|
2007
|
|
|
Gaur egun dugun ikasle kopuruarekin, Euskal Herria euskalduntzeko beste ehun bat urte genituzke, eta ezin gara horren zain egon. Horixe, beraz, geure erronkarik handiena, geure ustez" prestigio" eta sustatze kanpainekin batera lotu (eta lortu)
|
behar
dena; jendea erakarri egin behar dugu, eta konbentzitu egin behar dugu: euskara ikasteak merezi du, eta, gainera, euskararen berreskurapenean ni neu euskalduntzea ez da anekdotikoa, estrategikoa baizik.
|
|
2008
|
|
|
Alde batetik, orain arte erabiliena, komunikabide motaren arabera (idatziak eta), eta maiztasun edo aldizkotasunaren arabera. Badago beste irizpide bat, oraingoz oso gutxi azaltzen dena, baina aurrerantzean nagusitu
|
behar
dena Interneteko komunikazioak arrakasta lortuko badu: medio berria egokitutako eta berez pentsatutako komunikabideak izatea.
|
|
|
Erabaki behar da zer den euskararen interes publikoa, eta, horren arabera, zer den babes publikoak sustatu eta bermatu behar duena. Eta, zer den esku pribatuetan ontzen utzi
|
behar
dena.
|
|
2009
|
|
|
Jakina, era zilegian eztabaida daiteke, euskarari buruzko Foru Legeak proposatzen duen zatiketa hizkuntza eremuei dagokienez —baita eremu bakoitzean aitortzen dituen hizkuntza eskubideei dagokienean ere— NFBHLOko estatutu aurreikuspenei eta Konstituzioari egokitzen ote zaizkion. Edozein kasutan, kontuan izan
|
behar
dena da, etorkizunean, euskarari buruzko Foru Legearen edukia alda daitekeela Parlamentuko gehiengoen arabera. Aitzitik, juridikoki egin ezin zitekeena —372/ 2000 Foru Dekretua eta bere hiru garapen planak onartu zirenean—, eta gaur egun, egin ezin daitekeena —otsailaren 10eko 29/ 2003 Foru Dekretua indarrean egon arren—, zera da:
|
|
2010
|
|
|
Jarrera hori, beraz, posizionamendu bat da, baina ez da batere exijentea. Beste gauza bat da, berriz, hizkuntza hautatu
|
behar
deneko egoera, eta hor, aldeko edo oso aldeko jarrerak gorabehera, bestelako portaera batzuk ere ikus litezke. Portaera horiek ez dute leitzarren euskararen aldeko jarrera auzitan jartzen, baina bai ñabardura batzuk egin beharra ekartzen.
|
|
|
1982 gutxienez euskaraz ulertzera irits daitezen estrategiak bultzatzearekin denek lukete zer irabazi: ...gira hainbat eskubide aitortu herritarrei. hura izan zen oinarria, oinarri ezin sendoagoa, printzipio demokratikoetan zurkaiztua zegoelako eta adostasun politikoak babestua zegoelako. adostasun hartatik kanpora geratu ziren pp eta hb. adostasun hari pitzadurarik eta murrizketarik gabe eutsi litzaioke, eta areagotu, adostasun hura zabaltzea eta sendotzea baita erronka berriei erantzuteko ezinbestez
|
behar
dena. gainera, pentsa liteke adostasun politikoa sendotzeak adostasun soziala areagotzeko balioko lukeela. adostasunak solaskideen ikuspuntuei ere lekua egitea eskatzen du. adostasun puntuak beti izan ohi dira batzuek nahiko luketena baino gehiago eta bestetzuek nahiko luketena baino gutxiago. kontua da nahitaezkoa dela hori bizikidetzarako, eta askotarikoen arteko adostasun sendorik gabe jai due... hizkuntza politika eraginkorra, zilegia eta sustatzailea. oinarrizko legearen itzalean araubide juridiko zehatza eta euskara sustatzeko politika zabala ezarri ziren abian, hezkuntzaren alorrean, hedabideetan, administrazioan, zerbitzu publikoetan, aisialdian, lan munduan eta abarretan bi hizkuntza ofizialetan ahulenari —euskarari— behar zuen tokia eta eginkizuna ematearren. horretan behar da jarraitu, geldialdirik eta atzerapausorik gabe. arazo berriei irtenbide berriak aurkituz, eraginkortasunez beti, eta ahantzi gabe zein den gainditu beharreko desoreka (euskarak gaztelaniarekiko duena), zein den anomalia (gizartearen zati bat elebakarra izatea), eta hori guztia baretasunez, soseguz eta inoren aurkako gehiegikeriarik gabe egin behar dela, baina erabat ezinezkoa dela deserosotasunik gabe egitea. hirugarrena:
|
|
|
20 urteko nafar gazte euskaldunen euskararekiko bizipenak aztertuta, eremu erdaldun (du) etan batik bat agertu den egoerak nafarroako euskaldunen belaunaldi berriek euskaraz sozializatzeko dituzten baldintzetan arreta ―eta baliabideak― paratzera bulkatu luke euskararen egoera ardura lukeen edozeinen hizkuntza politika. nire ustez, eremu erdaldun (du) etako belaunaldi berrien euskarazko sozializazioak duen ahulgunerik larriena haur gaztetxoen harreman eszentrikoak dira, adinkideen arteko harremanak, alegia (anaia arreba, lehengusu lehengusina, ikaskide, lankide, lagunak...). belaunaldi bereko euskaldun gazteen artean euskara aztura bihurtzea, erabilera ohiturak euskaraz ezartzea da gakoa. horretarako, belaunaldien arteko hizkuntza harremanak (gurasoek seme alabekin dituztenak, adibidez) lagungarriak dira, baina ez erabakigarriak. haurren hizkuntza sozializazioa ez da familiaren esparrura mugatzen, haurraren nafarroan euskaldunak zenbakiz hazten ari dira baina euskararen erabilera oraindik urrun dago kuantitatiboki nahikoa eta kualitatiboki arlo askotarikoa izatetik. ingurune hurbil osoa hartzen du (auzoa, eskola, aisialdia...). batzuetan, inguru euskalduna lagun, etxe erdaldunetako gazteak lagunekiko harremanetan ez ezik etxean ere euskaraz egitera iritsi dira (gogoratu etxarri aranazko gaztea); edo alderantziz, etxean euskara erabiltzen ohi duten gazteei (gogoratu iruñeko batzuk edo tafallakoa) inguru erdalduneko komunikazio arauak zaildu egin die lagunekin euskara erabiltzea. edozein delarik ere gazteen jatorrizko familia (euskaldunbetea, euskaldun ez osoa edo euskaldunberritua) gazteek familia gunetik at eratzen dituzten harreman eszentrikoak euskaraz izatea da, nire irudiko, lehentasun estrategikoa. gazteen arteko harreman eszentrikoak (lagun taldeak, bikoteak, familia berriak...) dira bidea eremu erdaldun (du) etan ingurune (harreman sare) euskaldunak sortzeko. Fishmanek adierazi xedea gure eginez, eremu erdaldunetako gazte euskaldunek orduan bitartean izandako modus vivendi soziolinguistikoa atzean uztea eta bertze bat, demografikoki kontzentratua eta belaunez belaun jarraitua, sortzea da helburua. hala bada, ahalbidetu
|
behar
dena da" [basque] speaking young folks with additional vital opportunities for the formation of new ‘Families of procreation’ and for informal interaction outside of the confines of their ‘families of orientation’" (Fishman 1997, 93 or.). harreman eszentrikoak ezker eskuin hedatuz, gazteek gizarte harreman euskaldunak, euskararen uharte moduko bizipen atomizatua gain... irakaskuntza, zerbitzugintza, hedabideak, aisialdia, kultura jarduerak... nafarroan euskaldunak zenbakiz hazten ari dira baina euskararen erabilera oraindik urrun dago kuantitatiboki nahikoa eta kualitatiboki arlo askotarikoa izatetik.
|
|
2011
|
|
|
ideiak ez dira falta, baina izugarrizko dirutza behar da gauzak ongi egiteko. Beraz, hori da
|
behar
dena, alegia, sosak. Adibidez, liburuak egin, egin daitezke eta egiten ditugu, baina, jendea ez da ohartzen kolorezko, alegia, erakargarri den liburu bat inprimatzeak 22.000 euroko diru gastua duela. euskarazko liburu asko saldu behar da dirutza hori berreskuratzeko bakarrik. zinema munduan dokumentalak egiteko material pedagogiko egokiagoa egin litzateke.
|
|
|
Teknikariei eta bertako populazioari zuzendutako dibulgazioan zentratu gara ia denbora guztian. ...kako diskurtsoa elikatzen du. kanpoan sarri topatzen dugu jendea hemen euskara inposatu egiten dela pentsatzen duena, euskara nagusi dela, gaztelania marjinatuta dagoela, eta abar. horrelako ideiak The Wall Street Journal edo New York Times bezalako egunkari indartsuetan ageri dira. eta harrigarria da zer gutxi ezagutzen den hemen gertatzen ari denaz eta euskararen alde benetan egiten ari eta egin
|
behar
denaz. Beraz, dibulgazioa ez da soilik formazio kontu bat, baizik eta errealitatea ezagutzera emateko saiakera bat. gainera, kontuan hartuta azken boladan nazioartean hedatzen ari diren kultura aniztasunaren aurkako mezuak erraz hedatzen direla, inoiz baino beharrezkoagoa da benetako dibulgazio eraginkorra egitea. l
|
|
|
Ikusi besterik ez dago zein firma egon diren BAT aldizkaria sortu zenetik, eta urteak aurrera egin ahala oso jende gutxik egin diola boikota. Alde horretatik uste dut beste leku batzuetan gertatu
|
behar
denaren aitzindari ere badela BAT aldizkaria.
|
|
|
Lehenik eta behin pentsatu
|
behar
dena zera da, ea benetan posible den ikasleei hizkuntza erabilerarako arau berriak erakustea. Arazo hori oraindik ezin izan dugu konpondu gaur egungo espainiarekiko mendekotasun garaian, eta oso zaila izango da horrelako egoera batean konpontzea. duela urte batzuk, Bigarren hezkuntzako curriculumak behar duen aldaketa sakonari buruzko proposamena egin nuen4 hala ere, ez gara kontu horretaz arituko. esan beharra dago Soziolinguistikak diziplina gisa ez lukeela Bigarren hezkuntzan eta Filologia katalaneko eta Linguistika orokorreko espezialitateetan bakarrik egon.
|
|
|
Itziar Idiazabal – Eleaniztasuna hezkuntzaren derrigorrezko beste utopia bat? hizkuntza bat mantentzeko elebakarra izan
|
behar
denaren hipotesia ez da frogatu, eta alderantzizkoa berriz, bai. gurean esate baterako, euskaldun elebidun eta eleanitzak izan dira euskararen bizindarra mantentzeko ahalegin gehien egin dutenak, behar bada arriskuaren jakitun izan direlako. eleaniztasuna gaitasuna baldin bada (gero aztertuko dugu kontu hau) gehien garatu dutenak, derrigortuta garatu badute ere, hizkuntza gutxituetako hiztun eleb...
|
|
|
"... berez ez genuke arrazoi gehiagoren beharrik". eta gizarteak, bizikidetza harmoniatsua izango badu, biodibertsitatea bezala aniztasun hori bermatu du. Bide horretan, hizkuntzaren arloan indartsua ez dena harmonia horretan bizi dadin egin
|
behar
dena ezagutu litzateke, bestela ez bailitzateke gizarte egokia eraikiko eta indartsuena ere galtzailea aterako litzateke:
|
|
2012
|
|
|
Arnasguneen izaera bizia da, dinamikoa. Dinamismo horren norabidea da kontuan hartu
|
behar
dena: ea arnasgune horiek indartuz doazen edota ahultzen ari diren.
|
|
2013
|
|
|
" Ez inposatu, ez eragotzi, egiazki bermatu, baizik" euskara nahiz gaztelania erabiltzeko aukera. gehiagotan bat etorri, eta zenbat eta arrazoibide ezberdin gehiago onartu, orduan eta indar handiagoz tira egingo dugu euskararen gurditik; behar dugu jakin zer den euskara indarberritzeko" nahi" hori gauzatzeko ezinbestez egin
|
behar
dena, zer deserosotasun diren saihetsezinak aurrera egiteko, zer den bakoitzak egin dezakeena eta norberak baino egin ezin dezakeena, eta zer prezio gauden prest ordaintzeko, guztia ez baita euskara eta euskarak berak ere ez baitu —eta ez du izango— balio bera guztientzako. Hizkuntzaren gainetik dago hiztuna, eta hizkuntza ez ezik beste" osagai" asko ditu hiztunak.
|
|
|
Galdera litzateke: nola orekatu egin
|
behar
dena, orain
|
|
|
Galdera litzateke: nola orekatu egin
|
behar
dena, orain arteko aldekotasuna indartuz, eta aldi berean oraingo ez aldekotasuna aldatu euskararen alde ere egin ahal izateko?
|
|
|
Galdera litzateke: nola orekatu egin
|
behar
dena, orain arteko aldekotasuna indartuz, eta aldi berean oraingo ez aldekotasuna aldatu euskararen alde ere egin ahal izateko. Horretarako," lan pedagogiko handia behar da, eta eginkizun horretan komunikazioak zeresan handia du" (66 or.), diskurtso berria zabaltzerakoan.
|
|
|
Haiek ere bi ikerlerroen helburuak argitu izan dituzte. Labovek linguistikaren alorrean kokatzen du bere burua; are gehiago, bere ustez linguistikaren iker eremuaren helburua hizkuntzaren erabilerak izan lirateke eta ez hizkuntza baten maila hipotetiko bat besterik gabe, izan ere hizkuntzaren oinarri nagusia eta ezinbestean kontuan hartu
|
behar
dena gizartea baita. Berak dioenez," I have resisted the term sociolinguistics for many years, since it implies that there can be a successful linguistic theory or practice which is not social" (Labov 1972:
|
|
|
Lehenengoa Agustin Kardaberaz jesuita gipuzkoarraren eskutik datorkigu eta Henrike Knörren Arabako euskarari buruz jakin
|
behar
dena liburutik hartua dugu.
|
|
2014
|
|
|
%54a erabat ados agertu da, %32 oso ados eta %14a ados. Beraz, nahiz eta aurreko datuek egunerokotasunan gaztelania hutsean bizi den hezitzailerik badela erakutsi arren, guztiek onartzen dute baieztapena eta hortaz, Atxutxiamaikako hezitzailea euskalduna izan
|
behar
denaren ustea dute. Hau dela eta, garrantzitsua da inkestako 6 galderaren emaitzak lerro artera ekartzea.
|
|
2015
|
|
|
— Zer eta nola irakatsi
|
behar
denaren gainean, uste dugu ahozkoaren lanketa sistematikoa egitea dela eskolaren zeregina. Hona hemen dekalogo moduko bat; 10 aholku lagungarri:
|
|
2016
|
|
|
Euskara bizirik aterako bada bizpahiru belaunalditik gorako perspektiban, ezinbestekoa dugu konpartimentazio molde berria aurkitzea, adostea eta zentzuz aplikatzea. Egin
|
behar
dena izugarri lan delikatua da. Goitik beherako plangintzak badu hor bere lekua, batez ere beharrezko edo komenigarrizko situazio egokiak babesten eta bideratzen:
|
|
2018
|
|
|
3 Euskaraz hitz egiteko gaitasun mailak zeresan handia du hiztunak euskaraz hitz egin dezan. Ez da soilik gaitasun formala
|
behar
dena; hiztunak behar dituen erregistro guztietan erabiltzeko egokia izan behar du ikasi duen hizkuntzak, esate baterako, hurbileko elkarrizketetarako.
|
|
2020
|
|
|
Oinarrizko galdera hauxe zen: zer da, egoera kontuan hartuta,
|
behar
dena?
|
|
2022
|
|
|
Euskarak esparru sozioekonomikoan duen lekua gaitzat hartuta, eta leku hori hobetzeko premiari erantzun nahirik, gizarte erantzukizuna, berrikuntza eta euskara elkartuz egindako proiektuen inguruko artikuluak bildu dira, BAT Soziolinguistika Aldizkariko 124 zenbaki monografiko honetan. Zalantzarik gabe, euskararen biziberritze prozesuan, gaiak kezka berezia sortu du aspaldi honetan, eta ahal bezain laster aktibatu
|
behar
denaren ustea erabatekoa da euskalgintza instituzionalaren zein sozialaren baitan.
|
|
2023
|
|
|
Esan bezala, autodiagnostiko gehienek ez zuten jarraipenik izan hizkuntza komunitate gehienetan, eta, beraz, beste datu bat dugu, beste estatistika bat, baina ez biziberritze prozesu komunitarioak. Horrek zerbait egiten ari denaren eta egin
|
behar
denaren pertzepzioa elikatzeko arriskua du, beste batzuez gain, baina, egia esan, beste batzuk dira oinarrian dauden beharrak eta eskariak.
|