|
2001
|
|
|
‘Jakina ulertzen duela, ’ erantzungo du Ednak irribarre erdi triste erdi burloiarekin, zuk ez duzula ulertzen esan
|
behar
duzun unean bertan.
|
|
2005
|
|
|
Eta irten zen hau, halako batean, berak, amona Kontxik? esnea butanozko sutan berotzen jarri
|
behar
zuen une berean; joan zen Teresa sukaldera; jiratu zen amona Kontxi, Teresa sukaldean sartu zela igarri bezain laster?
|
|
|
Berdin dio; biharamunean dena oker handia izan dela esango badio ere, berak ez du atzera egingo. Oker handiagoa litzateke gelditzea eta bihotzak agindu
|
behar
duen unean buruari ematea agintea.
|
|
2006
|
|
|
Nik ez nuen hura ulertu: arriskua saihesteko isiltasuna
|
behar
genuen unean, irrintzia eginarazi zion zaldiari.
|
|
2008
|
|
|
Frai Millan jolasean ari zen, jakina, eszena bertatik bertara jarraitzen zuèn lekuko ikusezin batek ere ez zuen besterik baieztatuko?, baina badirudi jolasean ari zenak gero eta modu serioagoan hartu zuela bere jolas hura; frai Millanek, izan ere, bazekien Ernestinak kontu haiei bueltak emango zizkiela egun batzuetan, alaba espiritualak frai Millanek irakatsiak mentalki onartu arte. Ernestinak, beraz, hitza eta hitzontzikeria baino zerbait esanguratsuagoa
|
behar
zuen une hartan: ekintza bat, beharbada, frai Millanen beraren ekintza ausart bat?, zalantza guztiak baztertuko zizkiona.
|
|
|
aspalditik ezagutzen dugu elkar, eta ez halakorik esan, mesedez; berorrek badaki, gainera, medikuok egiarekin lan egin behar dugula, eta egia nahi nuke??. Markesa andereak, beraz, disimulatzen jarrai zezakeen, edo mediku jauna eskatzen ari zitzaionari argi eta garbi erantzun; kezka harekin batera, baina, beste kezka batzuk ere
|
behar
zituen une hartan, alabaren balizko heriotzak kezka zezakeen, adibidez, hezurretan zegoèn Nataliaren itxura hain zen, bere betzulo ikaragarri haiekin, negargarria!?, balantzaren platera egia esatearen aldera makurtu zutenak:
|
|
|
sua gero eta suagoa zen haren begietan bederen; zer besterik espero zitekeen, bada, markesa anderearengandik, zerutik mana hura erori bazitzaion, fede sutsu berri hura, alegia?, fede zaharraren eta betiko fedearen oinarriak zituena, bai, baina neurririk gabeko neurrian hazi zitzaiona? Ez baitzegoen poxpolo baten gar txikia munduaren sutearekin konparatzerik, eta bera halaxe sentitu baitzen, edo hala sentitu
|
behar
baitzuen une hartan, zeru lurrak hartzen zituèn Ama Birjinaren bihotzean sartuta, suzko su eta sumendi, leherketa handiaren zain, sentimendurik ilunenen harkaitz trinko bezain astuna, hantusteaz eta itxurakeriaz egina, bekaitzez eta zeloez, hauts bihur zedin behingoz:
|
|
|
Zosimok betartean izan zuèn itxuraldaketaren berri, bospasei segundoko tarte hartan: nola hamaika balentria egindako heroi ustezko txorabiatu berriak erdi txorabiatuta jarraitzen zuen, alegia; esan nahi baita Nazariok Zosimoren gainetik sentitu
|
behar
zuela une hartan, bere buruaz ziur, horregatik mintzatu zen, ausaz, mintzatu zen bezala, ez mesede bat eskatzen ari denaren tonu otzanean, baizik eta mesedea egiten ari denarenean:
|
|
|
aurpegiera ederki aldatu zitzaion bederen, haren begi ingurua batez ere, begirada zorrotz bezain esanahitsua guztiz kamustu baitzitzaion ama nagusiari behingoan, tuntun aurpegia ere jarri zuen une batez, frai Millanek esaldiaren bigarren zatia bukatu ahala?, baita esanahiz hustu ere, apika. Ama nagusia, beraz, ez zen ohiko ama nagusia, izaki blokeatu bat baizik, haren buruak ere zuri
|
behar
zuen une hartan?, lehenbailehen desblokeatu behar zuena, haren buru estimuarekin lotutako kontu batek ere behar zuen tartean kontrapisu gisa, komunitateko mojak berari begira baitzituen ordurako, barregarri geratzeko posibilitatea ere hantxe?, halako moldez, non, segundo laburretako noragabetasunaren ostean, bizitzak beti eskaintzen dio beste aukera bat bizi nahi duenari?, halaxe esan baitzuen:...
|
|
|
Bigarrenarena ez zuen berak nahi izan; hark sartu zuen muturra beste batentzat prestatutako zepoan. Gauzak ez zitzaizkion nahi bezala atera, ez, lana bikoiztu zitzaion, eta ezker besoak ez zion behar bezala laguntzen gehien
|
behar
zuen une hartan.
|
|
|
Frai Millan jolasean ari zen, jakina –eszena bertatik bertara jarraitzen zuèn lekuko ikusezin batek ere ez zuen besterik baieztatuko–, baina badirudi jolasean ari zenak gero eta modu serioagoan hartu zuela bere jolas hura; frai Millanek, izan ere, bazekien Ernestinak kontu haiei bueltak emango zizkiela egun batzuetan, alaba espiritualak frai Millanek irakatsiak mentalki onartu arte. Ernestinak, beraz, hitza eta hitzontzikeria baino zerbait esanguratsuagoa
|
behar
zuen une hartan: ekintza bat, beharbada –frai Millanen beraren ekintza ausart bat–, zalantza guztiak baztertuko zizkiona.
|
|
|
aurpegiera ederki aldatu zitzaion bederen, haren begi ingurua batez ere, begirada zorrotz bezain esanahitsua guztiz kamustu baitzitzaion ama nagusiari behingoan –tuntun aurpegia ere jarri zuen une batez, frai Millanek esaldiaren bigarren zatia bukatu ahala–, baita esanahiz hustu ere, apika. Ama nagusia, beraz, ez zen ohiko ama nagusia, izaki blokeatu bat baizik –haren buruak ere zuri
|
behar
zuen une hartan–, lehenbailehen desblokeatu behar zuena –haren buru estimuarekin lotutako kontu batek ere behar zuen tartean kontrapisu gisa, komunitateko mojak berari begira baitzituen ordurako, barregarri geratzeko posibilitatea ere hantxe–, halako moldez, non, segundo laburretako noragabetasunaren ostean –bizitzak beti eskaintzen dio beste aukera bat bizi nahi duenari–...
|
|
|
Nazariok jakin behar zuen –burtsa agentea aurrez aurre zuen behintzat– Zosimok betartean izan zuèn itxuraldaketaren berri, bospasei segundoko tarte hartan: nola hamaika balentria egindako heroi ustezko txorabiatu berriak erdi txorabiatuta jarraitzen zuen, alegia; esan nahi baita Nazariok Zosimoren gainetik sentitu
|
behar
zuela une hartan, bere buruaz ziur... horregatik mintzatu zen, ausaz, mintzatu zen bezala, ez mesede bat eskatzen ari denaren tonu otzanean, baizik eta mesedea egiten ari denarenean:
|
|
|
Markesa anderea, beraz, biziaren zama alde batera utzi eta martiri izateko prest zegoen istant hartan, beharbada... sua gero eta suagoa zen haren begietan bederen; zer besterik espero zitekeen, bada, markesa anderearengandik, zerutik mana hura erori bazitzaion –fede sutsu berri hura, alegia–, fede zaharraren eta betiko fedearen oinarriak zituena, bai, baina neurririk gabeko neurrian hazi zitzaiona? Ez baitzegoen poxpolo baten gar txikia munduaren sutearekin konparatzerik, eta bera halaxe sentitu baitzen, edo hala sentitu
|
behar
baitzuen une hartan, zeru lurrak hartzen zituèn Ama Birjinaren bihotzean sartuta, suzko su eta sumendi, leherketa handiaren zain, sentimendurik ilunenen harkaitz trinko bezain astuna –hantusteaz eta itxurakeriaz egina, bekaitzez eta zeloez– hauts bihur zedin behingoz: zeruko amaren maitasunak itxuraldatutako hauts ezerezkoa airearen magalean dantzan; suzko fede hura, bai, ametsik ezinezkoena ere betetzeko bidean jar zezakeena:
|
|
|
aspalditik ezagutzen dugu elkar, eta ez halakorik esan, mesedez; berorrek badaki, gainera, medikuok egiarekin lan egin behar dugula, eta egia nahi nuke...". Markesa andereak, beraz, disimulatzen jarrai zezakeen, edo mediku jauna eskatzen ari zitzaionari argi eta garbi erantzun; kezka harekin batera, baina, beste kezka batzuk ere
|
behar
zituen une hartan –alabaren balizko heriotzak kezka zezakeen, adibidez, hezurretan zegoèn Nataliaren itxura hain zen, bere betzulo ikaragarri haiekin, negargarria! –, balantzaren platera egia esatearen aldera makurtu zutenak:
|
|
2009
|
|
|
Lurrera makurtu zuen begirada. Hondartza entzun
|
behar
zuen une hartan. Hondarraren oihartzun apurtua, berarengana itzultzen.
|
|
|
Badirudi, beraz, Gabinok garbi zuela nondik nora jo
|
behar
zuen une hartan, sakrifizioaren ideia presente, baita sakrifizioaren bidez atzeman zezakeèn gloria ere, horregatik entzun baitzuen meza, beharbada, entzun zuen bezala, erarik sentituenean, Jauna hartzeko orduan eta geroko minutuetan zer esanik ez:
|
|
|
Izebaren hitzekin liluratuta zegoen Domingo, baina baita apur bat zapuztuta ere, izebaren sostengua
|
behar
baitzuen une hartan, ñabardurarik gabea: berrespen kategoriko bat, alegia, esaldi bakar batek eman ziezaiokeena:
|
|
|
Domingori istantean erantzuteko gogoa etorri zitzaion, ahoa ere ireki zuen une batez, mugimendu ezin azkarrago bat bitarteko, berehala desegin zuena?: ezetz, bere anaiatxoa ez zela aingeru aspergarri bihurtu, fantasma baizik; azkenean, baina, atzera egin zuen, jakin ez zuhurtziaren irakaspena orduantxe ikasi zuelako edo hamar segundo lehenagoko hutsegitea eragin ziòn segurtasun ezaren mende jarraitzen zuelako; dena dela, lagun bat
|
behar
zuen une hartan, goitik behera ulertuko zuena, baita historia guztia entzungo ziona ere, eta horregatik bilatu zuen Albertoren konpainia, jolas-garaira irten bezain laster:
|
|
|
zerarekin gertatuak gehiago baitzirudien madarikazio bat, edo zigor bat, beste ezer baino; Maria Bibianak, beraz, lur bat behar zuen, edo portu bat. Maria Bibianak ongi uler zitzakeen Jainkoak egiptoarrei igorritako izurriak, baina zergatik igorri zien beste izurri hura orbetarrei, orbetarrak kristau zintzo zirenean??, non lehorreratu izan zezan; Domingok eskaini zionak, baina, ez zuen asetzen, lurretik ere ezer gutxi baitzuen lur hark: ez baitzen lurra ere, ezpada airezko lurra, airezko lurra baita fantasiaren magala, airezko lurra irudimenaren hegala; Maria Bibianak, ordea, lurrezko lur bat
|
behar
zuen une hartan, errealitateari errealitatearekin erantzungo ziona, ez den haizearen eskutik autoengainuaren sasi argietara ihes egin gabe, jada ez baitzuen Jainkoaren borondatearekin aski, are gutxiago Jainkoaren borondateak Jainkoaren madarikazio zigorrei leku egin zienetik; eta hala ere, hala eta guztiz ere?, Maria Bibianak ez zion bere buruari iruzur merkerik egin nahi; horregatik, bazekien a... teilatuaren neurria jakin nahi zuen, hormena eta kontrahormena, habeena eta gapirioena; esan nahi baita, Jainkoaren zigorraren berri ez ezik, zigorraren xehetasunak ere jakin nahi zituela:
|
|
|
Ama, aldiz. Regina Aldasoro?, erdibitua sentitzen zen halakoetan, eta erdibitua sentitu
|
behar
zuen une hartan ere, bihotza alde batera, burua bestera: berak ere zerbait berezia sentitzen baitzuen erraietan sortu eta erraietan biribildu zitzaiòn bere seme berezi harenganako, baina sinetsia baitzegoen, bestalde, mutil hura zuzendu beharra zegoela, nola edo hala, hain ziren ohiz kanpokoak haren jarrera joerak:
|
|
|
Kanpoan, berriz, etengabekoak ziren tiroak eta tiro jasak; bigarren eta hirugarren konpainiak basoan gora zihoazen, gudu zelaian metrailadoreak garbitutako hogeita hamarren bat mutil zeutzan, hilik edo erdi hilik?, azken eraso hari azkena emateko prest; Domingok eta Chaplinek, beraz, kanpotik zetozèn tiro hots haiek entzun zitzaketen, nahiz eta biak ala biak beste denbora batek bizi
|
behar
zituen une hartan: Adaren heriotzazko denbora, harresi bat bezala altxa zitekeena, beraien eta beste soldadu guztien artean; baliteke, beraz, Domingok eta Chaplinek tiro hotsik ez aditzea, are gutxiago haien gorputzak besarkada ezin estuago batean urtu zirenean?, ongi baino hobeto entzun arren; baliteke, halaber, Domingo eta Chaplin behar bezala ez ohartzea sator gela berean sartu zutèn beste zauritu baten etorreraz, konorterik gabe zegoen eta astunki hartzen zuen arnasa?, eta baliteke, azkenik, Domingori eta Chaplini zirkunstantzia ezohiko batek bakarrik itzularaztea kanpoarekiko pertzepzioa eta lotura, nola gertatu baitzen handik segundo batzuetara, Domingok ezohiko hotsak eta burrunbak entzun zituenean:
|
|
|
Adak garbi ikus zezakeen nola Maria Bibianaren begiei barne poz ukaezin bat zerien, berak nekez erakuts zezakeena, Jainkoari zer eskainirik ez zuelako, ausaz: ...era alde egin ostean; gero, eskuak ahurretatik lotu eta begiak goratu zituen, oinazeak zizelatuak iduri; bazirudien, beraz, Ada desesperazioaren ertzean zegoela, nondik ahalguztidunari erreguka ari baitzitzaion, minutu erdi intentsoa izan zen, orain ezpainak mugitzen zituela eta orain ez?, arnasa bezain premiazko zuèn zerbait eskatzen ariko balitzaio bezala; esan nahi baita Adak halako otoitz bat
|
behar
zuela une hartan mihi ezpainetan: –Jauna, gaur udaberria hasi da, eta arren eta arren ez dizut besterik eskatzen:
|
|
|
ez zen irri zabal bat, ez irri inozo bat, guztiz bestelako irri bat baizik, une hartan bizi zuèn fedearen, boterearen eta ziurtasunaren marka zeramana; eta askatasunarena, jakina? Adak musika berezi bat entzun
|
behar
zuen une hartan, bere baitaren baitan entzun ere: jainkozko musika paregabea, bihotzaren atabalak pun pun eta pun pun; gero, bat batean, arnasa betean hartu eta ezpainak mugitu zituen hiru aldiz, barruan zituèn eta halabeharrez isildu behar zituèn oihuei bide emateko ahaleginean:
|
|
|
sartzen ziren argi izpi gero eta argitsuagoek argi metatze prozesu batean jartzen zituztela aitaren begiak, suzko distira distiratsuari berezko esplikazio bat, zientifikoa, nolabait esatearren? ematen ziona eta Teofilo Mariari bere egoera erlatibizatzen lagun ziezaiokeena; Teofilo Mariak, beraz, jeloskor
|
behar
zuen une hartan, oso ere jeloskor, horregatik erantzun zion aitari, mihiari ipiniak zizkion brida guztiak askatuz:
|
|
|
zoritxarreko zoritxarren aurrean ez baitzegoen, Jainkoaren borondateaz aparte, beste irtenbiderik, antza; hamar hamaika urte zituen arren, ongitxo zekien lezio hura, neska zintzo bezain heldua baitzen adin hartarako, eta apaiz guraso izebek, baita mundu guztiak ere, komodin gisa erabiltzen baitzuten espresio hura –Jainkoaren borondatea–, bizitzak, patuak edo dena delakoak karta txarrak ematen zizkien bakoitzean, bi hitz haiek airean idatziak baleude bezala eta jendeak aire hura baizik arnastuko ez balu bezala, Elizaren agindupeko giro hertsi hartan, amen, amen eta amen; Maria Bibianak patu gaiztoa onartu behar zuen, beraz, baina nekez onartzen zuen... zerarekin gertatuak gehiago baitzirudien madarikazio bat, edo zigor bat, beste ezer baino; Maria Bibianak, beraz, lur bat behar zuen, edo portu bat –Maria Bibianak ongi uler zitzakeen Jainkoak egiptoarrei igorritako izurriak, baina zergatik igorri zien beste izurri hura orbetarrei, orbetarrak kristau zintzo zirenean? –, non lehorreratu izan zezan; Domingok eskaini zionak, baina, ez zuen asetzen, lurretik ere ezer gutxi baitzuen lur hark: ez baitzen lurra ere, ezpada airezko lurra, airezko lurra baita fantasiaren magala, airezko lurra irudimenaren hegala; Maria Bibianak, ordea, lurrezko lur bat
|
behar
zuen une hartan, errealitateari errealitatearekin erantzungo ziona, ez den haizearen eskutik autoengainuaren sasi argietara ihes egin gabe, jada ez baitzuen Jainkoaren borondatearekin aski, are gutxiago Jainkoaren borondateak Jainkoaren madarikazio zigorrei leku egin zienetik; eta hala ere –hala eta guztiz ere–, Maria Bibianak ez zion bere buruari iruzur merkerik egin nahi; horregatik, ... teilatuaren neurria jakin nahi zuen, hormena eta kontrahormena, habeena eta gapirioena; esan nahi baita, Jainkoaren zigorraren berri ez ezik, zigorraren xehetasunak ere jakin nahi zituela:
|
|
|
Ama, aldiz –Regina Aldasoro–, erdibitua sentitzen zen halakoetan, eta erdibitua sentitu
|
behar
zuen une hartan ere, bihotza alde batera, burua bestera: berak ere zerbait berezia sentitzen baitzuen erraietan sortu eta erraietan biribildu zitzaiòn bere seme berezi harenganako, baina sinetsia baitzegoen, bestalde, mutil hura zuzendu beharra zegoela, nola edo hala, hain ziren ohiz kanpokoak haren jarrera joerak:
|
|
|
ez zen irri zabal bat, ez irri inozo bat, guztiz bestelako irri bat baizik, une hartan bizi zuèn fedearen, boterearen eta ziurtasunaren marka zeramana; eta askatasunarena, jakina... Adak musika berezi bat entzun
|
behar
zuen une hartan, bere baitaren baitan entzun ere: jainkozko musika paregabea, bihotzaren atabalak pun pun eta pun pun; gero, bat batean, arnasa betean hartu eta ezpainak mugitu zituen hiru aldiz, barruan zituèn eta halabeharrez isildu behar zituèn oihuei bide emateko ahaleginean:
|
|
|
Adak garbi ikus zezakeen nola Maria Bibianaren begiei barne poz ukaezin bat zerien, berak nekez erakuts zezakeena, Jainkoari zer eskainirik ez zuelako, ausaz: ...gin ostean; gero, eskuak ahurretatik lotu eta begiak goratu zituen, oinazeak zizelatuak iduri; bazirudien, beraz, Ada desesperazioaren ertzean zegoela, nondik ahalguztidunari erreguka ari baitzitzaion –minutu erdi intentsoa izan zen, orain ezpainak mugitzen zituela eta orain ez–, arnasa bezain premiazko zuèn zerbait eskatzen ariko balitzaio bezala; esan nahi baita Adak halako otoitz bat
|
behar
zuela une hartan mihi ezpainetan: " Jauna, gaur udaberria hasi da, eta arren eta arren ez dizut besterik eskatzen:
|
|
|
tiro batek Chaplinen urontzia txintxirrin bihurtu zuèn egun berean, beraz–, aurrekoetan ez bezala, distira berezi batek hartu zituen aitaren begiak: ...u gainean; baldintza haietan, Teofilo Maria ez zen ohartzen –nola, bada? – sartzen ziren argi izpi gero eta argitsuagoek argi metatze prozesu batean jartzen zituztela aitaren begiak, suzko distira distiratsuari berezko esplikazio bat –zientifikoa, nolabait esatearren– ematen ziona eta Teofilo Mariari bere egoera erlatibizatzen lagun ziezaiokeena; Teofilo Mariak, beraz, jeloskor
|
behar
zuen une hartan, oso ere jeloskor... horregatik erantzun zion aitari, mihiari ipiniak zizkion brida guztiak askatuz:
|
|
|
Kanpoan, berriz, etengabekoak ziren tiroak eta tiro jasak; bigarren eta hirugarren konpainiak basoan gora zihoazen –gudu zelaian metrailadoreak garbitutako hogeita hamarren bat mutil zeutzan, hilik edo erdi hilik–, azken eraso hari azkena emateko prest; Domingok eta Chaplinek, beraz, kanpotik zetozèn tiro hots haiek entzun zitzaketen, nahiz eta biak ala biak beste denbora batek bizi
|
behar
zituen une hartan: Adaren heriotzazko denbora, harresi bat bezala altxa zitekeena, beraien eta beste soldadu guztien artean; baliteke, beraz, Domingok eta Chaplinek tiro hotsik ez aditzea –are gutxiago haien gorputzak besarkada ezin estuago batean urtu zirenean–, ongi baino hobeto entzun arren; baliteke, halaber, Domingo eta Chaplin behar bezala ez ohartzea sator gela berean sartu zutèn beste zauritu baten etorreraz –konorterik gabe zegoen eta astunki hartzen zuen arnasa–, eta baliteke, azkenik, Domingori eta Chaplini zirkunstantzia ezohiko batek bakarrik itzularaztea kanpoarekiko pertzepzioa eta lotura, nola gertatu baitzen handik segundo batzuetara, Domingok ezohiko hotsak eta burrunbak entzun zituenean:
|
|
|
Izebaren hitzekin liluratuta zegoen Domingo, baina baita apur bat zapuztuta ere, izebaren sostengua
|
behar
baitzuen une hartan, ñabardurarik gabea: berrespen kategoriko bat, alegia, esaldi bakar batek eman ziezaiokeena:
|
|
|
Domingori istantean erantzuteko gogoa etorri zitzaion –ahoa ere ireki zuen une batez, mugimendu ezin azkarrago bat bitarteko, berehala desegin zuena–: ezetz, bere anaiatxoa ez zela aingeru aspergarri bihurtu, fantasma baizik; azkenean, baina, atzera egin zuen, jakin ez zuhurtziaren irakaspena orduantxe ikasi zuelako edo hamar segundo lehenagoko hutsegitea eragin ziòn segurtasun ezaren mende jarraitzen zuelako; dena dela, lagun bat
|
behar
zuen une hartan, goitik behera ulertuko zuena, baita historia guztia entzungo ziona ere, eta horregatik bilatu zuen Albertoren konpainia, jolas-garaira irten bezain laster:
|
|
|
Badirudi, beraz, Gabinok garbi zuela nondik nora jo
|
behar
zuen une hartan, sakrifizioaren ideia presente, baita sakrifizioaren bidez atzeman zezakeèn gloria ere... horregatik entzun baitzuen meza, beharbada, entzun zuen bezala, erarik sentituenean, Jauna hartzeko orduan eta geroko minutuetan zer esanik ez: une hartan bereziki, zeinean, Jauna hartu eta bere jarlekura itzuli baitzen, begiak goratzeko:
|
|
2010
|
|
|
–Zorion osoa nahi nuke orain, zioen ia arnasestuka?. Alabak gurekin egon
|
behar
du une hauetan. Banoa haren bila.
|
|
2011
|
|
|
Larunbata du buruan: Bakiora joan
|
behar
du une batez, Molaren ohorezko kanpaldiaren irekiera ekitaldira.
|
|
2012
|
|
|
Orain bere seme alabengatik galdetu nioke, baina ondotxo dakit eskolan egon
|
behar
dutela uneotan, eta gaia ahalik eta gehien atzeratu nahi nuke.
|
|
2013
|
|
|
Izerditan esnatu naiz. Iratzargailuak jo
|
behar
zuen unean.
|
|
|
Arralde, Orroa, Askizu, Garate, San Anton, Kukuarri, Mendizorrotz? Arraroa egingo zitzaion berak hil
|
behar
zuen unean bizitzak bere bideari eusten ziola ohartzea, jendea malekoitik paseatzen, autoak kostako errepidetik abian sumatzea. Burutzera zihoan ekintza ederretsiko zuen seguru asko, baina ez zuen lortuko zalantzaren ausikiak erabat isiltzerik.
|
|
|
Maren bakarrik geratu zen bere lekuan, eskuan arrosa zuela. Abiatu
|
behar
zuen unean zerbait lehertu zitzaion barrenean, eta negarrez hasi zen. Pare bat pauso eman nituen nik beregana oharkabean, laguntza emateko prest, ohartu eta garaiz gelditzea lortu nuen arren.
|
|
2014
|
|
|
Pasa barrura, bizkor. Onartu
|
behar
dut une batez serio ari zinela uste izan dudala, baina, funtsean, banekien itzuliko zinela, zure lekua hemen dagoela, nirekin?
|
|
|
–Zertan ibili ote zara?? edo antzeko purrustadaren bat botako ziola pentsatu zuen, eta gaitz erdi edaten ibili zela antzematen ez bazion, baina etxeko ahots baten babesa
|
behar
zuen une hartan, animoa eta eupada ez bazen, gutxienez hitz eta doinu ezagunen berotasun apur hori emango ziona. Telefonoa itzalia zuen ordea.
|
|
|
Damurik, basoaren muga zeharkatu
|
behar
zuen unean, uzbek baten zaldiak usain egin, irrintzia bota eta bidera irten zen antxintxika.
|
|
2015
|
|
|
«Artelan baten antzera», errepikatu zuen, mihisetik salako eskaileretara begira, eta berriro atzera. Atseden hartu
|
behar
zuen une batez. Eta atseden hartan, batetik bestera azaletik begiratuz, hantxe zegoen aspaldiko galdera hura, bere baitan tenk egondako gaitasunak laxatzean zehatzago bihurtu ohi zena, arimaren zerua eternalki zeharkatzen zuen galdera zabal eta orokorra, bere gainean zelatan, bere gainean geldirik, bere gainean itzala ematen.
|
|
|
Azaldu nahi dudana hobeto esplikatzearren, literatura momentuz alde batera utzi eta beste arlo artistiko batetik hartuko dut adibidea, pintura mundutik hain zuzen ere. Irakurleak koadro handi bat irudikatu
|
behar
du une batez, bertan ikusi behar dituelarik eszena ezberdin asko eta mota askotakoak, nahasmendu batean antolatuta, figura eta paisaia errealistak batetik, eta irudi eta marra abstraktuak gero, graffitiz, mantxaz eta adabakiz osatu tako patchwork deigarria burutuz. Koadro berean nahastuta XIX. mendeko margolari deskriptibo eta errealistak batetik, eta bestetik graffiti eta mantxa egileak, Kitaj, Hockney edo Dubuffet en margoetan ikus ditzakegun modura.
|
|
|
Ez gara hilezkorrak: ez diozu oraingo une honi ihes egiten utzi behar, gelditzen zaizun bizialdia mugatua da, sakon eta zabal
|
behar
dituzu une guztiak bizi. Ondorioz, geroarenganako izua berez desagertuko da, eta heriotzaren orduan, atzera begira, benetan bizi izan zarela esan diozu zure buruari.
|
|
2016
|
|
|
Guretzat, noski, zilegi ez ezik entretenigarri ere bada horiek imajinatzera jolastea, baina haien bilobarentzat, ez aitona amonak ez Euskadiko lur galdua inoiz ezagutzerik izan ez duen eta orain hegazkin barruan bere familiaren iragana berreraiki nahian ari den emakume honentzat, bakarra eta jakinekoa da hautatu beharreko aukera: begiak malkotan irudikatzen du aitita, alboan amama zailduago eta gogorragoak, senarraren besoari oratuta, adore eta kemena txertatzen dizkiola; malkotan baina kopeta gora, begiak garbi, Jainkoaren eta gizonen aurrean beti zintzo jokatu duenaren gisan, aberri laztana atzean utzi eta atzerri arrotzera alde egin
|
behar
duten une zail honetan zuzentasunak ematen duen kontzientzia lasaiarekin.
|
|
|
Hegazkineko emakumea deitu diogu berriro, hala deitzen ohituta geundelako, baina lehen ere esan dugu ez zegoela arrazoirik haren izena denbora gehiagoz ezkutatzeko, eta une hartan bertan agertzen ez bagenuen, pasartearen erdian eta hotz hotzean egiteak sor zezakeen itxura arraroagatik zela. Orain, eten bat eginda eta atal berri bat hasita, une egokia dirudi estalitakoa behingoz agerian erakusteko; Espainiako aduanako funtzionarioaren aurrean agertu
|
behar
duen unea balia genezake gainera: agiriak eskatu dizkio, bere igarobidea eskaini dio, eta halaxe irakurri du poliziak bertan:
|
|
2017
|
|
|
Linda etxean zegoen Beireren mezua jaso zuenean watxap bidez. Begiak busti zitzaizkion irakurri zuenean. Norbaiten babesa
|
behar
zuen une horretan eta Babarengana jo zuen; bere logelan zegoen.
|
|
2018
|
|
|
Beirek Babari begiratu zion, mutilaren konplizitatea
|
behar
zuen une hartan.
|
|
|
beste batekin oheratu zela, Maddi ez zela bere alaba, utzi egingo zuela. Karlosen saminak izugarria izan
|
behar
zuen une horretan. Umiliazio sentsazioa.
|
|
|
Enkargua goxoki bat zen artistarentzat: Picasso izan
|
behar
zuen une batez. Ez, areago:
|
|
2019
|
|
|
–Frantziako goi mailako politiko baten hilketa ahaleginean aritutako gaizkilearen kidea haizela esateko nahikoa ebidentzia bazagok. Gainera, atxilotu
|
behar
haugun unean, tiroka hasten haiz emakume eta haur baten kontra eta, hori dena gutxi balitz, hire kamionetan urre eta zilarrezko aspaldiko txanponez betetako kutxa aurkitzen diagu. Leporaino kakaztua hago oraintxe, lagun.
|
|
|
Berehala sentitzen du nola, zintzurretik behera igarotzearekin batera, bularraldea erretzen dion pittin bat. Hurrengo zurrutada egin
|
behar
duen une berean, arasako kalizari erreparatzen dio. Ez da bera apaiza baino gutxiago izango, eta ia gainezka egiteraino betetzen du barren urreztatua duen zilarrezko edalontzia; lipar bat geroago, eta batere gupidarik gabe, di da husteko erabat.
|
|
2020
|
|
|
" Biolentzia ez da bakarrik esplotatzaileen ondarea, esplotatuek ere erabil dezakete, are, erabili egin
|
behar
dute une justuan. Leninek hau esaten zuen Iraultza proletarioaren programa militarrean:
|
|
2022
|
|
|
Ez, bera ez da saiatuko– Gure hiltzaileak, baldin eta benetan berak landatu baditu, klimatizazio sistema on bat zuen. Lehenengo asteetan, iluntasun ia erabatekoa ez ezik, erraboilek zortzi gradu zentigraduko tenperatura
|
behar
dute une oro. Eta hori, uda betean:
|
|
|
Lehenik, Arantxa eta Iñaki bere guraso biologikoak ez direla; mendian aurkitu zutela, lorez betetako saski batean. Bere umoreak eguraldia aldatu dezakeela; gero, gaur bezala, gehien
|
behar
duen unean, superbotere horrek kale egiten dion arren. Bere auzokide eta institutuko irakasle den Paulita bahitua izan dela.
|
|
2023
|
|
|
–Aizu, Joseba, eta oinaz haratago... pentsatu al duzu laguntzarik eskatzea? Denok
|
behar
dugu uneren batean, eta, zure kasuan, kirolak egunerokoan duen leku hori desorekatuta, ba, oso normala da...
|