|
2000
|
|
|
Zenbaitzuk, ordea, berezko kalitateak arrakasta handi hau ez duela halere erabat justifikatzen eransten dute, beste zenbait literatur obra kalitatezko izanda ere ez baitira horregatik, beste gabe, arrakasta komertzialak bihurtu. Kritiko
|
batek
baino gehiagok esan izan du zerikusirik baduela autore honek duen arrakastan bere nortasun ez literarioak ere. Nolanahi ere, irakurle arruntarentzat Sarrionandiaren narrazio hauek beste gabeko erakargarritasuna dute, mundu fantastikoak sortzen ditu ipuinetako batzuetan, leiendazkoak sarritan, sirenak eta marinel zahar madarikatuak daude, eta desertuak, printzesak, gazteluak eta geltokiak neskatxa eder bakartiek habitatzen dituzte.
|
|
2001
|
|
|
Mende honetan nobelaren esparruan egindako aldaketa eta eraberritzeak kopernikarrak izan direla esan izan du kritiko
|
batek
baino gehiagok. Alde honetatik, XIX. mendeko edozein irakurle guztiz asaldaturik geratuko litzateke ordura artean nobelaren laberintoen barna bere gidari izandako narratzaileak, bat batean inongo esplikaziorik gabe, bide ertzean abandonaturik uzten duela ikusirik.
|
|
|
Irakurketaren kontzeptzio elitistaren baztertze edo demokratizatze honetan, Ene Jesus bezalako nobelak salbuespen bihurtu dira. 1976an argitara eman zenean garaiko irakurleriari" aurreratu" egin zitzaiola esan zuen kritikari
|
batek
baino gehiagok, nobela modernoegia zela garaiko euskal irakurlearentzat. Honen ondorioz, Saizarbitoriaren nobelarik biribilena den honek, ez zuen bere beste bi nobelek lortu zuten irakurleria zabalik eduki.
|
|
2002
|
|
|
Elhuyar Hiztegi Entziklopedikoan datorren definizio horri begiratzen badiogu, argi dago ongi baino hobeki egokitzen zaiola Anjel Lertxundiren eleberrigintzari eklektiko adjektiboa. Segur aski,
|
batek
baino gehiagok pentsa lezake zail dela egile baten obra joera bakar batean kokatzea eta arrazoirik ez zaio faltako, ikerketa honetan etengabe adierazi baitugu ibilbide luzeko egileek (Saizarbitoria, Atxaga, Irigoien...) hainbat berrikuntza egiten eta poetika erabiltzen dituztela beren bilakaera literarioan. Edonola ere, gurean badago aldaketa eta poetika anitzen ezaugarriak bere eleberrietan barneratu dituenik, Anjel Lertxundi adibide nagusi.
|
|
|
Jakina denez, García Márquez, Cortázar edo Vargas Llosaren testuen zabalkundean izugarrizko garrantzia izan zuten Barral eta beste zenbait argitaratzailek. Kritikari
|
batek
baino gehiagok aitor10 ik." Pour un catalogue des romancières espagnols en castillan," in Bussière Perrin, Annie (koord.), 1998, Le roman espagnol actuel. Tendances et perspectives,, Editions du CERS, Montpellier, 1998, I alea.
|
|
2003
|
|
|
Hau holan dala, Kerexetaren Eguneroko Meza be, beronen antzeko beste liburu asko lez, alboratu egin behar izan da, liburu ofizialei lekua emonez. Baina esan daigun, testu eta liburu ofizialok argitaratu eta gero be, gure arteko abade
|
batek
baino gehiagok jarraitu izan dauala Kerexetaren liburu txikia erabilten, honen berbetea argiago, samurrago, bertokoago egiten jakolakoedo, hizkera horretara belarrira eginago eukalako edo.
|
|
|
Kerexetaren lanik gehientsuenak itzulpenak baino ez dirala, eta itzulpen soilak ez deutsala ospe handirik emoten, ez egileari berari, ez euskereari, literatura ederraren aldetik, behintzat? Holan uste izango dau
|
batek
baino gehiagok. Baina Kerexetaren lan luze eta ugaria guztiz dogu aintzat hartzekoa eta txalogarria:
|
|
|
4 Redención, 1975eko apirila, 545 zk., X XI or. hartuta, eta
|
batek
baino gehiagok eskatu deust aldizkariren baten argitaratzeko, bertsozaleen pozerako.
|
|
|
Eta, nire ustez, tamalgarria da hori: San Martinen zerrendok ikustean,
|
batek
baino gehiagok uste izango dau, ez dala euskeraz beste libururik egin urteotan.
|
|
|
2.5.2 Jakitunen artean,
|
batek
baino gehiagok huskeriatzat eta balio gitxikotzat euki dabe bertsolaritza, batez be, XIXgarren gizaldiaren azkenalditik 1936ko gerratearen aurretxurarte. Gogoan izan, sasoi horretan garbizaletasuna zala nagusi gure literaturan:
|
|
|
Hizkeraren aldetik, mordoiloegia zala ta, ezetsi egin eben
|
batek
baino gehiagok: hor dozu Domingo Agirre bera be:
|
|
|
Ortografia gaurkotu egin dot eta batu, fonetismoak alde batera itxirik:
|
batek
baino gehiagok eskatu eustan honetaraxe egiteko, bestela anarkia hori kaltegarria dala ta ikasle barrientzat; ez dot kezka gitxi izan hori egiteko, baina, aditzean izan ezik, besteetan batasunera jo dot ortografian; hortik kanpora, ez dot ezer aldatu, ta, behin baino gehiagotan, fonetismoak eurak be ontzat emon ditut (ta hori holan danean," ezer aldatu barik" jarri dot zati bakotxaren o...
|
|
2008
|
|
|
6 Aipatu da, baita ere, literatura ez hain literarioa, hurbilagoa, forma gaur egunera egokituagoa, irekiagoaargazkiak, margoak, musika... egin behar dela, jakin arren horrek ez duela kritikaren onespena izango. Bide berriak jorratu direla, hala ere,
|
batek
baino gehiagok esan du: " aniztasuna, bide berriak eta klasikoak jorratzea, transzendentzia pixka bat kentzea egiten dugun literaturari, beste lurraldetako literaturan egiten den bezala.
|
|
|
Bestalde, aditu
|
batek
baino gehiagok aipatu du idazleen hierarkiek eragiten dutela erdiguneko idazleen lan guztiak ontzat ematea, eta periferiako idazleak, berriz, beren lana ere duina dela erakusten egon beharra.
|
|
|
Dominus aurrera, Felix en el arca, Ya no hay sielo, Regina satorren soinuan eta holan beste asko. Letaniak euskeraz esaten hasi ziranean
|
batek
baino gehiagok sentidu eban lehengo erretolikaren falta. Aukeran bera nahiago, nahiz eta ulertu ez.
|
|
2009
|
|
|
Etxe batzuetan, arto jorra eginda eduki ezik ez zieten gazteei Gaztelugatxera joaten uzten. Gaztelugatxeko eskailerak oinutsik igotzen zituen
|
batek
baino gehiagok. Gora heltzerakoan kanpaia jotzen zuten, urte osoko buruko mina kentzen zuela eta.
|
|
|
Elaiaren faltak uda eulitsuak dakartza, lekukoen esanetan, eta egoera deserosoa izaten da aldea etxeetan. Txori sakratua dela esan digu lekuko
|
batek
baino gehiagok, errespetu itzela edukitzen zitzaion. Horrexegatik, hain zuzen ere, ez zieten umeei ixten elaiei kalterik egiten.
|
|
|
XIX. gizaldiko bertsolari ospetsuen oihartzuna bizirik dago gure lekukoen artean. Txirrita eta Pello Errota aipatu dizkigu
|
batek
baino gehiagok. XX. mendekoen artean ere bertsolari askoren izenak daude gure berriemaileen gomutan:
|
|
|
Justuriaren babeserako Santa Barbarari eta trumoi amarra egiten ei zuen Santa Kurtzeri errezatzen zieten. Lekuko
|
batek
baino gehiagok adierazi digun moduan, otoitzak eragina izan dezan Santa Barbaraz ez da trumoia denean bakarrik gogoratu behar. Abisu horrekin lotuta ikusiko dugu, herri egutegiaren barruan, izen bereko mendi, ermita eta jaiegunarekin antzinako jatabearrek izan duten lotura.
|
|
|
Giro informalean eta lagunartean, baita aldea etxeko produktuak saltzera plazara joaten zirenean ere, baina beti lagun eta bendejeren artean. Etxe barruan haserre egoera batean aginduak emateko erabiltzen zela esan digu lekuko
|
batek
baino gehiagok. Baita morroiei berba egiteko ere.
|
|
|
Egia da, era berean, gaztelaniatik hartutako forma berriak ere entzuten direla. Egia den moduan, lekuko
|
batek
baino gehiagok erdarara jotzen duela ondokoak euskaraz egin arren ere. Eta elkarrizketa elebidunari eusten diote denbora luzean.
|
|
|
Haiek hiltzean, berez bertan gozamenean geratzeko eskubidea izan arren, gehienetan, etxetik joan egiten ziren ordura arte jagoten egondako alabak. Salbuespenak ere aurki zitezkeen, lekuko
|
batek
baino gehiagok gomutan duen legez. Baina gehienetan, aukera izanez gero, ezkondu edo moja sartzen ziren.
|
|
|
Telazko faxa ere erabiltzen zuten beste batzuek. Berriemaile
|
batek
baino gehiagok adierazi zuen, egun halako faxak pilotari eta baino ez dituztela janzten. Gaur egun erabiltzen diren gerrikoei uhala deitzen diete.
|
|
|
Gerraostera arte zerre edo igitaiarekin ebakitzen zen garia. Lehengo zahar
|
batek
baino gehiago galdu ei zuen atzamarren bat igitaiarekin gariak ebakitzen. Gari asko ereiten zuten Goietako etxeetan laguntza behar izaten zuten.
|
|
|
Amaitzeko zirikada bat:
|
batek
baino gehiagok eta behin baino sarriago tentatu izan dau Felix Bilbao, ea zergaitik euskeraz gehiago idazten ez dauen. Geu be behin baino sarriago hurreratu gatxakoz, ea idatzita ezer eukanentz argitaratzeko modukorik.
|
|
|
Egingo neuke nire irakurleetariko
|
batek
baino gehiagok ezagutu ebela ipuintxu honetan agertzen dan gizon hau.
|
|
|
Nik ez dakit ezagutzen dozuenentz Txomin Txiki agurea. Baleiteke zuetariko
|
batek
baino gehiagok oraingo bere entzuterik eukitea. Zitaltxua, gero, mutila!
|
|
2011
|
|
|
Bateoaren ostean jatordutxo bat gertetan zan konbidaduentzat umearen jaiotetxean. Jatorduaren ohitura hau be euren belaunalditik aurrera hasi zala ohartuazo deusku lekuko
|
batek
baino gehiagok; beste batzuek, ostera, antxinakotzat daukie.
|
|
|
Pazko egunez, San Josetan legetxe, artxoa, artxue jateko ohiturea egoan; eta lekukoak bat datoz esatean artxo jan horrek erlijinoagaz zerikusia daukala. Bildots berbea zabal erabilten bada be, mezatan ikasia dala adierazo deusku edadeko
|
batek
baino gehiagok.
|
|
|
Andra dotorea ei zan hau, hankak edo kaderak ahuntzarenak eukazana, eta gauetan urteten ei eban. Gatx egin jaku Torrezarreta eta Jaun Zuriaren ganeko barri gehiago batzea; gai hori ikutzeak arazoak dakarzala esan deusku lekuko
|
batek
baino gehiagok.
|
|
|
Hurrengo egunean, monja frantsesak esaten jakenek Durangon dauken Nevers ikastetxeko eleizatxuan emon neban Meza barria, Jose Maria Dañobeitiak eta Karmelo Etxenagusiak, abade zaharrak eta gazteak, zuzentzen ninduela edo laguntzen eustela. Oraindino ez egoan orduan mezea abade
|
batek
baino gehiagok emoterik, handik urte gitxira Kontzilioak onartu arte.
|
|
|
Poztu eta puztu egiten naz apur bat edo gehiago, orduan Historia emoten neutsen neska
|
batek
baino gehiagok, mesede handia egin neutsela eta, eskerrak emoten deustezanean.
|
|
|
" Zer egin deutsazue aita Jose Domingori?" esan eusten fraile
|
batek
baino gehiagok hurrengo egunean. " Etxebarriko gazteak eta Etxebarriko abesbatza aitatu baino ez deuskuz egiten egun guztian".
|
|
2013
|
|
|
Baina horrez ganera, urtean behin auzoak errekea eta labaderoa garbitzeko be batzen ziran. Ubegiko labaderoa be, auzoko jentea zapatu goizetan alkartuta egin ebela esan deusku lekuko
|
batek
baino gehiagok.
|
|
|
Argia eta ura gure lekukoen memorian ipini izan dira etxeetan. Nahiko barriak dirala esan geinke,
|
batek
baino gehiagok badaki argi barik bizi izatea zer zan. Orduan petrolioa, karburoa eta kandelea erabilten ebezan.
|
|
|
Gizonak aurrean jesarten ziran bankuetan. Gaur egun bankuak dagoz eleizan, danak bardinak, baina lekuko
|
batek
baino gehiagok esan deusku, lehen sepulturea eukien lekuaren inguruan jartzen dirala orain be.
|
|
2015
|
|
|
Gisa guztietako adarjotze, trufa, inpertinentzia, inkorrekzio, eta beste hamaika indiskrekzio irakurri eta antzeztu ondotik, Aita Gurea kantatzen amaitu dute ekitaldia oholtzako bazter nahasleek. Ordurako, baina, publikoan zegoen
|
batek
baino gehiagok egin du hanka, eskandalizaturik edo, sumindurik akaso; tartean bibote sarridun bat, laukizko txaketa batekin, Amatiño ezizenarekin ezaguna den kazetaria.
|
|
2021
|
|
|
Izan dodan burutazinoa zergaitik bete dodan sarritan itaundu deutsat neure buruari. Nire bizimoduan euki dodazan gertaera eta pasadizoak hurreko nor edo nori edo lagunartean kontau dodazanean,
|
batek
baino gehiagok esan izan deust: Hik liburu bet idatzi beh" unke, horreik danok kontetako.
|
|
|
Hemen neu nao! Maitek, alaba bakarra izanda, esaten dau
|
batek
baino gehiagok esaten eutsiela: Bai!
|
|
2022
|
|
|
Jakin dakit
|
batek
baino gehiagok aurpegikune arraroa ipini duela eurak ikusiaz batera; beste asko, ordea, adurra dariola izango dira dagoeneko. Bada, batzuek zein besteek, jakizue balio proteiko handiko elikagaia dela karakola; jaki ezin hobea, giharren garapenari mesedea besterik ez dio egiten eta.
|