|
2000
|
|
|
Alabaina, Araban batez ere bertako bertsolariei zuzendutako txapelketa baten
|
beharra
ikusten zen. Honela, 1990ean, Prudentzio Deunako saria abiarazi zuten.
|
|
|
PPk bilatu duena hain zuzen ere, Ajuria Eneko Mahaira itzultzea. Hala ere, tokian tokiko gure karguek ezinbestean ituna hautsi
|
beharra
ikusten badute Atarrabian, Lekeition edota Durangon, kasu, alderdiak errespetatzen du.
|
|
|
Adostasunaren bidea posible ez bada, gure proposamenak egingo ditugu guk edo beste alderdi abertzale batzuekin batera eta horrek gatazka politikoa ekarriko balu, bada, guk horri ez diogu beldurrik. Baina Nafarroa eta Iparraldeko egoera zein den kontuan hartuta, espainolismoaren munduan egon daitekeen indar baten
|
beharra
ikusten dugu. Hori posible ez bada, gutxiengo eta gehiengoen jokora jo genuke eta horri ez diogu beldurrik.
|
|
|
Hirugarrenik, fatalismo ekonomikoarekin hautsi
|
beharra
ikusten du, globalizazioaren ezinbestekotasuna eta finantza merkatuen inperioa azpimarratzen duten diskurtso mediatiko politikoak suspertzeaz gainera, erraztasunak ematen dizkielako gobernu sozialdemokratei," sakonean gobernu kontserbatzaileen politiken alderdi funtsezkoenak iraunarazi edo bideratzeko politikak ezinbestekoak eta beste aukerarik ezean erabakitakoak direla defendatzeko".... Baita neoliberalismo trebearekin hausteko premia ere aldarrikatzen du, lanerako kontratu desorekatuen eskakizun ezin zorrotzagoak malgutasunaren itxurapean aurkezten saiatzen direlako (esaterako, laneko orduak murriztearen edo 35 orduko lanasteari buruzko legeen inguruko negoziaketak).
|
|
|
Lehenago Aldundiak bazuen programa bat, non idazleak eskoletara joaten ziren ikasleak liburuetara hurbildu asmoz. Aurten programa berritzeko
|
beharra
ikusi genuen. Helburua gaztea bera protagonista izatea da.
|
|
|
gero eta marjinatu gehiago dituen gizartea, hirugarren munduaren egoeraren okertzea ekarri duena, eta lehen munduaren barruan ere desorekak areagotu egingo dira. Honela, Ipar Amerikako eskuindarrek zerbait egiteko
|
beharra
ikusiko dute: hortaz, boterea bereganatzeko diktadura ezarri beharrean izango dira.
|
|
|
...imen publiko europarrari ere lehen Estatuena bakarrik zen ikus entzunezkoa gizarte balio batzuk bideratzeko funtzioa atxikitzen dizkiona; eta azkenik, gero eta indar handiagoarekin, ikuspegi ekonomiko industriala ere, zeinetik lehiakortasunean irabaztea, garapen teknologikoa sustatzea eta enplegua sortzea diren lehentasun larrienak, horretarako Europar mailako ikus entzunezko enpresa taldeak eratu
|
beharra
ikusten delarik.
|
|
|
Behin Euskal Gobernua abian jarrita eta Parisko Marceau Ibilbidearen Delegazioa izendatuz gero, Euzko Deya jaio zen. Une hartan, instituzio jaioberrien ekimenak zabaltzeko asmoz, prentsa organo baten
|
beharra
ikusten zen. Horrela onartzen zen lehenengo zenbakian, agur moduan argitara eman zen editorialean," Aqm estamos/ Nous voici":
|
|
2001
|
|
|
Europako Batasuna bera ere erretiroa atzeratzeko neurrien alde agertu da. Arrapalada bizian zahartzen ari den Europan pentsio sistema bideragarria izatea lortu nahi bada, erretirorako adina atzeratu
|
beharra
ikusten dute, pentsiodunen eta lanean ari direnen arteko desoreka hainbestekoa izan ez dadin. Horrela adierazten du Gizarte Babeserako Batzordearen txosten batek (batzorde horretan partaide diren herrialdeetako eta Europako Batzordeko adituek esku hartzen dute).
|
|
|
Unibertsitateko Euskal Irakasleen Elkartea (EIRE) 1999an sortu zen Euskararen Unibertsoaren mugimenduaren bidetik. Erreferente teorikoa hori izanik, EIRE sortzeko
|
beharra
ikusi zuten orduan zenbait irakaslek komunikazio tresna bat izateko eta bakoitzak bere unibertsitatean euskararen garapenaren alde lan egiteko. Euskararen garapen osoa eta eutsigarria dute helburutzat.
|
|
|
Bide horretatik, urtero unibertsitate bakoitzean euskarak duen egoera aztertzea izan dute lanetako bat. Baina etorkizunera begira gogoeta sakonagoaren
|
beharra
ikusi dute. Euskarazko unibertsitatea klaseak euskaraz ematera ez dela mugatu behar uste dute.
|
|
|
Ikerketa ekintzaren abiapuntuak, hau da, ideia orokorrak, bi baldintza betebeharko omen lituzke, taxuzko lana egin ahal izateko: alde batetik, erreferentziazko egoerak edo arazoak estu loturik egon behar du ekintzaren alorrarekin, eta, bestetik, egoera hori aldatu edo hobetzeko saiakeraren
|
beharra
ikusi behar da.
|
|
|
1990eko hamarkada hasieran, orain arte garatutako hizkuntz politika eta plangintzan hausnartzeko
|
beharra
ikusten da, ez bakarrik instituzio ofizialetatik, baitaerakunde sozialetatik ere.
|
|
2002
|
|
|
Erein argitaletxeak ere mende laurdena bete berri du iazko urte amaieran. 25 urte joan dira jada Julen Lizundia, Edorta Kortadi, Jexux Mari Mujika, Axentzio Ondartzabal, Xabier Lete, Anjel Lertxundi eta Jose Manuel Castells euskal literatura argitaratzeko
|
beharra
ikusita lanean hasi zirenetik. Duela hilabete batzuk egin ziren zilarrezko ezteien ospakizunak, baina urteurren honek emaitzak emango ditu gerora ere.
|
|
|
Ikas Bi elkarteko kideen esanetan, oso datu baikorra da hau, alabaina, Seaska, Euskal Haziak eta Ikas Bi elkarteen arteko elkarlana inoiz baino sendotasun gehiagoz finkatu
|
beharra
ikusten dute. Jakinik ere, elkarte honetako sektore batek Josiane Libier buru duena ez duela elkarlan hori begi onez ikusten.
|
|
|
Biltoki elkartea sortu da Iruñeako Txantrea auzoan. Bertan 2.000 euskaldun daude eta euskaraz aritzeko eta berau bultzatzeko ekimenen
|
beharra
ikusita, ekin dio bideari Biltokik. Ezkaba plazan dute egoitza eta dagoeneko egin dute lehen ekimena, asteartean euskara elkarteen eginkizunari buruzko mahai ingurua egin zuten.
|
|
|
Eta aldi berean, sozialisten
|
beharra
ikusten duzu...
|
|
|
Lehenik, mundu osoko Ximin komunitateen erroldeak osotu
|
beharra
ikusi zen, eta edozein estadistika aldikotu beharra.
|
|
|
FSC ezarpen ofizial edo arantzel eragozpena ez den arren, bezero eta kontsumitzaileek hala eskaturik (erosten dituzten artikuluak behar bezala kudeatutako basoetakoak izatea nahiago baitute), geroz eta enpresa eta herrialde gehiagok horrela jokatzea onartu
|
beharra
ikusten dute.
|
|
|
Bestalde, enpresarien antolaketari dagokionez, 70eko hamarkadaren bigarrenerdialdean, euskal enpresari batzuek frankismoak sortutako sindikatu bertikaletikkanpo bildu
|
beharra
ikusi zuten, klandestinitatetik irten berriak ziren sindikatuekinharreman eraginkorrak garatzeko. Hau nabarmenagoa izan zen 1976ko martxoaren3ko Gazteizko hilketen ondoren.
|
|
|
Zoritxarrez, egitasmo horiek, gehienetan, erdarazkoak dira. Euskarazko egitasmoen
|
beharra
ikusten da.
|
|
|
Hezkuntzaren etorkizunari buruz hainbat garapen nagusien beharra aurreikusten du Institute for Prospective Technological Studies (IPTS) delakoak. Lehendabizi, hezkuntza sistema tradizionala oso motela da aldaketen aurrean, eta horibizkortu
|
beharra
ikusten du. Halaber, premiazkoa ikusten du hezkuntzan egitenden inbertsioa gehitzea.
|
|
|
Schneuwly, Rosat, Pasquier eta Dolz ek (1993) ikasleen aniztasunari erantzuteko hiru mailatan dibertsifikatu
|
beharra
ikusten dute: 1) diskurtso generoakdibertsifikatu; 2) landuko diren gaitasun mailak dibertsifikatu (kontestualizazioa, planifikazioa eta testualizazioa) eta 3) jarduera didaktikoak dibertsifikatu (behaketa lanak, idazketa jarduerak, jarduera metalinguistikoak...) (ikus 5 eskema).
|
|
|
Mintza saioak dezente hobetu ziren, baina oraindik ere beste pauso batemateko
|
beharra
ikusten genuen probetxugarriagoak izateko.
|
|
|
Halaber, Irrati hedapenerako Zerbitzu Nazionala osatzeko
|
beharra
ikusita, estatu espainiarreko gobernuak dekretu bat argitaratu zuen 1929an, lehiaketa publikoa iragarriz. Lehenengo lehiaketa hori esleitu gabe geratu zen arren, gobernuak bigarren saio bat egin zuen hilabete batzuk beranduago.
|
|
|
1987an, legegile komunitarioak arazo horren berri eman zuen, eta mahastizaintza eta ardogintzaren sektoreko Europar Batasuneko berariazko araudi bat eman
|
beharra
ikusi zen. Bertan, kontzeptu berriak sartu ziren mota horretako produktuetarako.
|
|
|
Ondorio haren harridura agertu zuen Antoniak, eta Mentxuk argibideren bat emateko
|
beharra
ikusi zuen.
|
|
2003
|
|
|
Euskal Departamendua. Eragile eta kolektibo hauek guztiak ez dira nazionalistak baina hutsune instituzionala ikusita departamenduaren
|
beharra
ikusi dute, berezko instituzio baten beharra, eta horretan abertzaleek oso modu adimentsuan jokatu dute.
|
|
|
Alde horretatik, ez da nik esana, «Egunkaria» itxi eta batez ere «Egunero»n, ez «Egunero»n bakarrik, beste hedabide batzuetan ere, jendeak idatzi du horri buruz. «Egunero»n atera diren artikuluetan bat baino gehiago proiektu zabalago baten aldekoa izan da, hitzarmen estrategiko baten
|
beharra
ikusi dutenak ere izan dira, hala nola orobat indarrak batzea eskatu duten artikuluak ere bai. Orduan, zenbat eta indartsuagoa eta talde gehiago beregana biltzeko gaitasuna izan, orduan eta proiektu sendoagoa izango da.
|
|
|
Arazoaren gakoa zein den agertu nahi izan dugu hasiera beretik. Informazioa eskaini
|
beharra
ikusi dugu, aferaz informatzeko beharra dago. Prozedura bat dago indarrean eta horren gaineko segimendua eta informazioa zabaldu dugu hartara.
|
|
|
Prentsa Askatasunerako Ekimenak ekitaldi bat iragarri du uztailaren 19rako. Gizartearen babesa jasoko lukeen manifestazio baten
|
beharra
ikusten ote duzu?
|
|
|
Behobiak 21 kilometro ditu eta gainera bi aldapa!". Gauza bat da gizarteak kirola egitearen
|
beharra
ikustea, gero eta kirol gehiago egitea eta beste gauza bat da lehiaketaren alorrera igarotzea. Badirudi ez dakigula kirola egiten ez bada lehiaketa baterako prestatzeko.
|
|
|
Ordurako, 1947an, Britainia Handiak amore eman zuen, India eta Pakistan independenteak bilakatu ziren, besteak beste; eta, bestetik, Irlanda ere bai. De Gaullek Frantziaren gaurkotu
|
beharra
ikusi zuen, ordura arteko Inperioaren gaurkotzea, orduan Inperioa zen eta egun Komunitatea baita. 1946ko Konstituzioan autodeterminazio eskubidea onartu zen eta itsasoz bestaldean zeuden beste herrialdeei koloniak eskubide hori onartu zitzaien.
|
|
|
P. BIDART. Nik, berriz, errealitatera etortzearen
|
beharra
ikusten dut. Zein da errealitatea?
|
|
|
Guzti honengatik inplosioaren
|
beharra
ikusten dut euren burua ezker abertzale legitimo bakartzat dakusatenengan. Inplosio honek egungo egoeratik irtetea du helburu, zeren beren oinarriek argi dute etorkizuna ala baketsua izan dela ala ez dela etorkizunik egongo.
|
|
|
Egungo blokeo politikoa dela-eta ia ezinezkoa da alderdi politikoak mahai baten inguruan esertzea. Horiek horrela, bada, alderdi horien ideologiako jendea biltzen saiatu
|
beharra
ikusi dugu. Niri jarduteko modu hau oso egokia iruditu zait.
|
|
|
Iztuetak argi zekusalako euskaldunak Gipuzkoako biztanleriaren gehiengo handia zirela, Gipuzkoaren oinordeko legitimoak, eta beraz ez zela bidezkoa haiek baztertzea eta beren historia jakinarazi gabe edukitzea. Lehen esan dugunaren ildoan, Iztuetak herritar euskaldunei protagonismoa aitortzen zien, eta eskubidedun subjektu gisa beren historia ezagutarazi
|
beharra
zekusan. Propioki euskaldunentzako diskurtso historiko berezitu bat sortu barik, Probintziaren bizitza publikora, diskurtso historiko ofizialera inkorporatu nahi zituen herritarrak, baina herri hizkuntzan egindako narratiba baten bidez. Gainera Gipuzkoako biztanle hauen hizkuntza eta Probintziaren etorkizuna estuki loturik ikusten zituen:
|
|
|
Elhuyar bera 1981ean bilakatu zen kultura elkarte eta profesionalizatzea indartu zuen. AEK k, 1984an bertan, mintegi bat egin zuen Zestoan, erakundetze prozesuaren inguruan, «funtzionamendurako arau minimoen
|
beharra
ikusten da, erakunde bezala aurrera egiteko AEKren definizioa eta bere alternatibaren zehaztapena derrigorrezkoa jotzen delarik»112 Katalunian ere, Universitat Catalana d' Estiu ere marginalizazio bidean sartu zen, bai ikuspuntu akademikotik, bai politikotik, eta diru arazoak larritu egin ziren; 1985ean, ordea, Institut d' Estudis Catalans eko presidenteak 30 bat irakasle bildu zituen ... Horrela sortu zen UCEren Patronatua eta bertan integratu ziren Kataluniako kultura erakunde nagusiak eta hizkuntza katalaneko Unibertsitate guztietako errektoreak, nahiz eta ikastaroak Pradan egiten jarraitu zuten.
|
|
|
Koordinadoraren helburuak Euskal Herrirako kultura autonomia negoziatzea, Euskal Herriari alternatiba kultural taxuzko bat ematea eta erdal alternatibei aurka egitea izango ziren. Edozein kasutan, dei zabalago baten
|
beharra
ikusi zen, eta UEUko idazkariak hartu zuen bere gain deialdia egiteko ardura. Lehenengo asmoa Gabonetan egitekoa bazen ere, udara arte atzeratu zen.
|
|
|
Katalunia izan zen aitzindarietako bat, eta 1986an, araudi orokorretik kanpo, elikagai artisautza arautu zuen berariaz. Orduz geroztik, beste erkidego batzuk legeak egiteko
|
beharra
ikusi dute, ekoizpen sektorearen bilakaera ekonomiko eta teknologiko azkarrak mehatxatutako sektore bat babesteko. Arrazoiak ez dira falta:
|
|
|
Maribi Ugarteburuk(" Konpromiso garaia, ekimen garaia") egitura politikoak sendotzeko
|
beharra
ikusten du, eta honela adierazten du:
|
|
2004
|
|
|
Gatazkaren arazoari heldu aurretik, euskal nazioaren ezagutu
|
beharra
ikusten dute sektore horiek.
|
|
|
Hasteko Euskal Herriak Estatuarekiko harremanetan bere burua argitu
|
beharra
ikusten dugu. Eta hori Euskal Legebiltzarrean abiatu den prozesuaren bidez egin nahi dugu.
|
|
|
Pertsona horiek Euskal Herriaren edertasunaz eta bere txikian handitasunaz ohartu ziren. Eta hori herriaren buruan txertatu
|
beharra
ikusten dut.
|
|
|
Dudarik ez, euskara batua beste euskaldun guztiena bezala gurea ere bada, eta gizarte maila nagusietan eredu maila hori bultzatu behar dela nahi eta nahi ez. Orain, guk, hala ere, gureari estatus bat onartzeko
|
beharra
ikusten dugu, zuberotarrek ikus dezaketen bezala. (...) Bizkaiera eta batua elkarren osagarri legez ikusten ditut, eta norberaren euskalkia lantzen duenak euskara batuari mesede handia egin liezaioke?. 584
|
|
|
salbuespen batzuk Jabetza Horizontalari buruzko Legearen artikulu hori azalpen honekin osatzen da: “Higiezinaren gainerakoan (jabeak) ezin izango du aldaketarik egin, eta premiazko konponketen
|
beharra
ikusten badu, berehala jakinarazi dio administratzaileari”. Jurisprudentziak baliogabe uzten ditu legearen aurkako estatutuak Hala ere, badira jabeei legeak eskatzen duen baimenik gabe obrak egiteko baimena ematen dieten estatutuak edo auzo komunitateak osatzen dituzten tituluak.
|
|
|
Arrasateko udaleko gizarte sailean, guraso bakarrei laguntzeko
|
beharra
ikusi zuten eta esperientzia berria abian jartzeko erabakia hartu zuten.
|
|
|
Udal pilotalekua berritzeko dagoen
|
beharra
ikusita, proiektua prestatzeko eskaria egin nahi du Udalak. Proiektua egin nahi duten hautagaiek eman dute izena eta azaroaren hasieran egokiena aukeratu ostean, honek urtarrilerako gertu izan du.
|
|
|
Pluralismoa eta globalizazioa bezalako kontzeptuak askok hitzetik hortzera darabiltzate, baina funtsean besteeiezartzeko batez ere. Ez herri, ez hizkuntza, ez pertsona... hori guztia irentsi
|
beharra
ikusten dut zalaparta horrenguztiaren atzean, eta nik, egia esan, beste zerbait dut maiteago, elkarrizketan zehar azaltzen saiatu naizen bezala.°
|
|
|
Bere garaiko matematikaz hausnarketa egitean nahasia eta baliagarritasun gutxikoa irudituko zaio, irudien eta kopuru zehatzen menpekoa delako eta, nagusiki, ez dagoelako oinarri unibertsalik bere baitan, ez duelako behar den moduan betetzen arrazoimen unibertsalaren eskakizuna. Edozein modutan, pisuzkoak diren arren, ez ditu argudiook nahikotzat joko matematikaren indarra auzitan jartzeko bidean, eta urrats bat gehiago eman
|
beharra
ikusiko du. Ez dugu ahaztu behar matematiketan bilatu nahi duela berak eredua, naturaren ulerkuntzarako ez ezik bere filosofiarako ere, eta ez da nahikoa esatea bera erabilgarritasun gutxikoa dela, edo irudiez baliatzen dela, baliogabetzat jo ahal izateko.
|
|
|
Eta horrek ekarriko zuen denborarekin jesuitak eurak protagonismo nabarmena hartuz joango zirela Galileoren aurkako jazarpenean. Nabarmen daiteke, beraz, zientziei buruzko irakaskuntza nahikoa eguneratua zen arren, filosofian eskola zaharraren zordun izango zirela Descartes gazteak jasoko zituen ikasketak; eta honek eramango zuen, hutsune horretaz jabeturik, zientziari oinarri filosofiko berriak emateko
|
beharra
ikustera, irakasten zioten filosofia zaharrak ez ziolako balioko bere inguruan loratzen ikusten zituen ezagutza berriak oinarritzeko.
|
|
2005
|
|
|
Aipatu puntuak dira proiektuaren aldaketa garrantzitsuenak eta bananduen elkarteen eskari nagusiak, baina dibortzioaren legea hobetzeko oraindik neurri gehiagoren
|
beharra
ikusten dute. Hala, familia epaitegiak sortzea, epaileak prestatzea eta espezializatzea, talde psikosozialak eta familien topaketarako zentroak eratzea, dibortziatuta daudenei etxebizitzak alokairuan lortzeko aukera erraztea eta batez ere epaitegietan gatazka saihesteko aurretik bikotea bitartekaritza familiarrera bidaltzea eskatu dute, besteak beste.
|
|
|
Nik dudan futbolaren ideia bururaino eramateko klub handi bat hartzeko
|
beharra
ikusten dut. Klub bat hartu eta han bildu akademiako filosofia duten jokalari onenak.
|
|
|
Praga eta Mosku. Garai bateko Europa ekialdeko herrialdeek behar handiak dituzte munduko" orden berrian" zein den bete behar duten rola jakiteko eta Europa erdialdean dagoen Praga hiriak turismo kulturalaren aldeko apustu gogorra egin du, ikuskizun handi baten
|
beharra
ikusi duen era berean.
|
|
|
Mitxelena 1963: 48) mai legu edo eratorri/ konposatua baino ezin izan; bigarren honetarako euskal erro oinarrizkoagorik eta atzizkirik aurkitu ezinik edo, mailegutzat jo
|
beharra
ikusten zuen.Geroztik mailegu izaera hori are seguruagotzat jo genezake: baldin etaLakarra 1995 en erakutsi zen legea, morfema barneko >: ·>: ·TVTV ezintasuna, 17 Hobeto esan, metatesi bikoitza, kalitatearena ere (fortis < > lenis) hor baita Mitxelenak ikusi bezala; ez dakit hau (d. laño< llano ere) bcste inon aztertu den, baina baluke intere sik morfema egitura mailako erregelei dagokienez.' 7h Orobat goiko! eiho eta bentana rekin:
|
|
|
1997an 17 Ekimen Nazionalek FLO International erakunde orokor koordinatzailea sortu zuten. Une horretatik aurrera, logotipo komun bat garatzeko
|
beharra
ikusten da, bi arrazoirengatik batez ere: kontsumitzaileenganako argitasuna handitzeko eta mugen bidezko merkataritza errazteko.
|
|
|
Ekonomia baliabide eskasiaren arazo handia arintzeko moduaz eta gizarteko norbanakoek bere beharrak ase ahal izan ditzaten produkzioa banatzeaz arduratzen den zientzia bada, nola azal liteke, orduan, mundu ekonomiari buruz egiten den balorazio positiboa, eskuartean ditugun joerak eta ingurumenari zein pobreziari buruzko datuak ikusirik? Ekonomialariek hedapen prozesuan diren moneta adierazleak ikusten dituzte, baina ekologoek, biologoek, soziologoek, psikologoek eta giza garapen iraunkorraren arloko aditu guztiek ekonomia berregituratzeko
|
beharra
ikusten dute, zeren eta egungo teoria ekonomikoak ezin baitu errealitatea modu egokian azaldu.
|
|
|
Azken aldi honetan bi datu aipa ditzakegu publikotasunari dagokionez: emakume idazleen lana ‘gehiago’ ikusi ahal izan dugu, parekidetasun eta aukera berdintasunerako politikaren ondorioz egin den diskriminazio positiboa gogoan hartuta kuota edo kupoa betetzeko
|
beharra
ikusi dutelako leku desberdinetan. Literaturaren sisteman ‘literatura femeninoaren’ etiketa asmatu zuten denak zaku berean sartzeko, eta lehenago aipatutako ustezkobooma rekin bizi izan dugu29.
|
|
|
Humboldtek" giza-formazioa" aztertzen duenean, beraz," hizkuntza" kontuan hartzeko
|
beharra
ikusten du eta, egiaz, bai gizakiaren handitze kognitibo intelektuala bai hobetze etiko morala planteatzerakoan. Honi buruzko ideia esanguratsuenak bilduko ditugu jarraian eta, hasteko, garrantzitsua da berriz ere azpimarratzea formazio prozesu horretan handitze eta hobetze horiek elkarren osagarri direla, alegia, batek ezin duela bestea ordezkatu eta honek ere ezin duela haren lana egin.
|
|
|
Haren" mundu ikuskera linguistikoaren" 184 ideia, azken batean, abiapuntu bat da diziplina horientzat guztientzat ze, egiaz, berau hizkuntz erlatibitatearen printzipioaren185 lehen formulazio sistematikotzat har daiteke186 Humboldt, azken batean, pertsonalitate bat da hizkuntzalaritzan; zentzu honetan, E. Coseriuk" linguistika orokorraren sortzaile" bezala kontsideratzen du eta H. Gipper ek, gainera," ikerketa linguistiko modernoari bide berriak adierazi zizkion hura" bezala187 Hizkuntz kontzepzioari emandako" biraketa kopernikar" haren ondorioak, bigarrenik, antzeman daitezke ere hizkuntzaren filosofian eta pentsamendu hermeneutikoan: M. Heideggerrek, adibidez, Kawi hizkuntzari buruzko haren" Sarrera"() goraipatzen du eta baita bere hizkuntz estudio propioen abiapuntu bezala hartzen188 Antzeko zerbait gertatzen da H. G. Gadamerrekin ere, zeinek hizkuntzaren naturaltasuna —hark bezala— hizkuntzen aniztasunaren perspektibatik behatzeko
|
beharra
ikusten duen189 Gure autorearen hizkuntz ideiek, bestela, badute ere jarraipenik K. O. Apel eta J. Habermas filosofoen planteamendu komunikatiboetan190 Bestela, zuzen zuzenean ez bada ere, aurkitu daitezke baita ere antzeko ideiak pragmatika linguistikoaren eta filosofia analitikoaren barruan (L. Wittgenstein II, J. L. Austin, J. R.
|
|
|
Alde batetik I. Kant zaharraren pentsamendua dugu, zeinek, bere filosofia transzendentalari jarraituz, antropologia zientzia huts baten moduan ulertzen duen, alegia, gizakia perspektiba orokor eta arauemaile batetik ezagutu nahi duen jarduera baten moduan. Planteamendu honek errealitatetik gehiegi urruntzeko dakarren arriskuaz kontziente izanik, beste aldetik, J. G. Herder gazteak gizakiaren kontsiderazio indibidualizatzaile baten
|
beharra
ikusten du eta, honekin, baita antropologia gizakiaren izaera" historikoan" oinarritzekoa ere. Hemendik aurrera geroz eta gehiago izango dira gizabanakoaren zirkunstantzia espazio tenporalak kontuan hartuko dituzten autoreak:
|
|
2006
|
|
|
Oso polita da justiziarekiko aldarrikapen hori, baina kontua da justiziaren ideal handi horiek mundu honetan ez direla kunplitzen, eta, alboan miseria eta
|
beharra
ikusten duzunean, errukia oso garrantzitsua dela. Errukia:
|
|
|
Tratamendu konbinatuek epe luzeko emaitza onik ez dutela ekarri ikusita, tratamendu intentsiboago baten
|
beharra
ikusi zuten terapeutek. Programa konbinatuekemaitza onik ez izatea, lagunekiko harremanak hobetzen ez dituztelako dela hipotetizatu zuten.
|
|
|
«Ezagunak genituen hiruzpalau gazte guregana etorri ziren, eta ideia ez zitzaigun batere zozoa iruditu. Bilkuren egiten hasi ginen eta laster egoitza baten
|
beharra
ikusi ginuen».orrelakoetan maiz gertatzen den bezala, teilatu bat izateko, herriko etxearengana jo zuten. Lortu zuten egoitzak itxura txarra bazuen ere, oso ongi kokatua zen, herriko plazan.
|
|
|
Gaztetxearen sozializazioa betidanik gaztetxeko kideen xedea izan da eta azken aldian jendarte osoaren babesa lortzeko ahalegin nabarmenak egin dituzte gazteek eta herritarrek orokorrean, herri bakoitzean gaztetxearen
|
beharra
ikustea garrantzitsua baita. Horren saiakeran, orain dela gutxi Euskal Herri osoan zehar, Gaztetxe Martxa burutu zen.
|
|
|
Testuinguru honetan, gaurkotasunezko diagnostikoaren
|
beharra
ikusi zen, baina ez soilik datuak eguneratzeko, baizik eta ikuspegi osatuago batetik (liburutegien erabilera, IKTen —Informazio eta Komunikazio Teknologiak— eta informazio iturri digitalen presentzia) errealitatea arakatzeko.
|
|
|
Zeusek berak eztabaida bultzatzen du Biltzarrean, arrazoiak eta argudioak eskatzen ditu denen aurrean —ia modu klasikoan— Jainko andereek Troiako gerrari buruz egiten duten lehen Biltzarrean, esaterako, erabaki adostua hartu
|
beharra
ikusten du Zeusek eta jainkozko guztien aldekotasuna eskatzen du, bateko zein besteko iritzia onar dadin:
|
|
|
Hektorrek Polidamanteren proposamen zinez zuzena errefusatu duenean —Akiles oldartuari aurre egiteko Ilios hiribilduan babestu
|
beharra
ikusi du—, troiarrak, zuhurtasuna galdurik, Hektorren alde agertu dira Biltzarrean, hain zuzen Atenak indargabetu dielako epai egokiak hartzeko ahalmena:
|
|
2007
|
|
|
Orain artekoa jarduera oso teknikoa izan da. Aurrerantzean torturatuek fronte sozialean biltzearen eta inplikatzearen
|
beharra
ikusi dute. Torturatuek euren existentzia ikusarazi behar dute, une politiko honetan «hemen gaude» esan behar dute euren sufrimendua ahaztu ez dadin eta torturatuak izanaren errekonozimendua lortzeko.
|
|
|
Azken hilabetetan torturaren aurkako borroka birkokatu
|
beharra
ikusi dugu. Tortura kasu zehatzak eta une zehatzetan jasan dituztenez arduratu gara orain arte, torturatua bere egoera sala zezan lagundu dugu.
|
|
|
Urte gutxi barne, iniziatiba horiek guztiak koordinatzen hasi ziren. Arloaren diagnosia eta beharrak egin ondoren taldeetako irakasleek eta animatzaileek urrats kualitatiboaren
|
beharra
ikusi zuten, beren lana emankorrago izateko. Hegoaldean sortu berri zen AEK federazioarekin naturalki harremanetan sartu ziren eta 1980ko azaroan Iparraldean ere egitura xutik ezartzea erabaki zuten.
|
|
|
Beraz, kasuz kasu aztertu beharrean (posiblea izanen litzateke 13 udalerri ez baitira), udalerri horiek ahal den multzorik naturalenetan multzokatu
|
beharra
ikusi dut. Hala eginda, zoriak dakarrena zoriak daramanak berdinduko baitu eta, bertzalde, datuak oro har emanda, neurketek puntualtasunaz gain erakusten duten joera atzemanen baitugu.
|
|
|
Azken urteotan hizkuntzen beharraren pertzepzioa aldatu da. Elebitasuna eskas geratu da eta bertze hezkuntza eredu eleanitzetara jo
|
beharra
ikusten dugu. Nafarroako Administrazioak hori probestu du euskararen kaltetan.
|
|
|
eintziñan>ein ziñan. Banatzean letraren bat osotu
|
beharra
ikusi orduan, honetara jarri dugu: einuan>ei [n] nuan, a [r] i, zu [r] e, ald [e] eingo, ta [a] ma, deseatzen [di] zuet.
|
|
|
Izatez, xedapenak asmo hori du, Espainian kokatutako ondasun higiezinak txandaka aprobetxatzeko eskubideak izanez gero, eta saihestu egin da kontratua alderdiek itundutako jurisdikzioaren menpe jartzeko aukera. Azken finean, lege maulak saihestu nahi dira, «nalakoak gertatzen dira, batez ere, espazio erkide baten barruko estatu batzuetan Europar Batasuneko zuzentaraua jasotzen ez denean, horretarako
|
beharra
ikusi ez delako, lurralde horietan eskubide mota hori ez baita merkaturagokienez; izan ere, saihestu nahi da estu. Europar Batasunak bide bera hartu nahi du kontsumitzaileak babesteko, Europar Batasuneko zuzentarauei datatu batzuetan zuzentarauon jasotze eza gainerakoek emandako arauak ez aplikatzeko baliabide izatea.
|
|
|
Euskal Akademia eratzeko lehenengo proiektuak aurkeztu zituzten euskaltzale batzuek, euskararen ortogra, a, nkatzeko
|
beharra
ikusi baitzuten: 1886an Aristide de Artiñanok (Proyecto> Academia> Bascongada) aurkeztu zuen, 1896an Sabino Aranak (Lecciones> de> rtografía> del> euskera> izkaino), 1896an ere Resurrección Mª de Azkuek (Proyecto> de> rtografía, > ometido> la> censura> de> los> que> se> dedican> a> cultivar> el> euskera) eta 1897an Cosme de Churrucak274.
|
|
|
Berdin laneko segurtasunaren esparruan. Hor pausoak ematenari dira, eta enpresek, faktore ezberdin askorengatik, kultura eta globalizazioatartean, inguruari begiratzeko
|
beharra
ikusi dute.
|
|
|
Ondoren azaldu zen testu argudiatuaren oinarrizko egitura. Argudio publikoa eraikitzeko unean argudioaren mugak zein diren eta hitzarmenaren
|
beharra
ikusiak ditugu; baita norberaren argudioari eusteko modu batzuk ere. Eta, nola ez, etikaren beharra kazetariaren diskurtsoan.
|
|
|
Euskal Herrira etorri eta Euskal Hizkuntza ikasten hasterakoan ordea Humboldt-ek garbi ikusiko du, literaturaz aparte, posible eta beharrezkoa dela hizkuntza berez den horretan ikertzea. Hots, idazleek hizkuntza batekin edo batetaz egiten dutena bigarren maila batetan utziz Humboldt-ek orain hizkuntza bakoitzak herri bakoitzean duen garapen «naturalaz» arduratzearen
|
beharra
ikusiko du. Honen ondorioz Humbold ek Euskara eta beste hizkuntzak sakoneko estrukturan aztertu nahi izango ditu, susmatzen baitu hizkuntzaren egiturak eragin haundia eduki dezakeela gizabanako zein gizataldeetan157.
|
|
|
Dena beltz ikusten nuen. Bezperan egindako planak atzera botatzeko
|
beharra
ikusten nuen. Aurreko eguneko ilusioa desilusioa bilakatu zitzaidan.
|
|
|
Zerbaiten seinale bada hori: Nafarroan bezala, eta alderdietako goi organoen iritziaren kontra, aldaketaren
|
beharra
ikusi dute Azpeitiko bederatzi zinegotzi horiek, eta botoak batu egin dituzte, modu erabat demokratikoan. Gainera, Azpeitian aldaketa nahi hori aspalditik sumatzen zen (gogoratu 1995eko saio hura, gogoratu 1999an EH EAJrengandik 200 boto eskasera geratu zela, gogoratu herri mugimenduak azken urteotan EAJrekin izan dituen arazoak...).
|
|
|
Sailen arteko Batzordearen lehen bileran, azaroaren 27an, balizko marea beltza euskal kostaldera hurbiltzekotan Eusko Jaurlaritzak eskura zein baliabide zituen ezagutzeko Batzorde Tekniko bat osatzea erabaki zen. Horrez gain lantalde bi osatzearen
|
beharra
ikusi zen: bata fuelaren bilketa, garbiketa lanak eta larrialdi plana jorratuko zituena, Herrizaingo Sailaren menpe; eta bestea eragile ezberdinek osaturiko aholku mahaia, ‘Batzorde zientifiko tekniko’ izendatu zena.
|
|
|
Lehen saio batean Antenorrek egin zituen tiranizida bien estatuak, baina, pertsiarrek 480an lapurtu zituztenez, Atenasko herritarrek horiek berritzeko
|
beharra
ikusi zuten341: Kritiok eta Nesiotesek —477 urtean— egin bide zituzten ezagunak zaizkigun tiranizida bien irudiak.
|
|
|
Ideia horri jarraituz zera dio Tusonek: " Inork ezin izango du inoiz benetako arrazoi nahikoa eduki bere parekoak zapaltzeko, ez eta gizakien obra den guztia —bereziki euren kulturak eta hizkuntzak— zapaltzeko" 192 Ez da harritzekoa, beraz, askok —Durantik bezala—" inperialismo kulturala geldiarazteko eta hizkuntza historiko naturalak babesteko" 193 deia luzatzearen
|
beharra
ikustea. Hemendik uler daiteke ere, gurera etorriz, hizpide dugun hizkuntz pedagogiaren erantzukizun etikoa, zeinaren arabera gizakiaren humanizazioaren aldeko jarduerak, beti, gizabanako eta gizatalde bakoitzaren errealitate linguistiko kulturalari so egin behar dion.
|
|
|
Horregatik esan dezakegu Bollnowen hizkuntzarekiko interes pedagogikoa ez dela didaktika linguistikoaren mailakoa, baizik eta bere egitasmoa hizkuntzak berak gizakiaren izaera osoan eta, bereziki, gizakiaren garapen integralean betetzen duen papera aztertzea dela. Kontua da, beraz, autore horrek filosofia, pedagogia, antropologia eta hizkuntza elkarreraginean kontsideratzen dituela edo, zehatzago esanda, hizkuntzaren antropologia filosofikotik hizkuntzaren antropologia pedagogikora igarotzeko
|
beharra
ikusten duela.
|
|
|
Ohar soziologiko horri esker, eta hezkuntzaren antropologiara itzuliz, errazago uler daiteke zergatik Ferrerok gizakiaren izaera soziala" bi modutara ulertzeko"
|
beharra
ikusten duen: " Gizabanako batek —gizataldearen barruan— duen subsistentzia bezala, eta gizatalde batek —beste gizataldeen aurrean— duen subsistentzia bezala" 64 Gizakiaren oinarrizko" subsistentzia soziala", bestela esanda, ez da bakarrik gizataldearen" barrualdera" gertatzen (gizarte bereko pertsona ezberdinen artean), baizik eta baita gizataldearen" kanpoaldera" ere (gizarte oso eta ezberdinen artean).
|
|
2008
|
|
|
Dinamikan hasiz gero, nahastu egiten dira motibazioak.Zein da ikasleen profila. Gehienak %70 eta %80 bitartean emakumezkoak dira. Irakaskuntzan eta osakidetzan gero eta emakume gehiago dago, beraz lanerako titulu baten
|
beharra
ikusten dute. Iruditzen zait ere, emakumea bere prestakuntzan askoz ere gehiago ari dela kezkatzen.
|
|
|
Euskararen erabilera ez da, hala ere, Bidegainen kezka bakarra. Nolako euskara erabiltzen den ere aztertu
|
beharra
ikusten du. Izan ere, Iparraldeko gazteek euskara batutik gauza asko hartzen dutela esan du.
|
|
|
Laborantza Ganbara blokeatuta dago eta benetan sentitzen dut. Krispazioa uxatu eta elkarrizketa gehiago landu
|
beharra
ikusten dut laborarien ordezkariekin, ELBrekin bestek beste.
|
|
|
3 Kalitatezko literaturaren eta kontsumoko literaturaren arteko marra sendo bat markatzeko
|
beharra
ikusten da (bildumen edo bestelakoen bitartez), irakurlea nahastuta baitabil.
|
|
|
Hola, herri ondarearen oinordeko gisa Azkuek bere burua zilegiztatua ikusten zuen ondarean eskua sartzeko, eta aldaketak egiten bazituen ondare horri biziraupena bermatzeko ezinbesteko zeritzolako egiten zuen. Horregatik, batetik, herria bazen bere erreferentzia eta jakintza iturria, bestetik herri horren lekukotza maiz kontraesankorra gertatzen zenez, Azkuek hura interpretatu eta arautu
|
beharra
ikusten zuen, batzutan interpretazio zeregin hori berak pertsonalki burutuz eta bestetan horretarako erakunde akademikoak baliatuz. Zentzu horretan arautzeko eta akademizatzeko joera, Azkuek herrikoi zeritzona sistematizatzeko egiten zuen.
|
|
|
Horregatik, Sabinok eta bere jarraitzaileek amaitu gabe utzitako normatibizazio lana bukatzeko, eta akaso baita ahal bazen hizkuntza eredu berria jeltzale ez ziren sektoreei hedatzeko ere, Eleizaldek Akademiaren
|
beharra
zekusan. Eleizalderekin bat zetozen beste jeltzale nabarmen batzuk, hala nola aurreko atalean aipatu den. Mortoa?, edo orain bertan ikusiko diren. Iketz?
|
|
|
Ikuspuntu horren arabera, oso bakanak izango ziren estatuen arteko gatazkak, eta nahikoa izango litzateke arbitraje sistema bat haiek konpontzeko. Baina, XIX. mendeak aurrera egin ahala, argi ikusi zen merkatu libreak ez zuela bakea ekartzen, eta nazioarteko erakundeen
|
beharra
ikusi zuten. Gerra saihestu nahi zuten estatuen jokabidearen erreformaren bidez; bake planak, itunak, proposamenak, negoziazioak, nazioarteko legeak, taldeen arbitrajea?
|
|
|
Ikuspuntu horren arabera, oso bakanak izango ziren estatuen arteko gatazkak, eta nahikoa izango litzateke arbitraje sistema bat haiek konpontzeko. Baina, XIX. mendeak aurrera egin ahala, argi ikusi zen merkatu libreak ez zuela bakea ekartzen, eta nazioarteko erakundeen
|
beharra
ikusi zuten. Gerra saihestu nahi zuten estatuen jokabidearen erreformaren bidez; bake planak, itunak, proposamenak, negoziazioak, nazioarteko legeak, taldeen arbitrajea?
|
|
|
Kooperatiben taldeak eratzea, ikusiko dugunez, oso eginbide nahasia izan da betidanik eta beraien eraginkortasunerako beharrezkoak diren tresnen falta nabarmena. Horrela, batzuetan, lankidetzan ohikoak ez diren egituren
|
beharra
ikusi da, talde bereko kooperatiben harremanetan guztiz ulergarriak izango liratekeelakoan.
|
|
|
Gainera, elebitasunak dakarzkien onurak aprobetxatzen asmatu litzateke, bai kognitiboak bai komunikatiboak. Azken horien ikerketan sakondu
|
beharra
ikusten da. Ikuspegi linguistikoa baztertu genuke, komunikatiboa hobesteko.
|
|
|
Baina Saulentzat agentzien eginkizuna beti izango da beharrezkoa, inbertitzaileak zorraren jaulkipenei buruzko iritzi independentea izan nahi duelako. Kontua da kalifikazio agentziek, batzuetan, beren burua defendatzeko
|
beharra
ikusten dutela, Credit Market Services de Standard´s and Poor´s enpresako lehendakariorde exekutiboak egin zuen bezala, Vickie Tillman, subprime hipoteken krisia dela-eta; izan ere, rating ak ez dira akzioak erosteko edo saltzeko gomendioak, inbertitzaileentzako tresna bat baizik. Gainera, kalifikazio irizpideak ezagunak eta publikoak dira, eta ez dute espekulazioen bidez jarduten, baizik eta gertaera dokumentatuetan oinarritutako iritzien bidez, Tillman ek dioenez.
|
|
|
Eraiki aitzinetik, Malerrekako Mankomunitatean buruhauste franko sortu ditu Donezteben eguneko zentroa eraikitzeko proiektuak. Halako gune baten
|
beharra
ikusten dute Gizarte Zerbitzuen Mankomunitatean, Malerrekan dagoen adinekoen kopurua altua delako eta menpekotasunen bat dutenak ere ez direlako gutti. 65 urtetik goitikoak biztanleriaren %18, 3 dira, eta kopuru horren %28, 80 urte baino gehiagokoak dira.
|
|
|
Hasiera ona izan bazuten ere, Mujika eta bere lagunak ezin ziren lokartu, lehia hor baitzegoen. 1990eko hamarkadaren hasieran liburu denda handitzeko eta eguneratzeko
|
beharra
ikusi zuten, eta proiektu handiago bati ekin zioten. Urte batzuk geroago, 1997an, bigarren liburu denda ireki zuten Tutera kalean, 400 m koadrokoa, hasierakoa baino ia ia hiru aldiz handiagoa.
|
|
|
Ordutik metatu duen esperientzia eta jasotako ekarpenei esker etengabe garatuz joan da Ziurtagiria, gero eta tresna eraginkorragoa bihurtuz. Orain urtebete urrats kualitatibo garrantzitsua egiteko
|
beharra
ikusi zuen Kontseiluak, bere sorreratik Ziurtagiriaren kudeaketaren ardura izan duen erakundeak. Hala, Ziurtagiriak 7 urteren buruan lortu zuen arrakasta ikusita eta proiektua sendotzeko bide berriak ireki behar zirela ohartuta, Kontseiluaren ekimenez Ziurtagiriaren Elkartea Bai Euskarari Ziurtagiriaren sustapenerako Elkartea sortu zen.
|