|
2003
|
|
|
" Hortik gaizki zoazte, horrela ez dugu ezer salduko" esaten die, eta best-seller bat idazteko formulak ematen dizkie: " hemen umore tanta
|
batzuk
behar ditu, han dramari egin behar diozue leku". Nobela amaitu arren ez dute idazlea aske utziko, irakurleen artean arrakasta lortzen duen arte itxoingo dute.
|
|
2004
|
|
|
Euforia saltzen ari gara azken urteotan, baina egoera ez da hain baikorra; euskalgintzak zulo handiak dituela esan liteke. Helduleku
|
batzuk
behar ditugu eta askotan ez dugu egoera hain larria denik onartu nahi. Euforia hori gehiago da instituzionala, autodefentsa kutsua du; baina euskalgintzan, oro har, giro arraroa dago, politikan bezalatsu.
|
|
|
Aitzitik, lan hori neure bihotz osoaz txalotzen dut. Baina aldakuntza hauek ekonomi oinharri
|
batzuk
behar dituzten bezela, hizkuntza oinharri bat ere behar dute.
|
|
2005
|
|
|
Ahal bezain laster joateko eskatu dit. Esan diot etxerako gauza
|
batzuk
behar nituela eta supermerkatuan nengoela. Eta giltza bat utzi dizudala lanpas azpian, zu itzulita ere.
|
|
2006
|
|
|
Bai, nik ere uste dut hori horrela dela, baina agian hori izan daiteke nere joera pertsonala diskurtsiboa delako, diskurtsiboegia gehienetan. Hortik alde egiteko, gauzak esateko beste modu
|
batzuk
behar dituzu asmatu: laburbilduak, poetikoak gehiago kontzeptuzkoak baino, irudimen bitxiz horniturikoak, edo, agian, metafisikoak aporia gisan (zerbait funtsezkoa zantzutu duzu eta, argumentatzen aritu gabe, bere horretan, aforismoen moldean botatzen duzu).
|
|
2008
|
|
|
Gehiegikeria, baina, ez da egilearentzat hain gehiegikeria izan ohi, baldin eta gehiegikeriaren neurriko arrazoi bat bilatzen badu. Aitak, ondorioz, hitz zuri
|
batzuk
behar zituen, egin berri zuèn egitekoa, ez egitekoa, zuritu ziezaioketenak, baita hitzak mihira istantean etorri ere:
|
|
|
iritziak eta esamesak noiznahi bihur baitaitezke edozein haizeren haizebegi; keinu bat ere izan zuten, agurtzeko orduan Gerardok Nataliaren eskuak bereetara bildu eta esku banatan muxu ezin samurrago bat eman baitzion, baina keinu hura ere beste keinu batzuen beharrean zegoen, halakoak baitira desio asegabearen legeak, ase artean bakerik hartzen ez dutenak. Baina eta keinu haiek gauzatzeko, beste hitzordu
|
batzuk
behar zituzten, isilpekoak halabeharrez, arriskutsuak, ondorioz?, ezkondu ezean; Nataliak hurbil hurbil sentitu behar zuen arrisku hori, are gehiago Natividadek bere aitorpen hura egin zionetik, Nataliak orduantxe jakin baitzuen aita kalonjeak bazekiela ahizpen artean gertatutakoaren berri?. Zergatik kontatu diozu aita kalonjeari gurea?, esan zion ahizpak?; aita kalonjeak zekiena, ordea, amak ere jakin behar zuen, ezinbestean; amak, baina, ez zion afera hartaz hitz erdirik ere egin berari. Nataliari?, halakoetan ohi zuen eran; aitzitik:
|
|
|
Gerardorekin isilpeko hitzordu bat ere izan zuen, bai, baina harekin izandako hitzak ere airean idatziak geratu ziren, inguruan sor zitekeèn edo inguruak sor zezakeèn lehen haizearen mende... iritziak eta esamesak noiznahi bihur baitaitezke edozein haizeren haizebegi; keinu bat ere izan zuten, agurtzeko orduan Gerardok Nataliaren eskuak bereetara bildu eta esku banatan muxu ezin samurrago bat eman baitzion, baina keinu hura ere beste keinu batzuen beharrean zegoen, halakoak baitira desio asegabearen legeak, ase artean bakerik hartzen ez dutenak. Baina eta keinu haiek gauzatzeko, beste hitzordu
|
batzuk
behar zituzten, isilpekoak halabeharrez –arriskutsuak, ondorioz–, ezkondu ezean; Nataliak hurbil hurbil sentitu behar zuen arrisku hori, are gehiago Natividadek bere aitorpen hura egin zionetik, Nataliak orduantxe jakin baitzuen aita kalonjeak bazekiela ahizpen artean gertatutakoaren berri –" Zergatik kontatu diozu aita kalonjeari gurea?" esan zion ahizpak–; aita kal... disimulatu egiten zuen, ezer gertatuko ez balitz bezala; amaren taktika hutsa ote zen hura, bera –Natalia– hobeto zelatatzeko, ezkutuko jarraipenen bat edo eginez, adibidez?
|
|
|
Gehiegikeria, baina, ez da egilearentzat hain gehiegikeria izan ohi, baldin eta gehiegikeriaren neurriko arrazoi bat bilatzen badu. Aitak, ondorioz, hitz zuri
|
batzuk
behar zituen, egin berri zuèn egitekoa –ez egitekoa– zuritu ziezaioketenak, baita hitzak mihira istantean etorri ere:
|
|
2009
|
|
|
–Sos
|
batzuk
behar nituzke, lehenengo egunak pasatzeko. Itzuliko dizkizut, benetan, lanean hasten naizen momentuan bertan.
|
|
|
neurrikoa; bilaketa hartan, Nazariok noizbait egin behar zuen bere anaia Beñardoren hilotza sutegian sutu zueneko gertaerarekin topo? ...aina auzi hark ez zuen gehiegi kezkatzen gizona, antza, hasieratik beretik ziur egon baitzen behar bezala jokatu zuela, hirakaren parabola zuen zuribide?, eta bere anaia Honorotok ez baitzion besterik berretsi, apaiz ordenatu eta handik egun gutxira, une hartan, Honoratok gogoan zuen, beharbada, Nazariok eman ziòn limosna eskuzabala, Honorato bera igorri zutèn elizaren kanpandorreak berritze lan
|
batzuk
behar zituela eta?, noiz eta honela mintzatu baitzitzaion Nazariori:
|
|
|
ez al zen, bada, munstroa beren haragi batuen fruitua, azken batean? ...ez zuen gehiegi kezkatzen gizona, antza, hasieratik beretik ziur egon baitzen behar bezala jokatu zuela –hirakaren parabola zuen zuribide–, eta bere anaia Honorotok ez baitzion besterik berretsi, apaiz ordenatu eta handik egun gutxira –une hartan, Honoratok gogoan zuen, beharbada, Nazariok eman ziòn limosna eskuzabala, Honorato bera igorri zutèn elizaren kanpandorreak berritze lan
|
batzuk
behar zituela eta–, noiz eta honela mintzatu baitzitzaion Nazariori:
|
|
2010
|
|
|
–Mahai politikoa martxan jartzea eta gu legeztatzea txanpon beraren bi aldeak dira. Beraz, guk konpromiso
|
batzuk
behar ditugu, mahai politikoa martxan jartzeko aurrerapauso batzuk egitea??.
|
|
2011
|
|
|
Nadak ezin du bere haur oroimenetik ezabatu kasko urdinez jantzitako gizon kankailu haiek etxera sartu zirenekoa: ur eske hasieran, irribarretsu; agiri
|
batzuk
behar zituztelako aitzakiaz gero, irrikatsu; bortxaz, azkenean; eta, soldadu haietan garaienak iritsi eta berehala, beregana makurtuz, goxoki batzuekin batera irribarre zuri bat eskaini zion berberak ama sukaldeko horma margotu gabearen kontra tinkatu eta, kanoiaren itzalak bera bezala, zapaldu zuenekoa. Bortxatzailearen lagunak ate ondoan geratu ziren zaintza lanak egiten horretan ongi ikasiak izaki, Nada berekin hartu eta amaren garrasiek erakartzen zuten aldera jo zezan galaraziz, besteak alargun gaztearekikoak egiten zituen bitartean.
|
|
|
Sukaldean sartu eta, Tomasek berarentzat prest zuen ogitartekoa hartu ostean, Kala txikira joan behar zuela esanez alde egin zuen bertatik. Natur zientzietako lan bat egin behar omen zuen eta Kala txikin zeuden alga gorri
|
batzuk
behar zituen, joan aurretik Tomasi azaldu zionez. Bizikleta hartu eta bidean jarri zen.
|
|
2012
|
|
|
–Bai, ez gaude gaizki, baina urte
|
batzuk
behar ditugu oraindik hobeto egoteko.
|
|
2013
|
|
|
(Esan gura dut semearen jaiotza hasiera bat izan zela, eta hazi eta hezi bitartean hor izan zen apur batean, baina laster utzi zion kimuari bakarrik hazten. Eta kimuak hotz zuen, ez zekien norantz hazi, beste adar
|
batzuk
behar zituen inguruan, babesleku).
|
|
|
Familia garrantzitsua da honetan ere. Orain ez... oraindik goiz da eta tratamenduko hilabete
|
batzuk
behar ditu. Baina geroxeago bai.
|
|
|
–moztu zuen Albertinak, jakintsuaren paperean?. Zeledoniok asko jakingo dik eskopetez, baina gizon emakumeen artekoa beste ehiza mota bat duk, beste arma
|
batzuk
behar dituena. Esaiok, hasteko, eguen goizean jai hartuko duala, bihotzak ere bere lanak ematen baititu, ondo egin beharrekoak?
|
|
|
Esan beharrik ere ez dago Dionixio, gizon normal bat zen, azken batean? bero bero eginda zegoela ordurako, sutan ere bai, zakila zut. Dionixiok, halaber, itzal
|
batzuk
behar zituen burmuinetan, zer esango zuen bere emazte Pankraxik, orduantxe agertuko balitz, eta zer don Zeledonio zenak, piztuko balitz??, baina, begiak zituèn tokitik, ilehoriaren eskote ausarta ez ezik, bularren goiko aldea eta haien arteko arroa agerian lagatzen zituena?, haren zangoak ikusten zituen, azal ezin leunago batek, argi ilunak are erakargarriago egiten zuenak?... forratuak iduri?
|
|
|
" Zer dakizu, bada, egiten...?". Esan beharrik ere ez dago Dionixio –gizon normal bat zen, azken batean– bero bero eginda zegoela ordurako, sutan ere bai, zakila zut. Dionixiok, halaber, itzal
|
batzuk
behar zituen burmuinetan –zer esango zuen bere emazte Pankraxik, orduantxe agertuko balitz, eta zer don Zeledonio zenak, piztuko balitz? –, baina, begiak zituèn tokitik, ilehoriaren eskote ausarta ez ezik –bularren goiko aldea eta haien arteko arroa agerian lagatzen zituena–, haren zangoak ikusten zituen, azal ezin leunago batek –argi ilunak are erakargarriago egiten zue... " Izugarri gustatzen zaizkit zure zangoak".
|
|
|
–Eta hor konpon, Mari Anton!, ezta? –moztu zuen Albertinak, jakintsuaren paperean– Zeledoniok asko jakingo dik eskopetez, baina gizon emakumeen artekoa beste ehiza mota bat duk, beste arma
|
batzuk
behar dituena. Esaiok, hasteko, eguen goizean jai hartuko duala, bihotzak ere bere lanak ematen baititu, ondo egin beharrekoak...
|
|
2015
|
|
|
Poesia ez da ezerezetik sortzen, zulo beltz batetik adibidez, ez dakit nola esan? (aurpegia atximurtzen du, hitz zuhurraren bila) Esan nahi dut poesia ez dela eguraldi istripu bat, baldintza
|
batzuk
behar dituela?
|
|
|
Haatik, deskriptiboagoak izan gaitezke eta zera esan: kultura hazkuntza da, eta legamia, eta prozesu aberats horretan osagai sendo
|
batzuk
behar ditu benetako emaitza ederrak lortzeko. Ez dakidana da masen kultura legamiaturiko produktua den ala ez.
|
|
|
Eta beste paradisu
|
batzuk
behar genituela sinesgai
|
|
2016
|
|
|
–Pila
|
batzuk
behar ditut. Irratiarentzako.?
|
|
|
Elkarrizketa luze horiei esker jakin dezaket beren munduaren berri. Horrela jakin nuen behin, esate baterako, emaztearen lagun baten begirada basatia dela eta beste batena zigortzailea, hori zer den oso garbi ez badut ere, edo alabarena probokatzailea dela edo emaztearen ahizparena beroa edo emaztearenak 40 urte bete zituen arte argiaren distira izan zuela, nahiz eta geroztik makillaje ukitu
|
batzuk
behar dituen argitasun hori lortzeko.
|
|
|
Baina dantzaria izateko, zapata beltz
|
batzuk
behar zituen. Bestela ez zuten onartuko taldean.
|
|
|
etxeko errenta zela, eguneroko mantenua zela, hara eta hona mugitzeko kotxeak zirela, funtzionarioen mesedeak lortzeko soborno txikiak zirela, hori dena ez zen dohainik eskuratzen, ezta euskaldun zintzoaren hitz sakratuaren truke ere. Hegazkineko emakumeak baserriko atariko idi parearen ondoan imajinatzen duen aitona horrek ontzako urre
|
batzuk
behar zituen izan, baserriko irabazi xumeak ez baina beste nonbaitetik etorriak, honen berri amari inoiz entzun ez bazion ere. Nolanahi ere, zela lukurreriaren bidez lortua, zela urteetan gogor lan eginaren saria, diru zaharren batzuk behar zituen gorderik, ondo gorderik gainera, hainbeste atzera aurrera, miaketa eta kalamidaderen ondoren ez galtzeko; gorri edo zilar zahar, Errepublikako billeteak ez ziren izango behintzat, ezta euskal gobernuak emititu zituenak ere, haiekin alferrik izango baitzuten ezer ordaindu nahi izatea.
|
|
|
Hegazkineko emakumeak baserriko atariko idi parearen ondoan imajinatzen duen aitona horrek ontzako urre batzuk behar zituen izan, baserriko irabazi xumeak ez baina beste nonbaitetik etorriak, honen berri amari inoiz entzun ez bazion ere. Nolanahi ere, zela lukurreriaren bidez lortua, zela urteetan gogor lan eginaren saria, diru zaharren
|
batzuk
behar zituen gorderik, ondo gorderik gainera, hainbeste atzera aurrera, miaketa eta kalamidaderen ondoren ez galtzeko; gorri edo zilar zahar, Errepublikako billeteak ez ziren izango behintzat, ezta euskal gobernuak emititu zituenak ere, haiekin alferrik izango baitzuten ezer ordaindu nahi izatea. Eman dezagun, bada, ontzako urre batzuk zituztela gorderik, ezin ausartuko gara non esaten baina inola ere aparte utzi zuten tokiren batean, aitak, edo amak, edo agian biek erdi bana.
|
|
|
Dena dela, ezin gaitezke nora ezean gelditu, koordenatu
|
batzuk
behar ditugu, nondik nora gabiltzan jakiteko, zein magnitudetan gauden, x eta y, abzisak eta ordenatuak, longitudea eta latitudea, non noiz, lekua eta denbora, aldea eta aldia. Tokia zehaztua dugu:
|
|
2017
|
|
|
Soinuak hilkutxa zahar eta pipiatu batetik aterea dirudi. Laiak segundo
|
batzuk
behar ditu nondik datorren jabetzeko. Bi egun ere ez dira Aritzek dei seinalea aldatu zionetik bere mugikorrari.
|
|
|
zen eta, segurtasun arazoak? sor zitzakeen,, eta NEBek ere baldintza
|
batzuk
behar zituen lanerako?.
|
|
2018
|
|
|
Aita hilez, semeak ohartu ziren, elkartea banako isolatua baino boteretsuagoa izan zitekeela?. Eta, anaiarteari eutsiko bazioten, arautu egin behar zituzten anaitasun harremanak; hau da,, egoera berri hura iraunarazteko?, anaiek lege
|
batzuk
behar zituzten, guztiak modu berean lotuko zituztenak eta, era berean,, eskubide berberak emango zizkiotenak anaien hordako kide orori?. Kontratu sozialak aitaren legea ordeztu zuen lege publiko inpartzial batzuen bidez, eta haien mende geratu ziren denak, elkarren berdinak ziren norbanako zibilen gisan.
|
|
|
Alde batetik, merkeagoa zen. Ikasketa teknikoetan tailer edo laborategi
|
batzuk
behar zituzten, ikasi zuenez, ikasleak haietara noizean behin hiru edo launaka joan eta praktika batzuk egiteko, baina teorikoak ziren gai guztietarako, zertarako gastatu hain garesti ziren eraikin eta egituretan. Unibertsitateak kudeatzen zituzten enpresek zentzuzkoago bihurtu zuten irakaskuntza.
|
|
|
Edyren aurretik pasatzen da eta eskua jasotzen du agur gisa. Edyk segundo
|
batzuk
behar ditu erantzuteko. Azkenik eskua jaso eta goian eusten dio.
|
|
2019
|
|
|
horra hor hanka sartze tamalgarri bat. Jarrera utilitarioa ezin kaltegarriagoa da, batez ere asmamena, originaltasuna, aurkikuntza txiki
|
batzuk
behar dituzten ikasketetan eta lanbideetan; solasaldiak, egitarautik kanpoko irakurraldiak, gogoa libre dabilen paseo bat askoz lagungarriagoak izan daitezke grekozko testu bat itzultzeko ere, arau sintaktiko aspergarriak biltzen ibiltzea baino. Autoritateenganako errespetuak eta erudizioaren zamak zapaldurik dagoenez, eta begirada kamustu diotenez, neska ikasle zorrotzegiak bere sen kritikoa itotzen du, eta bere adimena bera.
|
|
|
Irribarre egin zuen nahi gabe Arantzak. Eta ez zitzaion itsusia iruditu; konponketa
|
batzuk
behar zituen, besterik gabe.
|
|
|
Mihiaren puntaz, hortz hagin guztiak ukitu eta denak beren lekuan zeudela egiaztatu zuen, baina ezpaineko zauria sakona zen eta odol asko zerion. Puntu
|
batzuk
behar zituen lehenbailehen, baina hori, une hartan, ez zen inportantea. Sakamantekasek harrapatzen bazuen, ezein puntuk zuen salbatu.
|
|
2021
|
|
|
Eszenatoki hori benetako eszenatoki baten modukoa izan behar da. Gutxieneko elementu
|
batzuk
behar ditu aktoreak gainean zutik egon daitezen.
|
|
2022
|
|
|
Eta hala ere, ezin diogu ez ikusiarena egin generoaren edo gorputzaren presentziaren izaera erradikalki kulturalari. Badirudi auzi honi buruz pentsatzeko beste modu
|
batzuk
behar ditugula.
|
|
|
Aldatu egin luke umeen osasunagatik, baina baita gizarteagatik ere. Enpresek beste produkzio eredu
|
batzuk
behar dituzte orain, ez eredu zaharkituak. Produkzioan Txinak gainditzen gaitu.
|
|
|
–Egun
|
batzuk
behar ditut pentsatzeko, ama. Osabari deitu diot gaixo nagoela esanez, eta astelehenera arte lasai egoteko esan dit; ondo etorriko zait –hasiera batean, amari ere gaixo zegoela esatea zen intentzioa, baina, oraingo honetan, ezin izan zuen gezurraren bidetik jo.
|
|
2023
|
|
|
eta ardo zuria eskatzen dute gizonek, egarria ematen baitu bizitzak, egarria dantzak, galtzen diren izerdiek beste izerdi berri
|
batzuk
behar dituztelako; eta Mariak batek daki nondik ateratzen dituen besoak egarri guztietara iristeko, gona laburrean hankak sendo, azkar eta irribarrez, dantzak arindu egiten diolako penaren pisua, lausotu egiten zaio, eta irribarrez eta ardoz eskaintzen zaio munduari. Jendeak pistaren erditik egiten dio oihu, eta egiten dio txistu, eta Mariak badaki egarriei aurpegiak jartzen, eta bai aurpegiei egarriak jartzen ere; prest jartzen ditu eta, denborak arnasarik emanez gero, pistaren erdira ateratzen da edatekoekin, eta bertan gelditzen da zati batean egarrituekin dantzan, eta presarik ez dago, urjentziarik ez dago.
|
|
|
Baliteke Kubako lurrak begiztatzen diren muturrera iristean Maudeyk erantzunen bat topatzea, zeina Virgili bueltan ekarriko dion; edo galdera berriren bat, bestela: beste galdera
|
batzuk
behar ditu eta Virgilek, Maudeyk itauntzen ez dizkionekin ez baitaki zer egin.
|
|
|
Nekez hartzen zuen arnasa, geroz eta nekezago. Medikuek, bizirik iraungo bazuen, transplante bat behar zuela esan zioten, beste birika
|
batzuk
behar zituela bereen ordez. Itxaron zerrendan jarri zuten, beretzako moduko birika batzuk noiz iritsiko zain.
|
|
|
–Nire birikak gaizki daude eta berri
|
batzuk
behar ditut, Eñaut.
|
|
|
–Geratu bihar arte, gizona –esan dio Martijak– Ordu
|
batzuk
behar dituzu bentaraino.
|