|
2001
|
|
|
Garrantzitsua da norbaitek ongi zaintzea haurrak
|
behar
bezala elikatzen direla, hau da, entsaladak, barazkiak, lekariak, arraina eta fruta jaten dutela, hain zuzen ere horiexek baitira nekezen jaten dituztenak eta gutxien gustatzen zaizkienak, baina aldi berean, nutrizio aldetik aberats eta osasungarrienak.
|
|
|
Arrautzaren gantz edukia% 11koa da. Haurren hazkuntza aldian eta nerabezaroan, arrautzak elikagai gomendagarritzat hartu behar dira
|
behar
bezala elikatzeko, eta, halaber, ezinbestekoak dira bizitzaren ondorengo etapetan. Zaharretan, arrautza, prestatzeko erraza den eta nutrizio balio handiko mastikary den elikagaia denez, adinekoen nutrizio eta osasun egoera hobetu dezake.
|
|
2002
|
|
|
Ahal den heinean, organismoa ahultzen diguten aztura eta egoerei saihets egitea egokiena bada ere,
|
behar
bezala elikatzeak ere garai gogorrei buru egiten lagun gaitzake, bakterio, birus eta bestelako patogenoetatik babesten gaituen sistema inmunologikoa sendotzeko bide egokia dugulako.
|
|
|
Era berean,
|
behar
bezala elikatu gabekoek ere zoldurak pairatzeko arrisku larriagoa dute, eguneko 1.200 kaloria baino gutxiagoko argaltze dietak edo (kaloria ugariagokoak badira ere) orekarik gabekoak egiten dituztenek bezala: horrelako elikabideek jarduera inmunologikoa apaldu egin dezakete.
|
|
2003
|
|
|
Kasu batzuetan, birusek beheko arnasbideei eragiten diete (bronkioak eta trakea), eta bronkitisa eragiten dute. Haurrak osasuntsu eta helduek gaixotasunik har ez dezaten, garrantzitsua da
|
behar
bezala elikatzea. Azken 25 urteotan aldaketa handia izan da Espainiako elikadura ohituretan.
|
|
2004
|
|
|
Haurdunaldia egoera fisiologiko bat da, eta kontuan hartu behar da haurdun dagoen emakumeak egiten duen dietak, bere beharrak betetzeaz gain, fetuak hazkuntzaren ondorioz dituen elikatze eskakizunak ere bete behar dituela. Gainera, amak
|
behar
bezala elikatzen badu, bere organismoa hobeto prestatuta egongo da erditzeari aurre egiteko, eta behar adina erreserba lipidiko izango ditu esnea edoskitzaroan ekoizteko. Horregatik guztiagatik, zentzuzkoa da pentsatzea haurdunaldia ez dela une egokia argaltzeko dieta bat egiteko, ezta dieta horren kaloriak murrizteko ere, light produktuak kontsumituz.
|
|
2006
|
|
|
Gizonak, berriz, janaria prestatzeko sozializatu ez direnak, derrigorrezko bakardade egoeran daude, alarguntasunean bezala, beren egoera merkatuko baliabideak erabiliz konpontzen baitute. Haien ondorioen artean, adineko jendea ez dela
|
behar
bezala elikatzen esango zenuke. OL Proiektuak arrisku faktoreak identifikatzen ditu.
|
|
|
Nahiz eta, hasiera batean, terminoa kirol horretara mugatzen den, haren kontzeptua muturreko neke egoera guztietara zabaldu da, eta, batzuetan, iraupen luzeko ariketa fisikoa egitean iristen da egoera horretara. Sintoma horrek kirolari profesionalei nahiz zaleei eragiten die, eta pertsona, ariketa egin aurretik,
|
behar
bezala elikatu ez denean sortzen da. Txoria ariketa egitean agertzen da eta jarduera uztera behartzen du.
|
|
|
FAOren arabera, 3.000 milioi pertsona inguruk dituzte nutrizio gabezia larriak, bizi funtzioak normaltasunez betetzea galarazten dietenak. Eta horixe gertatzen da 12.000 milioi pertsona
|
behar
bezala elikatzeko gai den elikagai bolumena sortzen duen planeta batean, ia populazioaren bikoitza. FAOk “Nekazaritzan inbertitzea elikagaien segurtasuna lortzeko” leloa sortu zuen, goseteen %75 landa ingurunean bizi baitira eta beren elikadura segurtasuna berma baitezakete.
|
|
2007
|
|
|
Ideia hori praktikan jartzeak, besteak beste, hegazti beldurgarri horren agerpena dakar. Pertsona jarduera hasi aurretik
|
behar
bezala elikatu ez denean, iraupen luzeko ariketa fisikoa egitean izaten den muturreko neke egoera adierazten du termino horrek. Egia da urdaila astuna izateak eragina izan dezakeela ariketan.
|
|
|
Iragazi ura soropilaren sustraietara Garrantzitsua da ureztatzeko ura soropilaren sustraietara iristea,
|
behar
bezala elikatu ahal izateko. Landarearen lurperatutako zatietara iristen ez bada, ez da ureztaketa behar bezala aprobetxatzen, baizik eta ondorio kaltegarriak ditu.
|
|
2008
|
|
|
Ibaian larbak egotea behar du, beraz, bizitzeko. Egotea bakarrik ez; muturluzea ez da oso harrapari trebea, eta, horregatik,
|
behar
bezala elikatzeko, ezinbestekoa du ibaiak harrapakin ugari eta askotarikoak izatea. Eta ibai batek ornogabe aniztasun handia izateko, ezinbestekoa da egoera ekologiko ona izatea, hau da, gizakiaren esku hartzetik kanpo egotea.
|
|
|
Uharte batera iristen direnean, elikagai gutxiago izaten dute eskuragarri. Egoera horretan, gorputzaren tamaina txikitzen bazaie, elikagai gutxiago behar izango dute
|
behar
bezala elikatzeko.
|
|
|
Bizitzako lehen urteak funtsezkoak dira helduaroan
|
behar
bezala elikatzeko. Oro har, oraindik txikiak diren haurrek zenbait jakite eta lehentasun izaten dituzte, eta horrek, batzuetan, elikagai jakin batzuk ez dituen dieta egitera eraman gaitzake.
|
|
|
Elikagaien energiaz eta elikagaiez ikasteko, inoiz ez da berandu. Zenbat eta ezagutza gehiago eskuratu, orduan eta aukera gehiago daude tabu zaharrak
|
behar
bezala elikatzeko. Odoleko azukre gehiegi hartzeko, era askotako jakiak jan behar dira:
|
|
2009
|
|
|
Haurren obesitatea Haurren obesitateari aurrea hartzeko CONSUMER EROSKI on line eskola Interneteko baliabiderik osoena da. Haurrei, baina gurasoei eta arduradunei ere, informazio praktikoa ematen die, haurrak
|
behar
bezala elikatu eta obesitatea saihesteko. Joko originalak ere baditu, haurrek modu osasungarrian elikatzen ikas dezaten, dibertituz.
|
|
|
Haurdun dagoen emakumea
|
behar
bezala elikatzen bada, haurtzaroko obesitateari aurrea hartu ahal izango zaio.
|
|
|
Produktu berezi lodigarriak merkaturatzen dira, elikagaiei likidoak eta erdisolidoak gehitzeko, bai hotzean bai beroan. Produktu horiek zapore edo gustu neutro bat izan dezakete, eta behar diren elikagai guztiak emateko diseinatuta daude, eta, beraz, gaixoa
|
behar
bezala elikatzen laguntzen dute. Testura ohikoenak bi dira:
|
|
2010
|
|
|
Urtarrilaren 12ko lurrikarak eragin negatiboa izan zuen elikagaien segurtasunean eta nutrizioan. Haitiko familien %40 baino gehiago (3,8 milioi pertsona inguru) ez zen
|
behar
bezala elikatzen lurrikara baino lehen, eta haurren %30 inguruk desnutrizio kronikoa zuen. Gainera, hondamendiak 600.000 pertsona ingururen exodoa eragin zuen Puerto Príncipe herrixketarantz, eta, horren ondorioz, “familia pobretu askok” orain “zama gehigarria jasaten dute, erabat behartsuak diren lekualdatutako familiak jasotzen baitituzte”, adierazi zuen.
|
|
|
Autoreek ebaluatu zuten narrastiek zenbat ordu lituzketen eguzkitik babesteko. Ondorioztatu zuten, sugandiak itzalita zeuden lekuetan, narrastiek ez zutela denborarik izango
|
behar
bezala elikatzeko eta ugaltzeko, tenperatura altuek denbora gehiena beren babeslekuetan egotera behartuko baitzituzten. Datu orokorrek ondorio hau atera zuten:
|
|
|
Hawaien berriz, askoz ere hobeto asmatu nuen elikadurarekin eta ondo hartu nion neurria frogari. Oso garrantzitsua da norbere burua ezagutzea, erritmoari eustea eta
|
behar
bezala elikatzea. Horrez gain, zortea ere beharrezkoa da, izan ere, gurpilean zulaketaren bat edo erorikoren bat izanez gero, froga utzi beharrean gerta zaitezke.
|
|
2011
|
|
|
Txartelaren ZIak
|
behar
bezala elikatuta daude, 5 V ean. Halere, protoboard ean beste batzuk erabiliz gero, ez ahaztu tentsio horri dagozkion pinak eramateaz.
|
|
|
Hainbeste eragiten du horrek? “Ekipamendu eta tresna egokiekin, familiako beharren araberako plater gozo eta azkarrak lortzen dira” Etxeko sukaldeetan funtsezkoa da eraginkortasuna, familiaren beharren idiosinkrasia errespetatuko duena eta ahalik eta baliabide egokienekin
|
behar
bezala elikatzen lagunduko diena. Kasu askotan, sukalde ederra izaten da, baina ez oso praktikoa, eta ez du uzten familiako elikadurak behar dituen platerak prestatzen.
|
|
|
Hala ere, kasu askotan nahikoa izaten da ohitura batzuk aldatzea, haurdun geratzeko aukerak modu naturalean handitzeko. Funtsezkoa da erretzeari eta
|
behar
bezala elikatzeari uztea. Alkoholaren eta kafeinaren kontsumoa ere aldatu behar da.
|
|
|
Egia esan, pisua edo beste edozein kopuru baino gehiago, haurraren itxura eta portaera dira bere osasunari buruzko informaziorik onena ematen dutenak. Pisua alde batera utzita, ez dago arrazoirik pentsatzeko haur bat
|
behar
bezala elikatzen ari dela, baldin eta: kolore ona du. normalean estimuluei erantzuten die. pozik edo lasai dago (loguratuta egon gabe) denbora gehiena. hartu eta hartu bitartean gutxienez bi orduz egon behar du. egunean lau eta sei pixoihal arteko moja, gernu argi eta usaingabea duena (eta ez zaio urik ematen).
|
|
2012
|
|
|
Murrizketak egiten hasita, aisialdiari eta arropari kendu behar zaie, eta, are okerragoa dena: zenbaitek arazoak izaten dituzte seme alabak
|
behar
bezala elikatzeko ere.
|
|
|
orangutanak
|
behar
bezala elikatzen direla ziurtatzeko.
|
|
|
Manuel Lázarok, Madrilgo Mirasierra Klinikako albaitariak dioenez, “gaixotasun horiek txakurkumearen elikatze motan dute jatorria. Faktore horrek txakurrak gaixotasun horiek jasateko arrisku handiagoa du
|
behar
bezala elikatzen ez bada”. Kumeek beren adinerako eta tamainarako elikagai berezia hartu behar dute Gaur egun, txakurkumeentzako elikagaiek hainbat barietate dituzte tamainaren arabera.
|
|
2014
|
|
|
Euskal gizarteak argi eta garbi egin du ETAren amaiera ordenatuaren alde, baina nahi hori
|
behar
bezala elikatzen ez bada, oso zuzenean inplikatuak ez dauden herritarrek gaiarekiko interesa gal dezakete, bereziki prozesu hau hain luzea denean. Batzuei akaso hori interesatuko zaie, baina amaiera ordenatuaren aldekoei ez.
|
|
|
Bere gibelean gaixotasun bat duen txakur batek ez du
|
behar
bezala elikatzen janari plateraren aurrean, eta okadak izaten ditu. Horregatik, albaitaritzako tratamenduaz gain, elikadura egokiak gaixotasunaren sintomak arintzen lagunduko dizu.
|
|
2015
|
|
|
Zakurrek jateko gogoa galtzen dute gaizki daudenean, baina susperraldian inoiz baino garrantzitsuagoa da
|
behar
bezala elikatzea.
|
|
|
Badira aldi baterako beste sintoma batzuk ere: haurra ez da
|
behar
bezala elikatzen: satisfazio eza, haurra maiz negar eginda, hartualdi luzeak edo oso ohikoak, eta posizio gutxikoak, oso ohikoak, lehorrak, gogorrak eta kolore berdekoak.
|
|
|
Populaziodun azterlanetatik, berriz, behin eta berriz esaten dute ez gaudela dieta osasuntsuaren atzetik. Adibide gisa, EROSKI CONSUMErek duela gutxi egindako inkesta batek erakutsi zuenez, gurasoen edo zaintzaileen %90ek uste du haurrak
|
behar
bezala elikatzen direla, eta haur horiek dieta eredu bat jarraitzen dute, eta hori ez da osasungarria. Espainiako haurren elikadurak hobetu egin behar du ‘Hobetu egin behar du’ artikuluan zundaketa horren emaitzak, eta azaldu zen haurren dietan azukre gehiegi dagoela, fruta eta barazki gutxi, elikagai gehiegi ez daudela soberan eta labore integral gutxi.
|
|
2016
|
|
|
Espainian, ia 14 milioi pertsona bizi dira pobrezia arriskuan eta gizarte bazterketako arriskuan, berogailua piztu,
|
behar
bezala elikatu edo oporretara joan gabe.
|
|
|
Pobrezia izugarria zegoela, areago esango nuke, biziraupenean bizi zirela. Gaztainak, edo intxaurrak udazkenean edo bi hegazti edo txahal bat kenduz gero, urte hartan gaizki ibiliko ziren,
|
behar
bezala elikatzeko eta bizimodua aurrera ateratzeko”.
|
|
2018
|
|
|
Ordutegi aldetik, garbi dago ez dela nahikoa, eta proposamenak ere egin ditugu, ordutegi orekatu baten alde, baina zeinek diseinatzen du curriculuma? Guk aurten lortu dugu Heziberrin [Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza planean] konpetentzia motorra onartzea oinarrizko konpetentzia bezala, baina gero hori ez bada
|
behar
bezala elikatzen ikastetxeetan eta tutoreek jarraitzen badute hala moduz ematen, ibilbide motza egin dugu. Gainera, Hezkuntza sailaren gainetik, gaur egun ELGEk berak [Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Antolakundeak] gomendioak ematen ditu ikasleak zertan trebatu behar ditugun eta zer den garrantzitsua esanez; ez da hezkuntza erakunde bat hezkuntzari buruzko gidalerroak ematen dituena.
|
|
|
Ze gauza txarra den imajinazio bizi baten jabe izatea. Tira, ona izan daiteke sexu fantasiak
|
behar
bezala elikatzeko, eta bizitzaren beste pare bat arlotan ere bai, akaso. Baina, gehienetan, madarikazio hutsa da.
|
|
|
Jaun andreok, enpatia eta sormena ez ditugu
|
behar
bezala elikatu.
|
|
2020
|
|
|
Ez ukitu arnas infekzioaren sintomak dituzten pertsonak (sukarra, eztula, muskuluetako min orokortuak, eztarriko mina edo arnasa hartzeko zailtasuna), eta ez partekatu horiekin norberaren gauzak. Jarraitu
|
behar
bezala elikatzen. Ez edan alkoholik eta tabakorik:
|
|
|
Oso argal zegoen, gainera. Gogoan zuenetik, inoiz ez zituen otorduak bete baina, etxean bakarrik zegoenetik, ezagun zuen ez zela
|
behar
bezala elikatzen ari. Amparoren neskameak eramandakoarekin egiten omen zituen otorduak.
|
|
2021
|
|
|
Hala ere, ebaluazio formatiboak eta autentikoak ikasleak bere ikas prozesuarekiko arduraz, konpromisoz eta parte hartze aktiboz jokatzeko eskatzen badute, autoeta ko ebaluazioa lehenestea beharrezkoa izango da. Irakaskuntzaeta ikaskuntza prozesuak
|
behar
bezala elikatzeko ebaluazio formatiboaren irakaskuntza eginkizuna ikaslearen jarduna baloratzea bada, orduan, ikasleak bere ebaluazioan zuzenean parte hartu behar du (Bizarro, Sucari, Quispe Coaquira, 2019). Autoebaluazioaren kasuan, ikasleak bere ikas prozesua autoerregulatzen du modu sakonago batez (Panadero eta Alonso Tapia, 2013; Panadero, Andrade eta Brookhart, 2018), ikasleek euren prozesuen eta ekoizpenen kalitateari buruz gogoeta dezaten eskatzen baitu, ebaluazioedo balorazio iturri bakarra irakaslea soilik izan beharrean (Andrade, 2010).
|
|
2022
|
|
|
Ez dago gauza bat bestea gabe. Jakina, alkoholik eta drogarik ez kontsumitzeak,
|
behar
bezala elikatzeak eta bizitza sozial aktiboa izateak onura dakarte. Baina paziente batzuk ez dira gai izango jarduera horiek egiteko, ezta?
|
|
|
Zientzialariak azaltzen duenez, aurrejoera horrek etorkizunean gizenak sor ditzake. Haurdunaldiko lehen hilabeteetan
|
behar
bezala elikatzen ez diren emakumeen seme alabek obesitatea, diabetea, hipertentsioa eta gaixotasun kardiobaskularrak izateko joera handiagoa. Izan ere, pertsona horiek, beren izakinen hasieran baldintza kaloriko baxuegiak ezarrita, maiz nahiago dituzte koipe askoko elikagaiak. Southamptongo Unibertsitate britainiarreko Giza Nutrizioaren Institutuaren lana haratago doa, jaioberriaren tamaina eta pisua erabakigarriak dira haurrak dituen gaixotasun kronikoak ezagutzeko bizitza osoan izan dezake.
|
|
2023
|
|
|
Belar ondua aipatu dut, jakina, belar txarrak ezin ondu, etxeratu eta ganbaran gorde, ez baitute balio (h) aziendak
|
behar
bezala elikatzeko. Euskara ikasi eta ikusi nahi ez duenak, kultura euskalduna galtzen du eta indarra duten hizkuntzena lehenetsi, irentsi.
|
|
|
1888ko urriaren 10ean (550) Arlestik idatzitako gutunean Vincentek Theori esaten zion Goncourt anaien Les Frères Zemganno irakurria zuen ala ez; haien bizitzaren historia ezagututa ulertuko zuela dirua lortu beharrak Theo akitu zezakeela. Bere lana askoz hobea zela
|
behar
bezala elikatua zegoenean; artistei dirua ematean, Theo bera ere artista lana egiten ari zela; arte negozioa berriztatzeko artistek eta salerosleek elkarrekin lan egin behar zutela. Pentsatzen zuela iritsiko zela sasoia bere lanak eskaera handia izango zuena; kezka gehiegi bazuen, gauzak ongi ez zirela joango; horregatik, Vincent azkarregi zihoala iruditzen bazitzaion, alto esateko.
|
|
|
Edukiari dagokionez, aurrerapen tekniko eta teknologikoek kontsumitzaileei ekartzen dizkieten osasun eta jasangarritasun erronka berrietan sakontzea. Duela hamarkada batzuk, gure irakurleen kezkarik handienetako bat elikagaien segurtasunari buruzkoa zen; gaur egun, esan dezakegu elikagaien segurtasuna inoiz ez dela gaur egun baino zainduago egon, baina horrek ez du esan nahi
|
behar
bezala elikatzen ari garenik. Ingurumenean duen eragina, dieta mediterraneoa bertan behera uztea, haurren obesitatea areagotzea, tokiko produktuarekiko estimua galtzea, gure janarien osaeran nutrizio oreka falta dira XXI. mendeko arazoak, eta horien berri eman behar dugu.
|
|
|
Saio erregularretan oinarrizko arauak eta trikimailuak irakatsiz gero, ariketa fisikoa egiteaz gain, jabearen eta txakurraren arteko lotura indartuko du, eta ikasteko gaitasuna sustatuko du. f37d️ Ingalaterrako setterraren elikadura Ingalaterrako setterra
|
behar
bezala elikatzeko, kontuan izan behar da oso txakur kementsua dela. Zure dietak behar bezala egokituta egon behar du zure ariketa mailara, adinera eta tamainara, eta behar adina mantenugai eman behar dituzu eguneroko kaloria higadura estaltzeko.
|
|
|
Arraza ezagutzen duen profesional batek jarduera bakoitzaren egokitasuna zehaztu dezake arraza egiten hasi aurretik. f37d️ Daniar handiaren elikadura Daniar handia arraza erraldoia da, eta
|
behar
bezala elikatu behar du, osasuna arriskuan ez jartzeko. Egokia izan behar du tamaina handiko, kalitate handiko eta mantenugai orekatuak dituzten txakurrentzat.
|
|
|
–Hondakinak eramatea, miseria agerian uztea inondik ere ez dagokio egoitza militar baten duintasunari. Hotsa zabalduko da ez ditugula langileak
|
behar
bezala elikatzen.
|