|
2006
|
|
|
Euskal Autonomi Elkartean 1981ean euskararen ezaguerari buruzko 4 item sartu ziren, ulermena, mintzamena, irakurmena eta idazmenari buruzkoak hain zuzen ere. Hurrengo Udal Erroldan Nafarroara hedatu zen eta EAEn ama hizkuntzari (Jatorrizko hizkuntza alegia) buruzko galdera berri
|
bat
sartu zuten; eta azkeneko Zentsuan (1991) beste bat etxean erabiltzen den hizkuntza deitutakoa, gazteleraz honela galdetzen da: ¿ Qué lengua habla Vd. en su casa más a menudo?, eta euskaraz:
|
|
2009
|
|
|
Aztertutako bikoteetan aipatzen da eguneroko bizitzan behin eta berriz suertatzen direla egoerak non, euskaraz ari garelarik, gaztelaniazko erreferentzia
|
bat
sartzen dugun —edo" sartzen zaigun" inkontzienteki— edo beste norbait sartzen den gaztelaniaz egiten, edo beste zerbait gertatzen da gaztelaniaz egitera eramaten gaituena.
|
|
2011
|
|
|
Ikerketa honekin batera, euskal soziolinguistika aplikatuarentzako beste mugarri bat ere izan zen, 1991 urteko erroldan, euskarari buruzko hirugarren galdera
|
bat
sartu zela: etxean hitz egiten den hizkuntzari buruzkoa.
|
|
|
1981. urtean, euskal soziolinguisten ikerketarako mugarri izan zen zerbait gertatu zen: lehen aldikoz Euskal Herriko historian, Eusko Jaurlaritzak euskararen ezagutzari buruzko galdera
|
bat
sartu zuen errolda osatzeko galdetegian.
|
|
2013
|
|
|
Eztitxu Harignordoquy – Euskara Batuaren pertzepzioa Ipar Euskal Herrian lekuko euskara eta batua erabili behar direla. Alabaina, %42ak hori pentsatzen du, %24ak pentsatzen du lekuko euskarari garrantzi handiena eman behar zaiola, batua ere pixka
|
bat
sartuz, %18ak pentsatzen du lekuko euskara erabili behar dela, %14ak euskara batua, eta %3ak ez daki galdera honi erantzuten.
|
|
|
Baigorrin, %42ak dio lekukoa eta batua erabili behar direla, %29ak lekuko euskara, %21ak euskara batua, eta %8ak ez daki galdera honi erantzuten. Maulen, gehiengoak, %71ak, dio Zuberotarrari garrantzi handiena eman behar zaiola, batua ere pixka
|
bat
sartuz, gaur egun Zuberoan egiten den bezala. %17ak dio lekukoa eta batua erabili behar direla maila berdinean, eta azkenik, %13ak dio lekuko euskara baizik ez dela erabili behar irakaskuntzan.
|
|
|
Maulen, gehiengoak, %71ak, dio Zuberotarrari garrantzi handiena eman behar zaiola, batua ere pixka
|
bat
sartuz, gaur egun Zuberoan egiten den bezala.
|
|
2015
|
|
|
Garai horretan dena egiten zen erdaraz, eta norbaitek euskaraz egiten entzuten bazituen begiratu egiten zituzten, gauza arraroa balitz bezala. Olabideko gurasoekin euskaraz egiten zuten eta batzokira joaten ziren, baina koadrila erdaldunen
|
bat
sartzen bazen, erdarara jotzen zuten.
|
|
2016
|
|
|
— Etxeko hizkuntza: erdara eta erdara eta euskara nagusiki dituztenak; eta salbuespen moduan euskara daukaten bikoteren
|
bat
sartzea baloratu behar da.
|
|
2017
|
|
|
2.5 mudak eremu pribatuan atal hau eskainiko diegu lagunei, bikoteari eta seme alabei. hirurak dira harreman mota oso desberdinak, eta, aldi berean, oso desberdinak dira orain arte jorratutako eremuen aldean. lagunekiko eta bikotekidearekiko dinamika linguistikoak, kasurik gehienetan, aurretik ikusi ditugun dinamiketatik eratortzen dira, funtsean, ikastetxeetan eta lanean sortzen baitira harreman horiek. baina, ikusi dugunez, muda linguistikoak normalean gertatzen dira ezagun berrietan oinarrituta, eta ez (gehienetan) aurrez ezagutzen diren pertsonekin erabiltzen den ohiko hizkuntza aldatuz. horrek zera esan nahi du: norbaitek beste hizkuntza
|
bat
sartzen badu bere bizitza sozialean, hizkuntza horrek espazioak partekatuko ditu jatorrizko hizkuntzarekin, eta ez du ordeztuko. Muda linguistikoak gauzatu dituena, hortaz, ibili ohi da ingurune sozial batean zeinak, hein batean, islatzen duen linguistikoki iragana eta orainaldia aldi berean. lagunen arteko hizkuntza, horrenbestez, alda daiteke, baina ez da hain ohikoa bat bateko aldaketak izatea, zenbait pertsonak unibertsitatean edo lanean bizitzen dituztenen modukoak.
|
|
|
2.1.1 Kategoriak Mapa Soziolinguistikoetan aurrekariak aurrekari, mapa linguistikoen ibilera 1981ean hasi zela esan daiteke8 urte hartan, eusko Jaurlaritzaren ekimenez, gaitasunari buruzko galdera
|
bat
sartu zen eaeko zentsuaren galdetegian (bost urte geroago, gauza bera egin zen nafarroako erroldan). 1986ko datuekin argitaratu zen 1989an lehendabiziko mapa soziolinguistikoa:
|
|
|
...a eskatzea konstituzioaren aldekotzat onartu egin zen, administrazioak zerbitzuhizkuntza emateko duen derrigortasunean oinarrituta galiziako herri administrazioek bermatu behar dituztela herritarren konstituzioeta hizkuntza eskubideak. bestalde, artikuluaren bigarren atalean esaten da galiziako herri administrazioko lanpostuen sarbiderako hautaketa probetan galizieraren ezagutza egiaztatzeko proba
|
bat
sartu dela, galizieraren ezagutza aldez aurretik egiaztatzen ez dutenentzat. hala ere, gaineratzen du hautaketa prozesuen deialdietan zehaztuko dela proba horien izaera, eta, kasuan kasu, galizieraren ezagutzaren balorazioa.
|
|
2018
|
|
|
2 Euskara planaren barruan, egoiliarren plangintza berezi
|
bat
sartzea, bere helburuak jarriz eta jarraipena eginez.
|
|
|
Zumaian badaude dentsitateguneak, euskara hutsean edo batez ere euskaraz funtzionatzen duten espazioak, eta elkarte eta talde gehienetan aurrerapauso nabarmenak ematen ari dira, euskararen presentzia eta erabilera gero eta handiagoa da; hori sarritan (baina ez beti) erlazionatuta dago pertsonen adinarekin, baina erreleboak ez dakar beti aldaketa. Aurrera egiteak, ordea, ez du esan nahi atzerapausorik ez denik gertatuko; izan ere, borondatezko lanaz ari gara, eta inori ez zaio ezetzik esaten parte hartzeko gogoa azaltzen badu; behar bezala prestatuta egon ezean, nahikoa da pertsona jakin
|
bat
sartzea zuzendaritzan jarduera hizkuntza aldatzeko.
|
|
2021
|
|
|
Beste lurralde ultramarinoen kasuan, 2000 urteko legeak xedapen berezi
|
bat
sartu zuen, Mayotte uharteko mahoriar hizkuntza eta Karibeko uharteetako kreoleren irakaskuntza indartzeko eta bultzatzeko33.
|
|
2022
|
|
|
Lagunartea da hitanoaren beste babesleku bat. Gizonezko lagunen artean erabat orokortuta dago hika egitea(% 93,2) baina emakumezko
|
bat
sartzen denean askoz gorabeheratsuagoa bilakatzen da tratamenduen afera.
|
|
|
Duela asko hasi ziren esparru sozioekonomikoan ere euskara bultzatzeko saiakerak, garai bateko indar, borondate eta gogoari esker, gehienetan askorik antolatu edo planifikatu gabe eta uneko beharrei erantzun nahian, eta horien adibide ugari aurki daitezke han hemenka: langileek euskara ikasteko eta alfabetatzeko eskolak lantegietan edo euskaltegietan, sindikatuek euskararen gaineko punturen
|
bat
sartzea lantegietako lan hitzarmenetan, errotulazioa eta agiriak euskaratzeko ahalegina, negozioen publizitatea euskaraz ere egitea, bileretan euskara gehiago erabiltzeko saiakera... Beste hainbat arlotan bezala, aitzindari haiek zerbait egin nahi zuten euskara lan munduan ere sartzeko eta erabiltzeko, eta askok erabaki zuten ekimenak abiatzea, beste inoren edo beste inork egingo ote zuen zain egon gabe; unean uneko beharrei edo nahiei gehienetan intuizioz eta borondate onez erantzuten zioten, eta dena egiteko zegoenez, gutxi eginda ere asko zen; saiakera haietan, sarritan ez zuten asmatu, huts egin zuten, baina horietatik ere ikasi zuten, eta egiten ari zirena ezagutzen joan zen neurrian, are gehiago zabaltzen joan ziren euskara bultzatzeko esperientziak, bazegoelako zerbait egiteko gogoa, nahia eta kemena.
|