|
2001
|
|
|
Gerrateko urte larri haietan ikasi genuen, beharbada, beti edo maizenik erretiran dabilenak ez duela etsaia menderatzen. Luzaro gabe, Guatemalan ageri da gorago
|
behar
hori, Zaitegik artean inoiz ikusi ez den bezalako euskara hutsezko aldizkaria sortu zuenean5: sortu eta horrenbeste urtez iraunarazi.
|
|
|
Bestela, zorioneko euskara landu
|
behar
horrekin, hiru motatako idaz  lanak sortuko zaizkigu soil soilik: a) lan" sakonak" pour épater lâétranger; b)" A, gure Euskara ederra!"; c)" O, gure Euskara gaixoa!".
|
|
|
Ez dirudi, bada, eredu makurra gogoan badugu, eta ez da betaurrekorik
|
behar
hori ikusteko, bere herriko hizkuntza, alemana, guztiz maite zuela. Eta, guztiarekin ere, ia idatzi zuen guztia" erdaraz" idatzi zuen:
|
|
2002
|
|
|
Ulertu dizkiodanen artean, ez nauela presionatu nahi. Bere burua zuritu
|
behar
hori berriro. Nik, ordea, ez dut luzamendutarako gogorik:
|
|
|
Askotan pentsatu dut gogorra izan behar duela nor izateari utzi eta zurea ez den eredu baten papera bete beharrak bizitza osoan; gogorra eta neketsua: beti hitz egokiak, erreakzio zuzenak, jokabide eredugarriak eskaintzen jardun
|
behar
hori. Edo segurtasun falta da, ez dakit.
|
|
|
Hain harrigarria ote da? Eta den dena goitik behera gobernatu
|
behar
horri ihes egiteko eskapadatxo bat baldin bada bere buruari barkatzen dion utzikeria ziztrin eta bakarrenetakoa?
|
|
|
Atxagak Chicagoko [20] beltzekin konparatu gaitu euskaldunok, gure inguruan" sinpatikoak" eta" antipatikoak" ditugula eta hala gabiltza batzuetan euskaldunak, zu ere ibiliko zara talde batean elkartu eta zazpi lagunetatik batek bakarrik ez jakinki euskara gainerako guztiek haren erdarazko esanetara moldatu behar duzuenean. Sinpatikoek nahi dute batzuetan gure tokia hartu, baina ez diegu utzi
|
behar
hori egiten, horixe dio Atxagak, horixe edo holako zerbait. Guk, beltzek eta indioek bezala, gure komunitatea aldarrikatu behar dugu.
|
|
2005
|
|
|
Iraunkor zen oreka ekologikoa oro har aipatzeko hitza, Brundtland Txostenak bere 2 atalean dioskun moduan: " garapen iraunkor batek[...] ingurumena babestu
|
behar
hori betetzen duen produkzio sistema bat behar du". Rioko Adierazpenak ingurumenaren babesa garapen prozesuetarako oinarrizko baldintzatzat jaso arren, Goi Bilera horrexetatik aurrera hasi zen nahasketa eragiten garapena eta iraunkortasuna lotzen zituztelarik, zeren eta garapena hazkunde mugagabetzat ulertzen baitzen, eta horrek ez zuen inolako zerikusirik iraunkortasunarekin; are gehiago, elkarren kontrako kontzeptuak ziren.
|
|
2006
|
|
|
Bereziak izan
|
behar
hori! Gure ondoko herri guztiek hizkuntza indoeuroparrak hartu zituzten.
|
|
|
Euskaldunak ere gizakiak gara, hainbatek zalantzan jartzen duen arren?, eta gizakiak berezkoa duen sailkatu
|
behar
hori geure geurea dugu. Guk ere, sailkapen guztiek nolabaiteko arbitrariotasuna gordetzen dutela jakinagatik, berdin berdin ekin diogu multzo, talde, azpi-talde eta tipologiak eraikitzeko lanari, eta euskaldun izatea ere tipologia bihurtu dugu.
|
|
2008
|
|
|
Aisharekin hasteak sortu zituen aldrebeskeriak. Garrantzitsuak ziren gauza guztien kontra Aisharekin hasi
|
behar
hori, hasiera hasieratik jakinik ez zela luzerako izango.
|
|
|
" honek hola dirudi, baina ez da, gezurra da";" ontzat joa dago, baina txar txarra da";" hau luzaroan sinetsi dugu, baina oso oker geunden"... Ariera hori, itxura engainagarriak eginahalean urratu
|
behar
hori, mendekuaren ahotsa da; bizimoduak berekin duen ixildu eta irentsi beharraren kontrako mendekua da bizimodu normala, normalegia, daraman ikerlariarentzat.
|
|
|
Hizketa modu badaezpadakoa. Izatearen karga astuna besteri bota
|
behar
hori gizaki sustraigabeen jarduera dela uste dute batzuek, baina neri iruditzen zait, zehazki eta teknikoki, susterbakoa dela hola jardun ohi duena, gizaki susterbako oso oso, bete bete eta peto petoa. Susterbakoak berea ez den mundua gauza tipikoz eta autentikoz betea ikusten du, eta hori da modu estali bat aditzera emateko bera eta bere mundua atipikoak, zailak, konplexuak, orotarikoak eta aberatsak direla.
|
|
|
berdin dio zerk, baina baloratuak, eta ez alboratuak. Baloratuak sentitu
|
behar
horrek erakusten duena da babaloratuak sartzen garela gizartera.
|
|
|
diskriminatua nago hautesfederik gabea naizen aldetik, zeren hauteskundeetan botoa sekretua delarik, botorik eza ez baita sekretua. (Badakit oso zaila dela, baina ez lukete jakin
|
behar
hori ere).
|
|
|
Zergatik idazten duen galdetu eta askotxok erantzuten dute" beharra" dela eta" idatzi beharra" omen daukatela. Ederki dakite beren
|
behar
hori (ez edozeinena) jan beharraren edo jo beharraren pare jartzen. Ezin esan gauza den bezala:
|
|
|
[Psikopolitika I.] Geure buruaren jabe izan
|
behar
horrek erakusten duena da guk geuretzat izan dezakegun askatasun bakarra jabetasun bat besterik ez dela.
|
|
|
(Ederki dakit nik zer den etena egon
|
behar
hori, baina nere kasua arina da: aski ditut urtean sukarraldi bat edo bi; aski bai, baina arnasa bezain beharrak).
|
|
|
" Denak frantsesak gira, gure nazioneko lenguaia frantsesa da" (Eskual Herria aldizkaria, 1902). Bai gauza itxuragabea hizkuntzen alde edo kontra egon
|
behar
hori!
|
|
|
Zer da hori?, eta nondik norakoa? Biziari zentzua ematea dela diote, edo barruko hutsa betetzea, erotzeari beldurra, erru ustea estaltzea, bakardade afektiboa arintzea eta abar, baina ni gero eta ixuriagoa nago pentsatzera zerbaitetan sinetsi
|
behar
hori umekeria besterik ez dela (eta emekeria ere bai beharbada, baina hau ez da segurua); hona nola, edo nondik: " gure aitak beti arrazoia du eta aita betiarrazoidunak maite dituen umeetako bat naiz ni".
|
|
|
Edukitzezko arrazoiak ez du hitzaren, arrazoi sanoaren eta deusen beharrik. Zibilizazio arrazoijabearen berririk ez banu, arrazoia eduki
|
behar
hori basatasun arrazoigabetik datorrela esango nuke.
|
|
|
Mila aldiz aditu dut eta beste milatan pentsatu: gure txar ustea garbitu eta barruak ondu
|
behar
hori ezin izan liteke pare bat mila urteko ipuin baten lana. Askoz lehenagokoa behar du:
|
|
2009
|
|
|
Gero eta maizago gertatzen zitzaion azken boladan. Izugarria egiten zitzaion beti erne egon
|
behar
hori, beti adi eta jendearen artean bila zeinek izan zezakeen halako batean Darioren beharra. Ahalegin desesperatu bat egin eta tenteago jarri zen.
|
|
|
Bruno ez zen gogotsu sentitzen" arazoari" behar bezala erantzuteko, eta bere baitan bilduko zen lipar batez, behinola izandako gizakitik zein urrun zegoen hausnartuz. Zenbat azal, sugeen modura atzean utziak, eta beti azalak utzi
|
behar
hori, barneko muina garbi agertzea ezinezkoa balitz bezala, beti azalen hizkera hori, epidermikoa. Maskaratik maskarara, gizakien metamorfosi bakarra:
|
|
|
Beraz, ikerketa horien argitan, garbi dago ikaslearen euskara gaitasunean zuzenean eta neurri guztiz erabakigarrian eragiten duten faktoreak direla, eskola eta euskarazko ikastorduak ez ezik, etxeko hizkuntza eta eguneroko gizarte bizitzako hizkuntza, eta hutsegite galantetarako bidea baino ez luke irekiko faktore horiek gutxiesteak. Ez da zalantzarik eskolako euskarazko ikastorduen faktorea oso erabakigarria dela; ez da, ordea, askietsi
|
behar
horrekin. Gainera, eskolako euskarazko ikastorduen kopuruarekin batera, oso garrantzitsua da ikastordu horietan eta eskola giroan erabiltzen den euskararen kalitatea bera ere.
|
|
|
epe laburreko errentagarritasunak. Bikainak izan
|
behar
horretan. Berdin dio ingurumena zaintzeko gaitasunak, berdin dio produktuen kalitateak, berdin dio enpresaren politika sozialak bikainak diren ala ez.
|
|
|
Hala ere, birjina banintz bezala agertu
|
behar
hori...
|
|
|
Biktimak dira altxorrik preziatuena boterea lortzeko. Politikaren munduari begiratu baino ez da
|
behar
horretaz konturatzeko. Presoak dira, hain zuzen, ETAren biktima altxorra.
|
|
2010
|
|
|
Oskorri, Natxo de Felipe eta beste hainbesteri gertatu zitzaien moduan, espainolista fama jarri zioten. Ez da ahaztu
|
behar
horregatik atera zirela Oskorriren lehen diskoak CBS espainiarrean, diskoetxe euskaldunetan lekurik aurkitu ez zutelako. Hain zuzen ere, Oskorriren lehen diskoa Gabriel Arestiren oroimenez titulatu zen eta bertan agertzen ziren abesti guztiak idazle bilbotarraren poemekin zeuden eginda.
|
|
|
Agian horregatik pasatu nahi dio lekukoa aitak Claudiuri. Lurra menderatu
|
behar
hori pasatu nahi dio, gorputz bat balitz bezala, errenditu arte, etekinak eta fruituak lortu arte, eta nago zeregin horretarako pertsonarik aproposena aurkitu duela.
|
|
|
Eragin mediatikoa sortu
|
behar
horretan bururatu zitzaion modelo eskola sortu behar genuela Bedaiopen; ukitu originala adinak emango zion, jubilatuentzako eskola izango baitzen. Garrantzitsuena ideia kaleratu arte ahalik eta ezkutuen gordetzea zen, konpetentziak aurrea har ez zezan.
|
|
|
Bi astetako esprintatu
|
behar
horretan, hor iritsi dira txori betikoak, bertan bizi direnak kantuz esnatzeaz gainera, karnabak eta txirriskila txiki eta handiak bezala, mendiko txirriskilak eta txokak ere. Andra Marixa martiko, ordurarte udia tatiko, handik aurrera betiko, erritmoak berdintzearen lekuko.
|
|
2011
|
|
|
Hori dena hona iristen ari da, eta hemengo komunikabideetan ere azkartasuna gero eta handiagoa da. (...) Azkar iritsi
|
behar
hori eta lehenengoak izateko lasterketa hori, oztopo bihurtu da gauzak pentsatzeko, zergatiak bilatzeko.
|
|
|
Presioa, dena dela, ez da soilik gizakiak naturari eginikoa, gizakiok elkarri eginikoa ere hori bestekoa baita; Maitek garai hartan aipatu zigun kontu bat datorkit burura: lehen (duela 15 urte inguru), ikus entzuleria kontzeptua eta beroni loturiko ehunekoak artean ia existitu ere existitzen ez zirenean, askoz trankilago egiten ei zuten lan; orain, aldiz, presioa izugarria omen da, teleikusleak hil edo bizi lortu
|
behar
hori... Horra ere presaren kultura ailegatu dela, berba batean (programa bat ez badabil, berehala kentzen dute, zurkaizteko astirik eman barik), eta halaber mundu akademikora.
|
|
|
Ni saiatzen naiz begiradarekin jendea erratifikatzen, jendeari bere izatea itzultzen eta ematen. Niri izugarrizko angustia sortzen dit harremanetan elkar ezabatu
|
behar
horrek, deuseztatu behar horrek, eta hori askotan ezagutu dugu hemen, gure artean ere. Begirada da metafora bat, begiradarekin bakarrik ez dugu bestea anulatu nahi, baizik iritziekin, hitzekin, gure destainarekin, gure mespretxuarekin, gure intrantsigentziarekin, bestea desegitea, eta ahal baldin bada, fisikoki desegitea, txirtxilatzea.
|
|
|
Ni saiatzen naiz begiradarekin jendea erratifikatzen, jendeari bere izatea itzultzen eta ematen. Niri izugarrizko angustia sortzen dit harremanetan elkar ezabatu behar horrek, deuseztatu
|
behar
horrek, eta hori askotan ezagutu dugu hemen, gure artean ere. Begirada da metafora bat, begiradarekin bakarrik ez dugu bestea anulatu nahi, baizik iritziekin, hitzekin, gure destainarekin, gure mespretxuarekin, gure intrantsigentziarekin, bestea desegitea, eta ahal baldin bada, fisikoki desegitea, txirtxilatzea.
|
|
|
Nik behar handi bat sentitzen dut mundu honetan maite izan ditudan haiek nonbait, ez dakit non eta nola, berraurkitzeko; bereziki Lourdes. Ideia horretan gero eta sendoago nago, eta neure burua
|
behar
horretan estutzen dut, edo esperantza horretan bermatzen. Nire lagun sinestun batek dioen moduan, berraurkintzarik ez dago mundu honetako bizipenak ez badu geroan irauten.
|
|
|
Denak galderak dira, erantzun zehatzik gabekoak. Batetik, urteak dira berraurkikuntzaren
|
behar
hori sentitzen dudala, eta azkeneko hiru urte hauetan, Lourdes joan zenez geroztik, behar izugarria sentitzen dut; bestela, zer zentzu du honek guztiak. Bestetik, ordea, badakit ezin dudala berraurkikuntzaren modua ikuskatu.
|
|
|
Lourdesi ere gauza bera gertatu zitzaion. Lehen denboretan atera zituen kantuak, baina gero agortu egin zen, eta berak
|
behar
hori sentitzen zuen. Horretan ez genuen laguntzarik izan.
|
|
2018
|
|
|
kapitalak lanaren beharra zuen. Eta
|
behar
horrek eraman zuen Sistemaren logika hainbat kontutan gizakiaren alde amore ematera: Bigarren Mundu Gerraz geroztiko ongizate estatuak garatu, langileen eskubideak hedatu...
|
|
|
–Leotzetatik eta pertikan zintzilikatua izatetik libratu zara orain artean, Errondal... Ez al zaitu beldurtzen patu gaiztoari alferrik deika aritu
|
behar
horrek. Arren, ez zaitez kezka, eta har ezazu atseden!
|
|
2019
|
|
|
Gauzari erromantizismoa kendu eta dirua irabazteaz kezkatzen nintzela adieraziko zuen zerbait jarri beharra neukan. Ez nekien asko urte batzuk geroago dirua irabazi
|
behar
horrek egiazki kezkatuko ninduela nire hasierako bokazioaren kaltetan...
|
|
|
Itzulpenak dion errespetuagatik jatorrizkoari eta, aldi berean, xede  hizkuntzari. Euskararen garapenak asko zor dio, idazleok asko zor diogu ânahiz ez dugun estimu handirik esplizita  tzenâ errespetu horri, eremu markatu batean zorrotz jardun
|
behar
horri. Itzultzaileak ezin ditu jatorrizko hizkuntzarekin zein bere propioarekin lituzkeen arazoak saihestu, bidezidorretik jo, aurrean daukan testuaz beste egin.
|
|
|
Euliak pikante badauz, denpora txarra. Edo pikante ibili
|
behar
hori, haserrean an  tzemango zien besteak: Eulixek asarre badaz, oreixe etorteko arriskua.
|
|
2020
|
|
|
–Errealitateaz gailu baten bitartez jabetu
|
behar
horrek zer pentsatua ematen dit.
|
|
|
Beraz, guk ere
|
behar
hori sentitzen genuen. Rafa Iriondo entrena  tzaileak ere bai.
|
|
2021
|
|
|
Zertan, zergatik eta zertarako ari zen. Egiaren
|
behar
horrek moteltzen zuen Aneren egunerokotasuna. Xabiri errua berea zela aitortu eta barkamena eskatzeak une hartan ekarriko zion lasaitasunaren premian zen.
|
|
|
Era honetan heriotza beti motelagoa da. Bizitza edo beste zernahiri eusten diogunean, nahiago izaten dugu amaiera motela izatea, amaitzen denari heldu
|
behar
horrek betiko joaten uzten ez bagaitu ere. Amaierari aurrez aurre begiratu ordez, amaitzear denari begira ematen diren minutu luzeak.
|
|
|
" serious conflicts of interest of the authors are not mentioned". ⣠Jakin egin
|
behar
hori hola den. â³ Bai, bai:
|
|
|
⣠Haiek soila baino gehiago direnak, gizenagoak direnak... â Etzaidan oso ondo iristen hire esan
|
behar
hori, baina berdin zion. Aizu:
|
|
|
⣠Hortxe nunbait. Eta hutsa betetze hortan edo bete
|
behar
hortan dagoela boterearen... batzuen boterearen, zentzuaren eta atseginaren zuztarra, Vienako eskola horiek parera datozelarik, e?!... begira nola egokitzen diren gauzak elkarrekin! â Harutzago eta harutzago hoa, e?!
|
|
|
⣠Behar, bat behintzat. Ze gauza izugarria den
|
behar
hori! " Nik behar zaitut", eta hori dena.
|
|
|
Ikasten eta ikasten segi beharra zeukanat, zaharkotetuta ez gelditzeko! â Jakin egin
|
behar
hori hola den beti! ⣠Hik hartzak... bo, nik esan beharrik eztaukak gainera... hartzak koiteretziaren inguruko edozer gauza" gatazka  tsu"...
|
|
|
â³ Baina hik galdetzen huan zapalketa zergatik den, edo zertarako, edo... â Bai, ze zen  tzu egon ote litekeen orain zapaldu
|
behar
horren azpian, eztakit. â³ Nere ustez, pultsio bat zegok gizakiagan, eta pultsio hori gizaki ahaltsuagan haundiagoa duk... ahalak itsutzen dik beste guztia; ahal horrek estaltzen dizkik nahiak eta beharrak... atera izan duk gai hori gure artean.
|
|
|
izeba neskazaharrarekin bizi haiz hi orain, jakina... ⣠Izeba ezkongabea, bai, oso jatorra duk, etzeukeat saltzeko, baina bere hiper informatua egon
|
behar
horrekin uste diat neu ere infoxikatua bukatzeko arriskuan nagoela. â³ Infoxikatua!
|
|
|
–Nork, eta hik esan
|
behar
hori!
|
|
2022
|
|
|
...hautatu hura niretzat izango zela seguru egoteko, eta gainera ez zitzaizkidan helduak gustatzen, haien hitz bat aski zen niri negarra eragiteko, hargatik ez nuen tratatu nahi haien sabelekin baizik, zeren sabelek ez baitute hitz egiten, ez dute ezer eskatzen, ahizpen sabelek oroz gain, globo biribil horiek, ukabilez jo eta erreboteak eragin nahiko nizkieke, eta gaurdaino ongi atera naiz txiki izan
|
behar
horretatik, hainbat urtez plataforma oinetakoak jantzi ditut nire burua altuagotzeko, baina ez larregi ere, nire bezeroei aurpegira begiratzeko beste.
|
|
|
" Haren ondotik horren handia bihurtu bazen ere, (Goethek) ez zuen inoiz historiaren aurrean sentiberatasunez jokatu
|
behar
hori sentitu. Dena baizik ez zuen historian ikusten, hau da, halabehar tragikoen ondore bat..."
|
|
|
botere politikoa lortzeko hizkun  tza erabiltzeak indarkeria ekartzen du. Ez dugu Ukrainara joan
|
behar
hori ikasteko, etxean etarekin adibide garbia baitugu. Botere politikoa lortzeko hizkuntza erabiltzea herri baten gorputza prostituitzea da.
|
|
|
Ez hainbeste uda urtaro gisa, nork ez du eskertzen eguzki pixka bat azalean, itsasoko brisa pixka bat aurpegian, izozki pixka bat alkandora estreinatu berrian. Baina bai ofiziala, abuztua, norabait joan behar, zerbait egin behar, guapo egon
|
behar
horrekin (gertatzen zaigun guztia merezi dugu, eta gehiago). Sakonago jarrita, pentsatu nahi dut hurrengo uda noiz iritsiko den desiatzen hasteko desio dudala uda hau bukatzea.
|
|
2023
|
|
|
Barre egitera etorri al zait txolin hau? Aizan, zer dion har eta harrondo, non ikusten dun halakorik?, erantzun zion zaunkaka Rozinari; hik esan
|
behar
hori ere, jarraitu zuen, iruzurgile alaen horrek. Orain Rozina berotu zen:
|
|
|
Alde horretatik, gezurraren esparrua dira artea eta filosofia; bai, filosofia ere bai. Beharbada horregatik sortzen zaigu naturara itzuli
|
behar
hori, izadiko elementuekin kontaktu zuzenean giza sena edo gizakiaz harago doan sena berreskuratu nahi hori, argumentazioa mahairatu baino lehen usain freskoa hartzen dakien sen hori, argumentazioaren ondoren zerbaiti usain txarra hartzen dakien sen hori.
|