|
2009
|
|
|
Gu proiektu bat euskaraz egiten saiatu ginen, baina denbora ezagatik ez ginen osoa egitera ailegatu. Iturgintza gaztelaniaz bukatu
|
behar izan
genuen. Elkargoak eraikuntzaren baldintza-plegua euskaratzeko izapideak hasiak ditu.
|
|
|
Beno, lan artistikoak beti izango du sintesi baten beharra, eta agian sintetizazio-lan horren gabezia gure lanaren ezaugarria izan daiteke. Erakusketa bat egiten duzunean, sintesi-ariketa hori egin
|
behar izan
genuen, baina gure lanak zerbait adierazgarri izatekotan, gauza txiki askoren metaketa izan dela esango nuke. Ez dago hori berez defendatzen, baina horrela suertatu da.
|
|
2010
|
|
|
Hotel bakar batekin, gaur egun eraikia dagoena eta nik neuk proiektatutakoa, nahikoa da inguruko hotel-eskariari erantzuna emateko. Beraz, lehenik eta behin Arauak egokitu
|
behar izan
genituen, sektorean nagusiki etxebizitzak eraikitzea ahalbidetzeko.
|
|
2012
|
|
|
lurraldea behin betiko aldatu dezakete, eta objektu ederrak edo itsusiak izateak ez du hori aldatuko; Txinan, Hiru Arroiletako presa erraldoiak 100 TWh energia sortuko du, Txinako egungo beharraren% 9, eta haren 2,4 kilometroko luzerak 600 kilometro baino gehiago zabalduko du urtegia. Aski ezagunak dira urtegi berri horren proiektuak sortutako ondorioak, tartean etxea utzi
|
behar izan
duten 1.400.000 lagunen tragedia.
|
|
|
koak ziren bi paretak eta lur egokia moldatu
|
behar izan
ziren. Herri batzuetan, joko zaharra errespetatuz eraiki ziren, baina gehienek pilotaleku berria eraiki zuten, antzinako pilota-jokoa ahaztuz, desagerraraziz.
|
|
|
Landa-eremuetako bizilagunek aldaketa sozioekonomiko ezberdinei erantzuteko forma, egitura eta egokitzapen ezberdinak jaso
|
behar izan
dituzte historian zehar. Merkatuen liberalizazioak eta ondorengo lehiakortasunak ustiapen tradizionalak sistema menderatzailearen logika ekonomikoa hartzera behartu ditu.
|
|
|
Hirigintza honen aldeko apustua larriagoa da gainera Lakua auzoko aurrekaria zegoenean. Bertan, era espantsiboan diseinatutako auzo «moderno» paregabea eraiki behar zela saldu ziguten orain dela hiru hamarkada, baina geroko emaitza ez da inolaz ere hain zoragarria izan, eta haren dentsitate baxua kritikatu eta zuzendu
|
behar izan
zuten gerora.
|
|
2013
|
|
|
BizkaikoForuAldundiarenBeazbulegoetanco-workingDesignKabiespazioaegokitzeko, XabierGoikoetxeaarkitektoakBeazekberebiltegiangorderikzituenaltzariakberrerabiltzekoeskatuzigun.Tamainaetaestiloezberdinenaurrean, nahaspila horiantolatzekoetaaltzarimultzohoribateratzekoestrategia bat definitu
|
behar izan
dugu.
|
|
|
Sukaldeko eginbeharren mekanizazio-maila eta gizarte edota familiaren egituraketa elkarri lotuak izan dira. Are gehiago, sukaldea zenbat eta automatizatuagoa izan, orduan eta otsein, zerbitzari edota etxeko-andre-gizon gutxiago
|
behar izan
dira. Kuriosoa da nola EHn ekoizten den Otsein marka elektrotresnari lotua izan den.
|
|
|
Urte asko, eta tartean gerra zibila ere pasatu
|
behar izan
zen, turismoa modu demokratizatuan gertatu zen arte, olatu-bainuen onurari lotutako turismoak eguzkiari lotutako turismoari bide eman zion arte, alegia. Eta edozeinek eta edozein modutan kostari lotutako turismoa bizi ahal izan zuen arte.
|
|
|
Gaur egun Sant Marti barrutian eta bereziki Poblenou auzoan aurkitu dezakegun partzelazio konplexu eta irregularra aipatutako eta guztiz aurkakoak diren bi partzelazio-sistemak aldi berean izatearen ondorioa da, alde batetik, nekazaritzapartzelazioa, eta, bestetik, Cerdàren lauki-sarea. Zabalgunearen lauki-sarea aurretik zeuden eraikin eta bideetara egokitzen joan da, eta, ondorioz, etxadi asko egokitu egin
|
behar izan
dira irtenbide berezi eta konplexuak bilatuz. Can Ricart fabrika egokitzapen-prozesu horren adibide argi bat dugu.
|
|
|
Cerdàren plana onartzean, Can Ricart fabrika eraikitzeke zeuden lau etxadiren artean geratu zen. Lau etxadi horiek urbanizatzean, fabrika osatzen duten nabeak kontuan hartu
|
behar izan
zituzten. Horrela, lau etxadiak tamaina handiko etxadi bakarra bilakatu ziren, fabrika barnean integratuz eta zabalgunean proposatzen ziren bi kale, Bolivia eta Lope de Vega kaleak, moztuz.
|
|
|
Bigarrenak (V2), aldiz, erreferentzia horiek saihesten zituen eta ikur monumentala kondentsatzen zuen baina propileo arkitektonikoari eutsita. Alabaina, eskultorearen eta arkitektoaren arteko ika-miken ondorioz, hirugarren aldaera (V3) egin
|
behar izan
zen berehala eta, adierazpena isilarazita, hutsune harkorraren eta bere Monumentaltasunaren alde egin zuten. Oteizak bertsio hori behin betikotzat jo zuen eta erabat identifikatzen zen harekin.
|
|
|
Aitzitik, sortzea «posible» zen «hiri bakarra», azken batean, Alzola, Achúcarro eta Hoffmeyer-en zabalgune errealistagoa izango zen Bilbon, eta Kortazarrena Donostian, Ugartemendiak bultzaturiko berreraiketak huts egin ondoren, batik bat lur-jabeen erruz, Bilbon gertatu bezala. Donostian, 1863ko lehiaketan bigarren gelditu zen Saracibarren planoak proposatzen zuen Boulevard etorbidea hartu
|
behar izan
zuen Kortazarrek mailegutzat, hirigune zaharra zabalgunearekin lotzeko arteria urbano txukuna. 1860ko hamarkada horren hasieran, Bilbon Lázaro-ren hiri espaziotsu eta erromantikoa ere bidetik bazterturik geldituko zen, hark erakutsi zuen handinahia gehiegizkoa baitzen.
|
|
2014
|
|
|
Master amaierako lan honetan gangaren modeloa piezatan banatu zen. Eraikuntza originalak 77 dobelaz osatuta zegoen, baina makinaren ezaugarrien ondorioz zenbait pieza bi edota hiru zatitan banatu
|
behar izan
ziren, guztira 146 mekanizatuz. Fresatzeko makina erabiltzen erakutsi zigun pertsonaren aholkuari jarraituz pagoa aukeratu genuen maketa egiteko; egur hori biguna da eta mekanizaziorako oso egokia, erretxinarik ez duelako.
|
|
|
Piezak fresatzeko makinatik atera eta gero, banan-banan lixatu
|
behar izan
ziren, izan ere, unibertsitateko makina hauek ikerketari begira egokiak dira, baina akabera optimoa lortzeko ezinbestekoa suertatu zen eskuz bukatzea.
|
|
|
Makinak piezak ekoizteko erabili zituen orduen kopurua altua izan zen ere, gutxi gorabehera denbora osoaren heren bat. Dena den, piezak eskuz landu
|
behar izan
zirenez, eskuzko eta ordenagailu aurreko lanek ia ordu kopuru berdina hartu zuten. Makina tradizionalekin alderatuta, automatizazioak denbora aurrezpen handia eskaintzen du, bitartean beste eginkizun batean murgildu baikaitezke (segurtasunagatik makinak begirale bat edukitzea da zuzenena, baina behin prozesua hasita atentzio gutxi behar du CNC fresatzeko makina batek).
|
|
|
Gainera beti gertatzen dira ezustekoak eta espero ez zenituen egoerak. Hala ere, banketxearen laguntzarik ez dugu
|
behar izan
eta orain gure adineko bikote bakarrenetarikoa gara gure etxebizitza propioa duena eta ez duena Euribor eta antzekoen ezagutza zehatzik.
|
|
|
Obran, bikote gisa ere hazi egin gara, bion artean negoziatu, eztabaidatu, errespetatu eta proposatu egin
|
behar izan
baitugu. Obra honi esker egoera horiei guztiei aurre egin izan behar diegu.
|
|
|
Auzoko On Jose abadeari ere, guztiek aitortzen diote emandako babesa eta laguntza.Auzoan zeukaten" autoritate" bakarra zenez, sarritan egin
|
behar izan
zituen bitartekaritza-lanak gainontzeko autoritateen aurrean, auzotarren interesen alde egiteko.
|
|
|
Eta horrek ere, hein batean, komunitatea sendotu egin zuen. Urte asko itxaron
|
behar izan
zituzten, beren burua" salbu" eta legearen barruan ikusi zuten arte. Nahiz eta, gaur diotenez, eraispenaren mehatxuari sekula sinesgarritasun handirik eman ez zioten, ezinegona, zalantza, hor zegoen.
|
|
2015
|
|
|
Zenbaitzuek, klasikoen artean, jakina, tresna aski arriskutsutzat zuten ordenagailua. Eta, ondorioz, belaunaldi hartakook erresistentzia teknofobo horren aurka ere borrokatu
|
behar izan
genuen.
|
|
|
Hotel bat egin
|
behar izan
genuen, Donostiako Ekialdeko Zabalgunean, Urumea ibaiaren bokalearen aurrean, Salamanca Ibilbidearen eta Aldamar eta Soraluze kaleen arteko hiruki-formako etxe-uhartean. 1991ko ekainean aurkeztu nuen, jendez betetako Yeyette Etxeko gela batean, nolabaiteko ikusmina baitzegoen.
|
|
|
«Egin
|
behar izan
genuen» esan duzu. Ikasleek ezin zuten besterik aukeratu, orain bezala?
|
|
|
Beste ohitura askok sorreratik orain arte egokitzapen nabariagoak jasan
|
behar izan
dituzte iraun ahal izateko. Nahiz eta aldaketa horien zergatiak asko izan, gizarte-ongizateak eta kapitalismoak izan dute zerikusi zuzena jarduerak pribatizatzerakoan.
|
|
|
Orain arteko adibideak aisialdirako ekintzenak izan dira, baina beste horrenbeste gertatzen da premia-premiazko elikagaien salmentarekin, hau da, merkataritzarekin. Gizartearen ongizate ekonomikoaren joan-etorrietara egokitu
|
behar izan
dute merkataritza-guneek. Garaiko aginteek, erregealdiek, gizartea kontrolpean edukitzeko hiribilduak bultzatu nahi zituzten (Martin, 1993); horretarako harresien babesa eskaintzen zieten herritarrei.
|
|
|
Baina espazio publiko horien diseinua erakunde publikoek beren gain hartu dutenean ere, tamalez, gehienetan arazoei eman zaizkien erantzunak ez dira egokienak izan, eta garai bateko? 90eko hamarkadan nagusiki? «plaza gogor»ren diseinua izenekoa gainditu bada ere, eta Euskal Herriak ere moda horren hainbat adibide pairatu
|
behar izan
ditu?, oraindik arkitekto askoren artean espazio publikoak modu honetan diseinatzeko joera eta ohiturari eusten zaio, beste ezaugarrien artean natura eta erosotasunari tarterik eskaini gabe, eta soilik azaltzen da kezka espazioan kokatuta dauden zenbait bakarkako elementuren diseinu aproposaz, eserlekuak, paperontziak edota farolak, adibidez?, hots, soilik planteatzen dira espazio publikoaren eginbeharrak ikuspegi estetikoki batetik eta, ondorioz, gainerako gaiekiko hausnarketarik proposatu gabe.
|
|
2016
|
|
|
Estatuko araudiak (Gobierno de España, 2007) ezartzen duenaren arabera, barne-espazioetan tenperatura-balio jakin batzuk lortu beharko dira; udako hilabeteetan 23 -25 ºC arteko balioak eta neguko hilabeteetan 21 -23 ºC. Klimarekiko dugun pertzepzioa eboluzionatzen doa denbora igaro ahala. Hori dela-eta, pertsona nagusienon kfort termikoa bermatzeko, tenperatura-balio altuagoak
|
behar izan
ohi dira etonstanta ke mantendu denboran zehar.
|
|
|
Mugitzera eta espazio gehiago okupatzera bultzatuak dira, bai plano fisikoan, bai diskurtsoan eta bai esfera publikoaren alor orotan. Emakumeei, aldiz, zaintzekin eta edertasunarekin erlazionatutako aktibitateak sustatzen zaizkie, pasibotasuna, lasaitasuna eta aktibitate fisiko gutxiago
|
behar izan
ohi dutenak. Balio horiek hezkuntzaren bitartez transmititzen dira, baita gizartean eraikitako erreferente eta errepresentazioen bitartez ere.
|
|
2017
|
|
|
Beraz, elkarketa-leku irekiak identifikatzeaz gain, leku horien inguruan sortzen diren harreman sozialak azpimarratzen ditu. Silvia Federicik baieztatu duen moduan, zaintzarekin erlazionatzen dira halako harreman asko, ekoizpen kapitalistatik at geratzerakoan, beste kolaborazio eta erabilera mota batzuk bilatu
|
behar izan
dituztelako bizitzaren mantenuak behar dituen lanak egin ahal izateko (2013, 199 -256). Beraz, zaintzak komunaren adierazpidetzat hartu eta jolas-parkeekin duten harremana landuko da ikerketa honetan.
|
|
|
Batzuentzat atsedenerako den tokia, besteentzat lantokia izan daiteke. «Emakumeak mende bat gutxiago
|
behar izan
du etxea edukiz husteko. Ez du lortu kaiolaren trinkotasuna desegitea; joan egin da, besterik ez» (Amann, 2006: V).
|
|
2018
|
|
|
Abaraskako Koldo aita bakarra da. Ezin du alokairua ordaindu, eta logela bat alokatu
|
behar izan
du. Kattalin amonak utzitako etxean bizi da, autonomoa da eta etxetik lan egiten du, baina oso bakarti sentitzen da.
|
|
|
Joxemartin azken 10 urteetan 4 etxe eta 18 pisukiderekin bizi izan da. Teresa eta Simonak familia osatu nahi dute, hiritik atera
|
behar izan
dute etxebizitza bat osorik alokatu ahal izateko.
|
|
2019
|
|
|
Hala ere, gehienek «Atlantida» hori bilatzen jarraitzen duten bitartean, badira natura beste modu batera ulertzeko gai diren kulturak ere; egungo errealitatearekin askoz lotuagoak eta, beraz, kontzientzia orokorrean eragina izateko askoz aukera gehiago dituztenak. Holandaren naturarekiko erlazioak bide horri jarraitzen diola esan dezakegu; historikoki paisaia holandarrak beti negoziatu
|
behar izan
baitu naturaren eta artifizioaren artean. Betidanik irabazi behar izan dio espazioa itsasoari.
|
|
|
Holandaren naturarekiko erlazioak bide horri jarraitzen diola esan dezakegu; historikoki paisaia holandarrak beti negoziatu behar izan baitu naturaren eta artifizioaren artean. Betidanik irabazi
|
behar izan
dio espazioa itsasoari. Hori horrela, naturarekiko erlazioa, produktibitatearen eta pragmatikotasunaren bahetik iragazia izan da denboran zehar.
|
|
|
Ia hamar urte
|
behar izan
zituen Euskal Autonomia Erkidegoak gure legea argitaratzeko. 2006koa da lurzoruari eta hirigintzari buruzko euskal legea, eta aurreko eredu berbera iraunarazten du, hau da, lurzoruaren birkalifikazioak sortzen duen gainbalioan oinarritzen den sistema bermatzen du.
|
|
2020
|
|
|
XVIII. mendean, padurak laborantzara bihurtzeko joerak goia jo zuen (2 irudia). Mareei aurre egiteko hainbat azpiegitura eraiki edo berritu
|
behar izan
ziren; besteak beste, Xantalen eta Ospitale arteko dikea, Korrokoitzeko zubikoa edo Arbes eta Artiga inguruko lubakiak eta drainatze-kanalak (Arrizabalaga & Odriozola, 2014). 1718an Jose Berrotaran eskribauak egindako txosten baten arabera, paduren itxitura oso hedatuta zegoen, udalarentzat errenta-iturri garrantzitsua osatuz10 Laborantza hedatzen zihoan heinean, hezeguneetako ohiko baliabideak —espartzua egiteko ihia, kasu— gero eta urriago bilakatu ziren11 Mendeak aurrera egin ahala, nekazaritza gainerako erabilera guztiak baztertzen ari zen paduren kudeaketan, XX. mendearen hasieran espazio hau guztiz monopolizatu arte (4 irudia).
|
|
|
Bigarrenik, bertako inprimategiekin lan egin nahi genuen arren, ezinezkoa izan da paper horren gainean esperientzia duen eta inprimatzeko prest dagoen euskal inprimategirik aurkitzea. Beraz, Kataluniara joan
|
behar izan
genuen. Zorionez, Lluis gure argitaratzaile baten bitartez, Joan ezagutu genuen eta proiektua kontatu genionean bitan pentsatu gabe parte hartu nahi izan zuen.
|
|
|
Zorionez, Lluis gure argitaratzaile baten bitartez, Joan ezagutu genuen eta proiektua kontatu genionean bitan pentsatu gabe parte hartu nahi izan zuen. Hirugarrenik, ekoizpen-prozesuan zehar konfinamendu-egoeran izan ginen, eta horregatik ezin izan ginen inprimategira joan probak egin bitartean bertan egotera; beraz, posta arrunta erabiliz, aurreikusitako denbora baino gehiago
|
behar izan
dugu. Eta, tira, prozesu luzea izan da mimo handiz egin nahi genuelako.
|
|
2021
|
|
|
" Kanpoan" gertatzen zena" barruan" nahastu da. Azkenaldian heredatutako narrazioak eguneratu eta berrikusi
|
behar izan
dira. Egun batetik bestera, etxekotasunaren inguruko irudimen kolektiboan kristalizatuta zeuden hainbat nozio, hala nola intimitatea, harreman publiko-pribatua, espazio konpartituak, lana, osasuna, segurtasuna, etxeko lanak, hezkuntza, aisia, zaintza, sexualitatea, bizikidetza eta abar, zalantzan jarri dira.
|
|
|
Agian, gaur egun, bizi dugun garai erradikalean, adierazpen honek ustekabeko txanda hartu du: etxeko berrikuntzaren historian oinarritzen den erakusketa hau inauguratu eta hilabete gutxira, OMEk mundu osoko pandemia deklaratu zuen eta milioika pertsona beren etxeetara mugatuta egotera behartu
|
behar izan
ziren, egoeraren ziurgabetasunaren eta kasu larrienen minaren aurrean. Denbora-tarte labur horretan etxebizitzak zorrotz eraldatu dira eta osasun publikoko politiketan parte hartzeko espazioak bihurtu dira.
|
|
|
Hilabete hauetan etxeak bonbardatu dituzte etengabeko albiste, mezu, argibide, preskripzio, ebidentzia, araudi, meme, argudio, galdera, espekulazio, eztabaida, ziurgabetasun, prebentzio, iragarki, gogoeta, mehatxu, ultimatum, susmo, indarkeria, kritika, salaketa eta eztabaidekin... Etxeek ere harremanak berriro konfiguratu
|
behar izan
dituzte" egoera" aldakor baten berri ematen duten komunikabideekin, sare sozialekin eta azpiegitura narratiboekin. Hainbat tokitan gertatzen zen egunerokotasuna gela gutxitan kontzentratu da.
|
|
|
Pandemiarekin, babes-sistemen krisia larriagotu eta tenkatu egin da: Estatuak hartu
|
behar izan
du osasuneta gizartebabesaren agintea; hutsune eta sinplifikazio handiak egin dira, eta emantzipatu gabe daudenak zaintzen dituztenek –gehienak emakumeak– gainerakoa egitera behartuta ikusi dute beren burua. Tartean gizartea, auzokoak, kalea, elkarteak eta elizak geratzen dira, eta horiek beren esku zegoena egin dute:
|