|
2002
|
|
|
geure Euzko Batzokira bildurra ¿ zegaitik bildurra? alde
|
batera
itxita; guztijok geure ikurrin pian batuta ba, lortuko dogu geure aberrijaren azkatasuna ta zorijontasuna...
|
|
|
Harrezkero, Galardiko" Apurre" bere asto handia, egur ikatza bizkarrean, lagun ebala, lanaren etorria kalean saltzeko astelehenetan joaten zanean, Zatikako Arte Zabalaren ertzeko estartea hartzen eban, Akerlarra alde
|
batera
itxirik, Urkitzaruntz joateko, han Urkitza aurreko ate nagosiak daukan diabruaren erpeek eginiko suzko marka baltzari, begirakune makurra esturaz eginez. Bakarrik bizi izan zan Galardin, alaba baltzerana sorgindu zan harako barieku gautik.
|
|
2003
|
|
|
geure gogo bihotzen aberastasuna, hau da, zuzentasuna maite izan eta jagotea, baina, egian, askatasunean eta maitasunean. Horregaitik dinosku Aita Santuak, bakea ez dala makaltasuna, ezta benetako eskubidea ta zuzentasun arteza alde
|
batera
ixtea be.
|
|
|
Baina ez dogu bakerik egingo, geure bihotzetan benetako maitasun eta parkamen asmo sendoa sortuten ez badogu; gorrotoak, ikusiezinak eta mindurak alde
|
batera
itxiaz.
|
|
|
Gure euskalkia bizkaitar ez diran askok maite izan dabe; landu, oso gitxik. Bizkaitarrok, ostera, geurea alde
|
batera
itxi eta euskera zabalago bat ikasten eta lantzen ez gara izan motelenak, ez azkenengoak. Gaurko euskal pausoak Bizkaiko euskeratik urruti dabiltz; baina, orain arteko bizkaiera latz errimearen nondik norakoa ezagutu nahi dauanak aurkituko al dau, gure izerdien Antologia honetan, bere egarria non asetu!
|
|
|
hau da, tradizino jakin bati lotuta egon da eta dago gaur be. c) Kanpotarren aurrean eder agertzea baino, bertoko euskaldunak erraz irakurria izatea gehiago bilatu izan dau (eta oso ondo lortu!): horregaitik, herriagandik hur hurrean bizi izan da beti hizkeraz, esaeraz, asmoz, pentsakeraz..., gure arteko ameskeria usteletan galdu barik. d) Leizarragaren bide kulteranista alde
|
batera
itxi, eta Axularren bide herrikoiari jarraitu izan deutso (jokabide biok izango zirean mesedegarri, bakotxa bere mailan). e) Eleizgizonen eskuetan egon da, ia beti eta guztiz, eta hori holan dala ta, gairik gehientsuenak erlijinozkoak izan dira; baina badira osterantzekoak be, eta ez horren gitxi. f) Hemendikaldeko euskal literatureagaz ez dau hartuemon handirik ez esturik izan, ezta gure artekoa... (Ikus L. Michelena, Historia de la Literatura Vasca, Madrid, 1960, 17 or. Baita Ibar, Genio y Lengua, Tolosa, 1936, 141 or.).
|
|
|
Hau dala ta eskatu deust Aste honen zuzendariak gai honeri ekiteko; eta alperreko barriketak alde
|
batera
itxita ekin deiogun jarritako gaiari.
|
|
|
Gero egindakoak ez dira horren gitxi izan: bertsolarien antologiak alde
|
batera
itxita, nik neuk ezagutzen dodazan zelako edo halako euskal antologiak 40 inguru dira. Guztien izenburuak aitatzeko astirik ez daukagu hemen, baina dan danen zerrenda luzea daukat eginda.
|
|
|
Baina ez da hori Jaungoikoak gaur guri eskatzen deuskuna, ez da hori Loiolako Aita San Inaziok erakusten deuskuna. Hitzak alde
|
batera
itxita, egintzak eta ekintza behar ditugu. Herriak eta Eleizeak guztion beharrizana daukela ta, gutako bakotxak, Jaunaren aurrean bihotza zabal zabalik, hauxe esan behar deutsagu:
|
|
|
Baina Eguneroko Meza ez da, ez, bestearen bizkaieratzea: alde
|
batera
itxiko ditu haren Bezperak, latina, goratzarretako doinuak. Rituala eta azkeneko eleiz abestiak.
|
|
|
Olerkiak alde
|
batera
ixten baditugu, Kerexetaren euskerazko lana, ia oso osorik, itzulpenari eskainita dago, erlijino gaien itzulpenari, ikusi dogunez. Baina gai profano batzuk be euskeratu zituan, euron artean:
|
|
|
3 Bilduma honetan alde
|
batera
itxi ditut, sartu barik, olerki, bertso ta teatro lanak. bat, Bizkaiak emon deuskuzan abade jator ta euskaltzaleok: Mikoleta, Olaetxea, Kapanaga, Arzadun, Astarloa, Mogel osabalobak, Domingo Agirre, R.M. Azkue, Zamarripa, Eguzkitza, Z. Arzubiaga... ta oraindik bizi diran beste ez gitxik.
|
|
|
Lehenengo ta behin, ez deutsu" sermoe" hau edonoz eta edonun botako: bazkari edo afari patxadazkoren baten ostean izan ezik, barruko berotasunik ez eta, ezin; bigarren, lagun honen erregu sutsuak ekin eta ekin bultz eragin behar; azkenez, behin berotutakoan, lotsak alde
|
batera
itxi, mahai ganera(" pulpitora") igon, txapela kendu, eta, lehenagoko sermolari zaratatsuen antzera, errime ta serio berba egin, besoei be egoki eraginez. Dana esateko, entzuleak adi ta zuhur egoten dira" sermoe" honen egi biribilak entzuten; baina, geroago ta beroago, azken aldira sermolariaren esanei txaloz eta barre zantzoz emoten deutse euren baietz oso osokoa.
|
|
|
Jente gaztea dozue: ikasturte luze baten ondoren, uda barruan, hondartza ta mendi gailurretako bakea alde
|
batera
itxi, eta Ikastaroan hamabost egun gogor emoten dituenak, gazterik gazteenak dira danak, bihotzez behinik behin.
|
|
|
hainbeste gizon jakintsu gure hizkuntza zaharra aztertzen ikusteak, halako harrokeritxu bat be sortu dau euskaldunon bihotzetan: " Bagara, antza, zerbaiten jabe!" Ezin ukatu, ostera, geu euskaldunok nagiak eta zabarrak izan ez gareanik (baten batzuk alde
|
batera
itxi ezkero), geure hizkuntza sakon ezagutzen. Baina, hau be esan behar:
|
|
|
Zeuk kentzen dozu munduko pekatua..." Itzulpen barri hau gatz handirik bakoa zan, beharbada; baina argia, zuzena eta danontzat egokia. Eta, beste barik, geure geurea alde
|
batera
itxi (ez
|
|
|
Bata, eta ez txikiena, gaiak patxadaz gertateko astirik eza. Behin be ez neban izan eguneroko beste zereginak alde
|
batera
itxi eta Ikastaroari neure ahalegin guztiak eskaintzeko aukerarik: goiz osoa gotzaitegian emon behar izaten neban, beti lanpetuta.
|
|
|
Bertsoak alde
|
batera
itxita, hirugarren neke bat be aitatu dagidan: ikasleakandik urrin bizi beharra.
|
|
|
Unamuno alde
|
batera
itxi ta goazen orain Antoine D" Abbadie jaunagana. Euskaltzale hau nor izan zan, zer egin eban, atzo bertan azaldu euskun gure Augustinek Deia n, eta horregaitik ez daukat nik luzatu beharrik.
|
|
|
Anderrek berak egingo deustaz itaunak, eta nik erantzun (guzti hau, jakina, asmazino hutsa da, gaia bere haritik argiago eroan ahal izateko baino ez). Anderrek eta biok alkarri" to" egin izan deutsagu beti, baina hemen nire amesetako alkarrizketok lotsa gehiagoz egingo dodaz," hika" hori alde
|
batera
itxi eta" zuka" erabiliaz.
|
|
|
Labayrukoak eskatu deusten artikuluari neurri estua emon gura deutsat Mikelen eleiz lanak, beste arlo asko jakinaren ganean alde
|
batera
itxita. Badakit alderdi honek ez deutsana Mikeli izen handirik emon, ez emongo; baina berak beti jorratu izan eban arloa da izan, eta horretan emondako orduak, egindako ahaleginak, ezin guk ahaztuta itxi.
|
|
|
Mundu aberats hau aztertu dabenak, ostera, ohar hauxe egiten deuskue, batik bat, elerti horren barrutian sartu aurretik: gure eguneroko pentsakera alde
|
batera
itxi, ta begi barri batzukaz begiratzeko mundu barri honi.
|
|
|
Nik, ordurarte, beste ikaskide guztiak lez, latin gaztelaniazko liburua irakurten neban meza denporan. Euskerazko hau eskuratu nebanetik, ostera, erderazkoa alde
|
batera
itxi eta hauxe baino ez neban erabilten.
|
|
|
Ordurako, euskera kontuan, bere ikaskide guztien ganetik egoan eta holantxe ikusten eban berak bere burua. Eta, hau holan dala, konturatu nintzan Mikel gurea, euskerea guztiz alde
|
batera
itxi barik, beste gai batzukaz egoala guztiz zaletuta; eta bildur izaten hasi nintzan ea ez ete eban Mikelek lehengo euskalzaletasun gartsua galduko... Orduan hasi nintzan ni Mikeli euskal liburu barriak eskuratzen eta bere eretxiak eskatzen.
|
|
|
Baina alde
|
batera
itxi daigun oraingoz Mikelen autu hau, eta bihurtu gaitezan lehengo harira, Karmelo: zure maisu lana Derioko Seminarioan.
|
|
|
ume euskaldunak batera samar ikasi ta landu behar dauz hizkuntza biak, euskerea ta erderea. Bestelan, erderea sakonetik ikasten eta ganoraz lantzen badau eta, bien bitartean, etxeko ta herriko euskera apurra alde
|
batera
itxita badauka, orduan alde ta tarte handiegia sortzen da hizkuntza bion artean. Eta gero, euskera ikasten hasten bada, bere burua ezjakin eta motel ikusten dau, erdi lotsatuta.
|
|
|
edozein gizon eta emakumeren duintasuna ta handitasuna aintzat hartzen, edozein umetxu Jaungoikoaren antz eta iruditzat eta Jesusen anaiatzat hartzen. Jaungoikoa alde
|
batera
itxi dauan gure gaurko gizarte honek ez ete dau galdu, bide batez, umeak maitatzea, gaixoak eta zaharrak behar dan lez estimatzea?
|
|
|
· Gaur kristinau askok eta askok otoitza alde
|
batera
itxi dabe; beste askok, ostera, barriro aurkitu dabe otoitz bidea: otoiz taldeak hor hemen...).
|
|
|
Egunotan erabilitako gaia, beharbada, baten batentzat gogaikarri izango zan, edo gaur egunerako desegokia; gaur badirudi holako bigunkeriak eta aingerukeriak alde
|
batera
itxi eta beste gauza batzuk aitatu behar direala: hemen lurreko gorabehera larriak, geure eguneroko buruhauste ta arazoak.
|
|
|
Hiru urte lehenago, Zarate, bere eguneroko irakasle arazoak eta jaiegunetako abade zereginak alde
|
batera
itxi barik," Filosofía y Letras" ikasten hasi zan Deustuko Unibersidade honetan, gaueko eskoletan. Ez jakon ikasteko gogo berorik falta, ez horixe!
|
|
|
Atzean, ezkerretik hasita bosgarrena, Juan Mari Uriarte gaur Donostiako gotzaina. fonetikeari buruz egin eban. Bere abade lanak alde
|
batera
itxi barik, goi mailako eskolak be emon zituan Gasteizko Irakasle Eskolan.
|
|
|
Hutsune asko ditu bilduma honek: bertsoak, olerkiak eta teatro lanak alde
|
batera
itxi ditut, eta, holan, gure idazle handi askoren barririk ez dozu hemen aurkituko: bertsoentzat, hor dozu Aita Antonio Zavalaren Auspoa Liburutegia, eta olerkientzat A. Onaindiaren Milla Euskal Olerki Eder.
|
|
|
Ortografia gaurkotu egin dot eta batu, fonetismoak alde
|
batera
itxirik: batek baino gehiagok eskatu eustan honetaraxe egiteko, bestela anarkia hori kaltegarria dala ta ikasle barrientzat; ez dot kezka gitxi izan hori egiteko, baina, aditzean izan ezik, besteetan batasunera jo dot ortografian; hortik kanpora, ez dot ezer aldatu, ta, behin baino gehiagotan, fonetismoak eurak be ontzat emon ditut (ta hori holan danean," ezer aldatu barik" jarri dot zati bakotxaren ondoren), gaiak berak holantxe eskatzen dauanean.
|
|
|
Liburu hau egiterakoan, beste hesi estu bat be jarri deutsagu geure buruari: orain arteko Antologietan argitaratutako zatiak alde
|
batera
itxi, ahal dala, eta zati barriak bilatu ta sartzea. Badakigu, bai, zenbat galdu leiken horregaitik gure liburu honek, baina uste dogu euskal kulturearentzat mesedegarri izango dala idazlan barriak argitara emon eta zabaltzea.
|
|
|
Gogoratu horrezaz ganera beste kontu bat be badaroagula, e? Dana hain ondo antolatu ostean ea alde
|
batera
ixten ez doan. Beti gabilzak barriak asmau gurean, bion artean ondo pasetako, eta ez joat gura orain neska haregaitik dana pikutara bota dagiaan.
|
|
2006
|
|
|
Inoiz errespetetan ez zan gitxieneko adina bete eta batera beharrean hasteko txandea heldu jatan. Umezaro laburreko olgetak alde
|
batera
itxita, eta nire adineko beste makina bat ume legez, hamaika urte nebazala etxerako diru apurra irabazteari ekin neutsan. Helduak ginan ordurako eta gurean izaten zan beharrizan gorria arintzearren lagundu behar genduan.
|
|
2007
|
|
|
Pentsau dodan baino diru gitxiago gastauta, jarraitzeko modua daukat. Esperientzia itzela da, eta ezin dot aukerea alde
|
batera
itxi. Pozarren nago, nebea faltan izango dodala jakin arren.
|
|
|
Sasoi haretan hindua eta islamismoa ziran nagusi. Lehenengo profeteak erlijino nagusien arteko burrukak ulertu ez, eta erlijinoen sakonean murgildu gura izan eban, desbardintasunak alde
|
batera
itxita. Batez be, hinduen kasta sistemea txarretsi eban.
|
|
2011
|
|
|
Bere aginduz irakurri euskuen, jantokian, Marie Sklodowska edo Marie Curieren bizitza, nahiz eta beste nagusi batzuk ados egon ez, katoliko izatea alde
|
batera
itxita eukalako. Polonian jaiotakoa, bizitza latza izandakoa, zientzian ahaleginen ahaleginez goi maila lortutakoa eta bere azterketen bidez gizadiari hainbeste on egindakoa zan Marie Curie hori.
|
|
|
Urtean zehar nasai nasai, baina orduak eta orduak gelan ikasten, liburutegian sakontzen, irakasleagaz edo lagunen bategaz gaien ilununeak argitzen. Erraza zan beste gauza batzukaitik, astia geunkala eta, ikasketak alde
|
batera
ixtea. Horretan jausi ezkero, azken asteetako esturen larria!
|
|
2012
|
|
|
Lehengo mendearen erdialderantz, jentea baserriko eta soloko beharra alde
|
batera
ixten hasi zan eta orduan etorri zan en' oten beherakadea. Errotariak bezeru barik lotu ziran, artorik gitxi baino ez zan ereiten, eta horregaitik, lehen egozan en' ota guztietatik gaur egun hiru lau baino ez dagoz martxan; eta bezeru gitxi batzuentzat eta egun jakin batzuetako eskariari erantzuteko baino ez dabe behar egiten4.
|
|
2013
|
|
|
Baina kultura guztietan badira bako egun batzuk, araurik bakoak, ordenea eta legea alde
|
batera
itxi edo berenberegi hausi, herritar jentea zeinda legerik ez balego lez ibilten danekoak. Holako egunetan bakotxak libre eukiten dau, barruak edo gogoak agintzen deutsana egiteko, arauak hausi, okerreriak egin... edozelan be usu ez diran edo behar ez diranak egiteko.
|
|
2015
|
|
|
Handik gitxira sartu zan lehenengo Maria Luisa Romarate; eta apur bat geroago, Jon Elorriaga. Urte batera edo bira hasi zan Gurutzi Arregi ordu batzuk egiten, eta handik aldi
|
batera
itxi eban bere beharra, Durangoko Ortiz de Zarate enpresan egiten eban behar, eta oso osoan sartu zan Ikastegian. Gurutzik lehenago be parte hartzean eban Udako Ikastaroa atonduten eta etnografiako lanak egiten.
|
|
2017
|
|
|
Arazoak eta iruzurrak alde
|
batera
itxita be, krisialdi larria bizi izan genduan urte hareetan. Berez be Bizkaian ez egoan era horretako lantegi askorik, baina beste batzuk be ateak itxi egin behar izan ebezan.
|
|
|
" Cablesen" zelebrekeriak alde
|
batera
itxita, Bermeon gertatutakoa kontauko deutsuet. 1951ko Circuito Sollube lasterketan bakarrik ninoian alde eginda eta Sukarrieta inguruan kanbioa apurtu jatan.
|
|
2023
|
|
|
Dolua erakusteko, andrazkoak baltzik janzten ziran goitik behera; gizonezkoek, barriz, zinta baltz bat ipini ohi eben besoan, gabardinearen edo jakearen gainetik. Eta dibersinoa eta jolasa alde
|
batera
ixten ziran, eta gomuta mezeagaz batera amaitu ohi zan.
|