|
2008
|
|
|
Bestalde, garapenean dagoen saio
|
baten
berri emango dugula azpimarratu nahi dugu. Alegia, guk hemen aditzak lantzeko prozedura bat proposatzen dugu, horretara eraman gaituzten arrazoiak agerian jarriz, baina ez dugu emaitzarik ez eta ondoriorik aurkeztuko, horixe baita uneotan egiten ari garena.
|
|
|
(Kocourek 1982) edo, oro har, espezialitateko testuetako hizkera deitzen dugun hori eredu orokorraren azpisistematzat hartu behar dugu (Gutiérrez 1998). Testu hauen ezaugarri nagusiak beste argitalpen batean azalduak ditugu (Ugarteburu 2000) eta testu hauek, terminologiak duen garrantzia ahaztu gabe, unitate konplexutzat hartuko ditugu edo errealitate kontzeptual konplexu
|
baten
berri ematen duten unitatetzat. Horregatik, hainbat ikuspuntu har daitezke testu hauen azterketarako (Cabré 1983):
|
|
|
Halere aitortu behar da sotanak, trabatu bezenbat, lagundu ere duela denbora batez apez pilotaria, edo bederen bere gazteriari hurbil hurbila egin bere apeztasunetik galdu gabe. Galdegin behar zen denbora batez jaun bikari arnegitar Leopold Auzqui
|
baten
berri Urruñan, edo, Baigorrin halaber Xemartin Lagrenade apeza nor zen, Urdozeko mezatik landa, Manexene ostatuko plazan gelditzen zelarik goizmeza eta mezanausien arteko epean, bizikleta hantxet utzirik partida errabiatu baten egiteko muntra eskuan edo sakelan. Gazteek beren meza entzuna zuten Urdozen, bikarioak bigarrena zor, gorribelzturik izerdi lapetan gaizoak Baigorriko elizan, hantxet edaten utzirik Makozaingo Pazkal, Martin Arretxe, Janpier Chenitz eta besteak, hauek luzaz kondatuko baitituzte egin ahantzizko bikarioarenak.
|
|
|
–Mosen Bernat Etxaparere kantuia, k, hamahirugarren koplak, pairatu zuen bidegabekeria
|
baten
berri ematen du. Baina, kopla ontzeko erabili zituen ehun eta bi bertso lerroak ez zituen izan bizi izandako gertaera mingarri baten berri emateko soil soilik, irakasteko bitarteko bihurtzen baitu berria.
|
|
|
–Mosen Bernat Etxaparere kantuia, k, hamahirugarren koplak, pairatu zuen bidegabekeria baten berri ematen du. Baina, kopla ontzeko erabili zituen ehun eta bi bertso lerroak ez zituen izan bizi izandako gertaera mingarri
|
baten
berri emateko soil soilik, irakasteko bitarteko bihurtzen baitu berria. Bidegabekeria bat tarteko jasan duen epaiketa eta ondorengo espetxeratzea azaltzerakoan ez ditu nabarmentzen bakarrik gertaerak eragindako sentimen duak; izan ere, barnea husteaz gain, esperientzia horretatik ikasi beharrekoa azpimarratzen du.
|
|
|
Ehun eta bi bertso lerro horien jomuga ez zen biografia baterako datuak uztea; izan ere, hala nahi izanez gero, bazuen lekurik emandako xehetasunak ugaltzeko, baina bestetarako erabili du leku hori: gertaera mingarri
|
baten
berri zehatz mehatz igortzeko baino gehiago, bere burua zuritzeko eta, batik bat, gisa honetako bidegabekeria paira dezakeenari lekzioa emateko.
|
|
2010
|
|
|
Ikus daitekeenez, salbamen egitasmoari hizkuntza adierazpena egokitzen zaio; asertzioen kasuan, kristautzeko informazio
|
baten
berri ematen zen soilik. Deklaratiboetan ordezkaritza eta bitartekaritza egiten da, baina ozenago egina dago:
|
|
|
Arestiko adibidean lekukotasun bat ageri da: esperientzia partikular
|
baten
berri ematen da. NI hori historikoa da.
|
|
|
Sarrera orokorrean erabaki
|
baten
berri ematen nuen, eta asmo zahar eta berriagoak azaltzen nituen. Mintzairari buruz egin dudan ikuspegi aldaketa dago tesian hartutako bidearen muinean.
|
|
2012
|
|
|
edo itzulpen lantegi bezala ezagutzen dira. Itzulpen lantegiaren aitzindarietako bat Harvard unibertsitateko Ivor Armstrong Richards irakaslea izan zen; Practical Criticism (1929) liburuan, bere ikasleekin egindako esperimentu
|
baten
berri ematen digu: ikasleei autore desberdinen hamahiru poema eman zizkien, baina poemen gaineko inolako informaziorik gabe.
|
|
|
Esan liteke poema hartan kontatzen den istorioaren berridazketa bat dela. Marinel zaharra?. The Rime of the Ancient Mariner poeman, itsasoan igarotako abentura lazgarri
|
baten
berri ematen dio marinel zahar batek eztei batzuetara doan gonbidatu bati. Sarrionandiaren. Marinel zaharra?
|
|
|
Gertakari bat ironikotzat jotzeko, ezinbestekoa da testuari bere osotasunean erreferentzia egitea mundu ezagun
|
baten
berri izateko, edo batean duten ezaupidea osatzeko. Hondarrean, informazio pragmatiko horrekin erkatuz nabarmentzen dira inkongruentziak eta desegokitasunak
|
|
2013
|
|
|
Denak bat datoz errateko euskararen iraupen hori Elizari eta apaizei zor zaiela. 1904an Ardouin Dumazetek egin zuen bidai
|
baten
berri eman zuen, eta Euskal Herriaz erran zuen, apaizek lan handia egin zutela Euskal Herriko ohituren mantentzeko, eta nahiz eta eskola laikoak frantsesa sartzeko ahaleginak egin, apaizen eragina are handiagoa zela, irakasleen baitan ere. Eskoletan euskara debekatzeko ahaleginak edo Euskal Herriko eskoletara Biarnoko irakasleak igortzeko ahaleginak eragin mugatua izan zuen, oro har.
|
|
|
Pierre Duhourrek berak kontatzen zuen anekdota
|
baten
berri idatzi zuen Jean Hiriart Urrutik. Anekdota hura izan bide zen Duhour gerlako lekutik berriak igortzera bultzatu zuena.
|
|
|
Baina bukaera ez zuen garbi ikusten, «negua hasi arte bederen» iraunen zuela uste baitzuen, eta 1918ko azaroaren 11n oraino udazkena zen. Urrian ere aipatu zuten ofentsiba orokor
|
baten
berri. Adémak esplikatu zuen, ordu arte ez zirela alde guztietan batera oldartu, ez zutelakoan gizonik eta tresnarik aski.
|
|
|
Ez baitezpada modu negatiboan, ordea. 1916ko martxoan jasandako obusen bonbardaketa
|
baten
berri eman zuen:
|
|
|
Gerla gaizki hasia zela eta kalte ikaragarriak gertatu zirela aitortzeaz aparte, umore kutsu batekin, gibelatze haren ondorioz Euskal Herrira hurbiltzen ari zirela azpimarratzeak erakusten du, hastapenetik beretik, euskaldunek Euskal Herria zutela gogoan, herrira itzultzeak edo herrira hurbiltzeak bihotza berotzen ziela. Ez zen Saint Pierre bera horrela mintzo zena, baina anekdota hori kontatuz, soldaduen artean zegoen sentimendu
|
baten
berri eman zuen.
|
|
|
Adibidez, beren burua nahitara zauritu zutenen kasua ez zen ia sekula agertu. Baina Jean Saint Pierrek artikulu batean eman zuen alemanek zauritu zutelako pozik zegoen euskaldun
|
baten
berri:
|
|
|
Euskal Herrian ibiltzen ziren solas ezkorrek soldaduak kutsatzen zituztela aditzera eman zuen behin Blaise Adémak, apezpikuaren mintzaldi
|
baten
berri ematean. Itxura guztien arabera, Euskal Herrira zenbait egun pasatzeko baimena ukanik berriz gerla lekura itzultzen ziren soldadu anitz bihotza ilundurik agertzen ziren.
|
|
|
Justizia militarra indarrean jarri zuten, obeditzen ez zutenak gogor zigortzeko eta ikararen kultura bat sartzeko. Eskualduna astekariak ez zuen horrelako justizia militar
|
baten
berririk eman, ez eta ere soldaduen beldurtzeko asmoen berririk. Astekaria irakurriz, ez zuen iduri soldaduen diziplina eta obeditzea arau gogorrek beharturik gertatu zela.
|
|
|
Nahuzue bertze Eskualdun
|
baten
berri. Ez dut emaiten izenik.
|
|
2016
|
|
|
Urte bereko maiatzaren alean ikusgarri
|
baten
berri ematen da Donibane Lohizunen emanen den Begiraleak taldearen eskutik Gure Etchea antzokian. Antzoki hau parrokiarena zen, gaur egun bezala.
|
|
|
Baina, usaiaz kanpoko emanaldi
|
baten
berri eman behar dugu herri mailako antzerki xume bat baino gehiago izan baitzen eta kanpora begira euskal antzerkiaren irudi berri bat eskaini baitzuen. Baionako antzokian, 1948ko irailaren 17an, Ramuntcho eman baitzuten.
|
|
|
Hau zen Ipar Euskal Herrian antzerkigintzak eman zuen irudia, eta eraman zuen lana. Horretaz, aldaketa
|
baten
berri eman zuen Piarres Lafittek, norabide berria azpimarratuz, 1941eko apirilaren 3an, Baionako Euskal Erakustokian eman zuen emanaldian.
|
|
|
Honek 1836an, Les derniers Bretons idatzi zuen. Bertan, hiru antzerki izendatu zituen, hirurak bretoiez emanak, eta 1825ean iragandako antzerki baten deskribapena egiten zuen, Lannion herrian emandako emanaldi
|
baten
berri eskaintzen zuen. Hauek ziren bretoiez eman ziren antzerkien lehen lekukotasunak, ondoren ugaritu zirenak.
|
|
2021
|
|
|
Bigarren tokian (idionimoaren jarraian) dagoen eratorriak oso aspaldikoa ez den arbaso
|
baten
berri eman dezake, familiaz gaindiko antolakuntza unitate indigenari izena eman dionarena. Xehetasunetan sartuz gero, familia unitate horiek ez ziratekeen oso handiak (Luján 2017:
|
|
|
Horrek ematen digu euskararen ezaugarriren
|
baten
berri: gorago aipatu dugun gisan, euskara hizkuntza ergatiboa dela esaten dugu (ikus § 1.5).
|
|
|
Halaber, kontakizunari bizitasuna emateko hizkuntza askok oraineko formak erabil ditzakete lehenaldian kokatu gertakari
|
baten
berri emateko: Izpura eta Arradoiko alderdira eskuin behaturik, ezker gero Uharte eta Izpegiko lephoari, abiatu zen pipa bat erre behar zuela hantxet, goxo goxoan.
|
|
|
Adibidez, Proiektu hori 30 urtez landu zuen esaldian, ikusten dugu denbora tarte luzea behar izan duen prozesua dugula, eta ez dela puntuala izan. Hortaz, zuzenago dateke erratea aspektu burutuak gertakari
|
baten
berri ematen duela haren barne garapenari buruzko xehetasunik eman gabe (Comrie 1976).
|
|
|
Bistan dena, bi forma horien erabilerak desberdinak dira: ke atzizkia duten formak perpaus nagusian erabiltzen dira (etxe hau tindaturik ederragoa litzateke; ez nuke arazorik lanez aldatzeko; gogotik bisitatuko nuke Pariseko arte museoa), edo baldintza irrealeko apodosian (hegan baneki txoria harrapatuko nuke/ harrapa nezake; diru asko balu etxe handiago bat erosiko luke/ eros lezake); alabaina, bietan alegiazko gertakari
|
baten
berri ematen da, hau da, ez oraineko, ez iraganeko gertakari bat, baizik eta egoera jakin batean, mundu irreal batean, gerta litekeena. Baaurrizkia daramaten alegiazko adizkiak, berriz, baldintza irrealeko protasian erabiltzen dira (ingelesez baleki, asko bidaiatuko luke; egia aitortu banio, asko minduko zen), edo hartarik eratorriak diren desideratibozko formetan (otsoak jan baleza!; egia balitz!) (ikus § 34).
|
|
|
25.2.7d Partizipioa instrumentaleko postposizioaz jantzirik ageri zaigu [tu (a) z+ joan] perifrasian. Aldaketa gradual
|
baten
berri emateko erabiltzen da: Edertuz doa eta hedatuz Baionako hiria (Hiriart Urruti); Antton jauna gero eta zaharrago bilakatuz doa (U.
|
|
|
Har ditzagun Soldadua zauritu da eta Soldadua zauritua da perpausak. Lehenbizikoan, iragandako ekintza
|
baten
berri ematen da (soldadua zauritu); bigarrena, berriz, soldaduaren egoeraz ari da, iraganeko ekintza baten ondorioz dagoen egoeraz (soldadua zauritu da eta ondorioz, zaurituta dago). Halaber, Munduko politika guztiz aldatua da erraten dugunean, munduko politikaren egoeraz ari gara, eta pairatu dituen aldaketen ondoko egoera erakusten du (‘aldaketak egin dira, eta beraz, aldatua da’).
|
|
|
Apalategi); Pauko kuntrolür jaunak etzian phentsatzen Eihartxeren phasta zertaz eginik zen (Etxahun). Baina perifrasi horiek, egoera
|
baten
berri emateaz gain, ekintzaren burututasuna ere agerian ezar dezakete. Zehazkiago, iraganeko erreferentzia puntua baino lehen burutuak ziren ekintzak markatzeko baliatzen dira askotan; auzo erdarek pluskuanperfektua erabiltzen dute horretarako:
|
|
|
Aditzaren morfologia egiturari erreparaturik, aditz bakunak (etorri, erosi, joan, eman, ikusi), elkartuak (hostoberritu, lekualdatu, onetsi), eratorriak (luzatu, gizondu, kaleratu, ureztatu), eta aditz predikatu konplexuak (maite izan, gorroto izan, gai izan, lan egin, min hartu...) bereiziko ditugu. Aditzen sailkapen semantikoa ere egin daiteke, aditzek zer gertakari mota adierazten duten kontuan hartuta; irizpide honen arabera bereiziko ditugu gertaera adierakoak, aldaketa edo iraupena adierazten dutenak, ‘iritzi’ aditzak, egoera baten, ekintza baten edo prozesu
|
baten
berri ematen dutenak, mugimendua adierazten dutenak eta abar. Aditzaren esanahiak, jakina, lotura estua du aditz horren argumentu egiturarekin.
|
|
|
Greko latindar tradizioan oinarritzen da izena eta adjektiboaren arteko bereizketa hori: hola, izena benetako zerbait izango litzateke, kendu ezin den zerbait," substantzia", nahi bada, eta adjektiboa, berriz, bigarren mailako kontu zerbait, izenaren gaineko ezaugarriren
|
baten
berri ematera heldu den zerbait, bigarren mailakoa esan bezala edo, nahi bada," akzidente" bat. Zentzu horretan diogu adjektiboak izena aldatzen duela.
|
|
|
Izenaren" aldaketa" hori oso zentzu zabalean hartu behar da hemen, batzuetan ez baitute benetan izenaren inolako ezaugarririk adierazten, nola ez den, esan bezala, ezaugarritasun hori aski modu zabalean hartzen. Bistan da etxe handia, auto garestia edo gerla izugarria sintagmetako adjektiboek ezaugarri
|
baten
berri ematen digutela. Baina kafe hutsa nahi dut, Miren ingeniari industriala da edo bereizketa zehatzak esaten badugu, nekez sar daitezke azken adjektibo horiek aurrekoen sail berean:
|
|
|
Ordena kanoniko ere deitzen zaio halakoari (Garzia 2014a; Vallduví 2008). Osagai jakin bat nabarmendu gabe, gertaera
|
baten
berri ematen da, besterik gabe; funtzio deskribatzailea da nagusi ordena hau duten perpausetan. Ordena kanonikoa duten perpausak erantzun egokiak izaten dira zer gertatu da?
|