|
2000
|
|
|
Bertso saio antolatzaileek geroz eta gehiago eskatzen dute: " aizu, egin dezakegu bertso saio berri bat?" eta nik egun
|
batean
galdetu nuen" entzulerik gabe. Edo bertsolariek bertsorik kantatu gabe?
|
|
|
Eta egun
|
batean
galdetu nion prezeptore jaun Marceli:
|
|
2003
|
|
|
Aurreko beste azterketa epidemiologiko batzuek ez zuten aurkitu zuntzaren kontsumoaren eta kolon ondesteetako minbiziaren arteko erlazioa. Aurreko ikasketen eta azken ikasketen arteko kontraesana nola azaltzen den, Aucklandeko (Zeelanda Berria) Unibertsitateko Lynnette Fergurson eta Philip Harris-ek aldizkari bereko beste artikulu
|
batean
galdetzen dute. Erantzuna zaila da, adierazi dute, nahiz eta ziurrenik desberdintasunak «dosiarekin» zerikusia izan:
|
|
2006
|
|
|
Eskolan, idazlan
|
batean
galdetu izan balizute: «Zuk handitan zer izan nahi duzu?»
|
|
|
Halako
|
batean
galdetzen dio neskari: «Adizu maitea, zu nor arraio zara?».
|
|
|
Edo, beste modu
|
batean
galdetuta: zer da elebitasuna abertzaleontzat?
|
|
2007
|
|
|
Lehengo
|
batean
galdetu zidaten hemen, ikastola batean: " Ba al duzue beste hizkuntzarik?".
|
|
|
Minorizazioaren egoerak jotako hizkuntza bat normalizatu ote daiteke egoeralarri horren kontzientziarik izan gabe? Beste modu
|
batean
galdetuta: euskararen etaherri euskaldunaren arazoa eta egoera problema bihurtzeko gaitasun ideologikorikez duten hiztunak gai izango ote dira egungo egoera soziolinguistikoan euskarazere bizitzeko?
|
|
2008
|
|
|
Ez daki euskaraz. Honetaz eta hartaz aritu ginen, eta halako
|
batean
galdetu zidan ea konpondua nuen berak ezagutzen zuen nire arazotxo bat. Baietz, erran nion, konpondua nuela, garaiz harrapatu nuela zer egin behar zen, eta beharrik egin nuela, gai nera.
|
|
|
CONSUMER EROSKI “Gurasoek jakin behar dute zer jolasekin distraitzen diren beren seme alabak”, adierazi du Erkidegoko Gobernuak. Ohar
|
batean
galdetu du ea loturarik dagoen esplizituki bortitzagoak diren bideojokoen eta gertaeren artean, hala nola 2007ko azaroan Finlandiako ikastetxe batean izandako tiroketaren artean. “Zenbait herrialdek baietz uste dute, eta ‘Manhunt 2 θ en moduko jokoen salmenta debekatu edo blokeatu dute”, dio Batzordeak.
|
|
2009
|
|
|
" Instituzionalki ez digute jakinarazpen ofizialik helarazi", azaldu dute udal arduradunek.Beste bide batetik ere azaleratu dute aukera hori: Aralarrek Jaurlaritzari idatziz bidalitako galdera sortan, horietako
|
batean
galdetu zuten hain proiektu handia Durango erdian kokatzea egokia ote den, 396 aparkaleku bakarrik aurreikusi dituztela kontuan hartuta; Jaurlaritzako Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak emandako erantzuna honako hau izan da: “EuskoTrenen eta Euskal Trenbide Sarearen egoitzak hor kokatzeko aukerari buruz, gaur egun bizi dugun egoera ekonomiko zaila kontuan izanda, erabaki bat hartu baino lehenago horri buruzko gogoeta egiten gabiltza”.EAJk osatutako Gobernu Taldeak obrak egiten jarraitzeko eskatuko dio Jaurlaritzari.
|
|
|
Zergatik degradatzen den papera. Beste era
|
batean
galdetuta, zerk eragiten duen papera zahartzea.
|
|
|
Elur malutak ikusten ziren euriarekin nahasita. Ez zebilen inor eta, garbi geratu zenean herrian denda edo tabernarik ez zegoela, etxe
|
batean
galdetu zuten Ekiza andrearen helbidea. Herritik ehun bat metrora zegoela entzun zuenean, ondoeza areagotu egin zitzaion Oskarri.
|
|
|
Baina osaba Beñardorena bai, Domingok bazekien haren berri; Gabinoren bidez jakin zuen, inpentsan; Gabinok bazuen, izan ere, aitaren herrian, lagun min bat: Luziano, xirulak kanaberaz egiteko sekulako abilezia zuena; Gabinok bost sei urte izango zituen, noiz eta, udako egun batean, Luzianoren etxean sartu baitzen, Reginak seme alabei argi eta garbi esana zien arren ez zuela herriko lagunen etxera sartzerik nahi; eta nola Luzianoren ama berri ipurdi bat baitzen, halako
|
batean
galdetu zion, ez bat eta ez bi:
|
|
|
Aldi horietako
|
batean
galdetu zenidan zerbait gurpil aulkiei buruz, eta nik animatu zintudan erabiltzera, baina, antza denez, etxeko sarrera eta igoera ez omen zenituzten oso ongi egokituak gurpil aulkiak pasatzeko, eta, horregatik, azken aldian ere kalean topatu zintudan zure bi makuluekin, oinez, ia ia ezinean.
|
|
|
Baina osaba Beñardorena bai, Domingok bazekien haren berri; Gabinoren bidez jakin zuen, inpentsan; Gabinok bazuen, izan ere, aitaren herrian, lagun min bat: Luziano, xirulak kanaberaz egiteko sekulako abilezia zuena; Gabinok bost sei urte izango zituen, noiz eta, udako egun batean, Luzianoren etxean sartu baitzen, Reginak seme alabei argi eta garbi esana zien arren ez zuela herriko lagunen etxera sartzerik nahi; eta nola Luzianoren ama berri ipurdi bat baitzen, halako
|
batean
galdetu zion, ez bat eta ez bi:
|
|
2010
|
|
|
Natura eta sentimenduak, ekaitzak eta haize zurrunbiloak?, zientzia itxurapeko batez jantziak. Hartaz ari ginen, bada, bat
|
batean
galdetu nizunean: –Eta non geratzen gara gu, Damaso??.
|
|
|
Behin abade bati, hitzaldi
|
batean
galdetu nion ea zein zen mirariaren definizioa, eta harek erantzun zidan miraria zela gertakizun bat zientziak ezin komprenitu dezakeena. Nik definizio hori borobildu egin dut, eta esaten dut ezen miraria dela gertakizun bat zientziak inoiz konprenitu ezin dezakeena.
|
|
|
Natura eta sentimenduak —ekaitzak eta haize zurrunbiloak—, zientzia itxurapeko batez jantziak. Hartaz ari ginen, bada, bat
|
batean
galdetu nizunean: ‘Eta non geratzen gara gu, Damaso? ’ Eta zuk:
|
|
|
Asko gustatzen zait". Beste egoera
|
batean
galdetu izango nion errezetaz, baina janari kontuak ahaztu eta barneko begiak zabaldu nituen: muino berde bat ikusi nuen, eta nire aitita amamen etxe zuria haren oinean, eta atzeraxeago berriz Gernikako ibaia eta Bizkaiko itsasoa.
|
|
2011
|
|
|
Nik ez dakit batzuk zer garaitan bizi diren. Master
|
batean
galdetu genuen ea zenbatek zuten blog bat, eta oso gutxik altxatu zuten eskua. Ez dut ulertzen.
|
|
|
eta tonuak komunikatzen zutena aski bagenu bezala. Ez zekinat nondik nora sortu zen, baina halako
|
batean
galdetu hidan, ziplo, Enamoratu zinan han urrutiko lur hareetan, orain berriro zapaltzera noan Ameriketako lur horietan egon nintzen aurreko aldian ea maitemindu nintzen, alegia. Erantzuteko egon nindunan baietz, orduantxe ari nintzela jabetzen hiru hilabete hartan hiri bidalitako eskutitz bakarrean aipatutako herrimin eta oroiminekin batera, aipatu ez nuen beste min bat ere hasia zitzaidala ziztaka, ia oharkabean.
|
|
|
Herrian ez zegoen ez denda ez tabernarik, eta karrika estuak hutsik zeuden. Mikel etxeren
|
batean
galdetzearen alde azaldu zen. Beldur zen pista kaskarren amaraun batean galtzeko.
|
|
|
Baina aitona hain zaharra izanik, bidaia berezia antolatu genuke. Behin, jakin minak bultzatuta, Almeriako agentzia
|
batean
galdetu nuen, eta hogei bat milako aurrekontua egin zidaten. Beraz, loteria suertatu ezean, gizajoak telebistan ikusi ditu pinguinoak.
|
|
2012
|
|
|
Oria ibaia zeharkatuz, Usurbilgo beste muturrera, Urdaiagako auzora, abiatu behar da XV. mendeko beste eraikuntza bat ikusteko. Ez da erraz aurkitzen, baina inguruko baserriren
|
batean
galdetuz gero, edonork ezagutzen du haranaren erdian dagoen harribitxia. San Estebango ermitaren magalean, Leizekalde parkearen ondoan dagoen jauregi hau jentilek egina dela zioten zaharrek, eta gaur oraindik horixe sinisten dute hain zahar ez direnek ere.
|
|
|
–Egun
|
batean
galdetu nioan, nolatan daukazu zakurra horrela, hain labur lotuta. Noizean behin askatu dezakezu, eman dezala buelta txiki bat, esan nioan.
|
|
|
Gogoan dut Rocío Jurado hil zenekoa. Elkarrizketa
|
batean
galdetzen zioten? ¿ Añoras algo de tus épocas pasadas??. Eta berak:
|
|
|
Ni, une hartan, konturatu gabe, doinu bat tarareatzen ari nintzen, eta bat
|
batean
galdetu nion neure buruari: –Zer ari naiz kantatzen?
|
|
|
Gainera, bidaiari bat babestuta egon dadin, bidaia aseguru bat kontratatu behar du ekaitz kasuetan atzerapenak, etenaldiak eta ezeztapenak barne hartzen dituena. Bidaien asegurua erostean, gurutzaldien linean edo agentzia independente
|
batean
galdetzea da onena. Gastu medikoen asegurua ere kontratatzea gomendatzen da, ontziko kontsulta medikoak ez baitaude sartuta.
|
|
|
Zuk hizkuntza
|
batean
galdetu eta berak beti arras beste batean erantzuten zuen poliglotarena.
|
|
|
Nora, berriz, goizeko seietatik dago esna, altzarietan pipien aurkako likido usaintsua brotxaz ematen. Hasieran spray poteekin ekin zion egurra konpultsiboki zipriztintzeari, baina eraginkorra ez zela ikusi zuenean, Secundino Esnaola kaleko pintura denda
|
batean
galdetu zuen.
|
|
2013
|
|
|
Tarteka uniformedun gizon bat azaltzen zen,, nor da zerrendan hurrengoa?? era zakar
|
batean
galdetuz. Emakume bakoitza banan banan sartzen zen orduan bulego hartara eta barruan ematen zituen hamarren bat minutu edo.
|
|
|
A, bai, orain gogoratu naiz. Azterketa
|
batean
galdetzen diote DBHko ikasle bati ea zer den Akropolisa. Mutikoak tarte bat burua haztatzen eman ondoren pozik erantzuten du:
|
|
|
–Ez? Beste modu
|
batean
galdetuko dizut, beraz. Nahi zenutena topatu duzue?
|
|
2014
|
|
|
Estartetako etxeetan galdetzera ere ausartuko zen beharbada... Ez hasieran, ez lehenengo orduetan, baina arratsaldean beharbada, iluntzean, baserriren
|
batean
galdetuko zuen, txaletetan ez zen ausartzen. Algortatik urrunago zegoen estartetan Faduran baino, baina ez urrunegi ere:
|
|
2015
|
|
|
irakasleei material pedagogikoa ematen zaie gelan jarraitu dezaten eduki hauek lantzen.Non dago muga. Gazteekin adierazpen askatasunaren gaia ere debatitu da. Panel
|
batean
galdetzen da ea edozer gauzez barre egin daitekeen. Irakasle batek bere ikasle baten kasua ekarri zuen.
|
|
|
Gaur, Irurtzunen, zoriontsu da mutila. . Lehengo
|
batean
galdetu nion zer moduz sentitzen zen; eta, bertakoa, sentitzen zela esan zidan, orain, ez dela gehiago atzerritar sentitzen?.
|
|
|
Arima jaten zidan susmoari ezin eutsiz, gelditu eta, dozena bat metrora zebilen bikoterantz itzulita, ia oihu
|
batean
galdetu nien:
|
|
|
Herri horietan euskaldun kopuruak ere jaitsi dira? Beste modu
|
batean
galdetzeko: Alkizan 200 pertsona zeuden bizitzen, horietatik 180 euskaldunak ziren, eta 10 urtean 300 bizi dira; horietatik 250 euskaldunak dirabaina ehunekoa jaitsi zaigu.
|
|
|
Guri" Emakumeon arteko topaketa" esaldiari buruz hausnartzea egokitu zitzaigun, eta bertan azaldu zuten, askorentzako horiek zirela" une propioak", baita" besteak" ezagutzeko topaguneak, eta, zergatik ez" barruak hustutzeko" tarteak..., eta horren guztiaren gainetik," elkartasuna eta beroa" sentitzeko topaketak, bereziki garrantzitsuak familia inguruan ez baduzu, edo heldu berria zarenean. Une
|
batean
galdetu zidaten ea nola sentitzen nintzen, ea gustora nengoen, edo deserosoa... Etxean bezala erantzun nien.
|
|
|
Ez dut atzendu umetan lupa baten azpian ikusi nuen lehendabiziko elur maluta. Behin irrati elkarrizketa
|
batean
galdetu zidaten zergatik elurra horren poetiko suertatzen zaigun. Ez, are okerrago, zergatik den horren poetikoa.
|
|
|
Zuek beste era
|
batean
galdetuko zenukete, adibidez:
|
|
|
Kontu handiz utzi zuten istorio hori bazter batean. Inork ez zion Isidorori zuzenean galdetu ezer atzerriko dama misteriotsu hartaz, salbu eta Donostiako kazetari batek, bertako prentsan lan egiten urteak eta urteak zeramatzan azeri zaharrak, GU klubean ospatu zen afari
|
batean
galdetu baitzion tupustean:
|
|
2016
|
|
|
Lehengo
|
batean
galdetu zidaten ea gizonezkoa balitz halako adierazpenik egingo lukeen, eta argi erantzun nien ezetz. Epaile gizon bati ez litzaioke burutik pasako halako adierazpenak egitea, badakielako jan egingo luketela, ez beste ezerengatik.
|
|
|
–Autoestimu arazo bat daukazu ziurrenik, kar kar. Eta ni, liburu banintz, orain bat
|
batean
galdetuz... atlasa izango nintzateke.
|
|
|
Nolatan egon litezke milaka pertsonaren bizitzak gaixorik dagoen pertsona baten esku? Aurreko
|
batean
galdetu zidan ea katolikoa ote nintzen. “Familia bai behintzat”, erantzun nion pentsatu gabe.
|
|
2017
|
|
|
Luchak, ahotsa jaitsiz, bat
|
batean
galdetu zion:
|
|
|
Bisitatu nuen eskola batean, Madrilgo Padre Piquer ikastetxean, egun bakoitza bukatzen dutenean, paper
|
batean
galdetzen diete zer ikasi duten eta zertarako erabiliko duten.
|
|
|
Bertso horietako batean, esate baterako, Goldsmithekin sartu zen eta ea nola lortu zuen, galdetu zion, ikastaro birtual batean neska lagun hain erreal batekin harremanetan sartzea, eta taldekide guztiak hasi ziren oihuka eta txaloka. Goldsmithek haserre begiratu zidan eta nik ez nuela errurik esan behar izan nion, txotxeko itzuliren
|
batean
galdetuko ziola norbaiti berari buruz, bertsolari baten lehen lana horixe dela hain zuzen, inguruari buruzko informazioa aldez aurretik biltzea.
|
|
|
Bazterreko gutxiengo batek baino ez omen zuen babesten plataforma antisistema hura, emigrazioaren eta langabeziaren zerbitzura zegoena. Areago, zutaberen
|
batean
galdetzen zion bere buruari ea Telleria eta gero, zer, plataformaren helburua ez ote zen Baztan subjektu politiko eta sozialaren zatiketa eta desagerpena.
|
|
|
Egunen
|
batean
galdetzen badit lotsaz hilko naiz.
|
|
|
Corrreak Federico Walter izengoitiarekin sinatzen zituen ezkutuko eskutitzak, eta honelako
|
batean
galdetu zion Onisi ea zein zen Mina enbarazutik kentzeko jarritako diru saria. Enbaxadoreak erantzun zion Minak berez ez zuela balio handirik, baina nafarraren izenak, Morelosenak eta Hidalgorenak bezala, jende asko liluratu zituela eta bazitekeela behin Mina eroriz gero mugimendu osoa ere suntsituko zela.
|
|
2018
|
|
|
Lau lagun izan ohi gara" androzeo" bat, esan dezagun, eta zeru lurretako nahasteak konpontzeko baliatzen dugu parada, infernuetakoekin ere ausartu garelarik inoiz edo. Horrelako
|
batean
galdetu zidan, lañoki, ea zer nerabilen kolkoan, ba ote nuen proiektu berririk esku artean. Nik baietz erantzun, titulu probable bat ere banuela pentsatua Duvoisin kapitainaren maluraeta bai lehen lerro batzuk papereratuta.
|
|
2019
|
|
|
Zuzentzaileak esan zuen, Bai, zeinu honen izena deleatur da, zerbait kendu edo desagerrarazi behar dugunean erabiltzen da, hitzak berak adierazten duen bezala, eta letrentzat zein hitz osoentzat balio du, Bere buztanari ausiki egiteko unean damutu den sugea ekartzen dit gogora, Bai jauna, ongi begiratzen bada, biziari oso atxikiak egonik ere, sugeak ere zalantzak edukiko lituzke eternitatearen aurrean, Egidazu marrazkia berriz ere, baina poliki poliki, Oso erraza da, neurria hartzea baino ez, arretarik gabe begiratzen duenak, eskuak zirkulu beldurgarria osatuko duela uste izango du, baina ez, kontura zaitez ez dudala mugimendua bukatu berau hasi dudan puntu zehatzean, saihetsetik igaro naiz, barru aldetik, eta orain beherantz segituko dut kurbaren azpiko aldea moztu arte, Q letra larriaren antzekoa da, izan ere, besterik ez, A zer pena, marrazki horrek gauza onik iragartzen zuen, Antzekotasunaren ilusioarekin konforma gaitezen, hala ere, bene benetan esango dizut, eta barkatu profeten antzera mintzo banaiz, biziaren interesa diferentzietan egon ohi da beti, Zerikusirik ba al du horrek zuzenketa tipografikoarekin, Egileak zeru goienetan bizi dira, ez dute euren jakinduria baliotsua txikikerietan edo eta axolagabekerietan xahutzen, letra zaurituak, aldatuak, alderantzikatuak, eskuz konposatzen genuenean horrelaxe sailkatzen genituen akatsak, orduan diferentzia eta akatsa, dena zen bat, Nire deleatur hauek ez direla hain zorrotzak aitortu behar dut, zirriborro bat nahikoa zait, tipografoen abileziaz fio naiz, tipografoak, botikarien familia edipiko eta ospetsuaren zehar tribu hori, idatzi egin ez zena ere deszifratzeko gauza, horiek, Eta gero zuzentzaileek etorri dute arazoei konponbidea bilatzera, Gure aingeru guardakoak zarete, zuekin fio gara, zuk, adibidez, nire ama ezin artatsuagoa ekartzen didazu gogora, amak behin eta berriz egiten zidan ileko marra, marrazketa lumaz eginda bezala gelditzen zen arte, Mila esker konparazioarengatik, baina, zure amatxo dagoeneko hilik bada, hobe duzu zure kabuz hobetzen hasten bazara, lehen edo beranduago sakonago zuzendu duzu-eta, Zuzendu, neronek zuzentzen dut, baina zailtasunik handienak zirt edo zart kitatzen ditut, hitz bat beste baten gainean idatziz eta horrela, Konturatu naiz, bai, Ez ezazu tonu horretan esan, zeren, nire apalean, ahal dudan guztia egiten baitut, eta ahal duen guztia egiten duenak, Ez du gehiagorik egin behar, bai jauna, batez ere, zure kasuan gertatzen den bezala, eraldatzeko gusturik ez dagoenean, aldaketaren plazera falta denean, zuzentzeko sena, Egileek beti zuzentzen dute, aseezin eternoak gara, Ezin besterik izan, perfekzioa zeruko erresuman baizik ezin daiteke bizi, baina egileen zuzentzea bestelakoa da, arazoez beterikoa, gure zuzentzeko modutik oso bestelakoa, Zu, nola edo hala, zuzentzaileen kuadrilla bere lanarekin gozatzen dela esaten ari zara, Ez naiz horren urrutira joaten ausartuko, norberaren bokazioaren araberakoa da, eta bokazioaz zuzentzailea denik ezagutzen ez den fenomenoa da, eta hala ere, badirudi frogaturik dagoela ezen, gure arima sekretuen alderik sekretuenean, gu, zuzentzaileok, boluptuosoak garela, Hori sekula entzun ez dudana da, alajaina, Egun bakoitzak bere poza eta bere pena ekartzen ditu, baita bere ikasgai probetxuzkoa ere, Zure esperientziatik mintzo al zara, Ikasgaiaz ari al zara, Boluptuosotasunaz ari naiz, Jakina, nire esperientziatik mintzo naiz, neuk ere esperientziarik badut, zer uste zenuen ba, baina besteren jokabideak behatzeaz ere baliatu naiz, hori ere bestea bezain zientzia moral probetxugarria da, Zure irizpidearen arabera juzgatuz gero, iraganeko zenbait egile espezie horretakoa da, zuzentzaile izugarriak, alegia, Balzac-ek berrikusten zituen probez oroitzen ari naiz, hura zuzenketa eta gehitzeen piroteknia itsugarria, Beste hainbeste egiten zuen gure etxeko Eçak, esan dezadan gure herriko adibiderik aipatu gabe geldi ez dakigun, Burura etortzen ari zait une honetantxe bai Eça eta bai Balzac gaur egun gizonik zoriontsuenak izango liratekeela, ordenagailu baten aurrean, gauzak tartekatuz, gauzak lekuz aldatuz, lerroak ibiliz, kapituluak aldatuz, Eta guk, irakurleok, ez genuke sekula jakingo zer bide korritu zituzten, zer bidetan galdu ziren behin betiko formara iritsi aitzin, behin betiko formarik bada, Tira, gizona, balio duena emaitza da, Camoensen edo Danteren zalantzak eta saioak ezagutzeak ez du ezertarako balio, Zu gizon praktikoa zara, modernoa, dagoeneko hogeita bigarren mendean bizi zara, Ea, esadazu, gainerako zeinuek ere izen latinoak al dauzkate, deleatur horrek bezala, Hala bada, edo hala izan bazen, ez dakidana da, nire zientzia ez da horren urrutira heltzen, agian hain ziren ahoskatu ezinak ezen galdu egin baitziren, Denboraren gauean, Barkatu aurka egiten badizut, baina nik ez nuke esaldi hori erabiliko, Denentzako toki bat delako, noski, Ezta pentsatu ere, denentzako tokiek, esaldi eginek, makulu hitzek, betegarriek, almanaketako atsotitzek, esaera zaharrek eta erranairuek, denek eduki dezakete berri itxura, horretarako horien aurrean eta horien atzean dauden hitzak egoki erabiltzea da baldintza bakarra, Orduan, zergatik ez zenuke zuk denboraren gaua esango, Denborek beren buruaren gaua izateari utzi ziotelako jendea idazten hasi zenean, edo zuzentzen hasi zenean, nahiago baduzu, zuzentzeak beste finezia eta beste antzaldatze bat eskatzen baititu, Esaldia gustatu zait, Baita niri ere, batez ere esan dudan lehen aldia izan delako, bigarrenean grazia gutxiago edukiko du, Bigarrenean denentzako toki bihurtuko da, betiko lelo, alegia, Edo topiko, hitz jasoa erabilita, Zure hitzetan nolabaiteko mingostasun eszeptikoa sumatzen dudala iruditzen zait, Suma ezazu areago eszeptikotasun mingotsa, Bata esan edo bestea esan, gauza bera, Ez, ez da gauza bera, erabat bederen, egileek entzumen fina eduki ohi zuten honelako diferentziak harrapatzeko, Agian tinpanoak gogortzen ari zaizkit, Barkatu, ez dut asmo gaiztoz esan, Ez naiz horren erretxindua, ea ba, esadazu zergatik zauden mingosturik, edo eszeptiko, nahi duzun bezala, Egin ezazu kontu nolakoa den zuzentzaileen eguneroko bizitza, pentsa ez ote den tragedia liburu bat behin, eta birritan, eta hiru, lau, bostetan irakurri behar izatea, liburuak, Liburuak, nonbait, irakurketa bakar bat ere merezi ez zuenean, Garbi gera bedi ez naizela ni izan horren hitz larriak esan dituena, ederki dakit, jakin ere, zein den letren gizartean dudan tokia, boluptuosoa bai, baina begirunez beterikoa ere bai, Ez dakit zertan datzan nik esan omen dudan izugarrikeria hori, nik uste dut zuk hasi duzun esaldiaren berezko bukaera dela, zure etenpuntu adierazgarri horien berezko bukaera, adierazgarriak baitziren, errezeloa oso agerian ikusten ez bazitzaien ere, Ez badakizu zertan datzan, eta jakin nahi baduzu, zoaz egileengana, nik esandako esaldiaren erdiari gehitu zurearen erdia eta proboka itzazu, ikusiko duzu Apelesek zapatariari eginiko alegia txalotu horrekin erantzungo dizutela, zapatariak irudi bateko sandalian okerren bat zegoela ohartarazi omen zuen, eta gero, artistak okerra zuzendu zuela ikusi zuenean, belauneko anatomiaz iritzia ematera menturatu zen, Orduan Apelesek, haserre mihiluzearekin, zera esan zion, Zapatari, ardura hadi heure zapatez, esaldi historikoa, Inori ez zaio gustatzen beste inork sorbalda gainetik begiratzerik, Kasu honetan Apelesek zuen arrazoi, Litekeena, baina margoa anatomiako aditu batek ikusten ez bazuen, bakarrik, Eszeptikoa zara, izan ere, Egile guztiak dira Apeles, baina zapatariaren tentazioa gizakion artean arruntena da, tira, zuzentzaileak baizik ez zuen ikasi bere lana, zuzentzea, alegia, munduan sekula bukatuko ez den bakarra dela, Askotan izan al duzu zapatariaren tentazioa nire liburua zuzendu duzunean, Adinak gauza txarra den gauza ona ekartzen digu, baretu egiten gaitu, eta tentazioak, are eta gogorrenak ere, ez zaizkigu hain premiazkoak, Beste hitzetan esanda, sandaliako okerra ikusi eta isildu egiten zara, Ez, baina ez naiz belaun kontuan sartzen, Gustatu al zaizu nire liburua, Gustatu egin zait, bai, Kemen askorik gabe esan duzu, Ez zait iruditu zure galderak ere kemen handirik zuenik, Taktika baizik ez da, egileak, kostata ere, nolabaiteko apaltasuna erakutsi behar du, Zuzentzaileak, ostera, apal izan beharra dauka, eta egunen batean apal izatea ahaztu bazuen, horrekin ...ruditzen zait, Ez pentsa, Salomon erregeak, hain aspaldi bizi izanagatik, bere denboran esan zuen ez zegoela ezer berririk eguzkipean, eta hain aspaldi esaten bazuten horrelakorik, zer ez dugu gaur esango, hogeita hamar mende igaro eta gero, entziklopediaren oroimenak huts egiten ez badit, Bitxia da, nik, historialaria banaiz ere, ez nukeen gogoratuko duela hainbeste urte bizi izan zela, inork bat
|
batean
galdetu izan balit, Horixe du denborak, badoa eta ez gara konturatzen, nor bere eguneroko gauzetan dabil, bat batean konturatu eta oihu egiten du, Jainko maitea, zer azkar doan denbora, edonork esango luke Salomon gaur bertan zegoela bizirik, eta hiru mila urte pasatu dira, Iruditzen zait bokazioaz erratu zarela, zuk filosofo izan behar zenuen, edo historialari, arte horietarako behar den talentu... Zuzentzaileak esan zuen, Bai, zeinu honen izena deleatur da, zerbait kendu edo desagerrarazi behar dugunean erabiltzen da, hitzak berak adierazten duen bezala, eta letrentzat zein hitz osoentzat balio du, Bere buztanari ausiki egiteko unean damutu den sugea ekartzen dit gogora, Bai jauna, ongi begiratzen bada, biziari oso atxikiak egonik ere, sugeak ere zalantzak edukiko lituzke eternitatearen aurrean, Egidazu marrazkia berriz ere, baina poliki poliki, Oso erraza da, neurria hartzea baino ez, arretarik gabe begiratzen duenak, eskuak zirkulu beldurgarria osatuko duela uste izango du, baina ez, kontura zaitez ez dudala mugimendua bukatu berau hasi dudan puntu zehatzean, saihetsetik igaro naiz, barru aldetik, eta orain beherantz segituko dut kurbaren azpiko aldea moztu arte, Q letra larriaren antzekoa da, izan ere, besterik ez, A zer pena, marrazki horrek gauza onik iragartzen zuen, Antzekotasunaren ilusioarekin konforma gaitezen, hala ere, bene benetan esango dizut, eta barkatu profeten antzera mintzo banaiz, biziaren interesa diferentzietan egon ohi da beti, Zerikusirik ba al du horrek zuzenketa tipografikoarekin, Egileak zeru goienetan bizi dira, ez dute euren jakinduria baliotsua txikikerietan edo eta axolagabekerietan xahutzen, letra zaurituak, aldatuak, alderantzikatuak, eskuz konposatzen genuenean horrelaxe sailkatzen genituen akatsak, orduan diferentzia eta akatsa, dena zen bat, Nire deleatur hauek ez direla hain zorrotzak aitortu behar dut, zirriborro bat nahikoa zait, tipografoen abileziaz fio naiz, tipografoak, botikarien familia edipiko eta ospetsuaren zehar tribu hori, idatzi egin ez zena ere deszifratzeko gauza, horiek, Eta gero zuzentzaileek etorri dute arazoei konponbidea bilatzera, Gure aingeru guardakoak zarete, zuekin fio gara, zuk, adibidez, nire ama ezin artatsuagoa ekartzen didazu gogora, amak behin eta berriz egiten zidan ileko marra, marrazketa lumaz eginda bezala gelditzen zen arte, Mila esker konparazioarengatik, baina, zure amatxo dagoeneko hilik bada, hobe duzu zure kabuz hobetzen hasten bazara, lehen edo beranduago sakonago zuzendu duzu-eta, Zuzendu, neronek zuzentzen dut, baina zailtasunik handienak zirt edo zart kitatzen ditut, hitz bat beste baten gainean idatziz eta horrela, Konturatu naiz, bai, Ez ezazu tonu horretan esan, zeren, nire apalean, ahal dudan guztia egiten baitut, eta ahal duen guztia egiten duenak, Ez du gehiagorik egin behar, bai jauna, batez ere, zure kasuan gertatzen den bezala, eraldatzeko gusturik ez dagoenean, aldaketaren plazera falta denean, zuzentzeko sena, Egileek beti zuzentzen dute, aseezin eternoak gara, Ezin besterik izan, perfekzioa zeruko erresuman baizik ezin daiteke bizi, baina egileen zuzentzea bestelakoa da, arazoez beterikoa, gure zuzentzeko modutik oso bestelakoa, Zu, nola edo hala, zuzentzaileen kuadrilla bere lanarekin gozatzen dela esaten ari zara, Ez naiz horren urrutira joaten ausartuko, norberaren bokazioaren araberakoa da, eta bokazioaz zuzentzailea denik ezagutzen ez den fenomenoa da, eta hala ere, badirudi frogaturik dagoela ezen, gure arima sekretuen alderik sekretuenean, gu, zuzentzaileok, boluptuosoak garela, Hori sekula entzun ez dudana da, alajaina, Egun bakoitzak bere poza eta bere pena ekartzen ditu, baita bere ikasgai probetxuzkoa ere, Zure esperientziatik mintzo al zara, Ikasgaiaz ari al zara, Boluptuosotasunaz ari naiz, Jakina, nire esperientziatik mintzo naiz, neuk ere esperientziarik badut, zer uste zenuen ba, baina besteren jokabideak behatzeaz ere baliatu naiz, hori ere bestea bezain zientzia moral probetxugarria da, Zure irizpidearen arabera juzgatuz gero, iraganeko zenbait egile espezie horretakoa da, zuzentzaile izugarriak, alegia, Balzac-ek berrikusten zituen probez oroitzen ari naiz, hura zuzenketa eta gehitzeen piroteknia itsugarria, Beste hainbeste egiten zuen gure etxeko Eçak, esan dezadan gure herriko adibiderik aipatu gabe geldi ez dakigun, Burura etortzen ari zait une honetantxe bai Eça eta bai Balzac gaur egun gizonik zoriontsuenak izango liratekeela, ordenagailu baten aurrean, gauzak tartekatuz, gauzak lekuz aldatuz, lerroak ibiliz, kapituluak aldatuz, Eta guk, irakurleok, ez genuke sekula jakingo zer bide korritu zituzten, zer bidetan galdu ziren behin betiko formara iritsi aitzin, behin betiko formarik bada, Tira, gizona, balio duena emaitza da, Camoensen edo Danteren zalantzak eta saioak ezagutzeak ez du ezertarako balio, Zu gizon praktikoa zara, modernoa, dagoeneko hogeita bigarren mendean bizi zara, Ea, esadazu, gainerako zeinuek ere izen latinoak al dauzkate, deleatur horrek bezala, Hala bada, edo hala izan bazen, ez dakidana da, nire zientzia ez da horren urrutira heltzen, agian hain ziren ahoskatu ezinak ezen galdu egin baitziren, Denboraren gauean, Barkatu aurka egiten badizut, baina nik ez nuke esaldi hori erabiliko, Denentzako toki bat delako, noski, Ezta pentsatu ere, denentzako tokiek, esaldi eginek, makulu hitzek, betegarriek, almanaketako atsotitzek, esaera zaharrek eta erranairuek, denek eduki dezakete berri itxura, horretarako horien aurrean eta horien atzean dauden hitzak egoki erabiltzea da baldintza bakarra, Orduan, zergatik ez zenuke zuk denboraren gaua esango, Denborek beren buruaren gaua izateari utzi ziotelako jendea idazten hasi zenean, edo zuzentzen hasi zenean, nahiago baduzu, zuzentzeak beste finezia eta beste antzaldatze bat eskatzen baititu, Esaldia gustatu zait, Baita niri ere, batez ere esan dudan lehen aldia izan delako, bigarrenean grazia gutxiago edukiko du, Bigarrenean denentzako toki bihurtuko da, betiko lelo, alegia, Edo topiko, hitz jasoa erabilita, Zure hitzetan nolabaiteko mingostasun eszeptikoa sumatzen dudala iruditzen zait, Suma ezazu areago eszeptikotasun mingotsa, Bata esan edo bestea esan, gauza bera, Ez, ez da gauza bera, erabat bederen, egileek entzumen fina eduki ohi zuten honelako diferentziak harrapatzeko, Agian tinpanoak gogortzen ari zaizkit, Barkatu, ez dut asmo gaiztoz esan, Ez naiz horren erretxindua, ea ba, esadazu zergatik zauden mingosturik, edo eszeptiko, nahi duzun bezala, Egin ezazu kontu nolakoa den zuzentzaileen eguneroko bizitza, pentsa ez ote den tragedia liburu bat behin, eta birritan, eta hiru, lau, bostetan irakurri behar izatea, liburuak, Liburuak, nonbait, irakurketa bakar bat ere merezi ez zuenean, Garbi gera bedi ez naizela ni izan horren hitz larriak esan dituena, ederki dakit, jakin ere, zein den letren gizartean dudan tokia, boluptuosoa bai, baina begirunez beterikoa ere bai, Ez dakit zertan datzan nik esan omen dudan izugarrikeria hori, nik uste dut zuk hasi duzun esaldiaren berezko bukaera dela, zure etenpuntu adierazgarri horien berezko bukaera, adierazgarriak baitziren, errezeloa oso agerian ikusten ez bazitzaien ere, Ez badakizu zertan datzan, eta jakin nahi baduzu, zoaz egileengana, nik esandako esaldiaren erdiari gehitu zurearen erdia eta proboka itzazu, ikusiko duzu Apelesek zapatariari eginiko alegia txalotu horrekin erantzungo dizutela, zapatariak irudi bateko sandalian okerren bat zegoela ohartarazi omen zuen, eta gero, artistak okerra zuzendu zuela ikusi zuenean, belauneko anatomiaz iritzia ematera menturatu zen, Orduan Apelesek, haserre mihiluzearekin, zera esan zion, Zapatari, ardura hadi heure zapatez, esaldi historikoa, Inori ez zaio gustatzen beste inork sorbalda gainetik begiratzerik, Kasu honetan Apelesek zuen arrazoi, Litekeena, baina margoa anatomiako aditu batek ikusten ez bazuen, bakarrik, Eszeptikoa zara, izan ere, Egile guztiak dira Apeles, baina zapatariaren tentazioa gizakion artean arruntena da, tira, zuzentzaileak baizik ez zuen ikasi bere lana, zuzentzea, alegia, munduan sekula bukatuko ez den bakarra dela, Askotan izan al duzu zapatariaren tentazioa nire liburua zuzendu duzunean, Adinak gauza txarra den gauza ona ekartzen digu, baretu egiten gaitu, eta tentazioak, are eta gogorrenak ere, ez zaizkigu hain premiazkoak, Beste hitzetan esanda, sandaliako okerra ikusi eta isildu egiten zara, Ez, baina ez naiz belaun kontuan sartzen, Gustatu al zaizu nire liburua, Gustatu egin zait, bai, Kemen askorik gabe esan duzu, Ez zait iruditu zure galderak ere kemen handirik zuenik, Taktika baizik ez da, egileak, kostata ere, nolabaiteko apaltasuna erakutsi behar du, Zuzentzaileak, ostera, apal izan beharra dauka, eta egunen batean apal izatea ahaztu bazuen, horrekin behartu zuen bere burua giza itxurazko perfekziorik gorena izatera, Ez duzu esaldia zuzendu, hiru aldiz erabili duzu izan aditza arnasaldi bakarrean, barkaezina da, aitor ezazu, Utzazu sandalia bakean, ahozkoak dena barkatzen du, Konforme, baina barkatzen ez dizudana da iritziaren zekenkeria, Orduan gogorarazi dizut zuzentzaile jendea jende urria dela, soila, literatura eta bizi asko ikusitakoa, Nire liburua, gogoan eduki, historiari buruzkoa da, Hala dela esango zuten, noski, generoen tradiziozko sailkapenaren arabera, baina, bestelako kontraesanik aireratu nahi ez badut ere, nire iritzi apalez bizitza ez den guztia literatura da, Historia ere bai, Historia batez ere, eta ez zaitez haserre, Eta pintura, eta musika, Musikak jaio zenetik itzuri nahi dio, batzuetan badoa, bestetzuetan badator, hitzetik askatu nahi du, inbidiaz, uste dut, baina beti itzultzen da men egitera, Eta pintura, Bon, pintura pintzelez egiten den literatura baino ez da, Gizateriak idazten jakin baino askoz lehenago ekin ziola pintatzeari ez duzula ahaztu espero dut, Ezagutzen al duzu atsotitz hau, «zakurrik ezean katuarekin egin ezazu ehizan», beste hitzetan esanda, idatzi ezin duenak pintatu egiten du, edo marraztu, horixe egiten dute umeek, Zuk esan nahi duzuna da, beste hitz batzuekin, literatura, jaio baino lehen ere, jaioa zela, Bai horixe, gizona, gizona izan baino lehen, gizona zen bezala, Nahikoa ikuspegi originala iruditzen zait, Ez pentsa, Salomon erregeak, hain aspaldi bizi izanagatik, bere denboran esan zuen ez zegoela ezer berririk eguzkipean, eta hain aspaldi esaten bazuten horrelakorik, zer ez dugu gaur esango, hogeita hamar mende igaro eta gero, entziklopediaren oroimenak huts egiten ez badit, Bitxia da, nik, historialaria banaiz ere, ez nukeen gogoratuko duela hainbeste urte bizi izan zela, inork bat batean galdetu izan balit, Horixe du denborak, badoa eta ez gara konturatzen, nor bere eguneroko gauzetan dabil, bat batean konturatu eta oihu egiten du, Jainko maitea, zer azkar doan denbora, edonork esango luke Salomon gaur bertan zegoela bizirik, eta hiru mila urte pasatu dira, Iruditzen zait bokazioaz erratu zarela, zuk filosofo izan behar zenuen, edo historialari, arte horietarako behar den talentua eta planta badauzkazu, Baina prestakuntza falta, jauna, zer egin dezake prestakuntzarik gabeko gizajo batek, genetika guztia ongi antolatua munduratzea nahikoa, ongi antolatua izanagatik, nolabait esan, gordinik badaukat ere, lehen ikasketek ematen dutena beste leunketarik gabe, nire kasuan lehenak ez ezik, bakarrak, Autodidakta zarela esan zenezake, zure ahalegin propio eta duinaren fruitu, ez da batere lotsagarria, lehen gizartea harro zegoen bere autodidaktez, Hura bukatu zen, aurrerakuntza etorri eta hura bukatu zen, autodidaktok gaizki ikusita gaude, bertsoak eta denbora pasatzeko istorioak idazten dituztenek baizik ez dute autodidakta izateko eta izaten jarraitzeko baimena, hura zoriona, haiena, nik ordea, sormen literariorako trebeziarik ez dut inoiz izan, aitortu behar dut, Ba filosofo egin zaitez, gizona, Hagitz umorista izpiritu finekoa zara, jauna, ironia ezin hobeki menderatzen duzu, galdetzekoa litzateke zer dela-eta aritzen zaren historian, hain zientzia larria eta sakona izaki, Bizitza errealean baizik ez naiz ironikoa, Arrazoia nuen, beraz, historia ez dela bizitza erreala esaten nuenean, literatura da, besterik ez, Baina historia bizitza erreala izan zen artean historia ezin dei zekiokeen garaian, Ziur al zaude, Galdera hankaduna eta zalantza besoduna zara, izan ere, Burua baino ez dut falta, Gauza bakoitza bere momentuan, burmuina asmatu zen azkena izan zen, Jakintsua zara zu, jauna, Ez da hainbesterako, adiskide maitea, Azken probak ikusi nahi al dituzu, Ez du merezi, egilearen zuzenketak eginik daude, gainerakoa azken zuzenketaren errutina baizik ez da, hori zure esku, Eskerrik asko konfiantzarengatik, Ongi merezia, konfiantza, Orduan, benetan uste al duzu historia bizitza erreala dela, Baietz uste dut, Historia bizitza erreala izan zela, esan nahi dut, Ez ezazu duda izpirik eduki, Beharrik deleaturrik badagoen, esan zuen zuzentzaileak, hasperenka.
|
|
|
Zuzentzaileak esan zuen, Bai, zeinu honen izena deleatur da, zerbait kendu edo desagerrarazi behar dugunean erabiltzen da, hitzak berak adierazten duen bezala, eta letrentzat zein hitz osoentzat balio du, Bere buztanari ausiki egiteko unean damutu den sugea ekartzen dit gogora, Bai jauna, ongi begiratzen bada, biziari oso atxikiak egonik ere, sugeak ere zalantzak edukiko lituzke eternitatearen aurrean, Egidazu marrazkia berriz ere, baina poliki poliki, Oso erraza da, neurria hartzea baino ez, arretarik gabe begiratzen duenak, eskuak zirkulu beldurgarria osatuko duela uste izango du, baina ez, kontura zaitez ez dudala mugimendua bukatu berau hasi dudan puntu zehatzean, saihetsetik igaro naiz, barru aldetik, eta orain beherantz segituko dut kurbaren azpiko aldea moztu arte, Q letra larriaren antzekoa da, izan ere, besterik ez, A zer pena, marrazki horrek gauza onik iragartzen zuen, Antzekotasunaren ilusioarekin konforma gaitezen, hala ere, bene benetan esango dizut, eta barkatu profeten antzera mintzo banaiz, biziaren interesa diferentzietan egon ohi da beti, Zerikusirik ba al du horrek zuzenketa tipografikoarekin, Egileak zeru goienetan bizi dira, ez dute euren jakinduria baliotsua txikikerietan edo eta axolagabekerietan xahutzen, letra zaurituak, aldatuak, alderantzikatuak, eskuz konposatzen genuenean horrelaxe sailkatzen genituen akatsak, orduan diferentzia eta akatsa, dena zen bat, Nire deleatur hauek ez direla hain zorrotzak aitortu behar dut, zirriborro bat nahikoa zait, tipografoen abileziaz fio naiz, tipografoak, botikarien familia edipiko eta ospetsuaren zehar tribu hori, idatzi egin ez zena ere deszifratzeko gauza, horiek, Eta gero zuzentzaileek etorri dute arazoei konponbidea bilatzera, Gure aingeru guardakoak zarete, zuekin fio gara, zuk, adibidez, nire ama ezin artatsuagoa ekartzen didazu gogora, amak behin eta berriz egiten zidan ileko marra, marrazketa lumaz eginda bezala gelditzen zen arte, Mila esker konparazioarengatik, baina, zure amatxo dagoeneko hilik bada, hobe duzu zure kabuz hobetzen hasten bazara, lehen edo beranduago sakonago zuzendu duzu-eta, Zuzendu, neronek zuzentzen dut, baina zailtasunik handienak zirt edo zart kitatzen ditut, hitz bat beste baten gainean idatziz eta horrela, Konturatu naiz, bai, Ez ezazu tonu horretan esan, zeren, nire apalean, ahal dudan guztia egiten baitut, eta ahal duen guztia egiten duenak, Ez du gehiagorik egin behar, bai jauna, batez ere, zure kasuan gertatzen den bezala, eraldatzeko gusturik ez dagoenean, aldaketaren plazera falta denean, zuzentzeko sena, Egileek beti zuzentzen dute, aseezin eternoak gara, Ezin besterik izan, perfekzioa zeruko erresuman baizik ezin daiteke bizi, baina egileen zuzentzea bestelakoa da, arazoez beterikoa, gure zuzentzeko modutik oso bestelakoa, Zu, nola edo hala, zuzentzaileen kuadrilla bere lanarekin gozatzen dela esaten ari zara, Ez naiz horren urrutira joaten ausartuko, norberaren bokazioaren araberakoa da, eta bokazioaz zuzentzailea denik ezagutzen ez den fenomenoa da, eta hala ere, badirudi frogaturik dagoela ezen, gure arima sekretuen alderik sekretuenean, gu, zuzentzaileok, boluptuosoak garela, Hori sekula entzun ez dudana da, alajaina, Egun bakoitzak bere poza eta bere pena ekartzen ditu, baita bere ikasgai probetxuzkoa ere, Zure esperientziatik mintzo al zara, Ikasgaiaz ari al zara, Boluptuosotasunaz ari naiz, Jakina, nire esperientziatik mintzo naiz, neuk ere esperientziarik badut, zer uste zenuen ba, baina besteren jokabideak behatzeaz ere baliatu naiz, hori ere bestea bezain zientzia moral probetxugarria da, Zure irizpidearen arabera juzgatuz gero, iraganeko zenbait egile espezie horretakoa da, zuzentzaile izugarriak, alegia, Balzac-ek berrikusten zituen probez oroitzen ari naiz, hura zuzenketa eta gehitzeen piroteknia itsugarria, Beste hainbeste egiten zuen gure etxeko Eçak, esan dezadan gure herriko adibiderik aipatu gabe geldi ez dakigun, Burura etortzen ari zait une honetantxe bai Eça eta bai Balzac gaur egun gizonik zoriontsuenak izango liratekeela, ordenagailu baten aurrean, gauzak tartekatuz, gauzak lekuz aldatuz, lerroak ibiliz, kapituluak aldatuz, Eta guk, irakurleok, ez genuke sekula jakingo zer bide korritu zituzten, zer bidetan galdu ziren behin betiko formara iritsi aitzin, behin betiko formarik bada, Tira, gizona, balio duena emaitza da, Camoensen edo Danteren zalantzak eta saioak ezagutzeak ez du ezertarako balio, Zu gizon praktikoa zara, modernoa, dagoeneko hogeita bigarren mendean bizi zara, Ea, esadazu, gainerako zeinuek ere izen latinoak al dauzkate, deleatur horrek bezala, Hala bada, edo hala izan bazen, ez dakidana da, nire zientzia ez da horren urrutira heltzen, agian hain ziren ahoskatu ezinak ezen galdu egin baitziren, Denboraren gauean, Barkatu aurka egiten badizut, baina nik ez nuke esaldi hori erabiliko, Denentzako toki bat delako, noski, Ezta pentsatu ere, denentzako tokiek, esaldi eginek, makulu hitzek, betegarriek, almanaketako atsotitzek, esaera zaharrek eta erranairuek, denek eduki dezakete berri itxura, horretarako horien aurrean eta horien atzean dauden hitzak egoki erabiltzea da baldintza bakarra, Orduan, zergatik ez zenuke zuk denboraren gaua esango, Denborek beren buruaren gaua izateari utzi ziotelako jendea idazten hasi zenean, edo zuzentzen hasi zenean, nahiago baduzu, zuzentzeak beste finezia eta beste antzaldatze bat eskatzen baititu, Esaldia gustatu zait, Baita niri ere, batez ere esan dudan lehen aldia izan delako, bigarrenean grazia gutxiago edukiko du, Bigarrenean denentzako toki bihurtuko da, betiko lelo, alegia, Edo topiko, hitz jasoa erabilita, Zure hitzetan nolabaiteko mingostasun eszeptikoa sumatzen dudala iruditzen zait, Suma ezazu areago eszeptikotasun mingotsa, Bata esan edo bestea esan, gauza bera, Ez, ez da gauza bera, erabat bederen, egileek entzumen fina eduki ohi zuten honelako diferentziak harrapatzeko, Agian tinpanoak gogortzen ari zaizkit, Barkatu, ez dut asmo gaiztoz esan, Ez naiz horren erretxindua, ea ba, esadazu zergatik zauden mingosturik, edo eszeptiko, nahi duzun bezala, Egin ezazu kontu nolakoa den zuzentzaileen eguneroko bizitza, pentsa ez ote den tragedia liburu bat behin, eta birritan, eta hiru, lau, bostetan irakurri behar izatea, liburuak, Liburuak, nonbait, irakurketa bakar bat ere merezi ez zuenean, Garbi gera bedi ez naizela ni izan horren hitz larriak esan dituena, ederki dakit, jakin ere, zein den letren gizartean dudan tokia, boluptuosoa bai, baina begirunez beterikoa ere bai, Ez dakit zertan datzan nik esan omen dudan izugarrikeria hori, nik uste dut zuk hasi duzun esaldiaren berezko bukaera dela, zure etenpuntu adierazgarri horien berezko bukaera, adierazgarriak baitziren, errezeloa oso agerian ikusten ez bazitzaien ere, Ez badakizu zertan datzan, eta jakin nahi baduzu, zoaz egileengana, nik esandako esaldiaren erdiari gehitu zurearen erdia eta proboka itzazu, ikusiko duzu Apelesek zapatariari eginiko alegia txalotu horrekin erantzungo dizutela, zapatariak irudi bateko sandalian okerren bat zegoela ohartarazi omen zuen, eta gero, artistak okerra zuzendu zuela ikusi zuenean, belauneko anatomiaz iritzia ematera menturatu zen, Orduan Apelesek, haserre mihiluzearekin, zera esan zion, Zapatari, ardura hadi heure zapatez, esaldi historikoa, Inori ez zaio gustatzen beste inork sorbalda gainetik begiratzerik, Kasu honetan Apelesek zuen arrazoi, Litekeena, baina margoa anatomiako aditu batek ikusten ez bazuen, bakarrik, Eszeptikoa zara, izan ere, Egile guztiak dira Apeles, baina zapatariaren tentazioa gizakion artean arruntena da, tira, zuzentzaileak baizik ez zuen ikasi bere lana, zuzentzea, alegia, munduan sekula bukatuko ez den bakarra dela, Askotan izan al duzu zapatariaren tentazioa nire liburua zuzendu duzunean, Adinak gauza txarra den gauza ona ekartzen digu, baretu egiten gaitu, eta tentazioak, are eta gogorrenak ere, ez zaizkigu hain premiazkoak, Beste hitzetan esanda, sandaliako okerra ikusi eta isildu egiten zara, Ez, baina ez naiz belaun kontuan sartzen, Gustatu al zaizu nire liburua, Gustatu egin zait, bai, Kemen askorik gabe esan duzu, Ez zait iruditu zure galderak ere kemen handirik zuenik, Taktika baizik ez da, egileak, kostata ere, nolabaiteko apaltasuna erakutsi behar du, Zuzentzaileak, ostera, apal izan beharra dauka, eta egunen batean apal izatea ahaztu bazuen, horrekin behartu zuen bere burua giza itxurazko perfekziorik gorena izatera, Ez duzu esaldia zuzendu, hiru aldiz erabili duzu izan aditza arnasaldi bakarrean, barkaezina da, aitor ezazu, Utzazu sandalia bakean, ahozkoak dena barkatzen du, Konforme, baina barkatzen ez dizudana da iritziaren zekenkeria, Orduan gogorarazi dizut zuzentzaile jendea jende urria dela, soila, literatura eta bizi asko ikusitakoa, Nire liburua, gogoan eduki, historiari buruzkoa da, Hala dela esango zuten, noski, generoen tradiziozko sailkapenaren arabera, baina, bestelako kontraesanik aireratu nahi ez badut ere, nire iritzi apalez bizitza ez den guztia literatura da, Historia ere bai, Historia batez ere, eta ez zaitez haserre, Eta pintura, eta musika, Musikak jaio zenetik itzuri nahi dio, batzuetan badoa, bestetzuetan badator, hitzetik askatu nahi du, inbidiaz, uste dut, baina beti itzultzen da men egitera, Eta pintura, Bon, pintura pintzelez egiten den literatura baino ez da, Gizateriak idazten jakin baino askoz lehenago ekin ziola pintatzeari ez duzula ahaztu espero dut, Ezagutzen al duzu atsotitz hau, «zakurrik ezean katuarekin egin ezazu ehizan», beste hitzetan esanda, idatzi ezin duenak pintatu egiten du, edo marraztu, horixe egiten dute umeek, Zuk esan nahi duzuna da, beste hitz batzuekin, literatura, jaio baino lehen ere, jaioa zela, Bai horixe, gizona, gizona izan baino lehen, gizona zen bezala, Nahikoa ikuspegi originala iruditzen zait, Ez pentsa, Salomon erregeak, hain aspaldi bizi izanagatik, bere denboran esan zuen ez zegoela ezer berririk eguzkipean, eta hain aspaldi esaten bazuten horrelakorik, zer ez dugu gaur esango, hogeita hamar mende igaro eta gero, entziklopediaren oroimenak huts egiten ez badit, Bitxia da, nik, historialaria banaiz ere, ez nukeen gogoratuko duela hainbeste urte bizi izan zela, inork bat batean galdetu izan balit, Horixe du denborak, badoa eta ez gara konturatzen, nor bere eguneroko gauzetan dabil, bat batean konturatu eta oihu egiten du, Jainko maitea, zer azkar doan denbora, edonork esango luke Salomon gaur bertan zegoela bizirik, eta hiru mila urte pasatu dira, Iruditzen zait bokazioaz erratu zarela, zuk filosofo izan behar zenuen, edo historialari, arte horietarako behar den talentua eta planta badauzkazu, Baina prestakuntza falta, jauna, zer egin dezake prestakuntzarik gabeko gizajo batek, genetika guztia ongi antolatua munduratzea nahikoa, ongi antolatua izanagatik, nolabait esan, gordinik badaukat ere, lehen ikasketek ematen dutena beste leunketarik gabe, nire kasuan lehenak ez ezik, bakarrak, Autodidakta zarela esan zenezake, zure ahalegin propio eta duinaren fruitu, ez da batere lotsagarria, lehen gizartea harro zegoen bere autodidaktez, Hura bukatu zen, aurrerakuntza etorri eta hura bukatu zen, autodidaktok gaizki ikusita gaude, bertsoak eta denbora pasatzeko istorioak idazten dituztenek baizik ez dute autodidakta izateko eta izaten jarraitzeko baimena, hura zoriona, haiena, nik ordea, sormen literariorako trebeziarik ez dut inoiz izan, aitortu behar dut, Ba filosofo egin zaitez, gizona, Hagitz umorista izpiritu finekoa zara, jauna, ironia ezin hobeki menderatzen duzu, galdetzekoa litzateke zer dela-eta aritzen zaren historian, hain zientzia larria eta sakona izaki, Bizitza errealean baizik ez naiz ironikoa, Arrazoia nuen, beraz, historia ez dela bizitza erreala esaten nuenean, literatura da, besterik ez, Baina historia bizitza erreala izan zen artean historia ezin dei zekiokeen garaian, Ziur al zaude, Galdera hankaduna eta zalantza besoduna zara, izan ere, Burua baino ez dut falta, Gauza bakoitza bere momentuan, burmuina asmatu zen azkena izan zen, Jakintsua zara zu, jauna, Ez da hainbesterako, adiskide maitea, Azken probak ikusi nahi al dituzu, Ez du merezi, egilearen zuzenketak eginik daude, gainerakoa azken zuzenketaren errutina baizik ez da, hori zure esku, Eskerrik asko konfiantzarengatik, Ongi merezia, konfiantza, Orduan, benetan uste al duzu historia bizitza erreala dela, Baietz uste dut ...ruditzen zait, Ez pentsa, Salomon erregeak, hain aspaldi bizi izanagatik, bere denboran esan zuen ez zegoela ezer berririk eguzkipean, eta hain aspaldi esaten bazuten horrelakorik, zer ez dugu gaur esango, hogeita hamar mende igaro eta gero, entziklopediaren oroimenak huts egiten ez badit, Bitxia da, nik, historialaria banaiz ere, ez nukeen gogoratuko duela hainbeste urte bizi izan zela, inork bat
|
batean
galdetu izan balit, Horixe du denborak, badoa eta ez gara konturatzen, nor bere eguneroko gauzetan dabil, bat batean konturatu eta oihu egiten du, Jainko maitea, zer azkar doan denbora, edonork esango luke Salomon gaur bertan zegoela bizirik, eta hiru mila urte pasatu dira, Iruditzen zait bokazioaz erratu zarela, zuk filosofo izan behar zenuen, edo historialari, arte horietarako behar den talentu...
|
|
|
Halaxe gertatu da ariketa hau egin dudan ia kasu guztietan, aurrean gazteak ala helduak izan, eremu euskaldunetan ala erdaldunetan egin. Euskaldun bati, euskaraz egin daitekeen egoera
|
batean
galdetzen badiozu,, zergatik ez duzu euskaraz egiten?, erantzunik ohikoena, ohitura?
|
|
|
Aniztasunaren gain modu orokor
|
batean
galdetzerakoan, kategoria batzuk beste batzuk bainogehiago nabarmentzen direla ikusi dugu. Bestela esanda, aniztasunari buruz pentsatzerakoan, herrieragileak ezaugarri batzuei lotutako artikulazioaz mintzo direla batik bat.
|
|
|
Egun
|
batean
galdetu edo, hobeto esateko, adierazi zenidan nire arbasoen hizkuntzan maite zaitut nola esaten zen jakin nahi zenuela. Zorionez jakinaren gainean harrapatu ninduzun; gurasoek mila aldiz gogorarazi didate.
|
|
|
Urrikalgarri, lumatutako oilaskoa bezain, besaulkiaren gainean utzi zuen gorputza bertan behera. Alde egin baino lehen, Ekialdeko liburuekin bakarrik lan egiten zuen liburu denda
|
batean
galdetzeko aholkatu zion saltzaileak. Ordurako etsitzen hasita zegoen.
|
|
2020
|
|
|
Duela pare bat urte elkarrizketa
|
batean
galdetu zidaten ea ez ote den zailagoa euskaraz idaztea izanda, euskal idazle izatea, alegia. Ez da galdera txarra eta, gainera, ertz askotatik hel dakioke kontuari.
|
|
|
Kitxuaz ari ziren hizketan. Lan bila zetoztela eta kontatu zidaten eta halako
|
batean
galdetu nien: " Zein hizkuntzatan ari zineten hizketan zuen artean?".
|
|
|
Gogoan dut duela urte batzuk ETB bidez jasotako marrazki bizidunak eskaintzen zituztela tokiko telebistetan. Hura amaitu zen, ordea (ETBko bulegoren
|
batean
galdetu behar zergatik). Marrazki zaharkituak ziren, egia da, baina haurrentzat eduki ezberdinak eta kate ezberdinetan eskaintzeko modua zen, bederen.
|
|
|
Non zaude, nire «20x40x55 Euskal Herria»!? Orain ez naiz mahai bueltako euskaldun bakarra, are gehiago, ez naiz bere lagun —lagin— euskaldun bakarra, eta denok elkarrekin gauden uneren
|
batean
galdetzen badu hormako argazkietan dauden pertsonez, edo deitu berri dituzten hauteskundeez, edo horko pankarta horretan jartzen duenaz, aurrena beste euskaldunari begiratu diot, bere begitartea interpretatu, eta zein iritzi izan dezakeen intuitu, neurea pixkanaka ematen hasi aurretik. Hori dute gonbidatuek, guk ezezagunen artean saihesten ditugun galderak egiten dituztela.
|
|
|
Elkarrizktearen
|
batean
galdetu didate, nora joango naizen edo zer egingo dudan alarma egoeratik ateratzen garenean.
|
|
|
" Horregatik aurreko
|
batean
galdetu zidan Etxaguenen konde duke printzeak ba ote nekien ezer urrezko txanpon haiei buruz. Zin dagizut, aita, nire ahotik ez dela inoiz aterako urre haren sorlekuaren izenik.
|
|
|
2: Egun
|
batean
galdetu nion nire buruari: “Orain ez? ”.
|
|
2021
|
|
|
Eta nola azalduko nintzen ba ni klandestinitateko gauza sekretu bat galdetzera. Hilabete batzuk pasatu nituen, eta lortu nuen konfiantza, eta egun
|
batean
galdetu egin nien ea bazekiten zerbait. Han zegoen bat, denak izen faltsuekin eta ibiltzen ziren, eta esan zidan baietz, proiektu hori bazegoela.
|
|
|
Amonak badakigu izan zituela laguntxo gizonezkoak, baina Rosikarena ez dakit. Gure amari elkarrizketa
|
batean
galdetu nion ea Rosika lesbiana zen, eta erantzun zidan: “Bai, bueno, ez”.
|
|
|
Bat
|
batean
galdetu dit.
|
|
2022
|
|
|
Eskerrak eman, eta kalera irteterakoan hartu ditu. Geroztik ez zaio berriz gertatu, baina beste lekuren
|
batean
galdetu eta baieztatu diote Medellinekoan esan ziotena: legea egon, badago, kasu handirik egiten ez bazaio ere.
|
|
|
23 Hizkuntzak menderatzen ditu? Zuzenean beste hizkuntza
|
batean
galde dezakete (ingelesa, frantsesa edo alemana, lanpostuak hizkuntza horiek jakitea eskatzen duen). Ez da inoiz hizkuntzen mailari buruz gezurrik esan behar, elkarrizketan edo laneko lehen egunetan egiaztatuko baita.
|
|
|
Arrainek jaten dutenean eta ura zikintzen ez dutenean bakarrik disolbatzen dira. Osaera desberdina izan daiteke, animaliaren espeziea Gure arrainentzat egokiena zein den denda espezializatu
|
batean
galdetzea da onena. Control de la manera de la manera de la medida.
|
|
|
Biak alderatzen hasita zeuden lehendik ere Herbehereetan. Iazko sasoiaren hasieran, telebista saio
|
batean
galdetu zion kazetariak Volleringi ea «Anne berria» al zen: «Ondo dago hori», erantzun zion Itzuliko irabazleak.
|
|
|
Nola iritsi da tripara? Lagun batek esan dit sexu harremanak izatea hau dela… Gero, bat
|
batean
galdetzen dute hau neska edo mutila den. Kontu hauen inguruan nola erantzun jakitea garrantzitsua da.
|
|
|
Zertxobait lasaitu zenean zer egingo zukeen guraso batek, benetako guraso batek horrelako egoera
|
batean
galdetu zion bere buruari Matiasek. Zer esango zukeen.
|
|
2023
|
|
|
Hego Koreako egunkari batek herenegun kaleratutako elkarrizketa batean Yoonek nabarmendu zuenez, Washingtonen jarrera «oso positiboa» izaten ari da elkarrizketa horien harira. Baina Bideni prentsaurreko
|
batean
galdetu zioten ea ariketez hitz egiten ari ote diren Seulekin, eta «ez» erantzun zuen. Ez zuen xehetasun gehiago eman.
|
|
|
Halere, Yoonen aholkulari batek atzo iradoki zuen AEBetako presidenteak behartuta erantzun behar izan zuela ezetz. «Reuterseko kazetariak bat
|
batean
galdetu zionean ea ariketa nuklear bateratuez solasten ari ote ziren, Biden presidentek' ez' erantzun behar izan zuen, noski», esan zuen Hego Koreako presidentearen aholkulari batek, Yonhap berri agentziaren arabera.
|
|
|
2020ko ekainean, NOWren presidente kargutik kendu zuten Toni Van Pelt, China Fortson Washington oholtza gainean mespretxatu zuen emakumea, koloreko emakumeak baztertzeagatik salaketa ugari jaso ondoren. Haren ordezkoa, Christian F. Nunes, beltza zen, eta, elkarrizketa
|
batean
galdetu ziotelarik ea kargua hartzeak aldaketarik ekarriko ote zuen, zera erantzun zuen: " Uste nuen gai izango nintzela erakunde honi laguntzeko, baina iruditzen zait sinbolismo hutsez nagoela hemen". 208 Horrez gain, erantsi zuen ezen, NOWko arrazakeria salatu zuenean, bilera exekutiboetatik kanporatu zutela eta emakume zurien esku utzi zituztela beraren eginkizunak.
|
|
|
—Eta horrek funtzionatuko du? bat
|
batean
galdetu zidan.
|
|
|
Bragarrojasak abesten ari dira eta Inaxiok eta Amaiak barre egin dute. " Ezagutzen duzu Paul Robeson?", bat
|
batean
galdetu dio mutilak. Beste gauza pila galde ziezaiokeen, ordu luzeetako iluntasunaz, kolpeez, mehatxuez eta hainbeste sentipenez ere hitz egin ziezaiokeen, edo, esate baterako, pikoletoek lapurtu berri dieten diruaz, baina ez:
|