|
2000
|
|
|
Azken esperimentu haren txanda ere noizbait heldu zen: ispilu
|
bat
ipini nion kaiolaren horma baten kontra, bere burua ikus zezan eta, esperimentua ondo bazihoan, nortasunaren garapen absolutu bat lor zezan perikito horiak.
|
|
|
momentuz bertan idatziko ditut sentitzen ditudan guztiak, nahiz eta hona itzultzean ordenagailuan dena garbira pasatu. Beraz, eta pelikuletan gertatzen den bezala, koaderno honi izen
|
bat
ipintzea pentsatu dut: Bitakora.
|
|
|
aitzitik, handitu eta areagotu egiten zitzaion, harik eta mihian eta odolean lehertzen zitzaion arte, or errabiatu bat iduri, adausia eta ausikia baterat zituena. Etsenplu
|
bat
ipintzearren, derradan ezen aitaren jauregian hiru skribatzaile ezagutu izan ditudala, aitaren kontuen eramaiteko, eta bi lehenak nehongo urrikalmendurik gabe egotzi eta iraitzi izan zituela, hanka sartu zutelako, egitekoren batean ez bazen bertzean. Haietarik bat, hiruretan lehena, bere lehengusu tipi bat zen, Xalbador Etxegoien.
|
|
|
Edo, frogari froga eratxikitzen diodala, erranen ote didazu nori burura zekiokeen ideia hura, osabari ez bertze nehori, noiz eta entseiatu baitzen esperimentu haren egiterat, lau ahate arrautzaren gainean oilaloka
|
bat
ipintzen zuela, haien txitatzeko asmotan, oilalokaren eta ahattoen arteko harremanen studiatzeko gogoz, Villagrandeko dukea Urbiainerat etorri baino egun batzuk lehenago?
|
|
|
Eta, hitz haien ondotik, amak irri hura egin zidan, zeina baitzen aterbe bat, norat egin bainuen segidan, baina ez baldintasun
|
bat
ipini gabe:
|
|
|
Eta hurrengoan orkidea
|
bat
ipiniko zuen, eta banekien ezen egun hartan sorpresa atseginen bat izanen nuela...
|
|
|
Erran dizut nola osabak, urtxintxei edo basoko amimaliei eta hegaztiei behatzeko eta haien begiratzeko, egonleku edo behatoki batzuk paratzen zituen —lauzpabortz izanen zituen denbora hartan—, adarrez osatuak eta ongi gordeak... eta erran dizut, halaber, nola haietarat sokaz igaiten zen, edo enborrean goiti... edo eskailera
|
bat
ipintzen zuen zuhaitzaren kontra, nola baitzen urroztarren bordatik hurbil zegoen behatokiaren kasua.
|
|
|
Eta, hala, zenbatenaz kristala gardenago eta transparentago izan (eta lengoiaren erabilpena, beraz), hainbatenaz leialago eta fidelago ikusiko dugu mundua, eta hainbatenaz egiazkoago izanen da munduari buruz egin dezakegun interpretazionea. Ordea, beldurraren eraginez kristala lurruntzen bazaigu, edo nahikeria hutsez beira koloretsu
|
bat
ipintzen badugu, hemen gorri, hor hori eta han urdin (eta metaforak eta metaforak erabiltzen baditugu, beraz), ez dugu mundua den bezala ikusiko, ez mugatuko, ez interpretatuko, eta gure beldurraren edo gure nahikeriaren araberakoa izanen da, nehola ere ez buru-argitasunaren eta arrazoinezko arrazoinen araberakoa, nola izaiten baita erabiltzen dugunean numeroen hizkuntza guztiz doia, justua eta g...
|
|
|
Eta diskusione hura heldu zen, Pedrok ohitura hura zuelako, sainduei buruan koroa
|
bat
ipintzekoa.
|
|
|
Jauregiaren aitzinean bazegoen menditik xuxenean zetorren iturri bat, gure osaba Bernabek egokitu zuena, hartarako pareta bat eraikiz eta paretan lehoi buru
|
bat
ipiniz, ahoa zabalik zuena, nondik ateratzen baitzen ura zurrusta hotsandi batean, aska errektangular zabal samar baterat isurtzeko. Iturria ez zen gure etxekoa bezain ederra, baina bai erabilgarriagoa, eta gu anitzetan ibiltzen ginen han jostetan geure zurezko belauntzitxoekin, edo eskuekin plisti plasta, eta, jakina, nola laurak ere ez baikinen geldi egoiteko mutilak, hala hasten ginen elkarri kilika, zirika eta zipriztinka... baita borrokan ere handik gutirat, anaiak anaien kontra beti ere —Markos eta Fabian, Mattin eta bion kontra—, harik eta, mila oihu eta bertze hainbat irriren artean, laurok uretan blai akabatzen genuen arte, jakin genekien arren ezen ez amak eta ez osaba izebek zutela hura laket eta hargatik debekatu zigutela elkar bustitzen ibiltzea, erraiten zutelako ezen ura azal xuloetarik sartu eta eragin gaixtoa izan zezakeela gure humoreen funtzionamenduan, nola baita medikuen eta bertze anitz jakintsuren sinestea egun ere.
|
|
2001
|
|
|
Txoko bakarra zeukan garbi, bertan kabiarra jateko modukoa. Egurrezko figura
|
bat
ipini nuen han. Jesus ere ez zen; bere lehengusuren bat edo.
|
|
|
Tigreei gezi jaurtitzen dizkiete. Lo gelditzen direnean lepoko
|
bat
ipintzen diete, emisore ttipi batekin, nondik nora dabiltzan jakiteko.
|
|
|
Hiri barruan jende askok espaloietan lo egiten du, azpian ohol
|
bat
ipinita. Neronek ere Ranchin horrela lo egiten nuen, baina gela batean eta eltxoak sar ez zitezen sare batekin.
|
|
|
Hausnartzen hasi zen, haurrak bizitza osoan sufritzen igarotzea baino hiltzea hobe zuela. Aurpegi gainean bigungarri
|
bat
ipini eta ito egin zuen.
|
|
|
Etengabe jotzen dute. Kotxe askok atzeko aldean ohar
|
bat
ipinia dute: " Please, horn".
|
|
2002
|
|
|
Bereziki hezitako zakurrek arropa garbitegietan zer egin badakite, txartelak erosten dituzte, nagusiak konortea galduz gero telefonoa erabiltzen eta gaixoaren gainean manta
|
bat
ipintzen ikasi dute
|
|
|
Beste okerrik ez. Zotz
|
bat
ipiniko diot hautsitako tokian eta zapitxo batez inguratu. Sendatuko da.
|
|
|
Zakurrentzat bi zulo eder dituen etxola egin genuen. Zulo zolan ohol lodi
|
bat
ipintzen diegu, gorputza beti lehor izan dezaten.
|
|
|
Erdi Aroan hilerrietako hilobietan zakurraren eskultura
|
bat
ipintzen zuten, leialtasunaren sinbolo, lehoia indarrarena zen bezala.
|
|
|
Ahizparen zain zegoen orduan ere, lanetik noiz itzuliko. Xabier Leteren disko
|
bat
ipini berria zuen eta, kantariaren doinuan kulunka, egunari errepasoa ematen hasi zen: Ander Olaso medikuarekin goizetik izandako kontsulta; eguerdiko bazkaria, bakarrik; arratsaldean, berriz, San Marko mendirako ibilalditxoa, etxera itzuli aitzin...
|
|
|
Hantxe igartzen nuen nik, adibidez, bihotzaren hondorik hondoenean, Leireganako erruki iturria... baita erruki uholdeak ere handik sortzen, odol kolpeka, lotarakoan, batez ere: ipuin labur bat kontatu eta disko
|
bat
ipinita gero, begiak ixten zituenean, Yehudi Menuhinen biolinak interpretatutako Brahmsen sehaska kantaren konpasean.
|
|
2003
|
|
|
–Letoniar bat pintatu nuen nik. Eta inskripzio
|
bat
ipini nion azpian.
|
|
|
Azpilgo plazan, beraz, harresi haren erdian eta eliz dorrearen alboan doi, Soroetako Perminen eskultura aurkitzen zen. Don Justinianok oroitarri
|
bat
ipini zion, handik gutxira: " Iraultza zuriaren lehen martiria:
|
|
2004
|
|
|
Inondik ere, euskaltasun hori gureganatuko badugu, geure erreferente ideologikoei uko egin genieke. Adibide soil
|
bat
ipiniko dut tesi honek nora garamatzan jakiteko: egin dezagun kontu, ni ez naizela ideologia jeltzalearen altzokoa, eta ideologia abertzale hori gutxietsi egiten dudala arrazoi batzuk direla medio.
|
|
|
Del Vallek esku bakemaile
|
bat
ipini zion besagainean, isiltzera behartuz. Dena den, agente espainiarrak ezagun zuen bera ere hezurretaraino larriturik zegoela.
|
|
|
Halako egunetan, jakina, aitak itxi egiten zuen taberna, sarrerako pertsianan kartel
|
bat
ipiniz, berak eskuaz idatzia:
|
|
|
Esperientzia bitxi hark, hala ere, mugarri
|
bat
ipini zuen nire bizitzan.
|
|
2005
|
|
|
Azkenean ez du jakin Iñesek zein den gurea, bonba kakarraldoa ala kakarraldo ibiltaria. Baina izen
|
bat
ipini behar da kortxoan eta zozketa egin du. Bonba kakarraldoa tokatu da.
|
|
|
Nik ez dut baloia atera, ze odolez dago dena. Eta Ismaeli gauza zuri
|
bat
ipini diote buruan, trapu bat, holan. Eta Dolfok esan du Aita Santua dela Ismael, eta Aitasantu deitu diogu guk.
|
|
|
–Listo –Gurrek marka
|
bat
ipini zuen lurrean– Laurogei metro hemen.
|
|
|
Eta medikuak ez dira inoiz konfunditzen eta beti jakiten dute ze botika hartu behar den eta nola eta zergatik. Eta mediku batzuek bihotza kentzen diete pertsona batzuei eta beste
|
bat
ipini. Eta pertsona horiek gero ondo egoten dira.
|
|
|
–Aizu, aitonarena da, oharkabean kendu diot; urrezko hiru hagin dituzu hor –eta ume irribarre
|
bat
ipini zuen.
|
|
|
bat sanmigela; bestea, Guinness, Kixmirena. Halimek niretzako sanmigel
|
bat
ipini zidan, Karlos Felixen diskurtsoa entzuteari utzi gabe.
|
|
|
–Aitak kiosko
|
bat
ipini nahi dit, zer iruditzen? –jarraitu zuen Karlos Felixek Halimen belarria ustelduz– Nik esan diot, ikasketak utziko ditudala, azken finean ez nuen espero unibertsitatera joatea, baina kioskoa popatik sartzea daukala!
|
|
|
banekien une hartaz beti oroituko nintzela, eta beti nostalgiaz. Amak, behin, txikitako nire argazki bat atera zuen albumetik –pijamaz jantzita ageri nintzen, sehaskan, aurpegia txokolatez zikinduta–, biziki gustatzen omen zitzaiolako, beste garai baten ederra gogora zekarkiolako, eta marko
|
bat
ipini eta egongelako horman eskegi zuen. Nik ere huraxe egingo nukeen:
|
|
2006
|
|
|
–Azkenaldi honetan –jarraitu zuen Minhokoak–, zerga berezi
|
bat
ipini die menpeko herriei. Mariñas herrikoek, ordea, ez dute ordaintzerik izan.
|
|
|
Kokotsaren keinu batekin galdetu zidan ea zer nahi nuen. Txanpon
|
bat
ipini nion eskuan. Pasatzen utzi zidan.
|
|
2007
|
|
|
Baina ez zen gaueko musika ederra izan etxe hartatik alde egiteko erabakia hartzera bultzatu ninduena. Behin portuges
|
bat
ipini zuen Fabiolak nirekin logelan, beste bost errumaniarrekin batera. Portugesarekin, behintzat, banuen zertaz hitz egin.
|
|
|
–Hau gure gela izango da, Edelmiro. Ohe handi
|
bat
ipini dugu. Eta armairu bat, eta mesanotxea.
|
|
|
Nire heldutasuna frogatu nahi izan nuen eta hark bere umetasuna, ez dakit. Etxearen aurrean parke
|
bat
ipinia zuen udalak aspaldi. Kolunpioak zeuden bertan, zuhaitz historikoak, tartean gereziondo japoniar mitikoa, eta zakurrek kaka eta pixa aise egiteko tokiak.
|
|
2008
|
|
|
Memento batzuk lehenago, neskameek maindireak aldatu eta arrosa urarekin lurrindu zuten gela. Eta mahai txiki bakarraren gainean, sorta
|
bat
ipini zuten, lore artifizial ikusgarriek osatua, kristal urdinezko ontzi apain batean.
|
|
|
estigma bat balu bezala zeraman. Horregatik, indianoak handik bi urtera jauregi bat eraiki, atarian magnolia bat landatu zuen, denborarekin zuhaitz ezin lerdenago bihurtuko zena?, inguruan hesi
|
bat
ipini, ate nagusiaren gaineko harri batean jauregiaren izena?. Marisa enea?, zizelatu eta udazkeneko egun batean atea zeharkatu zuenean, bertan bizitzen jartzeko, antzeko galdera egin zion bere buruari:
|
|
|
esango zuen urte batzuk geroago Ernestinak. Ernestinak, baina, berezko marka zuen, bere izaera hura, adibidez, uso apal bat izatera bultzatzen zuena, ebanjelioaren hitzetan, edo bere egoteko modu hura, aditzera ematen zuena egon bazegoelako ez zegoela eta egon ez zegoelako bazegoela?, eta frai Millanek ez zion jada markatua zetorrenari ipar argi
|
bat
ipini baizik, beharbada.
|
|
|
Beste kutxa
|
bat
ipini behar izan du aurrekoaren gainean leiho zulo estutik gorputza kanpoaldera atera ahal izateko. –Kitto?
|
|
|
Freddy Greenek eskuak kikaran berotzen zituen bitartean, Jeepa utzi eta gorpua garraiatzeko behorra eramango zutela erabaki zuen guardak, tokiaz entzundako erreferentzien arabera. Behorra atera zuen ukuilutik eta baso guarden ezaugarri distiratsua zeukan zela
|
bat
ipini zion, beheko aldetik uhala pasa eta lotuz. Zelaren ezker aldean, zorroan sartutako fusila eskegi zuen.
|
|
|
Iritsi berriak artez jo zuen harengana eta txoko batera eraman zuen besotik oratuta. Han poltsatxo
|
bat
ipini zion eskuan.
|
|
|
" Gizon hark markatu zuen nire bizitza" esango zuen urte batzuk geroago Ernestinak. Ernestinak, baina, berezko marka zuen –bere izaera hura, adibidez, uso apal bat izatera bultzatzen zuena, ebanjelioaren hitzetan, edo bere egoteko modu hura, aditzera ematen zuena egon bazegoelako ez zegoela eta egon ez zegoelako bazegoela–, eta frai Millanek ez zion jada markatua zetorrenari ipar argi
|
bat
ipini baizik, beharbada.
|
|
|
Memento batzuk lehenago, neskameek maindireak aldatu eta arrosa urarekin lurrindu zuten gela. Eta mahai txiki bakarraren gainean, sorta
|
bat
ipini zuten, lore artifizial ikusgarriek osatua, kristal urdinezko ontzi apain batean.
|
|
|
Izan ere, Nazario ez zen miseria gorrian bizi –baserrian bazuten ahora zer eramanik gutxienez, bertan bizi zirenen dieta ogi, esne, babarrun, sagar, hur eta intxaurretara mugatzen bazen ere, gehi haragi puskaren bat hilean behin, txerria hiltzen zutenean maizago–, baina familia pobre bateko kidea zen, indianoarekin alderatuta zer esanik ez, eta pobrezia hura –osaba Bixente beti mintzatzen zen umetan igaro zuèn bolada latz bezain gogor batez, noiz eta baserrian eskasia eta urritasuna egin baitzen nagusi, orbetarrek burua berandu gabe altxatu bazuten ere– estigma bat balu bezala zeraman. Horregatik, indianoak handik bi urtera jauregi bat eraiki –atarian magnolia bat landatu zuen, denborarekin zuhaitz ezin lerdenago bihurtuko zena–, inguruan hesi
|
bat
ipini, ate nagusiaren gaineko harri batean jauregiaren izena –" Marisa enea" – zizelatu eta udazkeneko egun batean atea zeharkatu zuenean, bertan bizitzen jartzeko, antzeko galdera egin zion bere buruari: " Indiano horrek jauregi bat badu, nik zergatik ez egunen batean...?".
|
|
2009
|
|
|
Jainkoaren existentziaren probak errepasatuz: argumentu ontologikoa ez da besterik, abiapuntuan definizio arbitrario
|
bat
ipini eta handik hara hitz eta pitz jolasetan dibertitzea baino. Perfekzio guztizko eta maitasun infinituko Jainkoaren aurka, munduko sufrimendu eta gaitzen esperientziaren kontrarrazoia nahiko klasikoa da, nahi bada.
|
|
|
Beste baldintza
|
bat
ipintzen nuen. Ezkondu eta emakume horretxen etxean bizi nuela legebidean jarri arte, poliziak benetan ezkondurik geundela pentsa zezan.
|
|
|
–Hortaz, zer egin behar dugu, abiatu edo ez abiatu? Hausnartu, mirestu, begiratu, erietxe
|
bat
ipini edo goxo goxo etzan, zer da egin behar duguna?
|
|
|
Hertzainak taldearen aspaldiko cd
|
bat
ipini zuen tabernariak, apal. Korroskada batek egin zidan ihes.
|
|
|
Lurmutur koxkor bat osatzen zuen bertan mendiak, eta urtebete lehenago eraberritutako itsas pasealekuak haitzen gainetik inguratzen zuen hura. Begiratoki txiki
|
bat
ipini zuten han, berriz itsasoak indarra hartu eta bidea mendiaren aurka bultzatuz begien paretik ezkutatu aurretik. Leku polita zen olatuei begira egoteko.
|
|
|
pentsatzera eraman baitzezakeen edonor; haiek ez ziren, edonola ere, neska mutilen ibilerak, ezta hurrik eman ere! Zer esango zuen arrotz mihi gaizto batek, adibide
|
bat
ipintzeagatik, neska mutilak era hartan ikusi balitu. Eta hain baitzen eskandaluaren pausoa luzea eta azkarra, hain hauskorrak izen onaren oinarriak eta hain laburra haren iraupena?!
|
|
|
bere azken aurkikuntza, adiskide berria eta balizko adiskide mina, bere egoera ilunari. Adak behin edo behin sentitua behar baitzuen Domingorekiko harreman platonikoek kale itsu batera eraman zezaketela? argi izpi batzuk ekar ziezazkiokeena?; zer harreman klase eraiki behar zuen, ordea, Txarorekin, baldin eta hasieratik beretik gezur handi
|
bat
ipintzen bazuen oinarri?
|
|
|
Ez da hori, entzun dut, itxuraz?. Hizkuntza bat ahaztea ez da kulturaren ezaugarria, baina bai hura erbesteratzea, ordez beste hizkuntza erabilgarriago
|
bat
ipintzeko.
|
|
|
han, baina, hainbatek eta hainbatek ez zuten beren zigarrotxoa erretzen, baziren bestelakoak, halere, tabakoa jabego pribatu onargarri bakarretakotzat zutenak?, baizik eta batak besteari pasatzen zion, honek beste norbaiti pasa ziezaion, erretzeko modu hura ere ideiak konpartitzeko beste modu bat balitz bezala; kideen artean, beste kide bat zen Domingo, jakina, besteek eskatzen ziotèn papera betetzen zuena, ezinbestean bete ere, bere iritziak kartsu bezain zorrotz ematen zituen, esate baterako, baita umore puntu batekin ere?, baina, aldi berean, Domingok galdera bat behar zuen buruan? lehendik ere egina behar zuena ziurki?. Zer egin behar dut, gerra iristen bada, nire familia alde batean eta ni bestean???, gerra aurreko giroa ere halakoa baitzen, zerumugan lubaki
|
bat
ipintzen zuena, gerraren geltokia helmuga; Domingok aise saihets zezakeen, alde batetik, galdera hura, noiznahi izan baitzezakeen gogoan bere familiarekin hautsi eta beste familia hura aukeratu zueneko mementoa, noiz eta, ezkondu baino egun gutxi batzuk lehenago, Miryami eta beste hiruzpalau laguni esan baitzien: –Ni ez naiz odolarena, baizik eta gogoarena, eta nire gogoa zuekin dago:
|
|
|
–Baina ez al genuen atikoan usategi
|
bat
ipini behar? –puntualizatu zuen ostera ere Txominek, puntualizatzaile ezin hobea zirudienak
|
|
|
Domingok bizkarra makurtu eta burua jaitsi zuen, gainean karga handi
|
bat
ipini baliote bezala. Adaren balizko hilotza tartekatu ote zitzaion une hartan??, eta gero, honela erantzun zion:
|
|
|
zergatik ez zion esaten egia, zen bezalakoa...?, zazpi anai arreba izan zirela, eta kito!; non utzi zuen, bada, Benjamin Maria?; Txaro: bere azken aurkikuntza, adiskide berria eta balizko adiskide mina, bere egoera ilunari –Adak behin edo behin sentitua behar baitzuen Domingorekiko harreman platonikoek kale itsu batera eraman zezaketela– argi izpi batzuk ekar ziezazkiokeena...; zer harreman klase eraiki behar zuen, ordea, Txarorekin, baldin eta hasieratik beretik gezur handi
|
bat
ipintzen bazuen oinarri?
|
|
|
–Baina ez al genuen atikoan usategi
|
bat
ipini behar? –puntualizatu zuen ostera ere Txominek, puntualizatzaile ezin hobea zirudienak
|
|
|
Domingok bizkarra makurtu eta burua jaitsi zuen, gainean karga handi
|
bat
ipini baliote bezala –Adaren balizko hilotza tartekatu ote zitzaion une hartan? –, eta gero, honela erantzun zion:
|
|
|
Bilera hartan parte hartzen zutenak, izan ere, sutsu ari ziren, kez gainezka zegoèn gela arnastezin batean sartuta, gehienak erretzaileak izaki: ...na, ezinbestean bete ere –bere iritziak kartsu bezain zorrotz ematen zituen, esate baterako, baita umore puntu batekin ere–, baina, aldi berean, Domingok galdera bat behar zuen buruan... lehendik ere egina behar zuena ziurki –" Zer egin behar dut, gerra iristen bada, nire familia alde batean eta ni bestean?" –, gerra aurreko giroa ere halakoa baitzen, zerumugan lubaki
|
bat
ipintzen zuena, gerraren geltokia helmuga; Domingok aise saihets zezakeen, alde batetik, galdera hura, noiznahi izan baitzezakeen gogoan bere familiarekin hautsi eta beste familia hura aukeratu zueneko mementoa, noiz eta, ezkondu baino egun gutxi batzuk lehenago, Miryami eta beste hiruzpalau laguni esan baitzien: " Ni ez naiz odolarena, baizik eta gogoarena, eta nire gogoa zuekin dago:
|
|
|
Ez da hori –entzun dut, itxuraz– Hizkuntza bat ahaztea ez da kulturaren ezaugarria, baina bai hura erbesteratzea, ordez beste hizkuntza erabilgarriago
|
bat
ipintzeko.
|
|
|
Reginak bazekien, bai, burutik pasatzen ari zitzaiona ezinezkoa zela, baina, onenean ere, eszena ekibokoa zen hura, beste zerbait ere –berak buruan zeukana, adibidez– pentsatzera eraman baitzezakeen edonor; haiek ez ziren, edonola ere, neska mutilen ibilerak, ezta hurrik eman ere! Zer esango zuen arrotz mihi gaizto batek, adibide
|
bat
ipintzeagatik, neska mutilak era hartan ikusi balitu. Eta hain baitzen eskandaluaren pausoa luzea eta azkarra, hain hauskorrak izen onaren oinarriak eta hain laburra haren iraupena...!
|
|
2010
|
|
|
Beste adibide
|
bat
ipiniko dizut, gure mugen ingurukoa. Edmund Hillaryk Everesteko gaina oinkatu zuen orain dela urte batzuk, baina gutxi batzuek igo dezakete munduko gailurrik garaiena, honek oxigenoarekin uste baino arazo handiagoak dituelako, horrek bertigoa duelako eta hark auskalo zer, halako eran, non, mundu guztia igotzera behartuz gero, segurua baita hondamendia, gehienak bidean hilko baitzaizkizu.
|
|
|
ondotik. Egia zen, bai, aitonaren idealak. Alemania Handi
|
bat
ipintzen zuena munduko beste herrien gainetik, egoismo izugarri bat zuela oinarri, eta, alde horretatik, Gerharden ideala. Gerhardek mundua zuen amets, anaitasun unibertsalak bildua?
|
|
|
noiz ikasiko du gizonak, bere buruari iruzur egin gabe, eskeletoa dela gorputz eta haragi guztien euskarri, eta eskeletoa izango dela gugandik geratuko den gauza bakarra, menderik mende izango diren antropologoen altxor eta ikergai? Ez baikara ez dinosauro baten fosila ez anbarean harrapatutako inurria baino gehiago, hezur haragiak apaintzera etengabe saiatzen bagara ere, orain sama ingurua zilarrezko lepoko baten zamagune bihurtuz, orain kopetan urrezko diadema
|
bat
ipiniz. Orbetarrak ginen, eta harro geunden orbetar izateaz; aitak fabrika bat eraiki zuen ezerezetik, eta harro geunden horretaz; amak Villalbako markesa anderearekin harreman estuak zituen, eta harro geunden horretaz; aita beti ikusten genuen buruzut, amak soinekorik deigarrienak janzten zituen, eta harro geunden horretaz; baina aitor dezagun behingoz kaka ere ederki egiten genuela, eta kaka guretzat, Gabino!
|
|
|
Teori burutik halakorik pasatu bazitzaion, ongi bete zuen bururatutakoa, 1940ko gabonetan ospatu baikenituen haien ezteiak, ez katedralean baina bai Regina enean, zeremonia intimoago batean? istripuak gurpil aulkira kondenatu zuenetik, Regina eneko gela zabal bat bermoldatu, aldare
|
bat
ipini zuen eta erretaula txiki bat, eta hantxe jarri baitzuen Teofilo Mariak kapera, aitak gobernuaren ekitaldi ofizial batean ezagutu zuèn gotzainari baimena eskatu eta honek baiezkoa eman ondoren.
|
|
|
izugarria zen, inoiz baino beroagoa? eta are gehiago berotu zen, bidente nazionalistak, arotza ere bazenak, hil hartan bertan gurutze handi
|
bat
ipini zuenean; neuregatik baino gehiago, zuregatik desiratzen nuen Ama Birjinaren ohiz kanpoko adierazpenen bat, Damaso, ea seinaleren batek bihotzean ukitu eta bihotz berritzen zintuen, baina alferrik; aldiz, aurkako adierazpenak eta seinaleak iritsi zitzaizkizun, handik egun pare batera zuk zeuk jakinarazi zenidanez, Bibiren bitartez?
|
|
|
Epaimahaiaren deklarazioa arindu nahi zuen, antza, eta eman berri zuen zigorraren ordez beste
|
bat
ipintzea, nik hain atsekabe handiz itxaroten entzun niona.
|
|
|
Saltoki gunearen kanpoaldean, Toys. R? Us en parean, animalien plastikozko erreplikak saltzen zituen postu
|
bat
ipini berri zuten. Telmok histrionismoa erabili ohi zuen mutikoaren zirrara pizten ahalegintzeko:
|
|
|
Ondoren, Luiaren txanda iritsi zen. Neskatila esku bat sabel gainetik altxatu gabe hurbildu zitzaionean, Omarrek esku horri heldu eta musu
|
bat
ipini zion.
|
|
|
Orduan bi orban arrunt zirenak minbizi dira orain, garaiz antzeman diotela eta masektomiarik gabe libratuko naizela ziurtatu didaten arren. Halaz guztiz, mamografia hark atzera kontaketa abiarazi zuen, erloju moduko
|
bat
ipini zidan begi bistan: heriotza ez zen balizko gertaera urrun bat, egiazko posibilitatea baizik, eta neure baitan esan nuen ez nuela beste mundura egin ezaren damurik eraman nahi.
|
|
|
Logela baten marrazkia zegoen han, marra hutsezko zirriborroa, baina kontzeptu berri bat transmititzen zuena, Italiatik zetozen ideiak eta. Esku
|
bat
ipini nion sorbaldan, neure adostasuna adierazteko. Adostasuna, eta beste zerbait ere bai, beharbada.
|
|
|
Azkenean, lepoaren bueltan xukadera txuri
|
bat
ipini, eta aulkian eserarazi du Judithek.
|
|
|
Azkenean, uste baino gutxiago izan zen; nik behintzat ez nuen inoren altxatzerik ez hegaldirik ikusi, bertaratutako batek baino gehiagok bestela baieztatu zidan arren, doña Gertrudis maistraren senarra ere tartean, honela esan ziguna: " Nik ere ikusi dut, istant batean izan bada ere, ikusi ez ikusi, lurretik metro erdira edo..."; giroa —hori bai— izugarria zen, inoiz baino beroagoa... eta are gehiago berotu zen, bidente nazionalistak, arotza ere bazenak, hil hartan bertan gurutze handi
|
bat
ipini zuenean; neuregatik baino gehiago, zuregatik desiratzen nuen Ama Birjinaren ohiz kanpoko adierazpenen bat, Damaso, ea seinaleren batek bihotzean ukitu eta bihotz berritzen zintuen, baina alferrik; aldiz, aurkako adierazpenak eta seinaleak iritsi zitzaizkizun, handik egun pare batera zuk zeuk jakinarazi zenidanez, Bibiren bitartez...
|
|
|
Beste adibide
|
bat
ipiniko dizut, gure mugen ingurukoa. Edmund Hillaryk Everesteko gaina oinkatu zuen orain dela urte batzuk, baina gutxi batzuek igo dezakete munduko gailurrik garaiena, honek oxigenoarekin uste baino arazo handiagoak dituelako, horrek bertigoa duelako eta hark auskalo zer, halako eran, non, mundu guztia igotzera behartuz gero, segurua baita hondamendia, gehienak bidean hilko baitzaizkizu.
|
|
|
Eta hortik sortu zen lehengusuarenganako etena, nik uste, denbora baten —harekiko lilura aroaren— ondotik. Egia zen, bai, aitonaren idealak —Alemania Handi
|
bat
ipintzen zuena munduko beste herrien gainetik— egoismo izugarri bat zuela oinarri, eta, alde horretatik, Gerharden ideala —Gerhardek mundua zuen amets, anaitasun unibertsalak bildua— idealagoa zela, baina egia zen, halaber, idealago ez ezik, idealistago ere iruditu zitzaidala, halako batean: ezinezkoagoa, alegia.
|
|
|
noiz ikasiko du gizonak, bere buruari iruzur egin gabe, eskeletoa dela gorputz eta haragi guztien euskarri, eta eskeletoa izango dela gugandik geratuko den gauza bakarra, menderik mende izango diren antropologoen altxor eta ikergai? Ez baikara ez dinosauro baten fosila ez anbarean harrapatutako inurria baino gehiago, hezur haragiak apaintzera etengabe saiatzen bagara ere, orain sama ingurua zilarrezko lepoko baten zamagune bihurtuz, orain kopetan urrezko diadema
|
bat
ipiniz... Orbetarrak ginen, eta harro geunden orbetar izateaz; aitak fabrika bat eraiki zuen ezerezetik, eta harro geunden horretaz; amak Villalbako markesa anderearekin harreman estuak zituen, eta harro geunden horretaz; aita beti ikusten genuen buruzut, amak soinekorik deigarrienak janzten zituen, eta harro geunden horretaz; baina aitor dezagun behingoz kaka ere ederki egiten genuela, eta kaka guretzat, Gabino!
|
|
|
urte hartan bertan gordeko zuen Regina enean! Teori burutik halakorik pasatu bazitzaion, ongi bete zuen bururatutakoa, 1940ko gabonetan ospatu baikenituen haien ezteiak, ez katedralean baina bai Regina enean, zeremonia intimoago batean... istripuak gurpil aulkira kondenatu zuenetik, Regina eneko gela zabal bat bermoldatu —aldare
|
bat
ipini zuen eta erretaula txiki bat— eta hantxe jarri baitzuen Teofilo Mariak kapera, aitak gobernuaren ekitaldi ofizial batean ezagutu zuèn gotzainari baimena eskatu eta honek baiezkoa eman ondoren.
|
|
2011
|
|
|
Maiatzaren 17an itzuli ziren Chicagora. Arratsaldean, etxe berria apaintzen ari zirela, Luigiri telefonoz hots egin eta zita
|
bat
ipini zioten arratserako. Itzulerarik gabeko bidaia egiteko gonbita zen, ondoko gertaerek erakutsiko zutenez.
|
|
|
Klitemnestra bakarrik geratu zen sukaldean, bere bakardadearekin, bere hotzarekin. Manta
|
bat
ipini zuen bere zetazko zaiaren gainetik. Ez zuen senar zenduaz, ez semetxoaz pentsatu nahi.
|
|
|
Ez daki zelan burutu ipuina, igual ez du gehiago ukituko, amaierarik gabe uzteko. Hasiera eta amaierarik ez duen errealitateari hasiera eta amaiera
|
bat
ipintzea da literatura. Baina, amaierarik eza ere ez al da amaiera mota bat?
|
|
|
Kasuistikak ere aitzakia drastikoak asma ditzake: , jendarmeek terrorista bat atxilotu dute, horrek bonba atomiko
|
bat
ipini du Parisen, goizeko seietan lehertzeko: tortura daiteke, masakrea ekiditeko??
|
|
|
–Ez, ez naiz ari larrua jotzeaz edo ez jotzeaz, edo ez horretaz bakarrik: iruditzen zait, askotan hesi moduko
|
bat
ipintzen diozuela zeuen buruari, sentimenduak adieraztea ahultasun seinale bat balitz bezala.
|
|
2012
|
|
|
Poliziak boligrafoa airean flotatzen utzia zuen, koadernoko fitxa betetzeko gogoz, baina ezin genion berak nahi zuena eman. Gurutze
|
bat
ipini zuen laukitxo batean.
|
|
|
Baina joan ginen. Rosarion gidari edo laguntzaile
|
bat
ipini ziguten, Laura izeneko neska eder bat, euskal jatorrikoa. Oso altua zen, hanka luzeduna, ondo egina.
|
|
|
Ama izan zuan errieta egin zidan aurrenekoa, izeba Pilirekin izan zuen herentzia auzian egindakoak deskribatzen nituela-eta Saien bidean; gogoratuko haiz, nire nobela onena duk. Gehien mindu zuena, pentsa ezak, birramonaren urrezko idunekoaz kontatzen nuena izan zuan, turkesaren ordez errubi
|
bat
ipini nuen arren. Nik, azken batean, asmakizuna zela esaten nioan, inor ez zela konturatuko, izen abizenak oso urrun zeudela errealetatik eta nobelako amaren deskribapenak ez zuela zer ikusirik berarekin, belarriko garatxoarena alde batera utzita noski, baina hura ere belarriz aldatu nuela, ezkerrean jarri niola pertsonaiari eta ez eskuinean?
|
|
|
ez zitzaidan, eta ez zait? inola ere ongi iruditzen bertso lerro kopuruari muga jakin
|
bat
ipintzea, goitik edo behetik, poesiaren berezko libertateari hesiak jartzea posible balitz legez, eta hala adierazi nuen zoritxarrez oso zabalkunde eskasa izan zuen manifestu errimatuan.
|
|
|
Kasuistikak ere aitzakia drastikoak asma ditzake: , jendarmeek terrorista bat atxilotu dute, horrek bonba atomiko
|
bat
ipini du Parisen, goizeko seietan lehertzeko: tortura daiteke, masakrea ekiditeko??
|
|
|
Hain maite zuenez Erreginak nire konpainia, ezin izaten zuen ni gabe otordurik egin. Mahai
|
bat
ipini zidaten Erreginak erabiltzen zuenaren gainean, haren ezkerreko ukondoaren ondo ondoan, eta aulki bat ere bai esertzeko. Lurrean, nire mahai ondoan zegoen aulkitxo batera igotzen zen Glumdalclitch, ni lagundu eta zaintzeko.
|
|
|
zaharrena hamasei urtekoa, eta gazteenak hamahiru urte eta hilabete bat zituen orduan. Erreginak janari pixka
|
bat
ipini ohi zuen nire plateretako batean, eta hari neuk kentzen nizkion zatiak; eta miniaturan ni jaten ikustea zen haren denbora pasa. Izan ere, Erreginak (urdail ahula baitzuen benetan) mokadu batean hartzen zuen hamabi nekazari ingelesek jatordu batean jan lezaketena beste, aldi batez niretzat oso ikuskizun nazkagarria izan zena.
|
|
|
Hartan bere aholkuak bukatuz, hari eskuetan kandela bedeinkatu
|
bat
ipintzen saiatu zen, laster inguratuko zuten dohatasun zerutiarren sinbolo. Emmak, ahulegi, ezin izan zituen behatzak hertsi, eta kandela, M. Bournisien izan ezean, lurrera eroria zatekeen.
|
|
|
Ez diezadatela ezer esan, izango dut adorea. Belus berdezko oihal handi
|
bat
ipiniko zaio gainetik. Hala nahi dut.
|
|
|
Felicitek ardura izan zuen komodan haientzako pattar botila bat, gazta eta bixkotx handi
|
bat
ipintzeko. Hartan botikariak, ezin baitzuen gehiago, hasperendu zuen goizeko laurak aldera:
|
|
|
Krespoi batez apainduriko bere kapela atean laga ondoren, kartoizko kaxa berde
|
bat
ipini zuen mahaiaren gainean eta Madameri arranguratzen hasi zitzaion, biziki gizabidetsu, egun hartara arte bere konfiantza lortu gabe geratu izanagatik. Berea bezalako denda kaxkarra ez zegoen egina pertsona dotore bat erakartzeko; hitza nabarmenduz esan zuen.
|
|
|
Emmak besana
|
bat
ipini zuen bere sorbaldetan, leihoa ireki zuen eta ukondoak bertan pausatu zituen.
|
|
|
–esan nuen?. Beste baldintza
|
bat
ipini nahi dut: borroka biotako batek bizia galtzekoa denez, behartuta gaude ahal dugun guztia egitera hau dena isilpean gera dadin eta gure laguntzaileek inolako erantzukizunik izan ez dezaten.
|