|
2023
|
|
|
Halako arauen izaerari buruzko autua korapilatsua da: alde batetik, batzar nagusiek onetsi
|
behar
dituzte arauok eta, dakigunez, batzar nagusiak herriaren subiranotasunaren ordezkariak dira; hortaz, Parlamentuak legeak onetsi behar dituen bezala, batzar nagusiek foru arauak onesten dituzte. Horiek horrela, tributuak arautzen dituzten arauak ez dira Eusko Legebiltzarreko legeak, ezpada Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako batzar nagusiek emandako arauak.
|
|
|
Kontrolaren gainean egindako bilakaera historiko horretan tarte ezberdinak topatu ahal ditugu eta horiek autonomiaren inguruan jorratutako bilakaera historikoarekin lotuko ditugu. Autore guztiek udalaren jaiotza (ez gaur ezagutzen dugun kontzeptuan) gizakiak beharrizanak asebetetzeko elkarrekin bizitzeko beharrean aurkitzen dute; kolektibitateek euren intereseko gaiak jorratzeko eta garatzeko
|
behar
zituzten arauak ezartzeko beharra ikusi zutenean. 1924ko Udal Estatutuaren zioen azalpenak esaten zuen moduan" Udalerria ez da legegilearen seme alaba; Estatua baino lehenagoko elkarbizitzarako egitate soziala da, eta aurretiazkoa ere, eta gainera legea baino nagusiagoa" 200.
|
|
|
Eta oinarri horien artean daude Legearen 65 eta 66 artikuluetako aurreikuspenak, zeinek arautzen baitute Estatuko Administrazioak eta autonomia erkidegoek beren eskumenen esparruan korporazioen egintza eta erabakiak aurkaratzea, eta ezartzen baitute toki erakundeen akordioak etetea auzitegien ahalmena baino ez dela (salbuespena, Gobernuaren ordezkariaren aldekoa, Legearen 67 artikulua). Hauek dira Madrilgo Erkidegoaren Legearen konstituzionaltasuna epaitzeko erreferentzia puntu gisa balio
|
behar
duten arauak, gaia planteatzeko unean indarrean dauden arauak baitira: eta Auzitegi honek aipatutako epaietan egin zuen bezala, Kataluniako Autonomia Erkidegoaren arauei dagokienez, zeinak aukera ematen baitzuten agintaritza autonomikoek tokiko korporazioen erabakiak eteteko, urbanizazio programak eta beste hirigintza jarduera batzuk onartzeari dagokionez, egokia da, era berean, lege honetan xedatutakoa aintzat hartzea.
|
|
|
LHLri dagokionez, arauak zeresan handia dauka finantza zaintzaren inguruan eta hori egikaritzeko esparru subjektibo eta materialaren inguruan. LHLren azterketa gaurkotua egin nahi dugun arren, kontuan izan
|
behar
dugu araua 1983an onetsi egin zela eta arauaren 2 xedapen gehigarriko lehenengo parrafoak garai horretan modu honetara idatzi zen: " Foru Aldundiek, beren udalerriei legez dagozkien finantza zaintzako ahalmenez baliatuz, baliabideen maila bat bermatu dute udalerri guztientzat, eta hori ez da izango, inola ere, araubide erkideko legeria aplikatuta lurraldeari dagokiona baino txikiagoa.
|
|
|
EAEko araubideaz gain, TAOLk ere berezitasun hori adierazten du eta 2 xedapen gehiarriaren 1 atalean adierazten denez, EKren 1 xedapen gehigarriarekin eta EAEko Estatutuaren 3, 24.2 eta 37 artikuluekin bat eginez, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako lurralde historikoek berezkoak dituzten erakundeak askatasunez antolatuko dituzte. Horretarako eta funtzionamendu egokirako
|
behar
dituzten arauak emango dituzte, baina lurralde historiko horietan dauden toki erakundeen berezitasun historikoak kontuan izanik. Horrekin, lurralde historikoei ez zaie aplikatuko TAOLean probintzietarako ezarrita dauden antolaketa arauak.
|
|
|
TOLTBaren 165 artikulua ere aldatu da, baina beren beregi udalaren aurrekontuak aurrekontu egonkortasunerako eta finantza jasangarritasunaren printzipioak errespetatzeko. Horrela printzipio horiek errespetatu
|
behar
dituzten arauak aldatu dute aurrekontuarekin batera jaso beharreko dokumentazioa eta horien gaineko txostena egitera behartu egiten du.
|