|
2010
|
|
|
Benetan, zerbait egin beharra daukagu." Barre egin nuen, baina bera kopetilun ari zen. " Zergatik ez zaizu gustatzen?"" Hamster
|
baten
izena da, zalantzarik gabe. Monsieur Nestor.
|
|
|
" Pirpo izen polita da", esan nuen. " Uzkudun boxeolari horren lagun
|
baten
izena dela uste dut. Aitak aipatu zuen."" Asko hitz egiten duzu zuk zure aitarekin." Ustekabean, Teresa nire gainean jarri zen.
|
|
|
" Nik uste Pagotxueta asko gustatuko dela. Inguruko festetan beti jotzen dute." Biribilketa
|
baten
izena zen Pagotxueta. " Ondo, Lubis.
|
|
|
" Donostiako lagun horri Komarov deitzen ziotek eskolan."" Ez duk oso izen normala, egia esan. Komarov!"" Astronauta errusiar
|
baten
izena zela uste diat. Bere benetako izena Agustin duk.
|
|
|
Txinan ere? Bai kasualitatea, berriki jakin dudalako Xigu hitza Txinako hiri handi
|
baten
izena dela!
|
|
|
Chiara baldin bazen bidaldi hura gehien itxaron zuena, ez zeukan irrika txikiagoa maisu Otto printzearen idazkariak. Izan ere, gutunketa garaian halako intimitatea lortu bazuen neskatxa veneziarrarekin, intimitate paperezkoa izan arren, beste
|
baten
izenean idatzi eta jasotako gutunak izan arren, geroztik, ezkontza gauzatu zenetik, hurbilago bai, hurbilago ikusten zuten bere begiek Chiararen begitarte argia, baina aldi berean urrundu egin zitzaion, ezinbestean urrundu ere: orain emakume ezkondu bat zen, bere jaunaren semearekin esposatua, eta begirune berezia zor zion, horrenbestez; bestalde, jendez inguraturik egon ohi zen beti Chiara, gorteko emakumeen artean eskuarki, eta lekuz kanpokoa izango zen berak gorteko idazkari batekharekin mintzatu nahi izatea, ez bazen Chiara bera aldian behin beregana zetorrena, liburu eske edo; eta, azken batean, zer esango zion berak, eskribau xahar, konkortu eta burusoilduak, horrelako izaki miragarri eta zerutiar bati?
|
|
|
Quartier Generalean zuen lagun batek pasatzen zituen gutunak idazmakinaz, eta Armadaren papera hartzen zuten. Baimen ofizialen beharrik ez izateko, Aljer hirian argitaratzen zen beste euskal aldizkari
|
baten
izena erabili zuten. 1958ko urrian abisatu zitzaien papera ez zitzaiela gehiago dohainik emanen.
|
|
2011
|
|
|
Aspaldiko joko
|
baten
izena aipatzen da bertan, hau da, (zelada), eta kapituluari dagozkion oharretan dator argibidea. Azpil edo katilu baten pean gordetzen zuen norbaitek zerbait piku bat, esate baterako, edo dortoka txikia bestelaeta jolaskideek asmatu egin behar izaten zuten zer zen.
|
|
|
Hitz bakarrekoetatik esaldietara salto egiteak palindromoa zailago bihurtzen badu ere, banaka batzuk badakizkigu Iñaki Arranzeren Hitza azti liburuari esker: arazo zara, inoren ero ni (musika talde
|
baten
izena) edo aipaturiko liburuak ematen digun palindromorik luzeena: Nik enara neraman amaren aranekin.
|
|
|
Neskak, Silvie, Anicke eta beren lagunak (horietako
|
baten
izena ikasi dut: Annie) igerilekuaren beste txoko batean zeuden eserita, guri begira, hizketan eta barrezka.
|
|
|
Kokalekua: Goizuetako auzo
|
baten
izena da. Hego mendebaldera gelditzen da.
|
|
|
Oharra. Goizuetako auzo
|
baten
izena da; cf. ondoko aipu hau: " Manuel de Huizi[...] Un castanal[...] en laparte llamada alcaizuren Junto a la caseria deldho Manuel" (1712).
|
|
|
Kokalekua: Goizuetako auzo
|
baten
izena da. Mendebaldera gelditzen da.
|
|
|
Etimologia azalpena: Bergara Gipuzkoako hiribildu baten eta Arizkun nafar herriko auzo
|
baten
izena da.
|
|
|
Herrialde izenaz landara, Bizkaia Elortzibarren eta Aranguren ibarraren arteko mendiaren izena da, Oibar haraneko alderdi menditsuarena eta Iruñerriko Itza zendearen iparraldeko eremuarena, besteak beste. Bizkai, gainera, Nafarroa Behereko herri
|
baten
izena da; ikus Salaberri (2004: 257).
|
|
|
Esan behar da, askotan, norbaiten goitizena eta ezizena paratzeko joera hau oso hedatua dago Euskal Herriko anitz tokitanbizi den edo bizi izan den etxe edo baserri izenarekin lotua dagoela. Baina ez du nahitaez hala izan behar beti; baliteke norbaiten izengoitiak herriko etxe edo baserri
|
baten
izenarekin kidetasun handia izatea, baina berak etxe edo baserri horrekin inolako loturarik ez izatea (eta badira horrelako adibideak). Honekin esan nahi dena da, hemen ematen diren adibideetan ez dela ulertu behar izengoiti hori duena etxe edo baserri horretan bizi (izan) dela nahi eta nahi ez.
|
|
|
Kokalekua: Goizuetako auzoetako
|
baten
izena da. Herriaren hego dago kokatua.
|
|
|
Kokalekua: Goizuetako auzoetako
|
baten
izena da. Herriaren ipar mendebaldean.
|
|
|
Kokalekua: Goizuetako auzoetako
|
baten
izena da. Herriaren ipar ekialdean.
|
|
|
Etimologia azalpena: Lanbide
|
baten
izena dukegu hemen, ‘ezkutaria’ hain zuzen ere, hots, zaldun baten edo handiki baten laguntzailea zena, baina ‘zaizki edo etorki noblekoa’ adiera zuela ere ezin da erabat baztertu, ez eta jatorrian ‘ezkutuak egiten zituena’ genuela ere. Gure artean
|
|
|
Etimologia azalpena: Euskal Herriko beste oikonimo anitz bezala, hiri ezagun
|
baten
izenean oinarritua dago hau, Andaluziakoan oraingoan, Goizuetako bereko Sebilla bezala. Luzaiden eta Saran ere badira Granada izeneko etxeak, lehen herrian Bordelea eta Parisea rekin batean, eta, erran moduan, aski hedaturik daude honelakoak.
|
|
|
Aurreko aldetik, errepidez beste aldean, Lubinea eta Goikoetxearen tartean dagoen baratza batera ematen du; eta atzeko aiekan garai bateko zinea dago (Lizarrenea). 1970etik honuntz Zentroa deitu izan zaio, baita Tifanitxo ere, bertan, beheko solairuan dantza egiten zelako (Donostiako dantza-leku ezagun
|
baten
izena zen). Gaur egun, gutxi gorabehera 1995etik honuntz, gaztetxea da eta halaxe deitzen zaio.
|
|
|
Kokalekua: Goizuetako auzoetako
|
baten
izena da; herriaren hego mendebaldean dago. Goiko iturritik hasi eta Mandoegiko errekarainoko tarte hori da lur-sail honek hartzen duena (Olazarreta ere barrenean sartuko litzateke).
|
|
|
Oharra: Toponimoa da, aurkintza
|
baten
izena, ez oikonimoa. Cf. 1696 eta
|
|
|
— 2005," Garaziko herri
|
baten
izenaz: Ainhize vs.
|
|
2012
|
|
|
Eztabaida anitz izan dira LHomme Arme kantuaren jatorriari eta garrantziari buruz. Teoria batzuen arabera, San Migel goiangerua goraipatzen du, eta beste batzuen iduriko, berriz, taberna ospetsu
|
baten
izena da (Maison LHomme Armt). Era berean, turkiarren aurkako Gurutzada berriaren zaldunari buruzko kanta izan liteke.
|
|
|
Horretan datza zikiratze sinbolikoaren nozioa: norberak onartu behar du bere gain dagoen agente sinboliko
|
baten
izenean ari dela zerbait egiten... eta ez dela jada norbera," Beste" nagusia baizik norberaren ahoz hitz egiten ari dena. Zikiratzearekin ordaintzen du norberak autoritate sinbolikoaren ordezkatze hori.
|
|
|
Baina ez liburuaren azaletan edota orri solte batean gehigarri gisa, istorioaren barruan baizik. Hots, bitxi denda famatu
|
baten
izena (eta ez dut nik orain izen hori aipatuko, ez diot dohaineko publizitaterik eskaini nahi) berrehun edo hirurehun bat aldiz aipatuta azaltzen omen da pertsonaiek edota narratzaileak behin eta berriro etengabeki esan ondoren. Honek eztabaida luzea ekarriko du, dudarik gabe, zeren, esan dutenez, prest baitago idazle mordoa horrelakoak egiten hasteko... jasoko duten diru poltsa tentagarri samarra baldin bada.
|
|
|
Eta hori, egia izanik, ona izan daiteke edo kaltegarria. Eta kaltegarria izan daitekeela erakusteko Atxagak frantziar idazle erromantiko
|
baten
izena (Theophile Gautier) gogoratu zuen. Parisetik atera zen orduan modan zegoen" tour bat" egitera (tourista bat zen) eta Espainiara etorri zen lehendik espero zuena ikustera.
|
|
2013
|
|
|
Beste andre
|
baten
izena, gogoratzen ez dudana, horma bihurrien oihartzunen artean galdu zena, etsi etsian oihukatu zuen.
|
|
|
Kalabozora eramanda, nork lagundu zion galdetu zioten. Izena esan zuen, atxilotu zuten, eta, hari ere galdera egin ondoren, beste kide
|
baten
izena eman zuen. Halaxe, denak atxilotu zituzten, Lino izan ezik, ikara baitzioten, gizon ausarta eta indar handikoa zelako.
|
|
|
* Nahuatl hizkuntzan, dantza
|
baten
izena.
|
|
|
Itsaso
|
baten
izena daukazu, maite. Zure aurpegian gatza azukrea da, niretzat gordeta daukazun altxor urre kolorea.
|
|
|
Besarka nazazu lepoko irritik, eta sendatuko naiz. Pilula
|
baten
izena daukazu, suzko indarra arterietan. Eta, oi, odol pixka bat emango bazenit!
|
|
|
Hizkuntza ez da pare bat mila hitzekin nolabait bueltaka ibiltzeko, identitate
|
baten
izenean.
|
|
|
Kontseiluak bere funtzioa betetzen badu, alderdi bakoitzarekin interlokuzio iraunkorra izango du. Ertzantza eta Osakidetzaren euskalduntzeari heltzeko planteamendu zehatza jarriko die mahai gainean... euskal herritarren zati antolatu handienetako
|
baten
izenean, hiztun komunitatearen geruza antolatuaren izenean, ikastolen, AEKren, Topagunearen, Berriaren, Elhuyarren, Bertsozale Elkartearen, Idazle Elkartearen eta abarren abala daraman mekanismo eragile eta diplomatiko iraunkor baten bidez.
|
|
|
Nazio Batuen Erakundeko New Yorkeko hemiziklo sonatuan kontinente guztietako bostehun ordezkariren aurrean hitza hartzeko aukeran egoteak paradiplomazia mota baten potentzialaz ohartarazten zaitu, elkarte txiki eta prekario
|
baten
izenean modu erdi inprobisatuan joanda. Zer egin ote daiteke EGEen antolaketa egoki batekin jardunez gero horretan?
|
|
|
Agertzen diren pertsonaiak herri horretako biztanleak baizik ez dira; beren izenak, nortasunak eta jokabideak behin behinekoak dira, kontuan bertan agortuak gertatuko direnak. Hola bada, esate baterako, inork ez du gogoan Lepeko txiste bateko gizabanako
|
baten
izenik. Beraz, absurdoko kontuetan benetako protagonista nortaldekoa da; herri bat osoa, alegia; zoroen herria, jakina.
|
|
|
—Jaun andreok, hona zerk nakarren gaurkoan zuenera. Hildako
|
baten
izenean natorkizue, Petri Sastimehar zenaren izenean, hain zuzen ere. Eskari bat dakarkizuet haren izenean.
|
|
2014
|
|
|
Ez baitu onartzen lodia lodi dela erratea, loditasuna loditasunaren mirailean ezartzea? Pertsonaren errespetu
|
baten
izenean. Xokatua da.
|
|
|
Ikusiko dugun bezala maskarada zaleak ditu jomugan. Zubero berri
|
baten
izenean mintzo da, zaharkitu baten kontra.
|
|
|
Apezaren baimena zitatzen du. Morala, ordena edo klase kontzientzia
|
baten
izenean. Amikuzeko etxalde handi batean semea menstu zen eta ibili zen plazan biluzirik eskandala sortzen.
|
|
|
Nahi nuke jakin, en fait badakit: bon gout
|
baten
izenean, juste milieu baten, behar den bezalakotasunaren. Frantsesez uzten ditut testuan, ideia horiek frantsesak direlako, lotzen ahal zaie ere 19 mendeko pudibonderie, hitzen zentsura baita, farisianismo eta hipokrisiaren izenean.
|
|
|
Eros hitzak —edo erroak— adierazpen ezberdin bi biltzen ditu, oso ezberdinak izanda ere, elkarri hertsiki loturik daudenak, bestetik. Lehenik eta behin, izaki mitologiko
|
baten
izenaz gain, maitasuna edo erakarpena adierazteko modua da; eta, bigarren, zerbait diruaren bidez lortzea ere bada, oraingoan euskarari heltzen badiogu. Izenburuak, beraz, erakarpena/ erotismoa eta erosketa/ kontsumismoa bikoteen arteko lotura estua adierazi nahi du; eta lanak egun bizi dugun erotismoaren merkantilizazioa eta merkatuaren erotizazioa ditu aztergai, nagusiki, ez bakarrik, ordea.
|
|
2015
|
|
|
izatez ere erakusten baita zerizana. Esaterako, pertsona
|
baten
izena ez zen izango etiketa hutsa, marka hutsa, haren izatearen alderdi bat baizik, edo bestela esan, pertsonaren izendapenean haren izate soziala erakutsiko zen. Hala izanik, zeinua, izendapena, praktika jario batean doan beste praktika sozial bat da, munduan engaiaturik den munduko ekintza bat, eta ez kanpoko ikuspuntu batetik egindako izendapen edo deskripzioa.
|
|
|
Inork ez luke besteren izena eraman; aitarena, aitonarena, aita pontekoarena. Inork ez luke izan besteren izena, are gutxiago senide
|
baten
izena. Ez bizialdiak ez gorrotoak ezin baitira errepikatu.
|
|
|
Ahazmenaren apostoluak, ezmemoria kolektiboaren gaixotasuna hedatzearen zaleak, lekuen izenak desagerraraztera jokatzen dute. Bulego batean gure bizilekuen kartografia marrazten duen horrek; aldizkari ofizialetan mapetako izenak idazten dituenak; herri, hiri, belaze edo mortu
|
baten
izena berreskuratzeari ezezkoa emateko ahalmena duenak, gure errealitatearen zati bat menderatzen du. Eskura dituen tresna guztiak erabilita zorroztasun erikorrez C bat K batez aldatzearen kontra egiten duenak, hala komeni bazaio berak ezarritako arauen kontra intsumiso agertzen delarik, jakin ongi daki izenek gure mundu mentala idazten eta deskribatzen dutela.
|
|
|
Jaio nintzelarik bere izena jarri nahi zidaten, Honoriok nire aita pontekoa izan behar baitzuen. Gurasoek baietz eta berak ezetz, jaioberri bati ez zaiola senide
|
baten
izena jarri behar. Bestela, nire aita pontekoa izateari uko eginen ziola.
|
|
|
Bereziki inplikatu zen Leitza eta Oronozko Nekazal Eskoletan; eta lanbideheziketatik kanpo, Bigarren Hezkuntzako Institutua Martzillara ekarri zuen, zeinak bilduko baitzuen eskualde guztiko ikasleria; horrek, eta CAMPek finantzatu etxebizitza multzoak, balio zion bertako Udaletxeak karrika
|
baten
izena eskaini izana 1971n, ikastetxea dagoen horixe.
|
|
|
Zer erranik ez, frankismoaren indar biziek instrumentalizatu egin zuten euskaro zahararren oharra kausa nazionalaren alde, errepublikanismoa eta euskal nazionalismoa deskalifikatzeko. Gutunaren inguruan sekulako kanpaina mediatikoa orkestratu zuten, eta Arriba España egunkari falangistak, zeinak La Voz de Navarra okupatu baitzuen, proposatu zuen azaroaren 20an Iruñeko karrika
|
baten
izena Campioni eskaintzea, baina xedeari puntualizazioa egin zion biharamunean Eladio Esparzak Diario de Navarratik," polemikoa da, eta denborak behar du oraindik hondarrak pausatzen utzi". Erregimen frankistak ez zion Iruñeko karrikarik eskaini sekula, baina ez eta Trantsizioaz geroztiko kontsistorioetako bakar batek ere.
|
|
2016
|
|
|
Jose Maria San Sebastian Zubillaga Donostian sortu zen 1933.ean, alabaina aitaren aldetiko sendiaren erroak nafarrak izaki, berau ere arras lotua sentitu izan da beti Nafarroarekin, eta hala erakutsi izan du behin baino gehiagotan, bere idazlanak sinatzeko ere aspaldian aukeratu zuen ezizenak argikiro erakusten digunez Iturengo auzo
|
baten
izena baita Latxaga. Nonbait, XVIII. mendean iritsi ziren Berastegira bere askazi urrunak Basaburuko Labaiendik; alta, horren urrutira joan beharrik izan gabe, Nafarroarekiko maitasuna, baita euskara eta euskal sena ere, Berako Ugainbordan arnastu zituen Latxagak bertan amatxia zeukan Maria Zugarramurdirengandik.
|
|
|
Holako hitz zikina liburian ezarririk, han zen liburu hartan mundu guziak ikusirik. Ene bizi guziko hitz itsusi zikinena, Salamanca zen Espainiako herri
|
baten
izena!
|
|
|
" Trukaketa orokorra", ezkontza araubide mota
|
baten
izena da. Auñamendi Entziklopediako" Senidetasuna" artikuluko zenbait paragrafo kopiatuko ditugu hemen, gaia aurkezten laguntzeko:
|
|
|
" Amil" da, Mutrikuko beste lurralde
|
baten
izena, itsasbazterrean. Bertan, itsasgorak inguratzen duen haitz bat ikus daiteke.
|
|
|
Honela, gigantes ditugu Iberiar penintsulan, geants Frantzian, giants ingelesez, Riesen alemanieraz, eta risi, rise, Eskandinavian. Hau bezain ohiko edo agian ohikoago oraindik, zera da, atzerriko herri beldurgarriren
|
baten
izena ematea. Euskal Herrian mairu edo moroak erabili ohi da, Alemaniako eskualde gehienetan Hunen (hunoa edo hungariarra), eta herri eslaviarren artean Finn (finlandiarra) eta Avar (Avariarrak, Hunoen antzeko nazio asiarra) bezalako hitzak erabili ohi dira.
|
|
|
Bera abertzalea da, familia abertzale batean jaioa eta beste familia abertzale bat sortu duena. Horrek du garrantzia, ez espainolen eta frantziarren artean gertatutako gerra
|
baten
izenean antolatutako desfilea. Ez du ulertzen nola biltzen diren astero dozena bat lagun presoen aldeko pankarta baten atzean eta nola mugitzen den hainbeste jende herriko festen inguruko bileretan.
|
|
2017
|
|
|
Aimbeste aituz eta ikusiz, beti eta alde guzitan ardo arrigarri
|
baten
izena, ain sinistua dago gaisoa arrek sendatukolukela, nai ez dula aitu ere eruskiñan auetik beste itzik baizik bere burua betetzen duna.
|
|
|
Mare Nostrum, Cirenaica, Egipto ibaia... Geografia ezezagun
|
baten
izenak.
|
|
|
Eiheralarreko eta Aintzileko etxeetako bordaldeak, bai eta Altzietakoak ere, ziren kokalekuak. Aintzileko auzotegi
|
baten
izena Ugarre, ni sortu naizen auzotegia, oraiko Esterenzubin da. Gazia zen istil gune batetik gatza elkitzen zuten:
|
|
|
136. Urnietako errekatxo eta baserri
|
baten
izena. Nafarroako Toponimia Ofizialean ondorengoak aurkitu ditugu:
|
|
|
Ik. ara, aran. mukuru. Mogoro ‘altura txikiko mendia’ da islan, herri
|
baten
izenaz gain. EHn mukuru ‘pila’ Bestalde, hor dugu mokor ere.
|
|
|
Torre Zavorra (Sarroch). Dorre baten eta lurmutur
|
baten
izena. zakar. ‘Hondakina’ Zaccarci (Tortoli erreka).
|
|
|
Eta bere ustea indartzeko Sardiniako adibide bat dakar: " Horren antzekoa da sardoz, hilabete
|
baten
izena: cabudanni caput anni, gure zenbait dialektutako buruila berbera". 107 Hara non Mitxelenak berak, horrelako asmorik gabe ziurrenik, antzinako balizko itzulpen baten arrastoan jartzen gaituen. culilughe, cululucidu// ipurtargi. culi+ lughe:
|
|
|
Eskerrak emateko orduan, luis silgo gauche irakasle valentziarra datorkit lehenik gogora, beste gorabehera baten ere irizkide dudan adiskidea. Berak zabaldu zidan islako leihoa 2009an, gai honetan murgilduta omen zebilen irakasle katalan
|
baten
izena aipatu zidanean. Eskerrak handik laster ezagutu nuen irakasle horri, Eduardo Blasco Ferrer du grazia; Cagliariko Unibertsitateko irakasleak sakon ikertu du gaia azken urteetan, eta horren ondorioa da plazaratu duen hipotesi ausarta, hots, euskara eta paleosardiniera senide hurbilak direla.
|
|
|
Nuraminis (herria). Interesgarria Olienako erreka
|
baten
izena: Urmiosu; ur+ mehea ote azpian, gure Urumeak bezala?
|
|
|
Ik. goni. lo? Sorgonoko nuraghe
|
baten
izena da Lo. sinis (tu). Aditz arrunta EHn, toponimian presentziarik ez duena.
|
|
|
Azurdui da Bergarako baserri
|
baten
izena, Jerardo Elortzak Garoa liburuaren inguruko ibilaldian Oñatiko Otadui toponimoaren harira aipatua, Azurdui eta Azurtegi eta Azurtza gogoratuz.
|
|
|
ADIMENak ez ditu gorputz arimak bereizten ezeren izenean; adimenak bere baitan hartzen du gorputza. Gorputza behar du eta ez Loiolako Inaziok bezala, araubide militarren arabera mistika
|
baten
izenean, ez arrazoimen kartesiarrak bezala, kanpotik eusmena behar duelako, baizik eta, gorputza adi izanik bihurtzen garelako adimentsu, bakar, adineko eta adindun.
|
|
|
Bere hitzek eta ekintzek gutxi batzuk baino ez dituzte gogobetetzen, eta asko ez dituzte lasai uzten. Aldekoek, kontrakoek, zein ustezko objektibitate
|
baten
izenean hari buruz ari izan direnek beti topatu diote zer leporatu, zer egotzi; eta Mexikon ere bai, jakina, nahiz eta han haren aldeko irakurketak gozoagoak izan, oro har. Han, Ameriketan, ez zuten, bada, Mexiko independienteko heroi bilakatu?
|
|
|
Napoleonen anaiak Survillierseko kondea izengoititzat harturik, Filadelfia ondoko Point Breeze izeneko etxe dotorean biltzen zituen Europatik ihes egindako ofizial Bonapartistak eta Ameriketako insurjenteak. Han, 1816ko iraila aldean, elkartu zen Jean Arago eta Diego Novoa Minaren ofizialekin ere, eta kreditu bat eman zien Ingalaterrako banketxe
|
baten
izenean. Elkarrizketa hori zela-eta, Toledori bururatu zitzaion esatea Joseph Bonapartek izan nahi zuela Mexikoko erregea eta Mina haren laguntzailerik prestuena.
|
|
|
Barberoarena, Barberanea (Barbonea maizenik ahoz), Barberaborda, gero Atataborda, edo Illagorriren borda Goizuetan. Herri gutxi baitira, aldez edo moldez, barberaren testigantza etxeren
|
baten
izenari atxekirik jaso ez dutenak. Ikus 52, edo Zurian zirika 171 Esan gabe doa deitura gisan ere oso ugaria dela erro bereko Barberena.
|
|
|
herriarena maiz, edo bestela olajaunen baten jauregi ohoredunarena, beren jatorri gutietsia estaltzeko, izan ere, olajaunak kontratatuak izaten baitziren askotan. Baina, denborarekin, herriko etxe
|
baten
izena ere har zezaketen, eta baita etxeari beren izena eman ere: adamenea, esate bateko; edo jurdanea, edo beste hamaika.
|
|
|
212. Horra herri giputx
|
baten
izena, gizonari deitura eta etxeari izena ematen Goizuetan eta beste inguruko herri nafar askotan. Leitzan bertan, esate baterako.
|
|
2018
|
|
|
Josu Jimenez Maia olerkari lagunari joko kontzeptual bat proposatu nion: alegiazko Harbelex poesia talde
|
baten
izenean hitzaldia egin zezan. Berari egokitu zitzaion, gure gizartearen metafora balitz bezala, existitzen ez den talde baten izenean hitz egitea, askotan isiltzen den kultura baten adierazgarri bezala.
|
|
|
alegiazko Harbelex poesia talde baten izenean hitzaldia egin zezan. Berari egokitu zitzaion, gure gizartearen metafora balitz bezala, existitzen ez den talde
|
baten
izenean hitz egitea, askotan isiltzen den kultura baten adierazgarri bezala. Harbelex Akitaniako jainko baten izena da, erromatarrak Euskal Herrira iritsi ziren garaikoa.
|
|
|
Berari egokitu zitzaion, gure gizartearen metafora balitz bezala, existitzen ez den talde baten izenean hitz egitea, askotan isiltzen den kultura baten adierazgarri bezala. Harbelex Akitaniako jainko
|
baten
izena da, erromatarrak Euskal Herrira iritsi ziren garaikoa. Nik urte batzuk lehenago izen hori bera erabilia nuen Iruñeko udalerako egin genuen lan batean, eta maite nuen arbelaren eta klarionaren jainko hura, idazketarena izan zitekeena.
|
|
|
Sr. D. Arnaldo de Barbazano (1865), idazlearen baitan; eta berriro ere 1867an, beste liburu bat aurreko liburu
|
baten
izen berberarekin: El Pamplones, izen bereko egunkariaren moldiztegian egina.
|
|
|
Berehala nabari da abizenok herriak dituztela sorburu, eta ez da erokeria pentsatzea abizen horiek zituzten pertsonek, Iruñean bizi edo jaio baziren ere, herri horietan izan zezaketela sorburua, nahiz eta beti ez den hala. Deigarria da, orobat, herri horiek guztiak eremu euskaldunean edo orain gutxi arte euskaldunak ziren lurretan daudela kokaturik, eta bakan direla aspaldi erdaldundutako herri
|
baten
izena abizentzat daramaten lekukoak (Carcastillo da salbuespena). Ondorioz, ez dateke kasualitatea euskarazko pasarteak jasotzen dituzten auzibideetan jatorrian eremu erabat euskaldunekoak ziren hiztunak agertzea.
|
|
|
Halaber, toki izenotan ageri da: Irunaldea, Irunbitartea (Iruñeko dermioa, 1508); Iruniar, Irunlarre, Irunlarrea, Barañaingo eta Iruñeko larre
|
baten
izena Irunmuga, Irunagerria edo Iruña aguerria, Jentilizioa (irundar) Ezkirozko Irundarrarena etxean ageri da.
|
|
|
Erromak bere lege, ohitura, usadio eta hizkuntza ekarriagatik ere, baskoiek nonbait ez zituzten beren sinesmenak guztiz zokoratu eta beren jainkoak gurtzeari eutsi omen zioten. Iruñerrian bertan, garai hartako jainko
|
baten
izena ageri da zizelkaturik Izkueko aldare harrian (Oltza Zendea): Itsacurrine (sic).
|
|
|
Atzean duen horman gutuna idatzi zuena eta alokairua ez ordaintzeagatik poliziak eraman zuena gizon bera ote ziren jakin nahiko luke. Kappe jauna ote zen gizon hori, edo bi baziren, bietako
|
baten
izena izango ote zen Kappe. Sinatu gabe utzi zuen gutuna.
|
|
|
Urte bakoitzari animalia
|
baten
izena ematen zaionez, datorren zikloa Txakurraren urtea izango da. Txakurra gizajendearen laguna izaten da, hezurrak ez dira beti izaten samurrak.
|
|
|
Izua zabaldu zen herrian eta baten batek Baxe Nafarroako ahaideak bisitatzeko behar gorria sentitu zuen egun haietan. Eguna iritsirik, abelburuak metatzen hasi ziren zabalko txikian, guziak batera ezin sarturik; komandantea abila zen jende begitarteak ezagutzen baina ez hainbertze kabalak bereizten, ondorioz, plazako alde batetik ateratzen ziren behorrak, hamar minuturen buruan bertzetik itzultzen ziren bertze
|
baten
izenean, utzikeriari leporatzen ziotela animaliek sumarkarik ez izatea, edota hau lausoa, irakur ezina izatea. Iduriz, behorrek aski zorabiaturik bukatu zuten eguna; hala ere, herritar batzuek ez zuten isunak ekiditea lortu, deus guti guardiak jabetu izan balira maltzurkeriaren neurriaz.
|
|
|
Asteatxok beti jakin nahi zuen nornahik baino gehiago baina istorioak nahiera moldatzen zituela oharturik geunden. Bien arteko eztabaida adituz, garbiki xilatu genuen aribearra aipu zuelarik garraldar
|
baten
izena izkutatzen ari zela, ez jakin zerengatik.
|
|
2019
|
|
|
Bera sudurluzea zen eta neu ere halakoxea naiz, nahiz eta sudur txikiagoa dudan, bistakoa baita Kirstin amak zertxobait lagundu zuela nire sudurraren tailua txikiagotzen, eskerrik asko, mam! Luzea, baita ere, hiri
|
baten
izena da. Baina ez dago Euskal Herrian, ez espainiar aldean, ezta frantziarrekoan ere.
|
|
|
Bide horretatik, toponimoak, azkenerako, uzten dio zerbaiten azalpen izateari, izen huts bihurtzeko, leku jakin
|
baten
izen fosila, hain zuzen. Iturmendi esan/ entzuten denean, inork ez ditu iturri edo mendi kontzeptuak buruan, herri baten izena baizik; Bakaikuren esanahia hilik dugu onez gero, baina herria eta lekua izendatzeko daukan gaitasuna bizi bizirik dirau.
|
|
|
Bide horretatik, toponimoak, azkenerako, uzten dio zerbaiten azalpen izateari, izen huts bihurtzeko, leku jakin baten izen fosila, hain zuzen. Iturmendi esan/ entzuten denean, inork ez ditu iturri edo mendi kontzeptuak buruan, herri
|
baten
izena baizik; Bakaikuren esanahia hilik dugu onez gero, baina herria eta lekua izendatzeko daukan gaitasuna bizi bizirik dirau. Gauza bera, toponimia txikiarekin.
|
|
|
Ailetako alde
|
baten
izena.
|
|
|
Aitzitik, Iarrecoa (1762). Iarra, herriko auzo
|
baten
izena zen. Maldadicoa (1731). Maldadi, leku bat, gaurko Maldai eta Maldaiko Barrenecoa (1696).
|
|
|
NON. Bakaikuko auzo
|
baten
izena zen, gaurko Txiberan Etxe aldean.
|
|
|
Otxoaren txabola. Otxoa, Bakaikuko abizen eta sendi
|
baten
izena da. Txabola, hemen, artzain txabola.
|
|
|
NON. Etxe eta auzo
|
baten
izena izan den honek bizirik dirau ezizen moduan. Ezagutu ditugu Juantranpa (Juan tranpa) eta bere seme alabak, Juantranparenak.
|
|
|
Hasieran soro bakar
|
baten
izena, Danbolinsoro, ingurukoetara zabaldu eta Danbolinsorota esan. Luberritu aurretik, dagoeneko Danbolinsoro ote zen?
|
|
|
Bestalde, Mayça (1268) gaurko Arbizukoan izan zen herri galdu
|
baten
izena ere bada (BB).
|
|
|
Iturmendiko leku
|
baten
izena:
|
|
|
Buruntzaldea da Gipuzkoako eskualde
|
baten
izena, Andoain, Astigarraga, Hernani, Lasarte Oria, Urnieta eta Usurbil bere baitan hartzen dituena.
|
|
|
1. Gaztaina mota
|
baten
izen edo ezaugarri. Gaztaina latxak (latzak) eta saboiak zeuden, azken hauek berantagoak.
|
|
|
Joxepa, 1731ko etxe
|
baten
izeneko Josepha izan liteke eta gaztainaldia etxe horrena.
|
|
|
Izen berezia da. Juanitu pertsona
|
baten
izena izatekotan, Juanituren/ Juanitun luke. Kuatza, ohikoa den kurutza moldetik ateratzen da.
|
|
|
Horrek ere ederki erakusten du ardi eta ahuntz gehiago izatearena. Hara etxez etxeko datuak, nahiz bakar
|
baten
izenik ere ez azaldu esplizitoki aipatua, baina bai bertan bizi zenarena eta deitura, orduan ohi bezala, askotan etxearenetik beretik hartua (LUA, 30/ 43):
|