|
2016
|
|
|
Are gutxiago demarkazio eskualdekatu hutsean, Irlandako Gaeltacht ak ere behar adinako neurrian azaldua duenez. bada lana eta jana
|
behar
du arnasguneetako jendeak, lehenik eta behin. Mundutar zabal sentitzeko komunikabideetarako lotura aukera eta bizimodua itxura gabe ez oztopatzeko behar besteko zerbitzu eskaintza (eskola, osasun atentzioa, erosketa gunea) eta aisialdi erakargarria ere bai, herrian geldituko bada beste norabait lekualdatu gabe.
|
|
|
Hori guztia esanda, arnasguneek historikoki izan dituzten ezaugarriak ikusita batetik, eta ezaugarri horiek gizarte berrian jasaten ari diren inpaktua ikusita bestetik, egindako lana eta arnasguneen mantentzea (gainbehera apalaz bada ere) oso positibotzat jotzen dugu. Hori bai, kontziente izan
|
behar
dugu arnasgune horiek sekula izan ez duten arriskua dutela egungo egunean, eta etorkizunari begira orain arteko formulek ez dutela balio izango, neurri on batean behintzat. Moldaerabide berriak egokitu edo sortu dira.
|
|
2018
|
|
|
Eta arazoa ez da gaitasun falta, euskarazko hautua egiteko motibazio falta baizik. Maila makrosozialean, herri mailako hizkuntza politika euskararen aldekoa da erabat, baina plano nazionalera jotzen badugu, Ondarroan gertatzen den bezala, zer hobetu badagoela esan
|
behar
dugu arnasguneetan gertatzen ari dena aztertzen jarraituta eta galera ematen ari den lekuetan esku hartze bereziak eginda.
|
|
2019
|
|
|
...dua ere goiko hiru neurriak aintzakotzat hartuz diseinatu eta jestionatu behar da, ahal den heinean. arnasguneen estabilizazio eta iraupen oinarri demografikoa ezin izan liteke lurralde antolamenduaren ardatz nagusi, are gutxiago bakar. hori ere kontuan hartu behar da, ordea, arnasguneek bizirik iraungo badute. puntamutur bien artean jardun esparru zabala dago, eta esparru horretan bere lekua izan
|
behar
du arnasguneen estabilizazio eta iraupen oinarri demografikoa segurtatzera datorren lurralde antolamenduak. ahal delarik belaunaldi bateko edo biko perspektiban jardun behar da herriko etxegintzan eta eskualdeko lurralde antolamenduan. perspektiba ertain luzean, ez unean uneko eskaera, interes edo probetxu kalkulu hutsez. hor jokatzen da sarri etorkizuneko konfigurazio demografikoa:... bai zenbatekoa eta bai, bereziki, nolakoa. zenbat erabaki urbanistikoEtxegintza eta lurraldeantolamendua, arrisku iturritik bizi bermera eraman.
|
|
|
Bigarren sektorea ere oso kontuan izan
|
behar
dute arnasguneek: irteerarik sendoena hor dago maiz, Bizkai gipuzkoetako arnasgune askotan (eta, partez, Nafarroakoetan). egin litekeen aurrerapauso handiena, ahal izanez gero, hau da:
|
|
|
Ia landu gabe uzten dugu, gaurkoan, erosotasun kontuen alorra. ez garrantzirik ez duelako, beste motibo honegatik baizik: eginbehar guztien artean hori dago, gaurkoz, arnasgune askotan landuen eta gaBigarren sektorea ere oso kontuan izan
|
behar
dute arnasguneek: irteerarik sendoena hor dago maiz, BizkaiGipuzkoetako arnasgune askotan (eta, partez, Nafarroakoetan).
|
|
|
VII.5" guztia ala ezer ez" formula alde batera utzi behar da, hasieratik beretik: " neurriko trajea"
|
behar
du arnasguneak, biziko bada
|
|
|
ezer gabe ezin dira herri txikiak luzaro bizi; guztia ezin da" zenbaki handien" mirabe bihurtu, handiak txikia jatea nahi ez badugu. txikien aldeko neurri proaktiboak kontuan izan behar ditu horregatik, honetan ez bada hartan, arnasguneen alde dagoela dioenak. zer egin, beraz? " guztia ala ezer ez" alde batera utzita" bere neurriko trajea" landu
|
behar
dute arnasguneetako arduradunek65 zer neurri, hor ere ez dago erantzun unibokorik:
|
|
|
hor ere ez dago erantzun unibokorik: arnasguneetan ere neurriak eta neurriak daude. azpeitian posible den zenbait erosotasun, horrela, nekez eskura liteke Leitzan edo markinan, eta are nekezago gabirian, axpe arrazolan edo goizuetan. hori horrela dela eta gero ere seguruenik horrela izango dela jakinik, unean uneko konbinatoria posible hoberenaren zale bihurtu
|
behar
dute arnasguneen aldekoek. Sinkretismo bidea xehekiro esploratu eta ganoraz garatu behar dute beti. ez da hori aparteko traba, are gutxiago bajeza. egin ere hala egiten da maiz, eta emaitza ez da askotan kaltegarri:
|
|
|
Baina aski soluzio egokirik badago tartean, adostuz gero. alferrik da, horrelakoetan, ahots goran" guztia ala ezer ez" oihukatzea: " bere neurriko trajea"
|
behar
dute arnasguneek.
|
|
|
inguruko laneta kontsumo gune indartsu (ago) en eranskin bihurtuko dira; inguruko eta luze zabaleko moda ohitura supraetnikoen kontsumitzaile huts;" jende normal modernoa" bizi den asentamenduetako pauta nagusietara makurtuko dira. " Beste zerbait" izan
|
behar
dute arnasguneek, euskarazko
|
|
|
hots, kaletar maioritarioon interes jarraitzaile mimetiko bihurtzea. Beren burua salbatu
|
behar
dute arnasguneek, lehen lehenik, herriarekin batera beren altxor etnolinguistikoa eta soziokulturala galduko ez bada. kaletarrok ikasi egin behar dugu beraiengandik, erakutsi baino areago. arnasguneak direla-eta honako puntuok ditugu kaletarrok, besteak beste, ikaskizun:
|
|
|
V.1 Erronka demolinguistikoa: ...rronka handia da demolinguistikoa, oro har txikiak (hainbatetan oso txikiak) diren arnasgune askorentzat. haur gutxi jaiotzen bada arnasgunean, erdaldun edo erdal elebidun asko herrira etortzen bada bizi izatera edota bertako gazte asko kanpora joaten, kopuruz eta kontzentrazioz ahuldu ahala gero eta zailagoa izango da arnasguneak arnasgune izaten segitu ahal izatea. euskaldun aktibo izaten segitu
|
behar
dute arnasguneko biztanleek (guztiek edo gehien gehienek), euskarak bertako mintzabide nagusi izaten jarrai dezan. hiru ertzeko erronka atal hauei egin behar diete aurre, horretarako:
|
|
|
Horretarako,[...] lanpostua
|
behar
dute arnasguneko herritarrek herrian bertan edo inguruan. Hor dago koska.
|
|
|
V.2 Bideragarritasun sozioekonomikoaren erronka a) Lana behar da, arnasgunean bertan edo inguru hurbilean arnasguneak bideragarri izan behar du sozioekonomikoki, iraungo badu. horretarako, besteak beste, lanpostua
|
behar
dute arnasguneko herritarrek herrian bertan edo inguruan. hor dago koska: herritarrek lana herrian edo inguruan izatea gero eta zailago bihurtzen ari da. arrisku bizia du horrek:
|
|
|
Itxurazko diru sarreraz gainera oinarrizko zerbitzu publikoak, erosotasun aukerak eta babes laguntza sozialak
|
behar
dituzte arnasguneetako biztanleek, bertan bizi izaten segitu ahal izateko: zerbitzu publikoei dagokienez funtsezkoak dira lehen mailako eskola (haurtzaindegia barne) eta osasun atentzio basikoa (astean behingo kontsulta gutxienez; biztanle kopuruz ahal bada, egunerokoa). horrekin batera oinarrizko erosotasunak behar dituzte arnasguneetako biztanleek, bertan bizi izateko:
|
|
|
Itxurazko diru sarreraz gainera oinarrizko zerbitzu publikoak, erosotasun aukerak eta babes laguntza sozialak behar dituzte arnasguneetako biztanleek, bertan bizi izaten segitu ahal izateko: zerbitzu publikoei dagokienez funtsezkoak dira lehen mailako eskola (haurtzaindegia barne) eta osasun atentzio basikoa (astean behingo kontsulta gutxienez; biztanle kopuruz ahal bada, egunerokoa). horrekin batera oinarrizko erosotasunak
|
behar
dituzte arnasguneetako biztanleek, bertan bizi izateko: bide eta kale, ezpaloi eta aparkaleku, haur parke eta kiroldegi, bilgune eta taberna, ahal bada denda eta kutxazain automatiko,..
|
|
|
V.3 Erronka soziokulturala a) Gemeinschaft elkartasuna eta Gesellschaft gizartea egoki uztartu
|
behar
dituzte arnasguneek eguneroko mintzajardun arruntaren bizi iraupenerako hain bizia eta babesgarria izan duten herri giroa galdu gabe egin behar dute sendoa uztartze lan hori. uste baino lan nekezagoa da hori ere. zergatik hain nekeza den azaltzeko, abia gaitezen perspektiba teoriko zabaletik, Ferdinand tönnies ek eta max weber ek goldaturiko ildotik. tradiziozko norma araudia (kristandadea eta g... tartean, auzo-lana. ongi izate kolektiboa eta erkideekiko lotura," a universal sense of solidarity" deitu izan dena, estimu handitan izan dira normalean elkartasun giro horretan. aurrez aurreko harreman bide xumeak, emozio eta sentiera espontaneoez oraturiko tratuak, leku zabala izan du Gemeinschaft elkartasun horretan.
|
|
|
" Lanik eta (hein batean) soziokulturazko beregaintasunik gabe ez dute arnasguneek, luzera begira, etorkizun argirik" dio zalbidek," inguruko laneta kontsumo gune indartsu (ago) en eranskin bihurtuko dira. (...)" Beste zerbait" izan
|
behar
dute arnasguneek" erantsiz.
|