2000
|
|
Orduan, iragana erabat ahaztu behar izan zen, batez ere Bigarren Mundu Gerraren garaian martxan jarraitu zuten egunkariak alboratuz.Garai hartan Sud Ouest bi aldeetatik idatzitako zatar paperezko orri bakarraz osaturikzegoen, eta beraren banaketak (76.500 ale) ez zuen Bordeleko hiri aglomerazioa gainditzen. Mende erdi
|
bat
geroago, Sud Ouest lehen planoko hedabide bilakatu da. Correo taldearekin elkartu ondoren, multimedia arloko talde indartsu eta mugaz gaindikobaten ikur bilakatuta, egunkariak badu gaur egun 2.350 berriemailez osaturiko sare bateta 21 argitalpen, Akitania eta Poitou Charentes ko zortzi departamenduetan, hauetatiklau Bordeleko hiri aglomerazioan, eta Sud Ouest Pays Basque argitalpena, zeinenerredakzio agentzia Baionan dagoen (10 kazetari) 14 Sud Ouest Pays Basquek erebaditu bi bulego bi kazetari iraunkorrekin Biarritzen eta Donibane Lohizunen.
|
|
Eulaliren erantzunaren arabera, aldiz, aski da aspalditxokoa izatea «antzinako»gisa kontatua izateko. Baina gauza ez da argia, azkenean, senarrarekin ados dagoelaadieraziko baitu Eulalik, urte
|
bat
geroago bigarren aldiz kontatu zuenean «Aranekohilbegira». * Teofilo benetan katu bilakatzen zela azpimarratu zuen, amak askotan ikusizuela:
|
|
1991 urtean 4.000 kazetarik lan egiten zuten prentsa kabineteetan Estatu espainiar osoan eta urte
|
bat
geroago gobernu zentralak ia 2.000 milioi pezeta inbertitu zituen Bozeramalearen Ministerioan, hirurehun bat tekniko eta kazetariri lana emanez.
|
|
1938an uhin motzeko zerbitzuari hasiera eman zion, emanaldiak Britainia Handira eta geroago Frantziara ere bideratuz. Urte
|
bat
geroago zeharo debekatu zuen atzerriko estazioak entzutea, interferentziak edo trabak ere jarriz, jendeak estazio haiek sintoniza ez zitzan. 1943 urtean Joseph Goebbels en agintepean uhin luzeko 107 estazio eta uhin motzeko 23 zeuden; uhin motzean 207 informazio eta propagandaemanaldi egiten ziren 53 hizkuntzatan (Faus, 1981, 72).
|
|
1894ean eginiko ikerlan batean, Lodge k 137 metroko distantziara komunikatzea erdietsi zuen. Urte
|
bat
geroago (1895) eta Errusian Alexander Stepanovitx Popov ek hargailu bat egin zuen, eguratsean gerta daitezkeen jatorri elektromagnetikoko perturbazioak erregistratzeko gai zena. Alexander S. Popov fisikariak antena sistemak hobetzeko ahalegin handiak egin zituen eta Sovietar Batasunean irratiaren asmatzailetzat daukate.
|
|
Horrela, 1898 urtean Dover hiritik hurbil zegoen toki bat eta itsasertzetik 19 kilometrora ainguraturik zen East Goodwin itsasuntzia lotzea erdietsi zuen. Urte
|
bat
geroago Saint Paul itsasuntzian irratia ezarri zuten, eta geroago beste itsasuntzi alemaniar batean, Wilhelm der Grosse izenekoan (1900).
|
|
D. Herrold ek pratikan jarri zuen eskualde hartako nekazariei informazio meteorologikoak transmititzea. Urte
|
bat
geroago, Lee De Forest-i esker, New Jersey ko irrati entzuleek Enrico Caruso k New York eko Metropolitan Opera House n emandako kontzertua segitu ahal izan zuten. L. De Forest-ek urraturiko bideari jarraikiz, Wisconsin-eko unibertsitariak 1911n noiz behinka informazio ekonomiko eta meteorologikoa transmititzen hasi ziren WHA izeneko emandegitik.
|
2002
|
|
Aldi berean edo, hobeto esanda, pixka
|
bat
geroago, legenda eta historiakritikoaren arteko bereizketa nabarmendu zen. Historialari positibista eta enpirikoizan nahi zutenak beren ikerlanak idazten saiatu ziren, eta horrekin batera euskalhistoriaren eskolaren oinarriak jartzen ari ziren.
|
|
Mende
|
bat
geroago, manufakturen garapen industrialak aurrerapen teknologiko ikaragarriak ekarri zituen prentsaren mundura: papera ekoizteko makina, lurrun prentsa eta testuak abiadura handiz idazteko linotipia.
|
|
Erregea berarekin eseri zen mahaian eta eskuez heldu zion prestatua zioten jaki higuingarriari, hartara bere odolaz eta bere haragiaz elikatu zelarik. Puska
|
bat
geroago semea ekar ziezaiotela agindu zuen; eta orduan Proknek, bere krimena besteari leporatzeko aurkezten zitzaion aukera ikusita, pozaren pozez esan zion: –Hortxe daukazu; hor duzu eskatu duzuna?.
|
2003
|
|
Hamarraldi
|
bat
geroago, Nairobiko (Kenia) biltzarrean, Stockhlolmen sortutako NBEren Ingurumenerako Programa sendotu zen eta estreinako aldiz ekologiaeta garapenaren gaiak lotu ziren. Urte berean, eta ez kasualitatez, Brandt Txostenaargitara eman zen; bertan, Nazio Batuen enkarguz, Ipar eta Hegoaren arteko harremanak aztertu ziren, eta herri garatuek Hegoaldeko hemisferioko herri txiroei egitendiegun harrapaketa iraunkorraren salaketa egin zen.
|
|
Hamarkada
|
bat
geroago diskurtso ofiziala ez da ezertan aldatu. Aldiz, ereduenergetiko alternatibo baten bila dabiltzanentzat merkatuaren ikuspegi konbentzionala eta hazkunde ekonomikoa ez dira bidea, eta aurrerapen teknologikoak ezdu erronka hori konponduko.
|
|
Hirugarrena, Iparraldean jardunaldiak egun osokoak ziren, mugaren beheko aldean, aldiz, arratsaldeko hitzaldien inguruan antolatzen ziren Asteak. Hegoaldeko Euskal Asteak urte pare
|
bat
geroago hasi ziren ugaritzen, eta ez zen falta izan fenomeno honen eta balizko arrakasta faltaren inguruko iritzi kritikorik, Xabier Leterena adibidez:
|
2006
|
|
Monreal-ek uste du aldearen bilakaera Bizkaikoarekin paraleloan joan zela Nafarroako eta Gaztelako erresumen artean, nahiz eta Gaztelan azken aldiz apur
|
bat
geroago sartu zen, 1200ean, Gipuzkoa eta Arabarekin batera114 Hori horrela gertatu zen, urte batzuk lehenago bi erresumen arteko muga Henrike II.a Ingalaterrako erregearen arbitrazioan edo erabakiaren menpe jarri zutelako Alfontso VIII.a Gaztelakoak eta Antso VI.a Jakituna Nafarroakoak. Henrikek ez zuenez erabaki, azkenean Itziar eta Durango nafarren esku geratu ziren bi urte geroago, 1179an, Bizkaia gaztelarraren esku geratutakoan115 Ondoren, Gaztelaren eskuetara igaro zen Durango ere 1200etik, esandako moduan, eta 1212an Navas de Tolosako garaipenaren zerbitzuengatik, Durangaldea Alfontso VIII.ak Diego Lopez Harokoari eman zion, eta bertako egiturak mantenduta, Bizkaiko jaurerrian sartu zuen.
|
|
XIX. mendearen erdialdean intelektual gehienek etorkizuna amets ederrez betetako garai gisa irudikatzen zuten. Ostera, gizaldi
|
bat
geroago, zentzu gabetasunak eta katastrofe sentimenduek aginduko dute. Pasatu berri den gizaldian izandako esperientzia tamalgarriek, bi mundu gerrek eta esperientzia totalitarioek (estalinismoa eta nazismoa) eragina izango dute etorkizunaren irudi ezkor horretan.
|
2008
|
|
Ia mende
|
bat
geroago, Rousseauk (1762, 1990) herentziaren eragina azpimarratzen duen giza garapenari buruzko ikuspegi bat proposatu eta haurtzaroari buruzko beste planteamendu bat egin zuen; innatismoa delako ikuspegi filosofikoari bultzada eman zion horrek. Haren ustez, haurtzaroa babesturik egon behar duen garapen aro berezia da.
|
|
Ekintzaren
|
bat
geroago gertatuko dela adierazteko, ondoko aditz amaiera hau edo antzekoa esaten du zure haurrak?: ko/ en:
|
2009
|
|
Horri aurre egiteko, egun pare
|
bat
geroago, irailaren 12an Diputaziokojauregian, Defentsa Batzordean zeuden komisario eta lantaldeko guztiek batzarluze bezain mamitsua izan zuten. Frankistak Errenteriaz jabetu zirela jakin ostean, zirt edo zart erabaki beharra zuten:
|
|
Egin kontu 1903an 1.000 bezero inguru zituela aldizkariak; 1907rako, aldiz, 7.000 inguru ziren jada (gehien gehienak Ipar Euskal Herrikoak; alderaketa argigarri bat: mende
|
bat
geroago, 2003an indarrez itxi zuten unean, euskara batuta eta administrazioan eta hezkuntzan sartuta ordurako, Euskal Herri guztiko 11.000 bezero zeuzkanEuskaldunon Egunkariak). Oinarriak sendo jarrita zeuzkan, beraz, 1887an abiarazitako Eskualduna proiektuak (kazeta horri eta bertan Hiriart Urrutik kaleraturiko testuei buruz gehiago jakin gura duenarentzat, erreferentzia guztiz gomendagarria da Xabier Altzibarrek apailaturiko edizio bikaina, hitzaurre mamitsu eta guzti:
|
2010
|
|
Izan ere, euskal ildo nazionalaren aldeko jarrera agertuzuen Santiago Aznar-ek CCSEri aurkeztutako dokumentu batean 1940ko martxoaren 2an. Aste
|
bat
geroago, martxoaren 10ean, CCSEko Paulino Gomez Beltran etaAngel Gimenez Aznar-en jarreraren kontra agertu ziren berriro ere Agirreri igorritako gutun batean. Azkenik, 1940ko maiatzaren 8an, Jaurlaritzaren programaberriari baietza emanik, euskal ildo nazionala adostu zen.
|
|
Ramon Serrano Suñer atzerri ministro berriaren eraginez, Consejo de la Hispanidad sortu zen 1939ko urriaren 13an arrazarenegunean. Hispanitateko Kontseiluaren zeregina Espainiako estatuaren agenteenbitartez Hego Amerikako estatuen Ardatzaren aldeko jarrera bereganatzea zen.Bigarren Mundu Gerrako testuinguruan, 1940ko ekainean Espainiako estatua«neutral» izatetik «no beligerante» izatera pasatu zen eta urriaren 20 eta 24 bitarteSSko eta Gestapoko buru zen Heinrich Himmler Francorekin bildu zen Madrilen; hilabete eskas
|
bat
geroago, urriaren 23an, Franco eta Hitler bildu ziren Hendaian.1941eko otsailean Benito Mussolini-rekin bildu zen Franco Bordighera n etaPhilippe Petain-ekin Montpellier-en geroago. Zalantzarik ez, Espainiako estatuaBigarren Mundu Gerran Ardatzaren alde sartzeko arriskua handia zen.
|
|
1941eko azaroaren 20an bildu zen New Yorken lehendakaria W. S.Stephenson Estatu Batuetako britainiar enbaxadako British Security Council ekoburuarekin eta, egun
|
bat
geroago, Estatu Batuetako Office of the Coordinator ofInformation (COI) ezkutuko zerbitzuen hainbat agintarirekin elkarlan instituzionalasustatzeko (Agirre, 1998). John H. Godfrey britainiar Naval Intelligence Divisioneko buruaren eta William Stephenson New Yorkeko British Security Coordination eko buruaren iradokizunei jarraiki, estatubatuar zerbitzu ezberdinen zereginakkoordinatzeko Roosevelt presidenteak 1941eko uztailaren 11n osatutako erakundeazen COI. 1941eko abenduaren 23an berriz ere bildu zen Agirre britainiar zerbitzuekin.
|
|
Manuel Irujoren zuzendaritzapean, uztailaren 10ean eman zuen jakitera egitamu politikoa eta egun
|
bat
geroago ofizialki osatu zen, armistizioa sinatu eta 19egun geroago alegia. 10 pertsonek osatzen zuten Euzkadi, ko Batzar Nagusia:
|
|
Mexikon gobernu errepublikazalea EAJko ministroarekin osatu ostean New Yorkeraitzuli zen lehendakaria eta hortik Parisera 1946ko otsailaren 9an, Jose Giral Errepublikako presidentea baino egun
|
bat
geroago. Urte baten buruan, 1947ko otsailean alegia, Rodolfo Llopis Ferrandiz izan zen Errepublikako presidentea eta Irujo, berriz ere, justizia ministroa.
|
|
Ikuspegi horren salbuespenizan ziren Hiri Handien Legeak, garai hartako lau hiri handien plangintzetanlagundu zutenak: Madril, Bilbo, Valentzia eta, pixka
|
bat
geroago, Bartzelona. Bialderdi dira hemen azpimarragarri.
|
|
Garbi gelditzen da baita gaurko krisiak (2007an hasitakokrisia aurrerago aztertuko dugu) fluxuen beherakada ekarri duela eta orain artebehintzat beherakada hau Iparraldeko fluxuetan gertatzen ari dela. Hau izan daiteke hasieran krisiak batez ere Iparraldeko herrialdeak kolpatu dituelako eta Hegoaldera pixka
|
bat
geroago ailegatu delako. Dena den ikusteko dago zer gertatuko denondorengo urteetan.
|
2012
|
|
Dena dela, 1980ko hamarkadahasteaz bat bukatu zen mugimendua. Izan ere, rock eta folk taldeek (Errobi, Itoiz, Izukaitz, Haizea, Oskorri...) bigarren planora pasarazi zituzten kantautoreak, etaapur
|
bat
geroago, Eusko Rock Erradikalaren agerpenak erabateko etena ekarrizuen (Agote, www.badok.info).
|
|
marxismoa eta ortodoxia, kultura, erlijioa, poesia, literatura eta identitatea izango direlarik gai zentralak. Bere garaiko dogmatismoarenkontrako borrokan, Frantziako 68ko Maiatzeko erreboltak gertatu eta urte
|
bat
geroago, komunismoari gogorarazten zion (1969), baita darwinismoaren, soziologiaren etapsikologiaren ekarpenak ere hor daudela eta ezin zaiela muzin egin. Ezkerrekozein eskuineko dogmatismoaren kontrako borrokak bere bizitza eta obra guztiazeharkatuko du, beraz.
|
|
Urte
|
bat
geroago Euskal Herria krisian (Elkarlanean, 1999) publikatu zuenElkarrek. Hemen hiru artikulu biltzen ditu:
|
|
marxismoa eta ortodoxia, kultura, erlijioa, poesia, literatura eta identitatea izango direlarik gai zentralak. Bere garaiko dogmatismoarenkontrako borrokan, Frantziako 68ko Maiatzeko erreboltak gertatu eta urte
|
bat
geroago, komunismoari gogorarazten zion (1969), baita darwinismoaren, soziologiaren etapsikologiaren ekarpenak ere hor daudela eta ezin zaiela muzin egin. Ezkerrekozein eskuineko dogmatismoaren kontrako borrokak bere bizitza eta obra guztiazeharkatuko du, beraz.
|
|
Urte
|
bat
geroago Euskal Herria krisian (Elkarlanean, 1999) publikatu zuenElkarrek. Hemen hiru artikulu biltzen ditu:
|
|
Urte
|
bat
geroago 1981ean UNESCOk Meeting of Experts on Ethno Development and Ethnocide in Latin America izeneko biltzarra antolatu zuen Costa Rican. Biltzar horretan etnozidioren salaketa eta etnogarapenaren aldeko apustua egin ziren.
|
2013
|
|
1904an neskentzako Lehen eta Bigarren Hezkuntzako klaseak ematen zituen «Nuestra Señora de la Providencia» nesken ikastetxea inauguratu zen, eta 1950ean eta 1954an Ramón Martiarenak egin ez ziren handitze lanak proiektatu zituen208 (57 ird.). Urte
|
bat
geroago, 1955 bitartean berritze eta handitze lanak egin ziren, orduan, Joaquín Domínguez Elóseguiren eskutik. Handitzea hiru solairuko eraikina zen, klaseak, liburutegiak, bulegoak bai eta kapera eta saloi handiak ere209 Kanpotik adreiluz estalitako egitura soila zen, hainbat leihoz irekia.
|
|
146 Juan Bautista de Elexaldek fundatu zuen 1602an bere amaren aginduz Maria de Mallea, horretarako hainbat etxe eman zituen, eta urte
|
bat
geroago sartu ziren mojak komentuan (Mugica, 1984 (1910): 182).
|
|
Eta hala 1926an Ciriaco Aguirre medikuaren ekimenez gaixoentzako galeria bat ireki zen herrian. Urte
|
bat
geroago, 1927an, udalak Espainiako Gobernuarekin erietxe bat eraikitzeko akordioa sinatu zuen eta 1930ean, Aguirreren aholkularitzarekin, 40 ohe zituen Victoria Eugenia Erietxea eraiki zen, ospitale asiloaren ondoan (Narbaiza, 2006) (49 ird.). Errepublika garaian «Servicio antituberculoso enfermería de Eibar» eta diktaduran, berriz, «Sanatorio Nueva España» izenak izan zituen erietxea Aguir... Izan ere, 1942an zerbitzua mantentzeko diru arazoak zirela-eta, Patronatuak erietxea ixtea erabaki zuen.
|
|
Urte
|
bat
geroago, 1938ko urtarrilaren 30ean, aipatutako Servicio Nacional de Regiones Devastadas sortu zen, eta urte bereko martxoaren 29ko dekretuan Gobernazio Ministerioak gerran kaltetutako ondasunek jarraitu beharreko norma prebentiboak hartu zituen82 Horien arabera, ordutik aurrera Estatuaren esku geratzen ziren berreraikuntza lanak, eta, hortaz, udalak hasitako berreraikuntza bertan behera geratu ze... Egoera horren aurrean Eibarko alkatea, José Gonzalez Orbea, Gobernazio Ministeriora joan zen, Burgosera, eta bertan dekretua modu murriztailean ez zuela ulertu behar azaldu zioten.
|
|
Urte
|
bat
geroago, 1940ko martxoaren 13an, aipatu bezala, Joaquín Domínguez Elosegui Donostiako Proiektuetako Bulego Teknikoaren arkitekto buru izendatu eta Gipuzkoako egoitza berria sortu zen91 Regiones Devastadas ek Gipuzkoako udalerrien berreraikuntza modu egokian burutzeko, Donostiako Urbieta kalean ireki zuen bulegoa, eta lanak errazteko, beste bulego bat Eibarren, Arraterako errepidean92....
|
|
1940ko apirilean, Regiones Devastadas eko propaganda tresna gisa, jaio zen Reconstrucción (1940) aldizkaria izan zen lehena36 (8 ird.). Urte
|
bat
geroago DGAren zuzendaritzapean agertu ziren Revista Nacional de Arquitectura (RNA)() eta Boletín de la Dirección General de Arquitectura (1941), 1946az geroztiz Boletín de Información de la Dirección General de Arquitectura izena hartu zuena. Hasierako urteetan buletinak ekimen konkretu zein legalen inguruko izaera informatiboa zuen, eta RNA, berriz, informazio orokorra emanez, garaiko arkitektura argitaratuaren erreferente nagusia izan zen.
|
|
Horren adibide dira 1952an Joaquín Domínguezek San Kristobal kaleko 3, 5 eta 7an eraikitako 36 etxe, Julian Etxebarria 3, 5 eta 7ko 70 etxe, 1953an Ramón Martiarenak lau bloketan Legarre gain kalean eginiko 32 etxe, edo urte
|
bat
geroago Diego de Basterrak San Kristobalen ere proiektatutako beste 30 etxe. 1955ean Joaquín Domiguezen eskutik Juan Gisasola 4, 6 eta 8ko 42 etxe, Txonta 42, 44, 46 eta 48rako proiektua eta Iparraguirre 5, 7, 9 eta 11ko 32 etxeak egin ziren.
|
|
...riala modu ezberdinetan antolatu zen, ezohikoenak 1945ean eta 1951n Diego de Basterrak Urtzaile eta Barrena kaleetan, beste eraikinen artean, leihoz zulatutako bulegoetara bakarrik diseinatutako eraikinak ditugu, nahiz eta lehenengoa auzo etxe batekin batera proiektatu zuen463 (124 eta 125 ird.). Berezia izan zen, orobat, 1951n Ramón Martiarenak Azitaingo gasolindegian egindako proiektua464, urte
|
bat
geroago garajeetarako eraikuntza batekin eta 1957an autoentzako tailerrarekin handitu zuena465.
|
|
gune historikoen erreforma eta espazio publikoaren definizioa eraikin monumentalez inguratutako plazekin eta ordena berria agerian utzi nahi zuten manifestazioetarako egokiak ziren kale zabalekin. Urte
|
bat
geroago, 1943an, Paul Bonatz arkitekto germaniarrak Madrilen ere eman zuen hitzaldian, sustrai nazionalak bilatzeari erreferentzia egin zion (Bonatz, 1943a: 390; 1943b:
|
2014
|
|
«Emakume» kategoriaren izaera arbitrarioaeta soziala agerian utzi zuen. «Emakume» subjektua zuria zela erakutsi zuen.Mende
|
bat
geroago, 1978 urtean, New Yorken Monique Wittig ek (2006: 45), hizkuntza modernoari buruzko konbentzio batean, «emakumea» zer den galdetuzuen eta lesbianak emakumeak ez direla esaten amaitu zuen hitzaldia.
|
|
Beste modu batera esanda, maskulinitatea, feminitatea etahomo edo heterosexualtasunerako jarrerak garatzeko orduan, naturak bainoaskoz garrantzi handiagoa du hezkuntzak. Hamarkada
|
bat
geroago, John Hopkinsunibertsitateko ikertzaile talde batek, hain zuzen ere, John Money psikologoak etaJohn eta Joan Hampson psikiatrek, intersexudunen ikerketari ekin zioten berriroere. Izan ere, Money konturatu zen moduan, jaioberri horiek aztertzeak «materialeskerga [eskaintzen zuen] gorputz formaren eta fisiologiaren, hezkuntzaren etaorientazio psikosexualaren arteko ikerketa konparatibo bat egiteko»27 Moneyk etabere lankideek bat egin zuten Ellisen adierazpenarekin, eta beren ikerketak baliatuzituzten hori modu muturrekoan aldarrikatzeko.
|
|
Ia mende
|
bat
geroago, Rousseauk (1762, 1990) herentziaren eragina azpimarratzen duen giza garapenari buruzko ikuspegi bat proposatu eta haurtzaroari buruzko beste planteamendu bat egin zuen; innatismoa delako ikuspegi filosofikoari bultzada eman zion horrek. Haren ustez, haurtzaroa babesturik egon behar duen garapen aro berezia da.
|
|
Mielinizazioak ondo definitutako segida kronologiko bati jarraitzen dio, eta, era berean, gainerako nerbio sistemaren heltzearekin sinkronizatuta dago. Jaiotzaren unean edo pixka
|
bat
geroago, zentzumen organoen eta garunaren arteko bideak nahiko ondo mielinizatuta daude. Garunaren eta eskeleto muskuluen arteko bideak mielinizatu ahala, haurrak aldi bakoitzean jarduera motor konplexuagoak egiteko ahalmena lortzen du.
|
2015
|
|
Proiektuaren plazaratzea iraultzari buruzko gure dokumentalaren hasiera baino ez zen»45 Izan ere, aste bat lehenago, proiektua zuzenean plazaratu zen Kairoko Tahrir Loung zentro kulturalean46 Mehtaren arabera, ekitaldi fisiko bat antolatzeak aurrez aurreko audientzia batekin askotariko abantailak zeuzkan: epea finkatzea webgunea amaitzen motibatzeko; online ikusmina sortzeko; medien atentzioa erakartzeko (aste
|
bat
geroago hedabide guztiak lanpetuta izango liratekeelako iraultzaren urteurrenaren berri emateko).
|
|
2010eko urrian argitaratu zen Out My Window Interneten. Hilabete
|
bat
geroago IDFA nazioarteko dokumentalen zinemaldian aurkeztu zen bi modutan: erakustaldi klasiko batean zinema pantailan, eta bideo instalazio moduan Expanding Documentary Exhibition erakustaldian.
|