|
2000
|
|
|
Jakin beharra nuen, bada, nik hura! Baina ez, hain ibili bainintzen neurean itsuturik, sekula egin
|
behar izan
ez nuena egin hutsez...!
|
|
2009
|
|
|
ongi esan zion bezala; Domingok zin-zinez sinesten zuen sinesten zuena: % 99an sinetsia zegoen, sinesmenaz horrela hitz egin badaiteke?, eta% 100ean ere egongo zen, beharbada, baldin eta astebete hartan Teofilo Mariaren eta Damasoren hitzik gabeko begiradei aurre egin
|
behar izan
ez balie, keinu adierazgarri haiekin bi anaiek zera esan nahi baliote bezala: –Benjamin Maria hil da, eta ez hasi orain, arren, fantasmak gora eta fantasmak behera zeure betiko hixtoriak asmatzen?; horregatik, Benjamin Maria hil eta handik astebetera-edo, beste hiru anaiekin batera ikastetxera joan, gelan sartu, eta aita Sebastian ikasleei honela mintzatu zitzaienean, goizeko lehen orduan:
|
|
|
Sinetsia naiz une gaizto horiek saiheste aldera ahalegindu nintzela hainbertze. Fedearen hamalau artikuluak, Jainkoaren hamar manamenduak, berritik ikasi
|
behar izan
ez nituen gauza bakarrenetarik, haietan bat heldu baitziren Erreforma eta papisteria?, Elizaren sakramentuak, zazpi bertuteak, hiru teologalak edo dibinalak eta lau kardinalak, eta haien kontrako zazpi bekatu kapitalak, hamalau obra miserikordiakoak, Espiritu Sainduaren zazpi dohainak, bortz zentzumenak, arimaren hiru potentziak... den-denak ikasi nituen aste gutiren buruko.
|
|
|
Izan ere, Adarentzat itzala zena, argia zen Domingorentzat, Domingo sinetsia baitzegoen Benjamin Maria beste esfera batean zegoela –fantasmen esferan, gorputzaren zamatik eta eritasunetatik aske–, Albertok –fantasmen mundura hurbildu zuèn adiskide-minak– ongi esan zion bezala; Domingok zin-zinez sinesten zuen sinesten zuena: % 99an sinetsia zegoen –sinesmenaz horrela hitz egin badaiteke–, eta% 100ean ere egongo zen, beharbada, baldin eta astebete hartan Teofilo Mariaren eta Damasoren hitzik gabeko begiradei aurre egin
|
behar izan
ez balie, keinu adierazgarri haiekin bi anaiek zera esan nahi baliote bezala: " Benjamin Maria hil da, eta ez hasi orain, arren, fantasmak gora eta fantasmak behera zeure betiko hixtoriak asmatzen"; horregatik, Benjamin Maria hil eta handik astebetera-edo, beste hiru anaiekin batera ikastetxera joan, gelan sartu, eta aita Sebastian ikasleei honela mintzatu zitzaienean, goizeko lehen orduan:
|
|
2010
|
|
|
Egigurenek lortu zuen Rodriguez Zapateroren oniritzia, horretarako berarekin zuzenean hitz egin
|
behar izan
ez bazuen ere. Ez du argitu nahi Alfredo Perez Rubalcaba Barne ministroaren bitartez helarazi zion gobernuburuari Genevan hitzartutakoaren berri, edo beste bideren bat erabili zuen.
|
|
2012
|
|
|
Poztu zen Julen, une batez, emakumerik agurtu
|
behar izan
ez zuelako. Ez zuen batere gogoko emakume ezezagunei betiko bi musuak ematea.
|
|
|
Zuhaitzak zaintzen nituen, eta hasieran zutoin hutsak zirenak sendo eta garai hazi ziren; beti mozten nituen, zabaldu eta hostoz hornitu zitezen, eta itzal atsegina egin zezaten; eta hala gertatu zen. Erdian beti zabalik nuen denda, alegia, haize-oihal zati bat helburu horretarako zutoinen gainean teinkatua, ez konponketarik ez berrikuntzarik
|
behar izan
ez zuena. Denda azpian bigungarri edo ohe moduko bat nuen, hildako animalien larruz eta beste gauza leunez egina; tapaki bat ere jarria nuen gainean, itsasontziko ohe batetik hartutakoa, eta longain handi bat ni estaltzeko.
|
|
|
Militarren hizketa-modua erabiliz, esango nuke sufrimendu berri hura zorioneko dibertsio-maniobra baten antzekoa izan zela niretzat. Negar egitea osasungarria da; eta gainera, zaldian lasterraldi hura egin ez banu, eta gero, etxera itzultzeko, hamabost verstako tartea oinez ibili
|
behar izan
ez banu, segur aski, gau hartan ere ez nuen begirik bilduko.
|
|
2013
|
|
|
Ange: biki perfektua; aberaskume batek estereotipo eta tabu guztiei aurre egin ziena beren maitasunarengatik; hiru seme zein baino zein ederrago, dotoreago eta arrakastatsuagoren ama; bi biloba bikiren amona harroa; behin ere lanik egin
|
behar izan
ez zuena eta nahi zuen guztia eskura izan zuena; lau solairu zeuzkan palaziotxo batean bizi zena; udaro Porschez aldatzen zuena urtean behin Montecarlo eta Niza artean dauden 25 kilometro eskasak egiteko (gainerako egunetan txoferdun autoan ibiltzen zen hara eta hona).
|
|
|
–Bai, erran zuen Omarrek?. Baina, alde batetik, zernahi ikasteko gogoa badu ere, bertzetik, harritzen gaituzten erranak botatzen ditik aldika, harri eta zur uzten gaituztenak, berezko jakituria bat balu bezala, berak sekula ikasi
|
behar izan
ez duena. Lehengo batean, konparazio batera, gure amari orkatila bihurritu, eta hamar bat egunetan ibili zitzaiguan, ezinean, kexuka?
|
|
|
Gaur ez du gutiagorik espero. Eleketa eztia, bai, baita orduan
|
behar izan
ez zuen zerbait ere: supazter goxo bat, arropa blaitua idortu ahal izateko.
|
|
|
Mary izan zen etxean geratu zen alaba bakarra; eta, Bennet andereari bakarrik jesartzea guztiz ezina zitzaionez, alabak albo batera utzi behar izan zuen, halabeharrez, trebetasunen biltze-lana. Munduarekin gehiago nahastera ikusi zuen behartuta bere burua, baina goizetako bisitari guztien gainean moralizatzen jarraitu ahal izan zuen; eta, hortik aurrera ahizpen edertasunaren eta berearen arteko alderatze mingarririk pairatu
|
behar izan
ez zuenez, aitari iruditu zitzaion Maryk neke handirik gabe eman ahal ziola amore aldaketari.
|
|
|
–Bai –erran zuen Omarrek– Baina, alde batetik, zernahi ikasteko gogoa badu ere, bertzetik, harritzen gaituzten erranak botatzen ditik aldika, harri eta zur uzten gaituztenak, berezko jakituria bat balu bezala, berak sekula ikasi
|
behar izan
ez duena. Lehengo batean, konparazio batera, gure amari orkatila bihurritu, eta hamar bat egunetan ibili zitzaiguan, ezinean, kexuka... eta badakik egun batean zer erran zion Raissak?
|
|
2015
|
|
|
Gaiztakeria denean dago, izadi guztian. Ez badugu inor hil,
|
behar izan
ez dugulako da. Eta ez dago besterik!
|
|
2016
|
|
|
Denak emakumeen inguruan. Janinek halakorik pairatu
|
behar izan
ez zezaten debekatu zien sarrera. Batzuetan pentsatzen zuen barra atzean immune bihurtu zela.
|
|
|
Amuleto bat aurkitu dut 17 kirofanoan, nik, sekula halako pitokeriarik
|
behar izan
ez duen honek. Harrika botako nuke giltzurrun baten erpinera, baina batek daki.
|
|
|
Hiletako sermoian, gorriei leporatu zien errua apaizak, esanez ezen, iraultzaren kontuekin hasi izan ez balira komunista antikristo haiek, eta fede onekoek Eliza eta kristauak babesteko Gurutzada abian jarri
|
behar izan
ez balute, Agustin bizirik egongo zela...
|
|
2018
|
|
|
Haren ustez,, hasiera hartan?, gizonek, buruargiak izateaz gain indartsuagoak ere bazirenez, modua egin zuten emakumeak esklabo hartzeko. Sexu-gosea berdintzeko
|
behar izan
ez balituzte, langile soil bilakatuko zituzten. Gizonek ez balute sexu-irrikarik, edo espeziea hedatzeko ez balitz beharrezkoa gizonek parte hartzea sexu-gozamena ere badakarren jarduera horretan, ez zen beharrik izango halako instituzio bat sortzeko, non, gizon bakoitzak, emakume bat bere aginduetara makurrarazteaz gainera, azpiratze horri kontratu esaten dion?.
|
|
|
ETAren anagramaren ondoan esaldi bat irakurri ahal izan dugu maizenik: Denok eman behar dugu zerbait, gutxi batzuek dena eman
|
behar izan
ez dezaten. Esaldi horrek jendea errudun bilakatzen du, batzuek dena eman behar izatearen errua besteek eman ez duten horretan baitago, eta beraz, (kausaren alde) ezer ematen ez duenak, ezertan laguntzen ez duenak, besteen erabateko konpromisoa behartzen baitu:
|
|
2019
|
|
|
Agian aitak ezer galdetu ez balizu, urjentziaz erantzun
|
behar izan
ez bazenu, bitan pentsatu izan bazenu, agian ez zenukeen gezurrik esateko ausardiarik izango. Baina zure aitaren ahotsa bularreraino sartu zitzaizun, azazkal karratuzko ahots hori, eta pentsatu gabe, oraindik harritu egiten zaituen hoztasunarekin, begirada katetik aldendu eta erantzun zenuen:
|
|
|
Askotan galdetu diot neure buruari zein ezberdinak izango liratekeen gauzak orain, orduko giroa beste bat izan balitz. Libek ihes egin
|
behar izan
ez balu, adibidez. Egoerak argizarizko panpinen antzera paralizatu gintuen beste hainbat gauza egiteko.
|
|
|
Hogei urte zeramatzan konpainian eta haietako azken hamarrak ontzi zahar hartan. Badaezpada ere, zuk naufragioaren ordua eta posizioa jaso zenituen nabigazio koadernoan, hartarako inoren agindurik
|
behar izan
ez bazenuen ere. Konturatu gabe, tamaina hartzen hasia zintzaizkien ofizioko eginbideei.
|
|
|
ARREBA ETA BIOK HILERRIRA joan gara, aita gabe, eta, ondorioz, otoitz egin
|
behar izan
ez dugunez eta lorerik ekarri ez dugunez, ez dakigu zer errituri jarraitu. Arrebari esan diot, hiltzen naizenean, ez dudala toki fisiko bat nahi, eta saihestu ezingo balu, loreontzirik gabekoa behintzat.
|
|
|
Logika bihurria zuen amak. Eta, aitarena ez bezala, inoiz gutxietsi
|
behar izan
ez nuen boterea. Egun batetik bestera antolatu zidan motroilo hura dena.
|
|
|
Beste zamarien uhalak askatu, eta bere zaldira igo da, ogitartekoaren pernila sentitzeaz nekatuta. Hala, azkarrago ibiltzen hasi dira, eta azkarrago ibiliko ziren, Leixurik pare bat aldiz zalditik oka egiteko jaitsi
|
behar izan
ez balu. Ohoinen herrian jandako zerbaitek kalte egin diola azaldu die bere lagunei, Hodeik zorrotz begiratzen diola, mutu.
|
|
|
Afari-legea burututa, denek ez, bat baino gehiago horretarako ere gai ez baitira izan?, etorri bezalaxe alde egiten dute, banaka-banaka, arima herratuen gisara oinak astun, bizitutakoen oroitzapena nola edo hala, loaldiaren bitarteko edo, beren baitatrik uxatzeko esperantzan. Agian batzuek, bakar batzuek, lortuko dute, tarte batez bada ere, amesgaiztoen eremu labainkorretan kokatzea bizitutakoa, hots, behin ere kategoria hartatik atera
|
behar izan
ez zena.
|
|
|
–Eva, lehen baino are gehiago ere, erabilia eta engainatua sentitzen da. Esperantza Frantzian du, sekula utzi
|
behar izan
ez zuten herrialdean, hain zuzen ere. Eta, bien bitartean, Evak jakin nahi du, jakin behar du; Joanen jokaera hantuste eta ilunarekin nazkatu baita erabat!
|
|
|
–Itzul hadi inoiz utzi
|
behar izan
ez huen lekura. Hona hemen luzatutako eskuari kosk egiteak zein ondorio dakarren, orain bakarrik moldatzen ikasi beharko duk!
|
|
2021
|
|
|
Koadroak aztertzeko luparekin hobeto ikusten zituela etxekoarekin baino esaten zuen. Txarrera hartuko ez balu okulistari bisitatxo bat egiteko esango niokeen, baina ez nintzen sekula ausartu, nahiz eta neure begi bakarrarekin ere laguntzarik
|
behar izan
ez haren kokotsean ernetzen ziren arantzak ikusteko.
|
|
2022
|
|
|
Min bakarra nuen, eskuko ziztadarena. Protokoloz jarri eta ezertarako
|
behar izan
ez nuen orratzarena. Oso sinbolikoa da.
|
|
|
Gorroto nuen noranzko hori. Baina are gehiago gorrotatu nuen ospitaleranzko autobusik hartu
|
behar izan
ez nuen eguna, han nor bisitaturik geratzen ez zitzaidalako.
|
|
2023
|
|
|
Adin horretako batzuek lan egiten dute, eta egia ere bada errazagoa dela eskolari ihes egitea beharrean ibiliz gero, baina Otiliak ez du gura alaba beharrean; gainera, norbaitek zaindu behar du Lino. Neba txikia aitzakia ona da eskolara joan
|
behar izan
ez dezan.
|
|
|
Nola azalduko dio Virgili –nola azalduko dio inori– arduraz pentsatzen duela ea nola egongo diren Floridako zingiretako krokodiloak, trumoi eta tximisten azpian; edo Mexikoko golkoan bizi diren balea erraldoiak –hil direnak, erori direnak ala ez–; nola egongo diren ekaitzak teilaturik gabe harrapatzen dituen animalia basati guztiak, aterperik inoiz
|
behar izan
ez dutenak eta aterpeak zer diren jakin ere ez dakitenak. Horrek artegatzen du Maudey; horrek hondoratzen, Maudey.
|