|
2000
|
|
|
Gure artean dibortzioa debekatu
|
behar
ez dugulako ustetan jardun dugu; bestela, gure legeak ere ageri agerian leudeke berori baimentzen duten kultuen aurka; orobat, ezin daitezke inola ere behartu kultu horietako gizakiak erlijioarena baino ezkon estekadura lazgarriago batez.
|
|
|
Noiz aldarrikatuko da dibortziorako erraztasunik zabalena, ondo konpontzen ez diren ezkontideen mesederako? Ezkontzak inoizkorik askeenean direnean; berdintasun politikoak baldintzen desberdintasun muturrekoena desagerrarazi duenean, hau da, ezkontideek izadiaren goi arnas gozoei men egin eta harrokeriazko aurreiritzien aurka borrokatu
|
behar
ez duten une horretan bertan. Gizarte deusezkeria horiek, hain zuzen ere, sortzen zituzten, ezkon hitzetan eta ezkontzetan, deserosotasuna, premia larriak eta zergatik ez esan, patuaren ezinbestekotasuna ere.
|
|
|
Zuzenbide idatziaren eta ohituren arteko transakzioa gauzatu dugu, bi bion arteko xedapenak bateragarri izan zaizkigun neurrian edo batzuk besteekin itxuraldatu, sistemaren batasuna urratu gabe, izpiritu orokorra bortxatu gabe. On da gordetzea eta zaintzea suntsitu
|
behar
ez den guztia: legeek usadioak jagon behar dituzte, usadio horiek gaitzesteko modukoak ez direnean.
|
|
2001
|
|
|
Ez dirudi gaurko ikerketa zientifiko zehatzei berehalako lanbiderik ematen dienik, ez eta kentzen. Baina zientzialariaren gogotik alde egin
|
behar
ez duen erreferentzia da. Eta, bestalde, nork emango digu beste nolabaiteko hipotesi zientifiko hoberik, gaur ari diren kausa finalak gogoan edukiko dituenik?
|
|
2002
|
|
|
Lana dugu bertute guztien; lana, halaber, ondasunetan handiena. Nola bihurtuko dugu, ba, lana madarikazio guztien iturri, presoak
|
behar
ez direnetara behartuz?
|
|
|
Asko izan dira preso ohiei diru kopuru bat ematearen alde agertu direnak, hartara, haien gizarteratzea erosoagoa izan dadin eta bizimodu krudelak desesperora eraman ez ditzan. Neurri hau unean unean hartzeko modukoa iruditzen bazaigu ere, ez zaigu komenigarria begitantzen, gerta bailiteke emandako dirua
|
behar
ez direnetan xahutzea, eta horrek espetxean egindako lana zapuztuko luke.
|
|
|
Ordea, lehen ere esan dugun bezala, gure planaren arabera eraikitako espetxea erasotzeko modurik ez du inork aurkituko, eraso horrek ez luke-eta batere arrakastarik lortuko. Gizatasunak exijitzen duen baldintza oinarrizkoa dugu atentatuak aurreikustea, horiek ezinezko bihurtuz; krudelkeriak eta zuhurgabetasunak bat egiten dute, justiziak ahul jokatu eta gizagaixoren bat
|
behar
ez den zerbait egitera bultzatzen duenean.
|
|
2003
|
|
|
Rontgenek bezala, gertatu
|
behar
ez lukeela badakien efektu bat aurki dezake. Edo agian, Kopernikok, Planckek edo Einsteinek bezala, hauxe ondoriozta dezake:
|
|
2004
|
|
|
Hemen, noski, Descartesek nork bere gorputzaren higiduraz duen hautemateaz dihardu, pentsamendua
|
behar
ez duten higidura mekaniko batzuez, hain zuzen. Gure gorputzean aipaturiko aldaketa horiek ematen direnean ez gara baliatzen ez arrazoimenaz, ezta, jakina, askatasunaz ere.
|
|
|
Besterik da, ordea, poesiaren eta etikaren hitzen erabilpena, gizakiak bere buruari uko egin
|
behar
ez diona. Poesiaren eta etikaren hizkuntzari uko egiten dionak bere buruari uko egiten dio.
|
|
|
Bada giza errealitatean dimentsio bat inoiz ahantzi
|
behar
ez duguna, gizakia eta gizartea ulertuko baditugu: desira.
|
|
|
Eta hori egitean, gizabanakoaren autobalioa eta autoestimua ordu arte gutxik bezala aldarrikatu zituen, psikologia dinamikoak luze gabe sakonduko zuen giza dimentsio berria lau haizeetara zabalduz. Horretan ere ezin kitatuzko zorra dugu Nietzscherekin, filosofo honek kristau tradiziorik onenari aldez edo moldez zor dion guztia ahaztu
|
behar
ez dugula.
|
|
|
Baina Arangurenek eta Zubirik pentsatzen zutenaren kontra, ez dugu uste inplikazio subordinatzaile dela. Etika ez da metafisikara" subordinatu" behar, Arangurenek besterik uste izan arren, metafisika ere etikara subordinatu
|
behar
ez den halaxe. Ez da subordinazio kontua, elkar inplikazioa baizik.
|
|
2005
|
|
|
Gizaki bat osatzen duten ezaugarri guztiak dira garrantzitsuak, jakina, baina honek ez du esan nahi hauen artean sailkapen bat egiterik ez dagoenik edota egin
|
behar
ez denik. Alderantziz, pertsona bakoitzak bere humanizazio prozesuan bere bideari jarraitu behar baldin badio, honela ikusi dugu jada, jakin egin behar du bere baitan nor den eta berez zer den.
|
|
|
Gai honi buruzko idazlan zehatzenak ere orrialde kopuru handi bat eduki
|
behar
ez duenez, honengatik hain zuzen, berau gehienez urte eta erdi baten buruan publikoari eskaini ahal izatea espero dut.
|
|
2009
|
|
|
Pentsatu eta izan, existitu, batera gertatzen den intuizio bakarra dira, zalantzaezina den lehenengo gauza. Arrazoiketarik
|
behar
ez duena. Halarik ere, arrazoimen hutsez eraikiko da hemendik, jaiotza punttu honetatik, subjektu modernoa.
|
|
2010
|
|
|
Bigarren baldintza da, agintzeko indarra izatea, eta hori borondateak bakarrik dauka, eta ez adimenak; adimenaren bidez, objektuak berak duen beharrizana azaltzen da, baina halakorik izan ezean, adimenak ezin dio eman. Borondateak, aitzitik, objektuak ez zuen beharrizana sor dezake, eta horrek dakar, esaterako, zuzentasunaren esparruan zerbaitek horrenbeste balio izatea, edo gainerako dohainen kasuan, zenbait inguruabarretan jokabide zehatza behar izatea, beste inguruabar batzuetan
|
behar
ez dena.
|
|
|
Ondokoa gaineratzen du: Horren arabera, batzuek diote legea dela arrazoi zuzena, hots, egin beharrekoa agindu eta egin
|
behar
ez dena debekatzen duen arrazoi zuzena. Legea doktore eta maistra da, dio San Basiliok.
|
|
|
Plutarkok luze garatu zuen ideia hori, legea subiranoaren egintza dela baieztatzean. Horrexegatik defendatu zuen Filok erregearen zeregina dela egin behar dena agintzea eta egin
|
behar
ez dena debekatzea; gainerakoan, legeari dagokio egin behar dena zehaztea eta saihestu beharrekoa debekatzea.
|
|
|
Moralaren eta zuzenbidearen filosofoek erkidego perfektua eta ez perfektua bereizten dituzte. Orokorrean perfektu deritzo ikuspegi politikotik bere burua gobernatzeko gai den erkidegoari, hots, esparru horretan inoren laguntzarik
|
behar
ez duenari. Aristoteles eta San Tomasen hitzak erabiliz, hiri estatua erkidego perfektua da, eta are gehiago, erresuma edo hiriak osatzen duen goragoko beste edozein erkidego.
|
|
|
" Inongo hizkuntza ez da jaiotzetiko hizkuntza bezalakoa", honela Bloomfield bera," inor ez dago guztiz seguru ondoren eskuratutako hizkuntzan" 132 Kontua da, horrekin batera, lehen hizkuntzak ere dagokion giza taldea oinarritzen duela, hain zuzen, hizkuntza horrek bertako pertsonak elkarren artean lotzen dituelako edo, bestela esanda, pertsona horiek —hizkuntza komun hori dela eta— talde bereko kide sentitzen direlako. Hizkuntz komunitate berean" inork ezer itzuli
|
behar
ez duela" gogoratu ondoren, zera dio Bohanannek:
|
|
2011
|
|
|
Mendebaldeak izateari heldu dio eta, zenbat eta sakonago heldu izateari orduan eta amildegi handiagoa osatzen du ezerezak. Parmenidesek esaten duelarik ez dela pentsatu
|
behar
ez [izaterik ez izate horren berri ematen digu, ez izatea pentsatzen ari [da, Heidegger, Heraklitoren pentsamolde antitetikoari gailurra ezarri eta alde bakarra seinalatzen ari da.
|
|
2012
|
|
|
Spinoza, Leibniz, Kant, Hegel, Nietzsche, Heidegger edo Deleuze ere erreferenteak dira Badiourentzat filosofian. Ondorioz, Badiouren arabera, filosofia ez da hil; aitzitik, bere betiko eginkizuna traizionatu egin du gaur; eta, horrenbestez, inoiz galdu
|
behar
ez zuen bidera itzultzera behartu dugu. Filosofia gaur berriz idatzi behar da, egungo garairako, eta filosofia demokrata ofizialaren aurka.
|
|
2016
|
|
|
auzoa," the village community", non jendea batetik jatorriari gabe lurrari dagoen atxikia, 220 hori jabego komunala dena eta landu hala ustiatu komunalki egiten dena; bestetik etxearen independentzia eta norbanakoaren autonomia gordetzen dituena.221 Auzoak taldearen eta norbanakoaren joeren oreka ezarri du; lurraren jabetasuna eta elkarlana(" auzolana" uzta bildu, bideak urratu, urak kanalizatu) erakundetuz, elkarbizitza solidarioaren oinarriak ezarri. Berriz ere hamaika informazio interesgarri darabil autoreak Afrikako kabilen, Brasilgo tupien, Malasiako edo Kaukasoko menditarren, mir errusiarraren gainean, Euskal Herriko auzolana goraipatzen dugunean ahaztu
|
behar
ez genukeena. Gizartearen eta gizadiaren historia egin, ez dute aldian aldiko Isabel eta Fernandoek egin, kronikak idatzi horien morroiek egin badute ere.
|
|
2022
|
|
|
Ez dago batentzat bakarrik balio duen filosofiarik. Baina ez dago norberak pentsatu eta birpentsatu
|
behar
ez duen filosofiarik. Filosofia egitea da konfiantza izatea denok pentsa dezakegula hein berean baina inoiz ez dugula gauza bera pentsatuko:
|