|
2000
|
|
|
Tutoreak du pertsona eta ondasunen ardura; familiak bere baitan hautatu behar du hori, behar beharrezkoa baita zinezko gogoa, pertsonaren ondasunak gorde eta heziketa eta osasuna jagoteko, ohore eta atxikimendu osoz. Ezin, beraz, arrazoirik eta formarik gabe eskualdatu bere artapean dagoen ondarea; tentuaz administratu eta fideltasunaz kudeatu
|
beharra
du; kontularia da, administratzailea bezainbestekoa; bere jokabidearen erantzulea; kaltea ere ezin sortu, horren konponketa gauzatu gabe. Horra hor tutoretza guztien teoria.
|
|
|
Dirua balio guztien zeinua da; onura edo fruituak ematen dituen oro eskuratzen du. Zergatik, bada, zeinu baten
|
beharra
duenak, horren erabilera ordaindu ez, premiazko dituen objektu guztien erabilera ordaindu duen modu berberean. Beste gauzen antzera, dirua dohainez, mailegutan, akuran edo salerosian eman daiteke.
|
|
|
hipoteka erregistro legeen benetako jatorria fiskala da, egintza zibiletan parte hartzea edo erregistroaren legearena den bezalaxe. Fiskoak elkartasun egokia gauza dezake legeriarekin eta beraren interesetara ekarri ordena eta gobernu zuzena; edozelan ere, arreta handiarekin jokatu
|
beharra
dugu; betiere, adi egon behar batuketa horietan, legeriaren edo ordena eta gobernu zuzenaren asmoa beheratua izan ez dadin ogasunaren pean. Erregistroa, kasurako, bada ogasun zein herritarren onura eskuratzeko moduko erakundea:
|
|
|
Dirua balio guztien zeinua da; onura edo fruituak ematen dituen oro eskuratzen du. Zergatik, bada, zeinu baten
|
beharra
duenak, horren erabilera ordaindu ez, premiazko dituen objektu guztien erabilera ordaindu duen modu berberean?
|
|
|
kontzeptu behaezinekiko mesfidantza errepresentatzen zuen —’espazio absolutu’, ‘aldiberekotasun absolutu’ eta beste hainbat nozio metafisiko—, eta programa ezin hobea zen zientzian ‘gertakari enuntziatuen’ eta ‘konbentzio’ edo ‘hautazko definizioen’ artean bereizteko. Haatik, erlatibitatearen teoriak ez zien azken hitzik eman Zirkuluko tesiei, batez ere eragina elkarrenganakoa izan zelako eta batak bestearen
|
beharra
zuelako. Erlazio honetaz adituek diotenez," ez dago itxaropen posiblerik ez erlatibitatearen teoriaren garapena ezta XX. mendeko positibismoa ere ulertzeko, beren arteko eraginaren deskribapen zehatza emanez ez bada" 15 Horregatik da garrantzitsua Zirkuluko ideiak bere garaiko zientziarekin nola lotzen ziren ikustea.
|
|
|
Honetaz gain, bi egile (Rhees eta Von Wright) Wittgensteinen ordeinu betearazleak dira. Gomendagarria da, eguneratzeko
|
beharra
duen arren.
|
|
2001
|
|
|
Olerkari batek Musa baten
|
beharra
du eta beste batek beste Musa batena —eta honi" menpean izatea" deritzogu, hots," norbaitek hartua" izatea—, beste batzuk lehenengo eraztun hauen, olerkarien, beharrean daude, eta azken hauetatik batzuk Orfeoren beharrean eta beste batzuk Museoren beharrean daude, baina gehienak Homeroren beharrean daude, hau da, Homerok hartu egiten ditu. Zu, lon, azken hauetako bat zara, zu Homerok hartzen zaitu.
|
|
2003
|
|
|
— Baina horrexegatik hain zuzen, Diotima, oraintsu nioena, irakasleen
|
beharra
dudala jakinik etorri naiz zuregana. Baina esaidazu horien zioa eta maitasun kontuen inguruko gainerakoena.
|
|
2005
|
|
|
Pentsatzearen indarrak aldi berean berdina eta ezberdina den zerbaiten
|
beharra
du; Berdina denak piztu egiten du indar hori eta Ezberdina denak bere barne ekoizpenen funtsezkotasunaren froga harria eskaintzen dio berari.101
|
|
|
Hemen ere oinarrizko desira edota obligazio batez hitz egin dezakegu, ze pertsonak pertsona izateko bere burua etengabe landu behar du eta, honekin batera, behin eta berriz adiskidetu behar du berau inguratzen duen munduarekin. Azken finean, giza-formazioak ez du bere bidea maila kontzeptualean bukatzen eta, honengatik," aldi berean garaiagoa eta intimoagoa den zerbaiten"
|
beharra
du ere, alegia," joera espiritual eta moral guztien ezagutzatik eta sentimendutik sortzen den eta sentsibilitatearen eta karakterearen gainean harmonikoki isurtzen den" zerbaiten beharra117 Guretzat hemen esanguratsuena, gorago aipatutakoaren antzera, hizkuntzak prozesu honetan ere funtzio formatzaile ordezkaezina duela antzematea da.
|
|
2006
|
|
|
Aurreiritzi bi deuseztatuko ditu Kojevek" Tyrannie et Sagesse" lanean: batetik, egia bilatu ahal izateko filosofoak gizartetik bereizi eta bakartu
|
beharra
duela; bestetik, filosofoen ideiak ez direla egundo Historian mamitzen.
|
|
2007
|
|
|
zein da beste hizkuntzek eta kulturek hezkuntzan betetzeko duten lekua? Oso kontuan hartzekoa da, baina, errealitate global hori ezberdina dela han eta hemen, eta, horrenbestez, euskal hezkuntzak ere eskubidea eta
|
beharra
duela aipatutako aniztasunari buruzko irakurketa partikularra egiteko eta eman nahi dituen pausoak beretik arrazoitzeko. Gogora dezagun, sarreran esan bezala, aniztasunaren inguruko diskurtsoa askotan arinegia dirudiela, adibidez, berorrek ezberdintasun linguistiko kulturalak onartzearen eta errealitate linguistiko kultural horien egoera ezberdinak atzematearen artean bereizten ez duenean.
|
|
|
Hemendik abiatuz uler dezakegu, oraindik ere hobeto, hezterakoan zergatik ez diren nahikoa deskribapen sozio-kulturalak eta bestelakoak —nahiz eta horiek ezinbestekoak eta garrantzitsuak izan— edo, bestela esanda, zergatik hezkuntzak oinarrizko antropologia filosofiko baten
|
beharra
duen. Fullatek dioen bezala," zertarako hezi?
|
|
|
Azpimarra dezagun, puntu honekin bukatzeko, hezkuntzak sakon sakonean antropologia filosofikoaren
|
beharra
duela, baldin eta hezitzaileak egiaz gizabanakoaren humanizazio prozesuaren pizgarri —eta ez bakarrik lekuko— izan nahi badu. " Hezkuntzaren antropologia", bestela esanda, ezin daiteke" orientazio enpiriko hutseko" planteamendu batean geratu, alderantziz," antropologia pedagogikoak" —Dienelten hitzetan—" filosofikoki legitimatu behar du bere burua" 37 Kontua da, aipatu bezala, hezitzaileak gizakiaren osotasuna kontsideratu behar duela —berori den eta izan daitekeen horretan—; eta, horregatik, ezinbestekoa dirudi" antropologia erreala" eta" antropologia ideala" bezala ezagutzen direnen arteko loturak onartzea eta indartzea38 Hauxe da, orokorrean, antropologia filosofikoak —arrakasta gehiagorekin edo gutxiagorekin39— landu eta proposatu nahi izan duena, alegia, gizakiaren irudi organiko bat, zeinak giza ekintzaren ideia erregulatzaile bezala funtzionatuko duen.
|
|
|
Beti ere horren funtsezko arrazoia, Ferrerok azpimarratzen duen bezala, gizakiaren berezko izaera sozialean datza: " Gizakiak ezin du biologikoki bakarrik iraun, ezta gizabanako bezala bakarrik ere; gizakiak, gainera, gizarte baten barruan bizirik irauteko berezko
|
beharra
du" 45 Hain zuzen genetikoki erabat programatua ez dagoelako, gizakiak ezinbestean osatzen du bere burua beste giza kideekin batera, eta, zentzu honetan, mundu naturalarekiko independentzia hura mundu sozio-kulturalarekiko dependentzian bihurtzen da. Horregatik dio Sussmuthek:
|
|
|
Antropologiatik etikara igaro ondoren, orain, hezkuntzaren baitan aztertuko dugu auzi antropologiko etikoa, lehenik Herbarten" Pedagogia orokorra" 84 eta ondoren Lowischen" erantzukizunaren" araberako" Etika pedagogikoa" 85 hizpide izango ditugularik. Esan dezagun, abiatzeko, jada Herbartek —zientzia pedagogikoaren sortzaile bezala kontsideratu ohi denak—" pedagogiaren oinarrietako bat" bezala ulertzen duela" etika edo filosofia praktikoa", horrek hain zuzen" hezkuntzaren helburua zehazten" duelako86 Gizakia" hezigarria" eta" askea" da —hezkuntzaren
|
beharra
du eta borondatez zein inteligentziaz dihardu—, eta, horrexegatik, heztearen helburua bera ezin daiteke" morala" baino izan. Honela azaltzen digu Fermosok haren ideia hori:
|
|
2009
|
|
|
Historiaren ezaugarrietako bat hautaketa egiteko ezintasuna da: garrantziaren araberako hierarkiarik ezarri gabe dena ezagutzeko premia du; gorentasunaren araberako bereizketarik gabe dena ulertu beharra dauka; dena, desberdintasunik egin gabe, onartu
|
beharra
du. Ezerk ez dio ihes egin behar, baina ezta ezerk ere ez du baztertua izan behar.
|
|
|
Burokrazia estatuaren zentzu eta zerbitzuaren tolesturan estalita gordetzen da. Bere legitimitate kili koloak sekretuaren eta misterioaren
|
beharra
du. Izendaezina, aski da herri batzartuak haren aurrean ispilu bat jartzea eta haren harrizko irudi zulatuak hondoratuko dira.
|
|
|
estatistikaren populazioa, armada, publikoa. " Kalearekin bukatu
|
beharra
dugu!". Le Corbusier ek 1929an jaurti zuen arkitektura arloko kontra iraultzaren formulak," qualunquisme" 26 orokor batera eramaten du.
|
|
|
Horrela, bada, balioen, moralaren, aszetismoaren, ezagutzaren genealogia egitea ez da inoiz beraien" hastapenaren" bila abiatzea, historiaren gertaera guztiak atzemanezintzat hartuz eta baztertuz; aitzitik, genealogia egitea, hastapenetako patuetan eta xehetasunetan tematzea da; beren zikoizkeria barregarriari arreta arduratsua eskaintzea; mozorro gabeturik bestearen aurpegia hartuz nola agertzen diren ikusteko prestatzea; haien bila, diren lekura —" estolderiak arakatuz" —, joateko ahalkerik ez edukitzea; inoiz ezein egiak babesa eman ez dien labirintotik irten daitezen denbora ematea. Genealogistak hastapeneko kimera baztertu ahal izateko historiaren
|
beharra
du, pixka bat filosofo on batek arimaren itzala konjuratzeko medikuaren beharra duen bezala. Hastapen, atabismo eta jaraunspenen berri ematen diguten historiaren gertaerak, astinaldiak, ezusteak, garaipen zalantzatsuak, gaizki hausnartutako porrotak arakatzen eta ezagutzen jakin behar da; gorputzaren gaixotasunak, ahuldade eta energia egoerak, pitzadurak eta erresistentziak diagnostikatzen jakin behar den bezala diskurtso filosofikoa zer den epaitu ahal izateko.
|
|
|
Horrela, bada, balioen, moralaren, aszetismoaren, ezagutzaren genealogia egitea ez da inoiz beraien" hastapenaren" bila abiatzea, historiaren gertaera guztiak atzemanezintzat hartuz eta baztertuz; aitzitik, genealogia egitea, hastapenetako patuetan eta xehetasunetan tematzea da; beren zikoizkeria barregarriari arreta arduratsua eskaintzea; mozorro gabeturik bestearen aurpegia hartuz nola agertzen diren ikusteko prestatzea; haien bila, diren lekura —" estolderiak arakatuz" —, joateko ahalkerik ez edukitzea; inoiz ezein egiak babesa eman ez dien labirintotik irten daitezen denbora ematea. Genealogistak hastapeneko kimera baztertu ahal izateko historiaren beharra du, pixka bat filosofo on batek arimaren itzala konjuratzeko medikuaren
|
beharra
duen bezala. Hastapen, atabismo eta jaraunspenen berri ematen diguten historiaren gertaerak, astinaldiak, ezusteak, garaipen zalantzatsuak, gaizki hausnartutako porrotak arakatzen eta ezagutzen jakin behar da; gorputzaren gaixotasunak, ahuldade eta energia egoerak, pitzadurak eta erresistentziak diagnostikatzen jakin behar den bezala diskurtso filosofikoa zer den epaitu ahal izateko.
|
|
|
Beraz, bera baino perfektuagoa den zerbaitek edo norbaitek jarri du ideia hori bere baitan. Are gehiago, niaren mugatutasunak ere mugagabea den zerbaiten
|
beharra
du. Mugatua den edozerk mugak jarri dizkion norbait behar baitu.
|
|
2010
|
|
|
Hizkuntza teoriak berezko
|
beharra
du, sistema linguistikoaz gain, hizkuntzaren atzean dauden gizakia eta gizartea —bai eta hizkuntzaren bidez garatutako giza ezagutzen multzo guztia ere— barne hartzeko13.
|
|
2011
|
|
|
Ikusmen Logosaren begirada zuzenak bizi esperientzia hartzen du oinarritzat, eta orobat harekin batera datozen mugak. Gizakiaren begirada zuzenak, hala ere, hautemate hedatuaren
|
beharra
du.
|
|
|
Kantek ironizatzen zuen gisan, metafisikak mende eta mendetan zientzia guztien erreginak bezala agindu du," nagusigo despotikoz" agindu ere (KrV A VIII IX), metafisikatik fisikara eta moralera —Descartesen zuhaitzean hala zegoen diseinatua— dena menperatuz. Metafisikak, a) mundua izan esentzialki zer den eta zer izan
|
beharra
duen, ebatzi ahal uste zuen, eta b) egin ere, a priori egin," arrazoimen huts eta espekulatiboak" soil soil bidaturik, esperientziaren arretarik gabe. Metafisikaren gorabeherak Kantez gero ez daukagu hemen zer gogoratu.
|
|
|
Farias, 128 eta hurr.). Estatu berriaren fundatzaile politikoa Hitler zela, ezbaigabe dago. Fundatzaile pentsatzailea, Heideggerrek ezin du onartu, onartzaileak asko baziren ere nazien artean, Nietzsche izatea, metafisikaren eta modernitatearen gailur gailurra baita hori bere ustean, ez gaindipena; nazional-sozialismoak erradikalkien arbuiatu
|
beharra
zuenaren gailurra hortaz. (" Nietzsche eta Holderlin — erroitz batek banatzen ditu biak", in GA 52:
|
|
2012
|
|
|
Badiouk berak artikuluaren hasieran onartzen duen moduan, eraketa horren momenturik delikatuena, egia politikoen zein beste edozein egien arabera edo horiei dagokienean, Ideia bat zer den esan beharreko unea da. Nolanahi ere, Badiouk argi uzten du lehen unetik" komunismoaren Ideiak" hiru ezaugarri eratzaileren
|
beharra
duela: hurrenez hurren, ezaugarri politikoa, ezaugarri historikoa eta ezaugarri subjektiboa.
|
|
|
Badiouk Benetako Gertaera Izatearen ordenaren salbuespen bailitzan kokatzen duenean (dauden gauza bakarrak gorputzak eta hizkuntzak baitira, egiekin batera), materialista den heinean, berak guztiz onartzen du Gertaera" Izatearen hedadura" baino ez dela, bere ondorioen osotasunean soilik existitzen dela, Izatearen ordenako bere inskripzioetan soilik ageri dela, gaineratzen du berak. Gertaeraren existentzia modua kontzeptualizatu ahal izateko, (ez) Izatearen ontologia birtual bat, bere ondorioetan soilik ageri den, edo baita, bere ondorio propioen atzeraeraginezko indarren bidez sortua den X birtual baten
|
beharra
dugu.
|
|
2013
|
|
|
Gizakia da biologikoki abere bat Naturaren ordenatik hautsia bezala: galduta dagoena, bere habitat jakina ez daukana, instintoek esaten ez diotena zer egin," libre" dena, biologikoki espirituala hortaz; babesik gabe sortu dena, bere existentzia osoa berak asmatu
|
beharra
duena eta existentzia hori asmatzen bizi guztia eman duena. Askatasunak esan nahi du, gizakia ez dena gehiago dela, dena baino (gehiago dela proiektu bat, asmoak, eta identitatea osatzen duen iragan bat, memoria:
|
|
2016
|
|
|
Interesgarria da ibai bazter nahaspilatu bat ikustea, mota askotako landare ugariz jantzia, hegaztiak zuhaisketan kantari, askotariko intsektuak hegaka hara eta hona eta harrak lur heze artean narras, eta pentsatzea hain egikera landuko forma horiek, bata bestetik hain ezberdinak eta hain era konplexuan bata bestearen
|
beharra
dutenak, geure inguruan lanean diharduten legeek sortuak direla. Legeok, adiera zabalenean harturik, honako hauexek dira:
|
|
|
Har dezagun animalia diferenteak ehizatzen dituen otso baten kasua, batzuk maltzurtasunez, beste batzuk indarrez, eta beste batzuk bizkortasunez baliaturik harrapatuz; eta demagun ehizirik lasterrena, oreina adibidez, otsoak jateko premiarik biziena duen urtaroan herrialdean izaniko aldaketaren batengatik, asko ugaldu dela, edo beste animalia bat urritu egin dela. Inguruabar hauetan, otsorik bizkorren eta argalenek izanen lituzkete bizirauteko eta horrela kontserbatu edo hautetsiak izateko aukerarik onenak, beti ere, urtaro honetan edo beste batean beste animalia batzuk harrapatu
|
beharra
dutenean, beren ehiziak menderatzeko indarra daukatela jorik. Ezin dezaket arrazoirik aurkitu emaitza hauxe izanen litzatekeela zalantzatan jartzeko, ez gehiagorik behintzat gizakiak bere xarlangoen bizkortasuna hautespen arretatsu eta metodikoaren bidez hobetu ahal duela, edo edozein gizakumek, arraza aldarazteko inolako asmorik gabe, txakurrik onenak gordetzen saiatzetik datorren hautespen oharkabearen bidez, gauza bera egin dezakeela zalantzatan jartzeko baino.
|
|
2021
|
|
|
Bi sexuek elkarren
|
beharra
dute, baina behar horrek sekula ez die ekarri erreziprozitaterik; emakumeek inoiz ez dute kastarik eratu, hots, gizonen kastarekin berdinetik berdinera trukeak eta kontratuak egingo litezkeen kastarik. (II:
|
|
2022
|
|
|
Haizea ibili egiten da eta arazoak aldatu. Kontua da, emakumeok filosofia egin nahi eta ahal izan dezagun, filosofiak berak aldatu
|
beharra
duela. Horixe da, oraindik ez oso modu hautemangarrian, gertatzen hasi dena.
|
|
|
Eta hala egiten du, hain justu, fidatzen delako zelatatua, konputatua, kontrolatua izan ezin duen eta jarraitua bakarrik izan daitekeen horretan. Pentsamenduaren kontzepzio terapeutiko batetik harago, Nietzscheri jarraituz Foucaultek proposatzen zuenez, uste dut mundua birsortzeko gai den pentsamendua garatzeko
|
beharra
dugula. Filosofia amaitu gabea ahitutako planeta batean:
|
|
|
Munduen sortzaile izateko filosofiaren gaitasuna aipatzeak ez du esan nahi inongo indar arrotzek argitutako espirituaren esku geratzea, ezta arrazoimenak izate abstraktu gisa argitutakoaren esku ere. Beste edozein giza jarduerak bezala, filosofiak zenbait baldintza material eta historikoren
|
beharra
du, eta horiek erlazio instituzional, kultural, pertsonal eta politikoetan zehazten dira.
|
|
|
Lehenik eta behin, paper ak forma eta edukia banandu egiten ditu: nahiz eta, tamalez, gaizki ohitu garen egileak ikasten eduki ‘doktrinalak’ euren testuetako tramatik bakartuta, idazketa filosofikoan formak eta edukiak elkarren
|
beharra
dute eta bereizezinak dira. Disoziazio hori da, hain justu, filosofia diskurtso teoriko bihurtzen duena eta haragizko eta esperimentuzko izaera ukatzen diona.
|
|
|
Diogenesik gabeko Platon galbidea litzateke; Platonik gabeko Diogenes ahanzturan galduko zatekeen. Akademiak eta tinak elkarren
|
beharra
dute; ezinezkoa da beraien artean sintesirik egitea, gainditzea edo erdibiderik aurkitzea. Alde batetik, jakintzak behar du finkatzea, antolatzea eta ezagutzaren eremu batzuen eta besteen artean harremana sustatzea.
|