|