|
2004
|
|
|
Lurrean eragin zuen asteroide edo kometa handi batek hondamendi global bat eragin zuen, eta, ondorioz, desagertu egin zen. Chicxuluben kraterrak adin egokia du (65 milioi urte), eta 10 kilometroko diametroko asteroide
|
baten
talkarekin bat dator. Zientzialari askok uste dute asteroidearen inpaktuaren beroak eta hautsak K T desagertzea eragin lezaketela.
|
|
2006
|
|
|
Ordenagailuen potentzia gehikuntza esponentzialak ere lana erraztu du. Duela urte gutxi, segundo hamarren
|
baten
talka sinplearen simulazioak superkonputagailu handi baten lanegun oso bat eskatzen zuen. Gaur egun, konputagailu ahaltsuek, konputazio paraleloaren bidez milioika datu prozesatuz, ordu gutxiren buruan zenbait ibilgailuren arteko talkak simula ditzakete, haien osagaien erreakzioak eta bidaiariengan dituzten ondorioak erakutsiz.
|
|
2007
|
|
|
Hilarioren esanean, hura baino askoz desagertze masibo gogorragoak egon dira Lurrean, adibidez, Permiarrean, baina, nolabait, hau da ospetsuena, dinosauroak liluragarriak zirelako, eta, seguru asko, baita berriena delako ere. Edonola ere, K/ T muga berezia da paleontologoentzat, eta, teoria onartuenaren arabera, asteroide
|
baten
talkak, eta talkak ekarritako ondorioek, markatu zuten Kretazeoa eta Tertziarioa bereiztea.
|
|
2009
|
|
|
Eta noiz edo noiz gertatu dira horrelakoak. Adibidez, gaur egun aditu gehienek onartzen dute meteorito
|
baten
talkak suntsitu zituela dinosauroak orain dela 65 milioi urte inguru. Dirudienez, hamar kilometroko diametroa zuen meteorito batek Lurra jo zuen Mexikoko Yucatán penintsulan, eta ia berrehun kilometroko diametroko kraterra eratu zuen, Chicxulub kraterra.
|
|
|
Alvarez aita semeak ziren, eta lagina Italiako Umbria eskualdekoa zen, Gubbiokoa. Iridioa asteroide
|
baten
talkaren ondorioz zegoela Lurrean proposatu zuten Alvareztarrek.
|
|
|
1979ko udazkenean, K/ T mugari buruzko batzar bat egin zen Kopenhagen, eta han elkartu ziren Jan Smit eta Walter Alvarez (semea). Haiek ez beste inork ez zuenez uste Kretazeoaren amaieran espezieak asteroide
|
baten
talkaren ondorioz desagertu zirenik, adiskide egin ziren. Abenduan, Alvarezek Science zientzia aldizkarirako idatzi zuen artikulu bat bidali zion Smiti.
|
|
|
Eta zerk sor zezakeen hain tsunami handia? Bada, asteroide
|
baten
talkak, adibidez.
|
|
|
Mikroesferulak bezala, kuartzo kristalak jaurtikita atera ziren meteoritoak lurra jo zuenean. Smiten esanean, leherketa atomiko batek edo asteroide
|
baten
talkak bakarrik sor ditzakete halako deformazioa duten kuartzo kristalak. Sumendi batek ezin du horrelakorik egin.
|
|
|
Uste nagusiaren aurka, dinosauroak ez ziren galdu meteorito
|
baten
talkaren eraginez, baizik eta sumendi erupzio masiboen erruz. Hori proposatu dute hiru ikerketa taldek, Indian jaso dituzten lagin
|
|
|
Uste nagusiaren aurka, dinosauroak ez ziren galdu meteorito
|
baten
talkaren eraginez, baizik eta sumendi erupzio masiboen erruz. Hori proposatu dute hiru ikerketa taldek, Indian jaso dituzten lagin batzuk aztertuta.
|
|
2011
|
|
|
Hartu diot antzekotasunik Uriberen lan harekin liburu honen hasierari: galera eta dolu
|
baten
talkatik sortutako bulkadak eraman ninduen ahalegin honetara. Ez al zegoen 80ko hamarkadako frankotiradore haien beharrean dolu batetik onik ateratzeko premia?
|
|
2016
|
|
|
Bisitariak eta geologoak itsaslabarretan oinez ibil daitezke, edo, bestela, itsasontzian ibilaldi eder bat egin dezakete, denboran atzera bidaiatzeaz gain, hainbat aurkikuntza egiteko. Esaterako, geruza horien artean orain 65 milioi urte dinosauroen desagerpenarekin zerikusia izan zuen lerro beltz eta mehe bat ikusi ahal izango dute, asteroide handi
|
baten
talka erakusten baitu.
|
|
2017
|
|
|
Zerk suntsitu zituen dinosauroak azken kataklismoan? Meteorito
|
baten
talkak Lurrean sortutako egoerak; honek ez du zerikusirik beren egokitasunarekin, ez eta animalien arteko gatazkarekin, zeinen bidez irabazleak bere nagusitasuna erakusten duen. Garaiko ugaztun txikiek egiteko gutxi baina zortea lagun izan zuten.
|
|
2018
|
|
|
Kutxa batean hautsez osatutako' lurrazalari' harri bat botatzea nahikoa da meteorito
|
baten
talka irudikatzeko. / Alea
|
|
2021
|
|
|
28an, eta berriz ere Donostian, Isidro Susperregi Aldako, 68 urteko errenteriarra hil zuten, kasu honetan bular betean izan gomazko pilota
|
baten
talkaz. Euzko Abertzale Ekintza (EAE ANV) alderdiko militante ezaguna zen.
|
|
2022
|
|
|
Marteko meteoritoaren kasuan, Kaliforniako unibertsitateak egindako ikerketa bati esker, susmoa dugu 25 kilometroko sakontasunetik datorrela". Hortaz, aspaldian meteorito
|
baten
talkak Marten eragindako zulo handiari esker, sakonera horren lagin bat iritsi zaigu Lurrera. Eta hori abantaila handia da, noski.
|
|
|
Musulmanek gurtzen duten kaabari dagokionez, adituak azaldu du litekeena dela tektita bat izatea, meteoritoa baino. Meteorito
|
baten
talkak harea urtzen duenean sortzen dira tektitak.
|
|
2023
|
|
|
2002ko irailetik, Galdakao kraterra dago Marten, Xabier Orue Etxebarria EHUko geologia eta paleontologia irakaslearen eraginez. 35 bat kilometroko diametroko kraterra da, meteorito batek edo beste objektu
|
baten
talkak sorturikoa; planeta gorriaren hego hemisferioan dago, Gusev kraterraren ondoan. Badira euskarak zientziari emandako beste hainbat izen ere.
|