|
2007
|
|
|
Esan beharrik ere ez dago, jatorrizko hiztunak plangintzaren erdigunea izan behar dira. Eurek emango diete euskalduntze prozesuan daudenei
|
beharrezkoa
duten elkarreragina, eredua eta, nola ez, motibazio integratzailea. Hauekin harremanetan sentituko dira euskaldun ikasleak arlo ezberdinetan.
|
|
2008
|
|
|
Kakola eta Papillot bikoteak sortu du egiazko eskandala Baigorrin. Beraz, zuzen den bezala, auzitan dira eta hortarako bilduak dira herriko plazan auzitegiko presidenta bere grefierarekin, prokuradorea,
|
beharrezkoa
duten abokata, bi lekuko, bat Xiriket anderea, Donibane Lohizunetik etorria, bertzea Zikitero eta behar den antolamendu onaren zaintzeko herriko mutila eta bi jandarma, uxerra ere halabeharrez. Auzi garaian beren iritzia emanen dute bertsulariek.
|
|
|
Teknologiak ahalbidetu eta merkatu etekinaren legeak
|
beharrezkoa
duen produktu oparotasunean, kanal, programa eta edukien biderketara ohitu egin da telebista. Panorama honetan, zailagoa egiten da, eragin sozial ukaezina duen medioaren gaineko hausnarketa eta aginte publikoan daudenen erantzukizunaz eztabaidatzea.
|
|
2009
|
|
|
Zehazki, diskriminazioa funtsezko eskubide bat gauzatzerakoan eman daiteke, hala nola funtzio publikoan lanera sartzerakoan, non berezDiskriminazioa funtsezko eskubide bat gauzatzerakoan eman daiteke, hala nola funtzio publikoan lanera sartzerakoan, non berezko hizkuntzaren balorazioa egiteko Konstituzioaren arabera inolako arazorik ez dagoen baldin eta burutu beharreko lanerako
|
beharrezkoa
duenarekiko zentzuzkoa eta proportzionala den. ko hizkuntzaren balorazioa egiteko Konstituzioaren arabera inolako arazorik ez dagoen baldin eta burutu beharreko lanerako beharrezkoa duenarekiko zentzuzkoa eta proportzionala den; eta exijentziak ere ez luke arazorik sortu, derrigortasuna bete behar den lanposturako gaitasunezko ukanbehar gisa azaltzen bada (KAE 46/ 1991).
|
|
|
...bide bat gauzatzerakoan eman daiteke, hala nola funtzio publikoan lanera sartzerakoan, non berezko hizkuntzaren balorazioa egiteko Konstituzioaren arabera inolako arazorik ez dagoen baldin eta burutu beharreko lanerako beharrezkoa duenarekiko zentzuzkoa eta proportzionala den. ko hizkuntzaren balorazioa egiteko Konstituzioaren arabera inolako arazorik ez dagoen baldin eta burutu beharreko lanerako
|
beharrezkoa
duenarekiko zentzuzkoa eta proportzionala den; eta exijentziak ere ez luke arazorik sortu, derrigortasuna bete behar den lanposturako gaitasunezko ukanbehar gisa azaltzen bada (KAE 46/ 1991).
|
|
2010
|
|
|
euskaldun zaharren %86k etxean nagusiki erabiltzen dute euskara; euskaldun berrien %89k, ostera, gaztelania erabiltzen du. gune soziolinguistikoaren arabera ere alde nabarmenak daude, ezagutzari lotuak, euskararen erabileran: ...ltzeko eta sendotzeko, hazi beharra dugu ezagutzan. gizarte elebiduna eraikitzeko herritar elebidunak behar ditugu, jakina. baina alferrikakoa dugu, euskararen bizi indarra areagotzearen ikuspegitik, euskaraz dakitenen kopurua haztea, benetan hiztun direnen erkidegoa sendotzen eta trinkotzen ez badugu, hiztunen euskararekiko lotura naturala sendotzen ez badugu. eta horren ondoan, aipamen bat behar
|
beharrezkoa
dugun elebitasun pasiboaren gainean. eaeko 30 adin tarteko herritarren %42 erdaldun elebakarra da. ameskeria hutsa da uste izatea horiek, edo horien parte handi bat, euskaraz han eta hemen normaltasunez jarduteko neurrian euskaldunduko direla. hori ameskeria den bezala litzateke, ordea, utzikeria galanta horiek guztiak erdaldun elebakar izatera kondenatzea. gutxienez euskaraz ulertzera irits dait... beraiek bezala euskaraz bizi nahi duten herritarrek.
|
|
2011
|
|
|
Teoriatik tiraka horra, beraz, gaurko saio honen iturburu formala, hitzezkoa, non dugun. gogoeta egitea mesederako izan liteke, errespetuz eta elkarren arrimuan (ez norgehiagoka itsuan, albokoak oro ito beharrez) jarduten badugu. 1977an bezain
|
beharrezkoa
dugu oraingo euskaldunok, eta euskaltzaleok ez bestek baino gutxiago, gogoeta lan hori. Liburu Zuri hartako sarrerak, eta bertako zenbait esaldik, helduleku aproposa eskain diezaguke gogoeta horretan aurrera egiteko. orduan gaingiroki seinalatu ziren elementu batzuk berrikusi nahi genituzke orain.
|
|
|
Beste hitzetan esanik, eta inor gutxi poztuko dudala ongi aski badakit ere, diglosiazko formulazio berritu bat hil ala biziko eginkizuna dugu. hori gabe jai du euskarak, hasi berria den mende honetan. Behar
|
beharrezkoa
dugu konpartimentazio hori, handiak txikia jango ez badu. Bilaketa horretan xahutu behar genuke hortaz gure indar intelektualaren eta adostasun bilaketaran parte nagusia, euskararen etorkizuna baldin badugu kezka gai eta amets. euskaldunok eta euskaltzaleok gara horren beharrenik, besterik uste badugu ere. premia larriko beharra da hori, gainera:
|
|
|
Beste hitzetan esanik, diglosiazko formulazio berritu bat eratu da. hori gabe jai du euskarak, hasi berria den mende honetan. Behar
|
beharrezkoa
dugu konpartimentazio hori, handiak txikia jango ez badu.
|
|
|
5 DigloSiArEn gArrAnTziA, EuSKArA inDArBErriTzEKo orDuAn y diglosiaren gorabehera nagusia eztabaida terminologikoa dela uste duenik izango da gure artean. gauza larriagoak alde batera utzi eta, maixukeriazko ttonttakerietan katramilaturik gabiltzala uste izango du halakok: euskalgintzak hain
|
beharrezkoa
duen dedikazio sendoa, eta aplikaziolan eragingarriak aurrera eramateko denbora, preziosismo hutsetan alferrik galtzen ari garela. hori uste duena oker dabilela erakutsi nahi luke txostenaren azken atal honek. Terminologiazko eztabaidan eta kontzeptu lanketan eralgi dugun denbora ez dela asmo horiekin eralgi.
|
|
|
Funtsezkoa da elementu hori ere, bai talde txikitan eta bai, ahal balitz, sekzio osoetan. Behar
|
beharrezkoa
du hiztun talde batek, XXI. mende honetan, lan munduan ere euskaraz bere ordainsari tasa izatea, haur jolas hutsean geldituko ez bada indarberritze saio guztia. dagoenari eustea da, batetik, arnasguneetan lehentasun osozkoa. euskaldunek euskaldunekin partez edo osoz euskaraz jarduten duten
|
|
|
Ahozko jarduna zeharo lehentasunezkoa izanik ere, idatzizkoa ez dago XXI. mendean bazter batera uzterik. Munduko eskualde modernizatuetan hiztun herriek (euskaldunok, adibidez) behar
|
beharrezkoa
dugu gure hizkuntza, hitzez ezezik, idatziz ere erabiltzen jakitea. hitzez eta lumaz jarduten jakite horrek aukera erosoa ematen digu gure arteko harreman sare" berriak", supralokalak eta birtualak, eratzeko eta probetxuz erabiltzeko. euskal eskola eta euskaltegiak beharrezkoak dira, hortaz, azken bi puntuon ildotik. hiztun herri txikion etorkizuna, ia beti, eleanitza eta kulturanitza i...
|
|
|
...ediako euskarazko 100.000 artikulu eta nekez lor genezake euskarak duen presentzia hezkuntza sisteman. esan moduan, egia da, gizarte zientzietako lanabesek, gaur gaurkoz, ez digutela ahalbidetzen geroa igartzea baina oso erabilgarriak dira euskararen egoera aztertzeko eta bere biziraupenerako erabaki egokiak hartzeko. egia da, bestetik, soziolinguistikazko teoriak gaurkotzea eta eraberritzea behar
|
beharrezkoa
dugula eta, horrekin batera, soziolinguistika aplikatua, euskal soziolinguistika, garatu eta sakondu behar dugula. euskararen egoeraren gaineko oinarrizko diagnostiko adostua eta funtsezko terminologian kontsentsu maila gutxienekoa lortu behar ditugu, beraz. hori da gure gaia.
|
|
|
Hiztun talde bateko belaunaldi bakoitzak kide berriak (ahal den gehienak) bere hizkuntzan sozializatzeko dituen bideaukerak ez dira familia bidezko hizkuntza transmisioaren esparrura mugatzen. ttoaren ifernuan eror. hizkuntza integrakuntza beste ezein bezain
|
beharrezkoa
dugu (Mitxelena 1978: 25).
|
|
2012
|
|
|
2 Aitzitik, katebegietako batek huts egiten duenean arazoak sortzen dira. Batzuk
|
beharrezkoa
dute eskola eta taldearen arteko loturak lantzeaz gain, adintartea leunduko duen gazteen talde bat eratzea. Beste batzuk, eskola eta taldearen arteko loturak birpentsatzea:
|
|
|
Autegestiorako gogoa ere garai honetan pizten da, eratutako taldeetatik aparte ibiltzekoa... zentzu horretan, 12 urtekoak, Lehen hezkuntza bukatu eta Bigarrenerako jauzi horretan, ondo zaintzea komeni da nagusien taldearekin batera aritzeko ahalik eta zubi gehien eraikiz: besteak beste, nerabeek hain
|
beharrezkoa
duten autoafirmazioa, nagusien munduan toki bat aurkitzeko premia... errazago eskuratuko dutelako. Gainera, taldean lauzpabost urte egiteko aukera izanda, gero ere jarraitzea (unibertsitate garaian edo handik bueltan, behar bada) errazago izan daiteke.
|
|
|
Taldeen jarraipenari begira, beraz, erronka, gazteak taldeetan mantentzea edo erakartzea eta, zenbait kasutan (are zailago, seguru asko), gazte taldea bera eratzea izango da (arestian aipatutako taldekide eta ikasleen arteko adin tartea leuntze aldera). horrek bisio batekin lan egitera eraman gintuzke, bai eskolak bai taldeak, behar
|
beharrezkoa
baitute taldeek erreleboa hilko ez badira; gazteei kultur jarduera horiek erakargarri egiteko moduetan pentsatzen hasi genuke: ikasketa planak malgutu, adierazpideen formatu desberdinak erabili, jarduera alai eta bizigarriak aurkeztu, umoretsuak, irudimentsuak, gazteak ibiltzen diren tokietara hurbildu...
|
|
|
12 urtekoak, Lehen Hezkuntza bukatu eta Bigarrenerako jauzi horretan, ondo zaintzea komeni da nagusien taldearekin batera aritzeko ahalik eta zubi gehien eraikiz: besteak beste, nerabeek hain
|
beharrezkoa
duten autoafirmazioa, nagusien munduan toki bat aurkitzeko premia,... errazago eskuratuko dutelako.
|
|
|
Taldeetan dauden liderrek zer nolako sentsibilizazioa duten, zer nolako erreferentzia kulturalak dituzten, zer nolako aurreiritziak (lehen aipatu dugu baten bat)... sekulako eragina du bai produktuen programazioan eta, baita, nola ez, talde barruko hizkuntza harremanetan ere. esan bezala, debako taldeek ez daukate herriaren ikuspegi orokor eta bateratu bat, helburuak adosteko eta (balia) bideak markatzeko. kultur taldeek, orokorrean, ez dute euskal kultura eta euskara bera biziberritzeko, prestigiatzeko eta balioan jartzeko daukaten potentzialitateari buruzko kontzientziarik. ez da, aipatutako taldeetan izan ezik, euskara eta euskal kultura jardueraren erdigunean jartzeari buruzko hausnarketarik egin, kontzienteki erdigunean jartzeak, premia desberdinei erantzutea baitakar. zentzu horretan garrantzitsua deritzogu taldeak euskalgintzaren parametro hauetan ere jartzea; lan hau bera kontzientzia hartzen joateko lehen urratsa izan daitekeela uste dugu. Ikusi dugunez, euskal hiztun komunitatearen elikagai izan daitezen,
|
beharrezkoa
dute taldeek kultura eta hiztun komunitatearekiko hausnarketa egitea. kulturgintzaren eraginaren inguruko diskurtso berriak lantzea ezinbestekoa dela esango genuke eta, bide horretan, baliagarriak izan daitezke, nik uste, ekologiak edo genero berdintasunak, parekidetasunak, eskaintzen dizkiguten euskarri eta argumentuak. kaletar, herri mugimendu, erakunde publiko zein merkatuan mugitzen diren enp...
|
|
2013
|
|
|
Ez dira kontrajarriak: askatasunak
|
beharrezkoa
du berdintasuna, berdintasunik gabeko askatasuna lehoiaren askatasuna bailitzateke. Hizkuntza Ekologiaren, Berdintasunaren eta Iraunkortasunaren diskurtsoak oso lagungarri izan litezke korapilo hau askatzerakoan.
|
|
|
Hala ere, badirudi nahiko argi dugun zerbait badela gizartean duen garrantzia eta eragina euskararen aldeko" social sanction and reward" lortzea, besteak beste" euskara eta bere kultura gizarteko ordainsarien markoan ongi txertatzea. Behar
|
beharrezkoa
duela hori euskaldungoak, belaunez belaun bizirik iraungo badu" (Fishmanen hitzetan, 76 or). Galderak lirateke:
|
|
|
Orain arteko agrafismoa, behintzat alfabeto fonologikoaren erabileran, eta urteetan izan duten jarrera bakartzalea, beren garapenaren aurkakoak izan daitezke eta herritar guztien kontrakoa ere, hizkuntzaren higatzea eta bazterketa ekarri dezakeelako, bereziki eskolan gaztelania eta gaztelaniaz baino ez delako erakusten. Gainera, eskolara ez ezik, beste hainbat eremutara zabaltzea ere
|
beharrezkoa
du enbererak, eta horretarako beharrezkoa da kodigo idatzia izatea. Kultura eremu prestigiotsuetan ez erabiltzea hizkuntzagalera ekar dezake, hiztunek apurka apurka bazterrean utzi dezaketelako.
|
|
2015
|
|
|
Jarduerak hizkuntza txostena
|
beharrezkoa
badu, jarraipen batzordea prozesuaren hasieratik bertatik osatuko da.
|
|
2016
|
|
|
Behar dugu ingelesa (edo frantsesa, edo txinera, edo... ), behar
|
beharrezkoa
dute batez ere belaunaldi gazteek. Garrantzitsua da, beraz, gizarteak ongi barneratzea kontua ez dela euskara edo ingelesa hautatzea, euskara eta ingelesa hautatzea baizik, biak, bakoitza bere rolarekin.
|
|
|
Non geunden eta non gaude galdetu eta ikertzea
|
beharrezkoa
dugu; hiru hamarkadotan egindako aurrerakadaz jabetzea eta gozatzea osasuntsua da indarberritzeko.
|
|
|
Beheranzko joerari ateak itxi, hazkunde jarraituari leihoak ireki eta, korapiloak korapilo, biziraupenetik bizi indarrerako bidea egiten daramatzagu etenik gabe azken hamarraldiok, gaur egun aurreratuago eta seguruago hasierako urteetan baino. Non geunden eta non gaude galdetu eta ikertzea
|
beharrezkoa
dugu; hiru hamarkadotan egindako aurrerakadaz jabetzea eta gozatzea osasuntsua da indarberritzeko. Izan ere, indarberritu beharra dugu etorkizuna irabaziko badugu.
|
|
|
Horregatik, aurrera egiten jarraitzeko behar
|
beharrezkoa
dugu errealitatea ondo ezagutzea, errealitatea osotasunean ikusten ahalegintzea. " Zer nahi dugun" bezain garrantzitsua baita" zer ahal dugun"; eta" zer ahal dugun" diodanean, anbizioz eta konpromisoz blaituta, baina aldi berean errealismoz ondo bustita jarduteaz ari naiz.
|
|
|
Euskaltasunak leku zentrala izan behar du ikuspegi global horretan: euskaldun izateaz394 harro (ez zilbor miresle itsu, bai ordea baikor) dagoen gazte jendea behar
|
beharrezkoa
du hiztun elkarte ahuldu orok, bizirik aterako bada eta hiztun elkarte beregain gisa aurrera egingo badu. Euskal nortasun izaera egoki jasoko duen curriculuma berariaz lantze horrek nabarmen lagundu dezake eginbehar horretan395 c) Eskola, buru langile eta buruzagi berrien harrobi.
|
|
|
Gune horietatik at, beraz, babeslekuak topatu behar dituzte biztanle horiek eta, bide batez, arnasguneetako pertsonen presentziak babesleku edo gotorleku horiei indarra eta trinkotasuna emango die. Arnasgunetik kanpokoa
|
beharrezkoa
dute arnasguneek maila kuantitatiboan; modu berean, jatortasun mailan, gune ez hain euskaldunek behar beharrezkoak dituzte arnasguneak. Sinergia bat lortu behar da.
|
|
|
Arnasgunetik kanpokoa
|
beharrezkoa
dute arnasguneek maila kuantitatiboan; modu berean, jatortasun mailan, gune ez hain euskaldunek behar beharrezkoak dituzte arnasguneak. Sinergia bat lortu behar da.
|
|
|
Euskararen normalizazioak
|
beharrezkoa
duen marko teorikoaz gain berariazko esku hartze metodologia eta prozedura eskatzen ditu, eta, hori horrela izanik, oso aproposa izan daiteke MOEk berak planteatzen duen kalitatearen bigarren eredua. Kasu horretan sistemaren maila guztietan erantzukizunak, eginkizunak eta euren arteko eragina eta elkarlana aztertzen dituen eredua litzateke.
|
|
2018
|
|
|
Euskarari lurralde estatutu bat eskaintzea izan da ondoko urratsa. Sinbolikoa bada ere, urtez urte indartuz eta edukiz jantziko litzatekeen armadura
|
beharrezkoa
du euskarak.
|
|
|
Euskarari lurralde estatutu bat eskaintzea izan da ondoko urratsa. Sinbolikoa bada ere, urtez urte indartuz eta edukiz jantziko litzatekeen armadura
|
beharrezkoa
du euskarak.
|
|
|
Aurrerago azalduko dugun moduan, KabiTermen lana errazteko, AnaMed deituriko analizatzailea prestatu dugu. Analizatzaile hori, KabiTermek
|
beharrezkoa
duen informazioa biltzeaz arduratzen da, eta termino habiaratuak identifikatzen eta prestatzen ditu, KabiTerm euskaratzeaz soilik ardura dadin.
|
|
2019
|
|
|
Xede helburu nagusiak esfera publiko formal idatzi landuan ezarri ditugu maiz: hizkuntzaren eredu bateratua eskuratzea; etxetik euskaldun den belaunaldi berria eskolan (edota euskaltegian) alfabetatuz noranahiko euskaldun trebe landu jakitun bihurtzea, ama hizkuntzaz erdaldun den gehiengo zabala eskola sistemaren eta komunikabideen laguntzaz euskalduntzea eta euskal hiztun herriari, horrela, hain
|
beharrezkoa
duen sostengu demolinguistikoa
|
|
|
Lurralde ikuspegi komunitario horixe da Lurralde Gobernantza demokratikoaren (LGd) ezinbesteko orubea. Beste eskala batzuetara elkartasun jauzia egiteko
|
beharrezkoa
dugun" euskal justizia eskala".
|
|
2020
|
|
|
Baina botere asimetriak, maiz, modu ezkutuan edo inplizituan gertatzen dira. Eta, horrexegatik,
|
beharrezkoa
dugu barne funtzionamenduan gerta daitezkeen botere asimetrien inguruan hausnartzea eta lantzea.(...) Herri mugimenduetako kolektiboetan aniztasuna zabala da (generoa, adina, esperientzia, norberak dedikatu dezakeen denbora, garatu dituen abilidadeak...) eta aniztasun horren inguruko auto kontzientzia zein lanketarik ez bada egiten, aniztasun hori botere asimetria bilakatu daiteke, askotan, ez ul...
|
|
2021
|
|
|
Kasu horietan, bertako sareek eskaintzen dieten hizkuntzarekiko aukerak saihesten dituzte, eta, horrela, bertako bi hizkuntzetatik bat ere ikasi gabe geratzen dira. Azken finean gurpil zoroaren itzulian kokatzen dira, hizkuntza ikasteko sozializazioa
|
beharrezkoa
baitute eta alderantziz, sozializatzeko hizkuntza ikastea.
|
|
|
Galdera horiei erantzuteko Bilbo Handiko unibertsitate ikasleen mudantza prozesuak izeneko ekintza ikerketa burutu dugu, unibertsitate ikasleekin batera. Ikerketaren helburua, mudantza prozesuak sakontasunez ezagutzeaz gain, gazteei bere aktibazio prozesuan aurrerapenak egiteko baldintza mesedegarriak eskaintzea izan da, hau da, eraldaketa egiteko
|
beharrezkoa
duten kontzientzia soziolinguistikoa garatzeko eta hizkuntza praktikak aldatzen hasteko espazio bat eskaintzea. Horretarako komunitate epistemiko bat (Estalella eta Sánchez Criado 2018) osatu genuen beren beregi, hirugarren atalean azalduko denez.
|
|
|
2007an Europako Batasunak eten egin zuen EBLULek lan egiteko
|
beharrezkoa
zuen diru-laguntza. Ez zen ongi ulertu Europako Batasunak hartutako erabakia, izan ere, Europako Parlamentuak laguntzeko gomendioak eginak zituen.
|
|
2022
|
|
|
Hizkuntzak, beraz," kanpoan" dagoen mundu kultural eta sinbolikoa garunera garraiatuko luke, aldi berean, garunak
|
beharrezkoa
duena bere garapenerako. Hein honetan, azpimarratu nahi duguna, hizkuntzaren bitartez ematen den garunaren garapenean kanpo munduak daukan pisua da, alegia, kulturak eta sinboloek hartzen duten garrantzia.
|
|
2023
|
|
|
Arduradunaren euskara gaitasuna ez ezik, lanposturako euskara
|
beharrezkoa
zuten ala ez galdetu zitzaien.
|
|
|
Arduradunaren euskara gaitasuna ez ezik, lanposturako euskara
|
beharrezkoa
zuten ala ez galdetu zitzaien. Eragin handia du galdera honetan biztanleen lanpostuak eta sektore ekonomikoak.
|
|
|
Baina bihotzaren punpak taupada egin dezan
|
beharrezkoa
du odola. Odolekoak aurreikusi genituen komunitatean erabakitakoa astintzeko lana egingo duten pertsona gisa.
|
|
|
Horixe ebidentziatu dugu Huhezin egindako hainbat ikerketatan (Arratibel et al., 2017; 2018a eta b; 2021). Premisa moduan hartuko bagenu euskaraz jakiteak soilik ez gaituela euskalduntzen eta
|
beharrezkoa
dugula, ondorioz, kultur dimentsioa lantzea, nolabaiteko murgiltze kulturala artikulatzea, gazteek (eta herritarrak oro har) beraien ikuspegia garatzeko zailtasunak dituztela ondorioztatuko genuke. Euskararen erabileran ditugun erronkak (Soziolinguistika Klusterra 2019; Soziolinguistika Klusterra 2021; Iurrebaso 2023) zuzen zuzenean ikusten ditugu lotuta afera horri.
|