|
2003
|
|
|
Guk zerbait esan gura badugu, ezin dugu gai hori jartzeko zain egon. Dauden baliabideak erabilita lortu
|
behar
du bertsolariak nahi duena esatea. Lekuak badaude, eta lekurik ez dagoenen sortzeko ardura neurri handi batean norberarena da.
|
|
2007
|
|
|
Festen egitaraua, gaztelera hutsean argitaratzen zen, noski. Zentsura zela eta, Xoxokan kantatu
|
behar
zuten bertsolariak ere, zein gairi buruz kantatuko zuten agertzen zen: “Los bersolaris Lasarte y Aguirre cantaran con el tema del porvenir de la zona rural y sobre la juventud actual con su vestimenta y presentación ”.
|
|
|
–Korrok egin zuen?. Portzierto, zergatik kantatu
|
behar
dute bertsolari guztiek Scooby Doo ren jabearen ahotsarekin? " Scooby Dooo, non hagooo?
|
|
2008
|
|
|
Eta, gainera? gainera, zer arraio, bera bertsolaria zen, eta bertsolariak onean eta txarrean
|
behar
zuen bertsolari, osaba Bixenteri behin entzun zionez! Pentsamendu gurutzatuak, elkarren aurka talka egiten zutenak, harik eta, segundoaren muga igaro gabe, indar bat beste indarrari gailendu zitzaion arte.
|
|
|
Plazagizandre izateko, baina, lehen plazak
|
behar
ditu bertsolariak. Lehen plazak bertsolariaren esku zenbateraino dauden galdetuta, plazetarako lehen pauso horrek kolektibo batetik hasi behar duela irizten dio Agirrek:
|
|
|
Ahal baduzu ondo egin, gaizki ez, behintzat, eta jendearengana iristen baldin bazara, orain baino gehiago garai hartan, ahoz aho zabaltzen da. Hasierako aukera horiek aprobetxatzen jakin
|
behar
du bertsolariak?.
|
|
|
Beñardok, gainera, izeba Ursulak kontatzen zizkiòn istorioen eskutik, artzain xelebre hura hartu zuen heroitzat, eta ez zegoen heroi izaterik bere heroi ereduaren pausoei jarraitzen ez bazitzaien. Eta, gainera... gainera, zer arraio, bera bertsolaria zen, eta bertsolariak onean eta txarrean
|
behar
zuen bertsolari, osaba Bixenteri behin entzun zionez! Pentsamendu gurutzatuak, elkarren aurka talka egiten zutenak, harik eta, segundoaren muga igaro gabe, indar bat beste indarrari gailendu zitzaion arte.
|
|
2009
|
|
|
Sekula ahaztuko ez dudan usaina darion bigarren solairuko bulegoan, asto beltzarenak eta bi esaten dizkit kargudun batek. Besteak beste, profesional ona banintz nik neuk eten
|
behar
nuela bertsolari gazteen saioa. Kargudun horren gaineko karguek, berriz, ez zuten, antza, nire bertsioa entzun beharrik erabaki beharrekoak erabakitzeko.
|
|
2013
|
|
|
Lagunartean etxean bezala aritzen zen, lasai eta trebe. Horretaz gainera, beste eragozpen bat zeukan jendaurrean kantatzeko, oso ahots apal eta hilekoa zen, Zapiraindar guztiak bezala (Ataño 1979: 80) 41 Mende hasieran, gaurko aurrerapen teknologikorik ez eta, herrietako plazetan bertsogintzan aritzeko eztarri onak
|
behar
zituzten bertsolariek.
|
|
2014
|
|
|
Iparraldeko bertsolari gazteekin hobeki ageri da aspektu hori orain, zahartzen direlako poxi bat, Amets edo Sustrairi prestigioari lotua zaie. Baina onartu
|
behar
du bertsolariak kargu hartzean betekizun hori ere egiten duela bere. Berriz jiten zait gogora Angel Aitzibururen jujearen funtzioa.
|
|
|
Berriz jiten zait gogora Angel Aitzibururen jujearen funtzioa. Birjinantok zion kasu eman
|
behar
zuela bertsolariak plazan justu izatean, ez irri eginarazteko jende kategoria batzuk bakarrik sobera lardaskatuz. Zitatzen du buhameen kontra gauzak erran zituen bertsolariarena.
|
|
|
Ez da egokia. Jantzia
|
behar
du bertsolariak ere eta xamarra ez da hain itsusia, gainera orain ez delako egun guziko jantzia. Villar-en" Antzerkian jantziak frailea egiten du" esapideak funtzionatuko du hobeki.
|
|
|
Lehen urratsa ez baitu egin. Edozein izanik ere desmartxari emanen diogun forma berria, santibatekariek lagundurik jendeengana jo
|
behar
du bertsolariak, horren sostengatzera jin daitezen erreferaz, ezen jendearen biltzeko onartua izan behar baitu bertsolari gisa. Orain bertso eskolek betetzen dute funtzio hori.
|
|
|
Lehen urratsa ez baitu egin. Edozein izanik ere desmartxari emanen diogun forma berria, santibatekariek lagundurik jendeengana jo behar du bertsolariak, horren sostengatzera jin daitezen erreferaz, ezen jendearen biltzeko onartua izan
|
behar
baitu bertsolari gisa. Orain bertso eskolek betetzen dute funtzio hori.
|
|
|
bertsolaritzak bizi ukan duen transmisio aldaketarekin, beste gauza bat gertatzen zaie ditxoei ondorioz. Lehen, errimak ez ziren hain arautuak, ointegiak ez zituzten ikasten bertsolarigaiek eta errima komunez aparte, batzuetan lagunak bat ebasten bazuen, edo ez bazen heldu eta zerbait erran behar... gertatzen zen gaia uzten zela eta zer nahi erraten zela errimarengatik eta holako kaosa sortzen zela plazan, xilarra baitzen gai gisa ondotik kantatu
|
behar
zuten bertsolarientzat. Sorpresak, gertakariak gehiago ziren lehengo libertimenduetan, memento arraro horietaz kondatuko dute hauek edo haiek nasai baina gehienetan prestaketa eskasez zozokeriak egiten ziren plazan, geretarik gabe zebilen aktoreak edaten zuen kuraia emateko eta. astakeria auhendagarriak eskaintzen.
|
|
2016
|
|
|
MEMENTOKO GERTAERAK baliatu
|
behar
ditu bertsolariak. Espero ez diren gauzak
|
|
2017
|
|
|
MEMENTOKO GERTAERAK baliatu
|
behar
ditu bertsolariak. Espero ez diren gauzak ere gertatzen zaizkie bertsolariei kantuan ari diren unean.
|
|
2018
|
|
|
Xabier Amurizak aipatzen zuen garai batean hiru muga jartzen zitzaizkiola bertsolariari: bertsolaria ezin zen egin, jaiotzetik izan
|
behar
zuen bertsolari; ez zen emakume bertsolaririk izango eta sehaskan euskara jaso gabeko haurrik ez zen bertsolari izango. Pentsa nola aldatu diren gauzak:
|
|
2019
|
|
|
1. Libertate handiagoz aritu
|
behar
duela bertsolariak. Pentsamendu kateatua bai, baina, ondoren, askatasuna nagusituz.
|
|
|
" Plazagizona izan
|
behar
du bertsolariak: herritarrekin egon, anekdotak kontatu...
|
|
|
Egunean bertan deitu zidaten bertsolari batek huts egin zuela eta ea Manteo kiroldegiko afalosteko saioan kantatuko nuen galdetuz. Gaua iritsi zenean urduri nengoen eta are gehiago urduritu nintzen nirekin kantatu
|
behar
zuen bertsolaria beste bertsolari ezagun batekin iristen ikusi nuenean. Bertso bazkari batetik zetozela kontatu zuten lau haizetara, mozkortuta eta laineztuta zeuden.
|
|
2020
|
|
|
Artista izan da… Gogoratzen dut EiTBra pasatu aurretik Herri Irratiak eta Deiak bi bertsolari eta Haranburu bidali zituztela Andaluziara, Sevillara eta abar. Han ikusten zutenaren kronika bertsotan egin
|
behar
zuten bertsolariek irratirako, eta hitz lauz Haranburuk egunkarirako. Urte batean, Lazkao Txiki eta Txomin Garmendia joan ziren.
|
|
2021
|
|
|
Gogoratzen dut EiTBra pasa aurretik Herri Irratiak eta Deiak bina bertsolari eta Haranburu bidali zituztela pare bat urtean Andaluziara. Han ikusten zutenaren kronika bertsotan egin
|
behar
zuten bertsolariek irratirako eta hitz lauz Haranburuk egunkarirako. Urte batean Lazkao Txiki eta Txomin Garmendia joan ziren.
|
|
|
Tapiak esplikatutakoaren arabera, bi joera zeuden nagusi: bata balio tradizionaletan oinarritzen zuena —moral kristaua, ohitura zaharrak, errespetua... —, eta bestea nahas mahas handi batean frankismoaren kontrako borroka giroan sortutako joera —tradizioa bai, baina eguneratuagoa; erabakietan esku hartzea; independentzia; moral irekiagoa... — Parametro horietan erabaki
|
behar
zuen bertsolariak bere jardunaren nondik norakoa, eta, ia legea den bezala, bertsolari heldu gehienak lehen joerakoak ziren eta bertsolari gazte gehienak bigarrenekoak. " Horregatik, ‘Lehen bai bertsolariak! ’ hori.
|
|
|
Zorte txarrekoa bezain pertsonaia maitatua
|
behar
zuen bertsolariak eta bazituen egunkarietan berari buruz idaztera animatu ziren lagun ilustreak ere. Serafin Baroja idazleak, esaterako, donostiarraren bertsoetan jarri nahi izan zuen fokua El Tiempo egunkari madrildarrean (1876/01/24):
|
|
|
Garai batean, bertsoa entzuteko joan
|
behar
zenuen bertsolariak zeuden tokira, eta pilotariak ikustera, frontoira. Orain, etxean ikus dezakezu dena.
|
|
2022
|
|
|
artetarik sorgin fama duen jendea sutara botatzen du epaile zorrotz batek. Gainera ezin uka dohainaren jabetza ez dela nahikoa, lan asko egin
|
behar
duela bertsolariak.
|
|
|
Bertsolaritzak ere bai, silaba kopuru jakin bat eta errima izan behar ditu bertsoak. Hori guztia kalkulatu egin
|
behar
du bertsolariak, xake jokalariak xake mugimendu bakoitzak dakartzan ondorioak edota xake matea emateko biderik dagoen kalkulatzen duen bezala.
|
|
|
Beti asmatzea zaila da, eta egia da beti berdina eginda ere sorpresa efektua galtzen dela azkenean. Txapelketa batean edo beste edozein saiotan ere bai, oholtza gainean kantuan jartzen zarenerako, jendeak badaki zure berri, aurretik zer egin duzun, nola kantatzen duzun, zer eskaini dezakezun… eta horrekin bizi
|
behar
dugu bertsolari guztiok, onerako eta txarrerako.
|
|
2023
|
|
|
Xarma berezia izaten dute libreko saioek; ingurua izan ohi da abiapuntua, eta egunean zehar gertatutakoaren baitan toki batean edo bestean kokatzen da helmuga. Finean, egunaren erritmora egokitu
|
behar
du bertsolariak, edozein momentutan abestea tokatu dakioke eta.
|
|
|
Zer esanik ez dago bertsogintzaren mekanika ondo ezagutu
|
behar
duela bertsolariak. Mekanikaren barruan oinarrizko arauak bete behar dira jokoan sartzeko.
|
|
|
Artez moldatu eta jokatu
|
behar
du bertsolariak espazioan eta denboran. Espazioak batik bat berebiziko garrantzia du.
|
|
|
Lekuak definitu egiten gaitu, kokatu egiten gaitu. Bertsolariak espazioarekin duen erlazioa ikuspuntu askotatik azter daiteke (ikuspuntu linguistikoa, soziologikoa, antropologikoa, fisiologikoa…), baina bertsoartearen poetikara iristeko, funtsezko bi egoeratatik pasatu
|
behar
du bertsolariak: lehenengoa, bertsolariak inguruarekin duen erlazioa, dagoen giroarekin (ikusleak, gai jartzailea, taberna, frontoia, beste bertsolariak…); eta bigarrena, bertsolariaren gorputza espazioan (oholtza baten gainean, antzoki batean, taberna batean eserita, balkoi batean…).
|