|
2016
|
|
|
Herri literatura ororen ezaugarrietarik
|
bat
izenik gabekoa, anonimoa izatea da, eta Erdi Aroan areago. Lirikan ez ohi bezala epikan ematen zen izengabetasuna eta hau da, bederen, neotradizionalistek nola Manuel Mila y Fontanals eta Ramon Menendez Pidalek ematen duten esplikazioa epikarako, non ematen den anonimatua «esentziala» omen den eta ez «akzidentala» berezkoa eta ez saihestekoa, alegia.
|
|
2021
|
|
|
Irakurketa zailtasunak direla medio, idazkuna arakatu duten ikertzaileak ez datoz
|
bat
izenaren egituraren azterketan. Muturreko interpretazio bat aipatzeagatik, Ciprés en (2006:
|
|
|
Baina kategoria lexikoen propietate semantikoak bereiztea ez da hain erraza eta gardena izaten batzuetan: ikusiko dugunez, perpausean ageri den elementu
|
bat
izena den edo beste zerbait den jakiteko, argudiobide semantikoak, morfologikoak edo sintaktikoak erabiltzen ditugu. Adibidez, morfologiari dagokionez, hitz batzuek, baina ez beste batzuek, determinatzailea hartzen dute eta numeroa ere determinatzailearen ondoan (ikaslea, ikasleak; aurka,* aurkak), hau da, singularra eta plurala bereizteko bidea ematen digute.
|
|
|
ezintasuna edo traba adierazten duten ezin eta gaitz11 batetik (emankortasunik gabeko gogor ere hemen sartzekoa litzateke); erraztasuna adierazten duten erraz eta bera bestetik. Adiera dela eta, ‘izaera elkarte’ deitu zaie Hitz Elkarketa/ 4 liburuan12 Adjektibo elkartu hauetakoren
|
bat
izen bihurtua da, egonezin. ‘Modifikatzaile buru’ erlazioa dugu horrelako adjektibo elkartuetan:
|
|
|
Izen sintagma —adibidean isilpean dagoena— bere aldetik ni izenordainak eta k ergatibo markak osatzen dute. Aditz sintagma, berriz, liburu
|
bat
izen sintagmaz, emango dizut aditzaz eta isilpean utzitako zuri izen sintagmaz osatua legoke. Eta azterketa ez da hor amaitzen:
|
|
|
15.2.2e n eta z (Iparraldean kin ere) kasu markak hartzen dituzten izen sintagmek, batik
|
bat
izen soilez osatuak badaude, badirudi adberbio antzeko balioa hartzen dutela, eta izen sintagma horiek [mugatzaile] motakoak izan ohi dira (§ 21.6, § 22.2.4.3, § 22.6.7c): Oinez ibiltzen hasia zagok (Agirre); Turutaren durrundak sutan ezartzen du (Duvoisin); Elur eta ilunpeak estali du ibarra eta mendia:
|
|
|
Hemen izena ez, beste elementuak gelditzen dira. Beraz, sintagma
|
bat
izen batez eta erakusle batez osatua bada (adibidez, liburu hau) izena ezabatu ondoren erakuslea geldituko zaigu, baina horrek ez du esan nahi berez erakusle hori izenordain denik. Izenordain izatea, izatekotan, ezabatze prozesu baten ondorio besterik ez bailitzateke izango.
|
|
|
22.7.6d Pixka
|
bat
izen sintagma da berez, baina determinatzaile gisa erabiltzen dugu: Pixka bat/ asko/ zerbait ikasi.
|
|
|
Euskara pixka bat arroztua du eta Euskara pixka bat ikasi du (edo Pixka bat ikasi du euskara). Adibide horietan pixka
|
bat
izenarekin joan daiteke( [euskara pixka bat]) edo perpausarekin, kantitatezko adberbioekin gertatzen den gisan.
|
|
|
Honen ordez agian usuago ikusiko badugu ere libururen bat. en
|
bat
izen sintagma mugagabeari erantsirik erabiltzen dugu: Zer ote da zarata hori?
|