|
2000
|
|
|
Puntu honetan, liberalen arabera, autodeterminazio indibidualaren printzipioak eguneroko eginkizun politikoetan duen ondorioetariko bat zera dela esan daiteke: estatuak neutrala izan
|
behar
duela gizabanakoek dituzten bizimodu onaren ideien aurrean. Kontuan harturik gizarte modernoetan bizimodu onaren ideiak anitzak (eta sarritan elkarren kontrakoak) direla, estatuak hobe luke indibiduoek bultzaturiko egitasmo kultural, erlijioso edota beste mota bateko helburu jakin bati ez laguntzea.
|
|
|
Liberalak eta bere kritikoak bat badatoz tesi sozialarekin, zertan datza orduan haien arteko desadostasuna? Esan daiteke desakordioa, besteak beste, estatuak jokatu behar duen paperean datzala, hau da, instituzio publikoek zein neurritan esku hartu
|
behar
duten gizabanakoen bizimodu onen aukeran4 Beste hitzetan esanda, eta guretzat dagoeneko ezaguna den terminologia erabiliz, bi autore multzo hauen arteko argumentuaren gatazka estatuaren neutraltasunaren auzian kokatzen da: liberalek, oro har, estatuaren neutraltasuna defendatzen duten bitartean, komunitaristak ideia honen aurkariak dira.
|
|
2007
|
|
|
Herrien psikologia abian jarri zutenen ideia nagusiak bi hauetara bil ditzakegu: 1) psikologiak aintzat hartu
|
behar
ditu gizabanakoa aurkitzen den gizarte hori moldatzen duten indar historikoak eta egitura sozialak, eta 2) ez dago psikologia benetan zientifikorik hizkuntzaren zientziarik gabe? 669 Aipatu bi fundatzaileen jarraitzaile inportanteena Wundt izan da. –Wundt ek, dena dela, ez zuen onartzen psikologia esperimentala eta psikologia kolektibo edo kulturala bata bestetik banatzea.
|
|
|
Horretan, pertsonak errealitate sozialarekin erlazionaturiko zenbait arazo (Adelson, 1971), elkarrizketa kliniko (Furth, 1980) edo dilema (Damon, 1977; Selman, 1976) ebatzi behar zituen. Zereginhoriek bakarka egin
|
behar
zituen gizabanakoak, gertakari horien esanahia berezinoren laguntzarik gabe aurkituko balu bezala (Echeita, 1988). Hala, ikerlan horienalde, soziala?
|
|
2009
|
|
|
Aitzitik gertatzen da, ordea. Halakoek ulertu
|
behar
lukete gizabanako baten ariman ahalik gehien sakonduta izaten dela dimentsio handiko fenomeno sozialak ulertzeko aukera" (Marcel Proust, À la recherche du temps perdu).
|
|
2010
|
|
|
negoziatzen. Orain, aitzitik, dena zatietan erabaki eta negoziatu
|
behar
du gizabanakoak, aukera anitzen artean. Bizimodu tentsiodun horrek erresumina, babes erantzun eta erantzun oldarkorrak eragiten ditu.
|
|
|
Hautaketa esperimentu metodoak, lehen pauso batean, NEB jakinean dauden ingurumen ondasunak «atributu» gisa definituko ditu, eta horiekin batera baita «kostua» ere atribututzat hartuko du. Ostean, ingurumen ondasunen kalitate maila ezberdinak adierazten dituzten alternatiba jakinak emango zaizkie aukeran galdetegia bete
|
behar
duten gizabanakoei. Hautatzeko dituzten balizko alternatibak egungo egoerarekiko() ezberdinak dira, eta horietariko baten alde egitea prezio jakinaren ordainean izango da («kostu» atributua, alegia).
|
|
|
Azterketa batean, Wansink ek sakon aztertzen ditu kontsumitzaileek elikagai gehiago hartzen dituzten ingurumen faktoreak. Argudio horrekin diseinatutako emaitzek erakusten dute zenbat eta ahalegin handiagoa egin
|
behar
duen gizabanakoak janaria lortzeko, orduan eta txikiagoa dela kontsumoa. Erosotasun kontu hutsa da.
|
|
2012
|
|
|
Burgesiak askatasunaren ilusioan oinarrituriko ohiturak sendotzeko mekanismo berriak eratu zituen. Gizabanakoak modelatzeko mekanismo berri hauen bitartez gizarteak onartzen duen jokaera automatismo bilakatzea bilatzen da, horrela, gizabanakoak inposatu izan zaion jokaera gizabanako beraren kontzientziak halaxe desiratu nahi izan balu bezala sentitu behar du; gizarteak eskatzen dion jokaera jakin bat izan
|
behar
du gizabanakoak, baina betiere, bere bulkada baten ondorio izango balitz bezala. Modernitatea ez da, beraz, askatasunaren eta autonomiaren garaia, menderakuntza eta lotura psikologikoena baizik.
|
|
2014
|
|
|
Gainera, OEak nahikoa izan
|
behar
du gizabanakorentzat oinarrizkoak diren beharrak betetzeko eta, aldi berean, bereizi gabe herritarren eta auzokideen artean. Beraz, edonork jaso lezake baldiltzarik bete gabe (BIEN, 2012).
|
|
2017
|
|
|
Hezkuntzak berezko balioa izan behar du, heziketa formala —kategorikoa eta a prioristikoaizan behar du; hots, ez da belaunaldi bakoitzaren baldintzetara egokitzen ibili behar, ezta helburu jakin bat dutenentzat soilik balio behar, berez izan behar baitu zentzua. Hitz gutxitan, Gramscik esan bezala, kontzientzia kritikoa garatu eta ezjakintasunetik atera behar ditugu ume eta gazteak, testuingurua bat ala bestea izan; hots, Suchodolskiren ildotik, gizabanako baliagarriak (ez ekonomikoki) trebatu, geroak ekarri behar dituen arazo berriei ebazpen edo konponbide berriak asmatzeko gai izan
|
behar
duten gizabanako malguak: artistak.
|
|
2019
|
|
|
Ildo honetan, askea den gizabanakoa sui iuris da, hau da, pertsonalitate juridikoa eta publikoa den guztiarekiko (Res publica rekiko) eskubideak izango lituzkeen subjektua. Aldiz, bizirauteko besteen menpe bizi
|
behar
lukeen gizabanakoa ez litzateke askea izango, eta beraz, ez legoke sui iuris bezala ulertzeko modurik; bai ordea alieni iuris gisa. Batik bat besteen menpe bizitzeko beharra izango lukeelako, bere existentzia materialarekiko ardura etengabeari so eginez aurrera egin beharrean legokeelako.
|
|
2021
|
|
|
Batetik, haurtzarotik nerabezarora eta, bestetik, nerabezarotik heldutasunera. Hortaz, erritu askotan bezala, heziketan ez izatetik izatera igaro
|
behar
dute gizabanakoek, ume izateari utzi behar baitiote, hil eta heldu gisa birjaiotzea.
|
|
|
Umeak ezgaitu eta infantilizatu beharra dago sortzearen zirkulu primitiboa gerta dadin, Instituzioa soilik existitzen baita berak produzitutako gizabanakoek existiarazten dutelako, Castoriadisek esan bezala. Bestela esanda, Makinak modu jakin batean produzitu
|
behar
ditu gizabanakoak txikitatik, gizabanako horiek legitimatu eta betikotu dezaten Instituzioa; eta, horretan, gizabanakoak zenbat eta infantilago izan, orduan eta errazagoa izango da.
|
|
|
(Euskarria
|
behar
du gizabanakoak, eta euskarria ez dago beti berak utzi uste duen lekuan, bilatu egin behar, hasieran pentsaezinezkoak dira, oso inportantea da hau jakitea... eta jendeak ez daki! Begiratzen jakitea, hortxe dago koska!)
|