|
2004
|
|
|
Ele eta kultura bitasunaren dinamika egiazki bi identitate horien ezpalekoa izateko, bi herrien antolamendu nazionalak ezaugarri simetrikoak dituen botere harremanetan oinarriturik egon behar baitu. Nahitaez, halakoxea izan
|
behar
du bi komunitateen arteko botere orekak. Zer du ordea halakoxetik gure ele eta kultura bitasunak?
|
|
2005
|
|
|
Gauerdia atzean utzi dutela ikusi du bulegoko erloju borobilaren orratzetan. Ametsek ere han jakin du konektatu
|
behar
zuenetik bi minutu baino ez direla joan. Denboraren sena guztiz ezabatzen zaio, pentsatu du berdin izan zitekeela ordubete.
|
|
2007
|
|
|
–Txotxoloa zu! Zergatik gelditu
|
behar
du bi pisuren artean?
|
|
2008
|
|
|
alabaren gaztetasunaren inbidia eta haren pasioaren inbidia; eta deabruzko galdera bat ere bururatu zitzaion, ausaz?. Ibili zen bezala ibiliko ote zitzaidan senarra, hots? adarrak jarriko ote zizkidan, horrelako kartak idatzi izan banizkio???, errudun sentiarazi
|
behar
zuena bi aldetatik: alde batetik, bere iraganaren nolabaiteko kritika zelako, eta bestetik, galdera bera inmoralitate hutsa iruditzen zitzaiolako, are gehiago bere buruari kastitate botoa, senarrarekin hautsi zuèn egun berean doi?
|
|
|
Eta asteak hilabetekoak izango genituzke, Jainkoak baitzuen zazpigarren egunean atsedenik hartu; nola, bada, zuek bezalako nexka apetatsuekin?! Noiz demontre portatu
|
behar
duzue bi pertsona bezala?
|
|
|
Militantziaren eredu desorekatu baten aurrean gaude hemen, eta oro har, oker ez banago, gure militantzia politikoaren soslaia horixe izan da. Euskal militante oro ezaugarritu
|
behar
luketen bi aldeetatik batek huts egiten digu behar baino gehiagotan.
|
|
|
Kontua da, izan ere, markesa andereak inbidiaren antzeko zerbait sentitu behar zuela –bere buruari ezetz eta ezetz esaten zion aldika, pentsamendu itsusi baten aurka borrokan balebil bezala–, era batean edo bestean: alabaren gaztetasunaren inbidia eta haren pasioaren inbidia; eta deabruzko galdera bat ere bururatu zitzaion, ausaz –" Ibili zen bezala ibiliko ote zitzaidan senarra, hots... adarrak jarriko ote zizkidan, horrelako kartak idatzi izan banizkio?" –, errudun sentiarazi
|
behar
zuena bi aldetatik: alde batetik, bere iraganaren nolabaiteko kritika zelako, eta bestetik, galdera bera inmoralitate hutsa iruditzen zitzaiolako, are gehiago bere buruari kastitate botoa –senarrarekin hautsi zuèn egun berean doi– ezarri zionetik, Ama Birjina txit garbiaren gero eta antzekoago izateko saioan; esan nahi baita galdera burura etorri orduko uxatu nahi izan zuela markesa andereak; alferrik, uxatu orduko itzultzen baitzitzaion –obsesioa zurrunbilo baten begia da, galdera marka guztiak begiaren begi bistan biraka jartzen dituena–, harik eta ohartu zen arte –oharkabean ohartu ere, jokabide hura betikoa zuelako, baita oroimenaren kodean erregistratua zuelako ere, ondorioz– hatzaren mugimendu batek erabaki zezakeela auzia, erruduntasun zama bere baitatik kolpetik kenduz:
|
|
|
Eta asteak hilabetekoak izango genituzke, Jainkoak baitzuen zazpigarren egunean atsedenik hartu; nola, bada, zuek bezalako nexka apetatsuekin...! Noiz demontre portatu
|
behar
duzue bi pertsona bezala?
|
|
2009
|
|
|
edo bai, gustatzen zitzaion alde batetik, inor bere federa erakartzea atsegin izateaz gain, tentagarria ere bazelako etxeko bi arrebak bere alde jartzea, aitaren aurka piztu zuèn gerran?, baina ez bestetik, zeren aitaren aurkako gerra amaren eta izebaren aurkakoa ere bai baitzen, maila batean, baita bere buruaren aurkakoa ere, ondorioz, hain bere baitaren baitan sentitzen zituen Domingok garai hartan ama izebak, izeba batez ere, eta zeren, ororen buruan, arrebak babesteko sentimendua nagusitzen baitzitzaion: hobeto zaudete, neskak, etxean goxo goxo, bide honek auskalo nora eramango nauen eta?; baina, arrazoi haiek guztiak bazter utzita, beste arrazoi ezkutu bat ere bazegoen, Domingori berandu gabe agerian jarriko zitzaiona; Alberto hil baino lehenago izan zen, aurreko igandean?, bi mutilak bakarrik geratu, eta Alberto, zinerako bidean
|
behar
zuten bi arrebek une hartan, Albertoren etxean limonada bana hartuta gero, honela mintzatu zenean, begiak dir dir:
|
|
|
haien bizi konstanteei erreparatuz gero, bihotzaren erritmoa gero eta bizkorragoa eta arnasa gero eta estuagoa? halako zerbait sentitu
|
behar
baitzuten biek: esan nahi baita bi gorputzen artean halako tentsio bat sortu zela, baita halako erresistentzia bat ere, biek ala biek baitzuten garbi, halaber, anai arrebak zirela, eta joka zitzaketèn joko guztiek muga bat zutela, haragiaren atariko muga?, tximista batek baino ezin deusezta zezakeena:
|
|
|
edo bai, gustatzen zitzaion alde batetik –inor bere federa erakartzea atsegin izateaz gain, tentagarria ere bazelako etxeko bi arrebak bere alde jartzea, aitaren aurka piztu zuèn gerran–, baina ez bestetik, zeren aitaren aurkako gerra amaren eta izebaren aurkakoa ere bai baitzen, maila batean, baita bere buruaren aurkakoa ere, ondorioz, hain bere baitaren baitan sentitzen zituen Domingok garai hartan ama izebak, izeba batez ere, eta zeren, ororen buruan, arrebak babesteko sentimendua nagusitzen baitzitzaion: hobeto zaudete, neskak, etxean goxo goxo, bide honek auskalo nora eramango nauen eta...; baina, arrazoi haiek guztiak bazter utzita, beste arrazoi ezkutu bat ere bazegoen, Domingori berandu gabe agerian jarriko zitzaiona; Alberto hil baino lehenago izan zen –aurreko igandean–, bi mutilak bakarrik geratu, eta Alberto –zinerako bidean
|
behar
zuten bi arrebek une hartan, Albertoren etxean limonada bana hartuta gero– honela mintzatu zenean, begiak dir dir:
|
|
|
Azkenik, Adaren txanda izan zen: ...ko besarkada–, bi bereizi ziren arte; besarkada beroaren tarte hartan, Domingori Adari ilea musukatzeko eta laztantzeko gogoa etorri zitzaion, ausaz, eta Adari, besarkadari betiko eusteko gogoa, naufrago batek ohol salbatzaileari eusten dion legez... haien bizi konstanteei erreparatuz gero –bihotzaren erritmoa gero eta bizkorragoa eta arnasa gero eta estuagoa– halako zerbait sentitu
|
behar
baitzuten biek: esan nahi baita bi gorputzen artean halako tentsio bat sortu zela, baita halako erresistentzia bat ere –biek ala biek baitzuten garbi, halaber, anai arrebak zirela, eta joka zitzaketèn joko guztiek muga bat zutela, haragiaren atariko muga–, tximista batek baino ezin deusezta zezakeena:
|
|
2010
|
|
|
Ederki oroitzen dut nola begiratu zion Domingok Benjamin Mariari lehen bisitaldi hartan, begiak guztiz zabaltzen zituela, baina ez beldurrak hartuta, baizik eta mirespenak: . Sekulakoak egin
|
behar
ditugu biok, Frank, ikusiko duzu??. Halaxe deitzen hasi baitzitzaion Benjamin Mariari, Frankensteinen izena laburtuz eta etxekotuz.
|
|
|
nola etorri nintzen Elorrietara; jakin ere, badakizu ni ez nengoela neure unerik onenean: nola, bada, Pagoagako lurrikarak nire fedearen oinarriak astindu bazituen!; eta buruan sekula baino galdera gehiago pilatzen hasi zitzaizkidan, jakina, zeren, hasteko, baldin eta Pagoagako Ama Birjina eta Elorrietakoa bat baziren, ezerezaren parekoak
|
behar
baitzuten biek ala biek: bata hutsa, eta bestea hutsaren hurrengoa; hala, bada, hutsaren hurrengoa ote zen, halaber, Ama Birjinari probintzian eraikitako komenturik garrantzitsuena, non neure apaiz ikasketei ekin bainien?; burmuinak mailukatzen zizkidàn galdera obsesibo hartaz gain, noiznahi nituen kontzientzian bisitari Jainkoaren ontasunari buruzko zalantzak?
|
|
|
Ederki oroitzen dut nola begiratu zion Domingok Benjamin Mariari lehen bisitaldi hartan, begiak guztiz zabaltzen zituela, baina ez beldurrak hartuta, baizik eta mirespenak: " Sekulakoak egin
|
behar
ditugu biok, Frank, ikusiko duzu...". Halaxe deitzen hasi baitzitzaion Benjamin Mariari, Frankensteinen izena laburtuz eta etxekotuz.
|
|
|
Kontatu dizut —aipatu bai gutxienez— nola etorri nintzen Elorrietara; jakin ere, badakizu ni ez nengoela neure unerik onenean: nola, bada, Pagoagako lurrikarak nire fedearen oinarriak astindu bazituen!; eta buruan sekula baino galdera gehiago pilatzen hasi zitzaizkidan, jakina, zeren, hasteko, baldin eta Pagoagako Ama Birjina eta Elorrietakoa bat baziren, ezerezaren parekoak
|
behar
baitzuten biek ala biek: bata hutsa, eta bestea hutsaren hurrengoa; hala, bada, hutsaren hurrengoa ote zen, halaber, Ama Birjinari probintzian eraikitako komenturik garrantzitsuena, non neure apaiz ikasketei ekin bainien?; burmuinak mailukatzen zizkidàn galdera obsesibo hartaz gain, noiznahi nituen kontzientzian bisitari Jainkoaren ontasunari buruzko zalantzak...
|
|
2011
|
|
|
Zer egin behar du hain antzekoak diren bi gizonekin? Zein aukeratu
|
behar
du biak gustatzen bazaizkio?, galdetzen dio bere buruari, eta badaezpada biekin gelditzea dela onena erabakiko du.
|
|
|
La Lune ko barku erretenituena konponduta, bigarren eginbeharra burutu zain zeuden Augusto eta Miguel María: Nacho Enea ko eta La Grand Frégate ko komando nazionalak ordaindu
|
behar
zituzten bi horiek putetxeko bileraz baliatuta.
|
|
2012
|
|
|
Handik bi urtera zuhaizti zabala izan nuen, eta, bospasei urte igarota, baso bat nuen nire bizilekuaren aurrean, neurriz gainezka horren lodi eta sendo hazi zenez gero, erabat igaro ezina; eta inori ez zitzaiokeen bururatuko haren atzean ezer egon zitekeenik, are gutxiago bizileku bat. Eta sartu eta irteteko erabaki nuen moduari buruz, esan
|
behar
dut bi eskailera erabili behar zirela, ez bainion inondik sarbiderik egin; bata, haitzaren beheko aldean zegoen leku bateraino iristeko; hara igo eta han lekua nuen bigarren eskailera kokatzeko; beraz, bi eskailerak kentzen nituenean, inork zukeen niregana hurbildu minik hartu gabe, eta igarotzea lortuta ere, hormaren kanpoaldean egongo zen oraindik.
|
|
2013
|
|
|
Amore eman zuen Fadilak; izan zuten bizpahiru orduko solasaldia, te bat eta beste te bat hartzen zuten bitartean; gero, agurra?. Nire agur hau, baina, ez hartu betikotzat, Fadila, oraindik ere hitz egin
|
behar
baitugu biok gai hauetaz luze?, izan ziren Omarrek atsoari zuzendu zizkiòn hondar hitzak?.
|
|
|
Erreginaren aldean tenkatu ziren balezten zurdak. Talka egin
|
behar
duten bi aharien gisara, buruz buru gelditu ziren bi taldeak. Norbaitek agindua emanez gero, elkar hiltzen lotuko ziren, so egileen pozgarri.
|
|
|
Amore eman zuen Fadilak; izan zuten bizpahiru orduko solasaldia, te bat eta beste te bat hartzen zuten bitartean; gero, agurra –" Nire agur hau, baina, ez hartu betikotzat, Fadila, oraindik ere hitz egin
|
behar
baitugu biok gai hauetaz luze..." izan ziren Omarrek atsoari zuzendu zizkiòn hondar hitzak– Gero, itzulera...
|
|
2014
|
|
|
Ongi zekien nolako arriskuei eman zien aurpegi, baina bera gizon kementsu eta sasoikoa zen, eta ezagun ezagunak zituen inguru haietako bide guztiak; arrisku horiek askozaz ere ikaragarriagoak gertatuko ziren neska gazte batentzat. Irkutskera zihoanez gero, bide bera ibili
|
behar
zuten biek, eta bata zein bestea behartuta zeuden inbaditzaile osteen artetik pasatzen ahalegintzera. Eta, gainera, neskatxak bitarteko arruntak besterik ez zituen edukiko eskura segur aski, aparteko gorabeherarik gabeko bidaietan ohi legez.
|
|
|
Nadiak, ordea, ordu batzuetan han geratzeko premia zeukan. Jana eta atsedena
|
behar
zuten biek.
|
|
|
Mikel Strogoffek, jakina, bakarrik bidaiatzea nahiago zuen, baina ezin zen saiatu, arraro samarra iruditu gabe, bere bide bera egin
|
behar
zuten bi bidazti alde batera uzten. Gainera, Alcide Jolivetek eta haren lankideak Iximen geratzeko asmoa zuten, Omsk aldera berehala abiatu gabe, eta, beraz, eragozpenik ez zegoen batere bidai tarte hori haiekin batera egiteko.
|
|
|
Agian dena sinpleagoa zen. Beharbada beren bizitzetan zerbait atsegina
|
behar
zuten bi gizaki besterik ez ziren.
|
|
|
–Zuk eta nik, izan ere, marra argi bat
|
behar
dugu bion artean, gure jokabideak guztiz bereiziko dituena, horregatik galtzontziloen kontu hori, Anbroxio.
|
|
2015
|
|
|
Soniak esan dit parrandan atera
|
behar
dugula biok, ospatzeko. Barre ere egin dezakezu, gizona?
|
|
|
Bide biek bultzatzen dute euskara, baina, nolabait esateko, lehenaren bultzada pasiboa da, eta bigarrenarena aktiboa. Kontuan hartu
|
behar
dute biek oraingo egoera kulturanitza eta biztanleriaren hizkuntz errealitatea, baina lehenengo bideak ontzat hartu behar du egoera hori, eta ezin izango du, orduan, aldaketarik inposatu; bigarren bideak, aldiz, egoera irauli nahi izango du, lortu edo ez.
|
|
2016
|
|
|
Ihes egin
|
behar
dugu biok.
|
|
|
Nonahi ageri ziren zailtasunak, eta estutasun larri honetan jarri gintuen errepideko harriaren oztopoak, nekazariak harritzarra kentzen aritu bitartean, handia zirudien arren, guztiarekin ere, hartxintxar bat besterik ez zen orduan gure bidean aurrez aurre topatu genuen eragozpenaren aldean. Soilik gaineratu
|
behar
dut biok delikatuegiak ginela, eta horrek ez zuela arindu gure izpirituen gainean generaman pisua egoera hartan zer sentitzen genuen elkarri erakustera emateko.
|
|
|
Baziren aste pare bat, desordutan bidalitako halako mezu batean zure historia idaztea proposatu zenidala, «Nirea idatzi
|
behar
dugu bion artean» izenburuko korreoan. Aldi hartan, ordea, hurrengo egunean ere gogoratzen zenuen.
|
|
|
Garbi zegoen, ordea, ez zituztela garai haiek ezagutu: berrogeita hamar urte zituen Damiánek, berak azaldu zuenez, eta berrogeita zazpi Sabinek; beraz, artean umeak izan
|
behar
zuten biek hippy mugimendua Mendebaldean hedatu zenean. Nolanahi ere, bistakoa zen sakonki zetozela bat naturara itzultzea aldarrikatzen duten ideiekin eta ekologiarekiko grina bizia zutela.
|
|
|
Geuk bildu behar dugu Arantzadiri bere azterketa lana ordaintzeko dirua ere. Berrogei mila duro
|
behar
genituen bi hilabete barru. Urtearen bukaerarako milloi erdia dugu.
|
|
|
Kontua da: zergatik izan
|
behar
dugu biok gizonezko. Horrek ez dirudi oso parekidea, ez al duzu uste?
|
|
|
43 Bi zenbaki aurkitu
|
behar
ditugu bi baldintza hauek kontuan hartuta:
|
|
2017
|
|
|
b) Zenbat ordaindu
|
behar
du bi ordu eta erdi egoten denak?
|
|
|
Langileek plastikozko anda batzuk zeramatzaten. Asiainek bere buruari galdetu zion nola moldatu
|
behar
zuten bi anaien gorpuak garraiatzeko.
|
|
2018
|
|
|
Kontratuaren teorialari klasikoek irakasbidea eman zuten horretan, ez baitzituzten besterik gabe naturatik hartu natur egoeraren eta jatorrizko kondizio naturaleko biztanle naturalen irudiak. Gorputz politikoa habitatu
|
behar
duten bi giza gorputz naturalen bidez, zuzenean behintzat, ezin da ezer jakin harreman politikoei buruz. Teorialari bakoitzak, izan ere,, soluzio desiratua?
|
|
2019
|
|
|
Santosek erreskada doble bateko lehen zuloa seinalatu zion, josi
|
behar
zituzten bi txapa handiak alderik alde zeharkatzen zituena.
|
|
|
Raimundo Silvak irribarre egin zuen, Heuk idatzi behar huen historia hau, Sekula ez zitzaidaan burutik pasatuko hiri pasa zitzaian ideia, hau da, inolako zalantzarik ez duen gertaera historiko bat ukatzea, Neronek ere ez ninan jakingo esaten zergatik egin nuen, Egia esan, nik uste diat pertsonen arteko egiazko bereizketa horixe dela, baietz eta ezetz esaten dutenen artekoa, eta oso ongi zekiat, hik horretaz ohartarazi baino lehen esaten diat, pobreak eta aberatsak badirela, eta indartsuak eta ahulak, baina kontua ez duk hori, bedeinkatuak bitez ezetz esaten dutenak, beraiena izan bailuke lur honetako erresumak, bailuke, esan dun, Nahita erabili diat hipotetikoa, lur honetako erresuma ezetza baietzaren zerbitzuan jartzeko talentua dutenena baita, edo eta, ezetz baten egileak izan direnean, arin bai arin ezetz hura ezabatu eta baietz bat jartzen dutenena, Ongi esana, Ouroana maitea, Eskerrik anitz, Mogueime maitea, baina ni emakume xume bat baizik ez nauk, lizentziatua banaiz ere, Eta ni gizon xume bat, zuzentzailea izanik ere. Biak irriz hasi ziren, eta gero, elkarri lagunduz, bulegora eraman zituzten paperak, hiztegia, kontsultako liburuak, Raimundo Silva tematu zen berak eraman
|
behar
zuela bi arrosak zituen loreontzia, Hau nire kontua dun, neuk asmatu dinat. Dena mahai gainean paratu zuen, eseri egin zen, Maria Sarari begiratu zion, oso serio, toki-aldaketaren emaitza emakumeak toki hartan egiten zuen itxuraren arabera neurtuko bailuen, Orain hauxe idatzi behar dinat, hil eta lurperatu eta gero, lehendik ere beste hainbat arrazoirengatik miretsia eta Bonn hiriko zalduna izan zen Henrique aleman ospetsuak egin zituen mirakulu harrigarriak, Fray Rogeirok kronista fama eskuratu zuen Osberno hari egin zion gutunean xehe mehe kontatzen denaren arabera, gutunak, puntu honetan, konfiantzarik txikiena merezi duelarik, federik handiena merezi baitu, eta hori dun garrantzizkoena, Eta ni, erantzun zuen Maria Sarak, gaur etxean prestatuko eta jango den afarirako ordua iristen den artean, sofa honetan eseriko nauk, San Antonioren mirakuluen historia eredugarria irakurriz, hik irakurririko pasarteak horretarako gogoa piztu baitit, hots, oloaren ordez Sakramentu Sagaratua nahiago izan zuen mandoaren kasu izugarria, errepikapenik eduki ez duena, zeren mando hura, gainerakoak bezala, antzua izaki, ez baitzuen ondorengorik utzi, Has gaitezen, Has gaitezen.
|
|
|
Galdera hura bere buruari egin orduko etorri zitzaion erantzuna. Lehenbailehen aurkitu
|
behar
zuen bi emakume haiek hil zituen basatia. Horrela soilik berreskuratuko zuen, bere lehengo bizitza ez ezik, baita bere harrotasuna ere.
|
|
2020
|
|
|
–Zer egin
|
behar
dut bi horiekin. Zoratu behar naute azkenean!
|
|
2021
|
|
|
Nik neuk lehen lerroan kakofonia gradu bat dagoela antzematen dut, hasteko. " Heriotza" eta" haiz" a letrarekin bukatu eta hasten direnez, eten deliberatuegia egin
|
behar
dugu bien artean, eta musikaltasunak ez du italierazkoaren antzik," morte"/" haiz" bukaerak erabat direlako desberdinak. Jatorrizkoa moldatzekotan, gehiago gustatzen zait 2008ko beste itzulpen bat, Migel Anjel Unanuarena.
|
|
|
Isiltasun pixka bat
|
behar
dute biek. Bitxia da grabagailuko zenbakiek nola egiten duten aurrera denbora isilik dagoenean ere.
|
|
|
Agian, ez nuen zulorik nahi! Eta orain, beste baten baimena
|
behar
dut bi zulo ziztrin egiteko. Ez du inongo zentzurik.
|
|
2022
|
|
|
Mesopotamia eta Zagros mendien artean, muino batean zuen gaztelua Dehak tirano asiriarrak. Izpiritu gaiztoen bidez eskuratu zuen boterea; inguruko herrietako neska mutilen garunaz elikatu
|
behar
zuten bi suge goseti zituen Dehakek tronuan eusteko berme. Ordura arte gurtzen zuten eguzkia ez zen gehiago irten, eta soro emankor haietako barazkien, frutaren, intxaurren eta ogiaren lekura lur elkorra abaildu zen.
|
|
|
Abortatzeko erabakia emakumeena den bezala, umeak edukitzearena ere berdin. Eta erabaki libreak izan
|
behar
dute biek.
|
|
2023
|
|
|
Zerbait egin dezakegu guk bitartean?... Zer egin
|
behar
duzue biok, pelotudo, atso bat eta haur bat zaindu. Jakingo duzue hori egiten, ezta?
|
|
|
Bederatzigarren mailan, gainera, Emakume jakintsuak komedia dugu aztergai: barregarritzat hartu
|
behar
ditugu bi protagonistak –Molière da, azken finean–, eta, hala, Filaminta emazteari muzin egiten diogu eta Krisalio senarrari txalo jotzen bere bakarrizketa zolian, etxean nork agintzen duen erakusten duenean, nahiz eta niri barru barruan grazia handirik egin ez.
|
|
|
Ez, egiatan ez zen horren tristea izan, nahiz eta ez zeukan nobeletako eszenen tankerarik, nahiz eta ez nien zehatz mehatz jarraitu maitasunaren eskuliburuko arauei. Zergatik azukreztatu behar dugu dena, zergatik zizelkatu
|
behar
ditugu bi bihotz arbola batean oroitzapen polit bat gordetzeko. Hiru egun esperoan, martxo amaiera haizetsu hartan, lehenengo jaunartzearen aurreko hiru eguneko erretiroaldian nola:
|
|
|
Ez omen da tarte luzea, baina hamarren bat minutu badaramatzat oinez, eta pasa
|
behar
ditudan bi ibaietatik bakarra igaro dut. Ez da luzea izango, baina larritasun punttua sortzeko nahikoa.
|