|
2000
|
|
|
Hilda egon nahi zuen, guztiz hilda. Cliffs of Moherren aukera
|
bat
galdu zuen eta orain hilda egon nahi zuen. Ondo aurkitzen zen begiak itxita.
|
|
|
Euren hasierako intentzioa (nirekin aurkitu baino lehenagokoa) Limerick hirira heldu eta gaua han pasatzea zen. Baina pentsatu zuten hori egun
|
bat
galtzea zela, goizegi iritsiko liratekeelako, eta beraz Lahincheraino joatea erabaki zuten, nire proposamenari kasu eginda.
|
|
|
Gogo biziak zituen Ralphen argazki bat aurkitzeko, ahal bazen atxilotu eta gerokoa. Hobeto oraindik, torturatu eta gerokoa, jipoiaren jipoiaz begi
|
bat
galdu eta gerokoa, edo hilkutxan bestela, ze koño! Aurpegi hori ikusteko gogoa zuen, Ralphen aurpegia.
|
|
|
Bigarren zezena gure aitak toreatu zuen, arkabuzez tiro egitea toreatzea bada bederen —aitaren auzia, ordea, ez zen toreatzea edo ez toreatzea, baina errege Felipe IV.aren parean paratzea, hark ere, kondearen eta dukearen erranetan, bertze hainbertze egin baitzuen Madrilen, zezen ikuskizun batean—, zeren, bertzenaz, Curro Banderas zeritzàn toreatzaileak toreatu baitzuen. Hiruzpalau burtzi soilik sartu zizkion toreatzaileak zezenari, eta bere morroietarik batek haga luze batez zulatu zion bizkarra, lau hankakoak odol apur
|
bat
gal zezan eta, halatan, ahul zedin. Baina zezena, halarik ere, kementsu zegoen artean eta, aitak zaldi gainetik zirikatu zuenean, indartsu abiatu zen hura... harik eta tiro hots bat entzun, eta zezena hil mutu geratu zen arte.
|
|
|
Sinetsi nahi al didazu, jaun André, ezen Lisboako portuan egun
|
bat
galdu genuela, bertako ur ezin geldiagoetan masta nagusitik arroako zaku bat gari jaurtitzeko, eta erori zen tokiaren inguruan zirkulu baten trazatzeko. Zeren Pisakoak matematikoki frogatu zuen fenomeno hartaz ari baitziren, igartzen zuelarik ezen masta batetik erortzen utzirikako edozein objektu leku berean erortzen zela, mastaren oinean doi, berez eta halabeharrez, nola untzia geldi zegoenean hala lasterrean eta ziztu bizian.
|
|
|
Bai, lehenbailehen egin behar nuen nik handik alde, bataz, Utopiako lurrak nituelako xede, eta, berriz bertzea, bistan zelako ezen ez nintzela kortsario izaiteko jaio, eta ezin nintekeelako, halatan, haiekin geratzeko eta haiekin bat egiteko tentazionean eror; izan ere, zer egiten nuen nik jende haien artean, honek esku galduaren tokian burdinazko gakoa erakusten zuela, horrek haragi hezurrezko zangoaren ordez zurezkoa zeramala, eta hark auskalo zer...? Halako moldez, non baitzirudien ezen conditio sine que non a zela, kortsario on baten izaiteko, gorputza zauriz josia edukitzea, edo, bertzenaz, menbro inportant
|
bat
galdua —begia, konparazione, Alain Coup d’Œil ek bezala, edo belarria, bertze hainbatek bezala, edo besoa, edo zangoa, arestian erran bezala—, baina nehola ere ez behatz ezdeus guti balio bat, nola galdu bainuen nik Bretainiako kostan, behatzen artean lodiena bazen ere...
|
|
|
Izan ere, erran dizut nola Bretainiako kostan itsas istripu bat izan genuen, eta nola istripu hartan behatz
|
bat
galdu nuen.
|
|
|
Kristina eta biok bakarrik gelditu ginen korridorean. Orrazkera berriak Ximurraren izebaren hiletetan bezain ongi ematen zion, eta bistan zen kiloren
|
bat
galdua zuela. Bera ere gazteago.
|
|
2001
|
|
|
Nire barruan ere, minak jarraitzen duen arren, baretasuna nagusitu da nolabait. Ohitu egin naiz modu honetan bizitzen, zango
|
bat
galdu eta makuluekin ibiltzera ohitzen den pertsona bezala. Agian minak ez dira betiko eta denborak sendatzen du dena, Itoizen kanta hark zioen moduan.
|
|
2002
|
|
|
Lehenago ere behin baino gehiagotan gertatu dena gertatu zen Albuquerquen (Granada, Espainia): zortzi urteko mutiko
|
bat
galdu egin zen etxe ondoko eremuetan, cortijoa zabal handia baitzen.
|
|
|
Behin gure anaia zaharrena –oso indartsua zen– pilota partida
|
bat
galdu eta aldarte txarrean zihoan kalean barna. Beste anaia bat ikusi zuen borrokan.
|
|
|
–Alaba
|
bat
galdu nuen, baina semea irabazi... Eskerrik asko, Ander.
|
|
2003
|
|
|
–Ordu laurden
|
bat
galdu diat lehen ere hire bila. Hildako bat diat esku artean eta, dirudienez, hik baduk zerikusiren bat auziarekin.
|
|
|
Orduan ere bai baitago askatasun eremu txiki bat: gezurrezko zita esan ala egiazko zita esan, burkide
|
bat
galduz. Ez pentsa, horratio, halako egoeran pertsonak egiten duena epaitzeko eskubidea daukagula uste dudanik.
|
|
2004
|
|
|
Gaur egungo munduan, globalizazio eta uniformizazio tendentzia gogorren artean, herri tipien argiak itzaltzen ari dira. Munduko biztanleok zeozer galtzen dugu, kultura benetan unibertsalak zeozer galtzen du, gizajendea izateko modu desberdin horietako
|
bat
galtzen du. Munduari mesedea egingo diogu, auzoko handien suteak indartu beharrean, su propioa biztu eta mantentzen badugu, herri lez balio orokorrak sortzeko gauza bagara behintzat...?. 139
|
|
|
632 Patxi Goenaga: . Niretzat garrantzi gehiago dauka eremu euskaldunean hiztun
|
bat
galtzeak, erdal guneetan irabazten denak baino. Horrek kalitatearekin zerikusia dauka.
|
|
|
" Arreba" hitzaren mugak" ahizpa" hitzak mugatzen ditu: bietatik
|
bat
galtzen bada, bestearen adierazki eremua hedatu egiten da. " Hika" mintzakera" zuka" koak eta" berorika" koak mugatzen dute.
|
|
|
" Hika" mintzakera" zuka" koak eta" berorika" koak mugatzen dute. Hiruetatik
|
bat
galtzen danean, beste biak aldatu egiten dira, zabalera berri bat hartuz; eta tratamenduen sail osoa beste oreka batean jarriz.
|
|
|
Kontua da, egun horretan, Lucari diploma heldu zitzaionean, eta Kultura Ministerioaren gaineko iraina entzun ostean (iraina baita esatea Kultura Ministerioak saria eman dizula pelikula berdeak jartzeagatik), zeharo aldatu zela Signora Mariaren aurpegia, eta muturra, bekokia eta sudurra, hurrenez hurren, okertu, tximurtu eta altxatu zituenez, edertasun apur
|
bat
galdu zuen. Kaletik, ordea, ez zen ezer ikusi, soilik gortina batzuk haserretuta, eta Nerok erabaki zuen etsaia dominatuta zutela eta, ondorioz, jolasa ere amaituta, eta airean bota zuen laranja koloreko Lucaren leihora.
|
|
|
Ez du jakin zer erantzun. Une batez apur
|
bat
galduta egon da, ziklista handien argazkiz jositako hormari begira. Ze selekzio.
|
|
|
haren partez berea utzi eta hanka, ziztu gorrian. Baina zurtuta geratu zen, denbora gehiegi pasatu zuen ahoa zabalik, eta adur apur
|
bat
galtzeko puntuan ere egon zen, eta horrela ezin da bizikletarik ostu, ez ahoa zabalik begira zaudela, behintzat.
|
|
|
Ederki ulertzen nuen gizon haren baitako sentimendua. Neuk ere gerra
|
bat
galdua nuen.
|
|
|
–Orain arte, entzun nahi ez baduzu ere, saiakera guztiak saboteatzea lortu dugu, eta horretan jarraitzen dugu. Horrexegatik dabiltza pixka
|
bat
galduta, non eta zer bilatu behar duten ez dakitela. Gainera, laguntzaile... ondo kokatutako laguntzaileren bat edo beste daukagu.
|
|
2005
|
|
|
Ia hamar ordu lotan. Hasieran apur
|
bat
galduta baina berehala kokatu du bere burua. Mina du hainbat tokitan, jarrera deserosoa dela eta.
|
|
|
Haiengana iritsi eta bere ordenagailu eramangarria ireki die mahai gainean. Biek begiratu, baina galdera areagotu baino ez zaie egin, elkarri keinu adierazgarria eginda, pelikula horretan zatiren
|
bat
galdu izan balute bezala.
|
|
|
Arratsaldeko laurak. Argiak indar apur
|
bat
galdu duela esango luke, baina oraindik eguzkiak lekua bilatzen du gainezka dauden kaleetatik. Naroak eskularru eta bufanda moreak jantzi ditu, baina hotza ez da hainbesterako.
|
|
|
Kabina barruan, honako ohar batek harrapatu du bere arreta: " Perikito hori
|
bat
galdu da. Paparrean mantxatxo morea du.
|
|
2006
|
|
|
Eta etxera heltzen naizenerako neka neka eginda nago, eta askotan alaba lo dagoela heltzen naiz. Eta hori gertatzen zaidanean bizitzaren zati preziatu
|
bat
galdu dudala pentsatzen dut, norbaitek bizitzaren zati bat lapurtu didala. Ez dakit, lehen ere justu justu ibiltzen nintzen, denera ezin helduta, baina amaren kontu honekin, hankaz gora jarri zait dena.
|
|
|
Zortziehun gizon hil ziren, Matiasen lehengusua tartean. Gure laguna laster zen bueltan, begi bat eta hanka
|
bat
galduta. Osabarekin joan nintzaion bisitan Gurutze Gorriak Garraitzetako jauregi batean jarrita zuen ospitalera.
|
|
|
–Hanka
|
bat
galtzeagatik ezin naiz kexatu. Makinatxo bat buru ikusi dut airean.
|
|
2008
|
|
|
Beñardo ez zen hiru egunetan etxean azaldu, eta ez zuen inork aurkitu, atzetik ibili arren apaiza, maisua, etxekoak, ikaskideak, bigarren egunean, nolanahi ere, zortzi urteko ikaskide
|
bat
galdu zen bilaketan, eguerdian etxean azaldu ez eta ilunabarrean aurkitu zutena: maisuak, ondorioz, biharamunean eskolari berrekiteko erabakia hartu zuen?
|
|
|
Hamar egun egin zituen azkenean tabernatik irten gabe. Zazpigarren egunean, gainera, apustu
|
bat
galdu zuen. Kontua da bazegoela bezero bat askotan zirikatzen zuena; Beñardo, baina, ez zen atzean gelditzen, eta handiagoekin erantzuten zion:
|
|
|
–Barka biezat berorrek, baina gauza
|
bat
galtzen denean beste bat aurkitzen da askotan, eta aurkitzen denak. Nazariok aitzurren norabidean ipini zuen hatza lotsagabeki, galtzen denak baino askoz gehiago balio badu, galera irabazpide bihurtzen da, ezta?
|
|
|
»Hunkitu egin nintzen zeharo, beste horrenbeste gertatuko zitzaizun zuri ere?, eta, erruki hutsagatik, hantxe bertan kontratatu nuen gure ontziko sukaldaria izateko. John Silver Luxea esaten diote, eta hanka
|
bat
galdua du; baina hori gomendioa ere badela iruditzen zait niri, bere herriaren aldeko zerbitzuan galdu baitzuen, Hawke* hilezinaren agintepean. Ez du erretirorik, Livesey.
|
|
|
Ala maila soziologikoan arakatu behar genuke bere funtsaren arrazoia aurkitzeko? Herri hizkuntza eta kultura
|
bat
galtzea ez da banakoari bakarka eta gizaki bakar gisa gertatu ohi zaion fenomenoa. Ez horixe.
|
|
|
Hamar egun egin zituen azkenean tabernatik irten gabe. Zazpigarren egunean, gainera, apustu
|
bat
galdu zuen. Kontua da bazegoela bezero bat askotan zirikatzen zuena; Beñardo, baina, ez zen atzean gelditzen, eta handiagoekin erantzuten zion:
|
|
|
Beñardo ez zen hiru egunetan etxean azaldu, eta ez zuen inork aurkitu, atzetik ibili arren apaiza, maisua, etxekoak, ikaskideak –bigarren egunean, nolanahi ere, zortzi urteko ikaskide
|
bat
galdu zen bilaketan, eguerdian etxean azaldu ez eta ilunabarrean aurkitu zutena: maisuak, ondorioz, biharamunean eskolari berrekiteko erabakia hartu zuen– eta herritarrak, baita etxeko bi txakurrak ere.
|
|
|
–Barka biezat berorrek, baina gauza
|
bat
galtzen denean beste bat aurkitzen da askotan, eta aurkitzen denak –Nazariok aitzurren norabidean ipini zuen hatza lotsagabeki– galtzen denak baino askoz gehiago balio badu, galera irabazpide bihurtzen da, ezta?
|
|
2009
|
|
|
Unetxo
|
bat
galdu gabe
|
|
|
–Zuen herriko neska
|
bat
galdu dela Iratiko basoan. Hogeita hamahiru urteko iruindarra dela eta abar aipatu dute.
|
|
|
Mutil
|
bat
galduta omen zebilen leherketa jazo zenetik. Telebistan, haren neska laguna negarrez:
|
|
|
armadaren egitura bertikal hierarkikoaz, azken batean; Domingok bazekien, edo sumatzen zuen, sumatu baino gehiago ere bai, beharbada? ...tzen zituena; gorpuzkera lerdena zuen, bizkar zabal zutekoa eta lepo sendokoa, burua ere tente?, aste gorrian behar bezala zaintzen zuena, ardo tantarik ere probatu gabe ia; igandeetan, baina, aste osokoak edaten zituelako edo, sekulako mozkorrak harrapatzen zituen; badirudi mozkorraldi haietako batean, kantinatik barrakoira itultzeko bidean zegoela, basoko enbor bat jo zuela, betean jo ere, hortz
|
bat
galtzerainoko talkan; horregatik, soldadu guztiek Besatroncos deitzen zioten, edo Diente de Oro, galdutako hortzaren lekuan urrezko bat jarri baitzioten, irri egiten zuenean edo ahoa irekitzen zuenean nabarmentzen zitzaiona; gizonak bazuen, halere, beste izen bat, soldaduek beste biak baino maizago erabiltzen zutena: Putakumea, maiuskulaz?, haren izaera eta haren nortasuna hitz bakar batez definitzeko ez baitzegoen, antza, hitz egokiagorik hiztegian; hain zuen espiritu militarra barneraturik, non, konpainiaren kargua eta ardura hartzen zuenean, egunaren hogeita lau orduetan egoten baitzen soldaduei begia gainetik kendu gabe, haien potroei atxikitako potrozorri bat bezala, haien akatsak azpimarratzen? ¿ qué modo de desfilar es ése?, ¡ el pecho fuera, como María Guerrero, y la cabeza como Juan Oropesa, que la tenía siempre tiesa!?
|
|
|
...ona, guztiz sinesten zuen arren, bestalde; sabela erauzi baliote bezala sentitzen zen, bai, ahula baino ahulagoa, eta, hala ere, sabela zutik zuen, ahuleziak eta ahulguneak indarraren euskarri bihurtzeko gerturik, alegia?, amaren sabela beti baitago zutik, baita eroria dagoenean ere, garai batean gorde zuèn bizi puskak guztiz galtzera egiten ez duen bitartean; eta Domingo ez zen galdu, esku bakar
|
bat
galdu baitzuen, agidanean: esan nahi baita berria jaso bezain laster hasi zela neurriak hartzen, batean Nazariori deituz, lantokira; bestean Damasori, Madrilera, eta hurrengoan Teofilo Mariari telegrama bat igorriz, Frantziara?
|
|
|
esaten zuen honek, logika ere bere desioen zerbitzuan jarriz?, ezta Teofilo Mariak ere, hitz handiek gero eta mendeago zutenak, Frantziara heldu bezain laster eskuin muturreko joera zutèn taldeekin sinpatizatzen hasi zenetik, Mr. Quesseneten semearen eskutik; giro hartan, Damaso zegoen, beharbada, pixka
|
bat
galduta, pozik baitzegoen, oso pozik ere bai, anaiaren hobetzearekin, baina deseroso senti baitzitekeen han esaten ziren gauzekin, ergela ere bai, hainbeste ziren inguruan entzuten zituèn ergelkeriak?
|
|
|
–Birika
|
bat
galdu nuen, eta birika galdua naiz, esan zion arrebari behin batean.
|
|
|
beldur haren aurretik, baina, ez ote zuen lehenagoko beldur bat, gorputzari berari lotua? Gorputzak, izan ere, behin huts egin zion, zer zen, bestela, birika
|
bat
galtzea, osasuna berreskuratzeko bidean bazegoen ere??, eta beldur zen, ausaz, berriro huts egingo ote zion. Gorputzaren beldur denak, baina, ba ote du erremedio hoberik gorputzari, baita gizontasunari ere, bide batez, Gabinoren kasuan?
|
|
|
–Okerrenean, beraz, birika
|
bat
gal dezakezu, berri txarra eman orduko eman behar zion medikuak, ordea, berri ona?: Baina baditut dozena erdi bat gaixo, birika batekin primeran bizi direnak, hori ere esan behar dizut.
|
|
|
–Arrazoi duzu, eta, nola bizi indarrak apaingarrietara eta esaldi handinahietara bultzatzen baitzuen, gehitu zuen?: Zer da, gainera, esku
|
bat
galtzea, zuk biak galdu bazenituen: aita eta ama?
|
|
|
erne zeuden, mutilaren bilakaerari adi: ama behintzat pozak airean zegoen, hura guztia Jainkoaren grazia berezitzat hartzen zuela, bai baitzirudien ezen berri gaiztoen aroari, birika
|
bat
galdu ondoren, bestea gero eta hobeto zuen Gabinok, zantzu ezin hobea zena, medikuen iritziz, aro berri bat jarraitzera zihoakiola, hagitzez ere esperantzatsuagoa; seinaleak ere halakoak ziren, itxura batean, Gabinoren osasunari buruzko albiste onari Domingoren erabateko aldaketa erantsi behar baitzitzaion, ikastetxean ateratzen zituèn notetan ere bere ondorioak zituena, matematiketan ere bai; Nazariok, halere, bere errezeloa erakusten zion:
|
|
|
Reginak, irriari eutsiz, ezker eskuin mugitu zuen burua, keinu harekin bere etsipenaren handia azpimarratu nahi balu bezala? seme bat irabazi zuela, bai, baina beste
|
bat
galdu zuela, besterik ez baitzuen sentitzen, agidanean.
|
|
|
oinezkoengana jendetasunez hurbilduko ote zen: . Zuetako norbaiti bostehun pezetakoren
|
bat
galdu al zaio?? (. Baina zer?, pentsatu zuen aldi berean, ausaz,, nik jendeari esan, eta norbaitek gezurra asmatzen badu??); edo udaltzainengana joan behar ote zuen eta objektu galduen bulegoan entregatu?
|
|
|
–Poz zaitezte nirekin, bostehun pezetako bat aurkitu dut-eta!??; Adak, baina, poltsa ireki eta hantxe sartu zuen billetea; ondoren, jertseak dendan utzi eta, etxerakoan, hiruzpalau urte lehenago utzitako ohiturari berriro helduz, eliza batean sartu zen, hartarako beharrak edo eraginda; belaunikatu zen alboko erretaula batean zegoèn aulki batean, san Antonioren tailu batek betetzen zuen erdigunea, Jesusen pasioa eta piztuera adierazten zituèn diptiko baten gainean?, eta gogozko otoitzean hasi zen, gogozkoa behar zuen, suzko sua baitzuen begietan, ezpainak mugitzen ez zituen arren?, eskuak elkarri lotuta, batean aurpegi bat eta bestean beste bat jarrita, barrutik bizi zituèn sentimenduen araberakoak, itxuraz; aurpegi batek esker ona adierazten zuen, Ada San Antoniori eskerrak ematen ari zitzaiolako: litekeena da, orbetarrek etxeko ohitura baitzuten, objekturen
|
bat
galtzen zutèn bakoitzean, San Antoniori laguntza eskatzekoa, ager zedin, eta bera seinale harekin topatu baitzen, zeinak zorion galdua berreskuratzen lagun baitziezaiokeen; esker onaren aurpegiari, berriz, ezustekoarena jarraitu zitzaion, esanez bezala: –Hauxe bai kasualitatea!?; ezustekoarenari ziurtasunarena:
|
|
|
Mallowan. Kensingtoneko etxe hartan hiltzaile
|
bat
galdu zuten baina beste bat irabazi. Emilyrekin hitz egitera bidali zuten Mr.
|
|
|
–Arrazoi duzu –eta, nola bizi indarrak apaingarrietara eta esaldi handinahietara bultzatzen baitzuen, gehitu zuen–: Zer da, gainera, esku
|
bat
galtzea, zuk biak galdu bazenituen: aita eta ama?
|
|
|
hartu zuen eskuan, begiratu zuen espaloira ezpel hesiaren gainetik –hamar hamabi metro atzerago hiruzpalau oinezko zetozen espaloitik–, geratu zen haiei begira bizpahiru segundotan, zalantza handi batek hartua iduri...; zein izango zen hurrengo pausoa... oinezkoengana jendetasunez hurbilduko ote zen: " Zuetako norbaiti bostehun pezetakoren
|
bat
galdu al zaio?"(" Baina zer", pentsatu zuen aldi berean, ausaz," nik jendeari esan, eta norbaitek gezurra asmatzen badu?"); edo udaltzainengana joan behar ote zuen eta objektu galduen bulegoan entregatu? (" Baina zer, udaltzainen batek eramaten badu?"); edo bere ezkutalekutik saltoka aterako ote zen jendeari berri ona adierazteko, drakma aurkitu zuèn ebanjelioko emakumeak bezala:
|
|
|
" Poz zaitezte nirekin, bostehun pezetako bat aurkitu dut-eta!"?; Adak, baina, poltsa ireki eta hantxe sartu zuen billetea; ondoren, jertseak dendan utzi eta, etxerakoan, hiruzpalau urte lehenago utzitako ohiturari berriro helduz, eliza batean sartu zen, hartarako beharrak edo eraginda; belaunikatu zen alboko erretaula batean zegoèn aulki batean –san Antonioren tailu batek betetzen zuen erdigunea, Jesusen pasioa eta piztuera adierazten zituèn diptiko baten gainean–, eta gogozko otoitzean hasi zen –gogozkoa behar zuen, suzko sua baitzuen begietan, ezpainak mugitzen ez zituen arren–, eskuak elkarri lotuta, batean aurpegi bat eta bestean beste bat jarrita, barrutik bizi zituèn sentimenduen araberakoak, itxuraz; aurpegi batek esker ona adierazten zuen, Ada San Antoniori eskerrak ematen ari zitzaiolako: litekeena da, orbetarrek etxeko ohitura baitzuten, objekturen
|
bat
galtzen zutèn bakoitzean, San Antoniori laguntza eskatzekoa, ager zedin, eta bera seinale harekin topatu baitzen, zeinak zorion galdua berreskuratzen lagun baitziezaiokeen; esker onaren aurpegiari, berriz, ezustekoarena jarraitu zitzaion, esanez bezala: " Hauxe bai kasualitatea!"; ezustekoarenari ziurtasunarena:
|
|
|
–Okerrenean, beraz, birika
|
bat
gal dezakezu –berri txarra eman orduko eman behar zion medikuak, ordea, berri ona–: Baina baditut dozena erdi bat gaixo, birika batekin primeran bizi direnak, hori ere esan behar dizut.
|
|
|
Pinu batzuen artean zegoèn kanpamentu militarrera iritsi zenean, sentipen bikoitz bat izan zuen Domingok... alde batetik abioiak ikusten baitzituen –dozena erdi bat edo–, eta bestetik soldaduak eta ofizialak; hauek –kanpamentuan sartu ahala ohartu zen– arauez eta aginduez mintzatzen zitzaizkion: ...na; gorpuzkera lerdena zuen –bizkar zabal zutekoa eta lepo sendokoa, burua ere tente–, aste gorrian behar bezala zaintzen zuena, ardo tantarik ere probatu gabe ia; igandeetan, baina, aste osokoak edaten zituelako edo, sekulako mozkorrak harrapatzen zituen; badirudi mozkorraldi haietako batean, kantinatik barrakoira itultzeko bidean zegoela, basoko enbor bat jo zuela, betean jo ere, hortz
|
bat
galtzerainoko talkan; horregatik, soldadu guztiek Besatroncos deitzen zioten, edo Diente de Oro, galdutako hortzaren lekuan urrezko bat jarri baitzioten, irri egiten zuenean edo ahoa irekitzen zuenean nabarmentzen zitzaiona; gizonak bazuen, halere, beste izen bat, soldaduek beste biak baino maizago erabiltzen zutena: Putakumea –maiuskulaz–, haren izaera eta haren nortasuna hitz bakar batez definitzeko ez baitzegoen, antza, hitz egokiagorik hiztegian; hain zuen espiritu militarra barneraturik, non, konpainiaren kargua eta ardura hartzen zuenean, egunaren hogeita lau orduetan egoten baitzen soldaduei begia gainetik kendu gabe, haien potroei atxikitako potrozorri bat bezala, haien akatsak azpimarratzen – ¿ qué modo de desfilar es ése?, ¡ el pecho fuera, como María Guerrero, y la cabeza como Juan Oropesa, que la tenía siempre tiesa! –, edo haiei burla egiten – ¡ con maricas así, hasta los moros nos darán al fin por culo! –, biraoka noiznahi, bere burua katoliko apostoliko sutsutzat bazuen ere, ultrakatoliko ultraespainartzat, alegia; sarjentua, beraz, soldaduen gainetik sentitzen zen nor, eta soldaduak izorratzen gozatzen zuen; eta ez zuen, jakina, bere gorputz lerden hura –gihartsua bezain arina– ezkutatzeko; aitzitik:
|
|
|
...z sinesten zuen arren, bestalde; sabela erauzi baliote bezala sentitzen zen, bai, ahula baino ahulagoa, eta, hala ere, sabela zutik zuen –ahuleziak eta ahulguneak indarraren euskarri bihurtzeko gerturik, alegia–, amaren sabela beti baitago zutik, baita eroria dagoenean ere, garai batean gorde zuèn bizi puskak guztiz galtzera egiten ez duen bitartean; eta Domingo ez zen galdu, esku bakar
|
bat
galdu baitzuen, agidanean: esan nahi baita berria jaso bezain laster hasi zela neurriak hartzen, batean Nazariori deituz, lantokira; bestean Damasori, Madrilera, eta hurrengoan Teofilo Mariari telegrama bat igorriz, Frantziara... eta etxeko beste guztiekin hitz eginez, argi eta garbi hitz egin ere:
|
|
|
Adak ere ez zuen zalantzarik, eta Gabinok ere ez –" Nik birika galdu eta Jainkoak sendatu ninduen; eta Domingok eskua galdu eta Jainkoak sendatuko du" esaten zuen honek, logika ere bere desioen zerbitzuan jarriz–, ezta Teofilo Mariak ere, hitz handiek gero eta mendeago zutenak, Frantziara heldu bezain laster eskuin muturreko joera zutèn taldeekin sinpatizatzen hasi zenetik, Mr. Quesseneten semearen eskutik; giro hartan, Damaso zegoen, beharbada, pixka
|
bat
galduta, pozik baitzegoen –oso pozik ere bai– anaiaren hobetzearekin, baina deseroso senti baitzitekeen han esaten ziren gauzekin, ergela ere bai, hainbeste ziren inguruan entzuten zituèn ergelkeriak... existitu ere ez baitzen existitzen miraria, fisika eta lege fisikoak baizik, gero eta seguruago zegoen horretaz.
|
|
|
beldur haren aurretik, baina, ez ote zuen lehenagoko beldur bat, gorputzari berari lotua? Gorputzak, izan ere, behin huts egin zion –zer zen, bestela, birika
|
bat
galtzea, osasuna berreskuratzeko bidean bazegoen ere? –, eta beldur zen, ausaz, berriro huts egingo ote zion. Gorputzaren beldur denak, baina, ba ote du erremedio hoberik gorputzari –baita gizontasunari ere, bide batez, Gabinoren kasuan– ihes egitea baino?
|
|
|
Gurasoak ere –aldi berri batean sartuak, izan zutèn krisi larriaren ondotik– erne zeuden, mutilaren bilakaerari adi: ama behintzat pozak airean zegoen, hura guztia Jainkoaren grazia berezitzat hartzen zuela, bai baitzirudien ezen berri gaiztoen aroari –birika
|
bat
galdu ondoren, bestea gero eta hobeto zuen Gabinok, zantzu ezin hobea zena, medikuen iritziz– aro berri bat jarraitzera zihoakiola, hagitzez ere esperantzatsuagoa; seinaleak ere halakoak ziren, itxura batean, Gabinoren osasunari buruzko albiste onari Domingoren erabateko aldaketa erantsi behar baitzitzaion, ikastetxean ateratzen zituèn notetan ere bere ondorioak zituena, matematiketan ere b...
|
|
|
Reginak, irriari eutsiz, ezker eskuin mugitu zuen burua, keinu harekin bere etsipenaren handia azpimarratu nahi balu bezala... seme bat irabazi zuela, bai, baina beste
|
bat
galdu zuela, besterik ez baitzuen sentitzen, agidanean.
|
|
|
–Birika
|
bat
galdu nuen, eta birika galdua naiz –esan zion arrebari behin batean.
|
|
2010
|
|
|
–Ez itzali argia?; bada, nik esango nuen: . Ez piztu argi beltza?; gero, gainera, bizitzak are gehiago bereizi ninduen, tuberkulosiak astindu ninduenean; zoritxar handiak neurriko erantzuna behar zuen, eta hala bihurtu nintzen, gauetik egunera, beste Kristo bat, tuberkulosiak gurutziltzatua, biriketako
|
bat
galdu nuen arte; baina galera hura ere irabazpide gertatu zitzaidan, galera izugarriak azpimarratzen baitzuen, aldi berean, nire borrokaren handitasuna, etxekoen begientzat heroi bihurtzerainokoa; birikak mugatua nengoen, bai, baina, hobera bidean nengoela, Helena iritsi zitzaidan, maitasun benetako bat behar bainuen, ahalik eta goitiarrena eta platonikoena, neure muga guztiak mugagabetzeko ahale...
|
|
|
Gizon bat naiz, zeru bat konkistatzeko duena, Jainkoak arimadun egin baininduen. Gizon batek, izan ere, aberriagatik begi
|
bat
galtzen duenean, ohorea du begi, eta zango bat galtzen duenean, duintasuna du zango: gizonak posibilitate hori du bederen, muskerrak ez duena?
|
|
|
Gizon bat naiz, zeru bat konkistatzeko duena, Jainkoak arimadun egin baininduen. Gizon batek, izan ere, aberriagatik begi bat galtzen duenean, ohorea du begi, eta zango
|
bat
galtzen duenean, duintasuna du zango: gizonak posibilitate hori du bederen, muskerrak ez duena?
|
|
|
Kontatu zuk, Damaso??; eta zuk Pagoagan gertatua kontatu, osaba Teodoro Juantorena aipatzen zenuen bakoitzean, barrez hasten zitzaigun aita?, eta, zuk zeure jarduna amaitu bezain laster, harako iruzkin hura egin zuen aitak: . Hau ere ospatu egin dugu, orbetarrok seme
|
bat
galdu baina osaba bat irabazi baitugu, baita santu bat ere, bost meza berehalako kontua da-eta, kar kar kar?; amak, ordea, zuri ezin zorrotzago begiratu, eta honela esan zizun:
|
|
|
guztiaz ere, Jainkoari eskerrak emateko moduan nago, alde horretatik; aita Barandiaran antropologoak kontatzen duenez, gaztetako ultzera batek behartu zuen bere burua zaintzera, horregatik omen doa urteetan aurrera eta aurrera?: bada, niri ere, halako zerbait gertatzen ote zaidan?; nork esango zuen, izan ere, nerabezaroan birika
|
bat
galdu nuenean, tuberkulosiak jota, aurten 76 urte bete ditut, kontuak ongi badaramatzat?, osasunez hain ongi sentituko nintzenik gaur egun?; Zapiain estimatuak esaten dit nire gorputzak gogor borrokatu behar izan zuela gaitzaren aurka, eta, borroka horien ondorioz, immunizatuta geratu nintzela: arrazoi ote duen, katarroak ere gutxi harrapatzen baititut, egia esan; erreumak ere, bestalde, dexente errespetatu nau, nire adineko kideekin konparatuta, batik bat?
|
|
|
Harik eta bizi senak autoengainua mozorrotzat hartu eta nire poz hura zuri zezakeèn argudioa asmatu zuen arte, errukiaren bidetik: . Hobe du, bai, gizagaixoak orain esku
|
bat
galdu, abioi istripu batean osorik hil baino?, kontzientzia inkontzientearen tranpa hartaz berandu gabe ohartu banintzen ere?
|
|
|
inoiz baino zentzu handiagoa behar zuen orduan?, bestela ez baitago ulertzerik amari eman niòn erantzuna? ezta sendategiko medikuari eman niona ere bere garaian, noiz eta bere iragarpena egin baitzidan, sendatze prozesuan birika
|
bat
galtzeko posibilitatea ote nuen, esan ez nion, bada, hitzetik hortzera, etsi onez:
|
|
|
Baina ni gaizki ere ez nagoela esan nion. Pixka
|
bat
galduta eta arraro samar sentitzen naizela, baina animoz eta ongi. Zuengatik ere galdetu zidan, eta esan nion zu primeran ari zinela moldatzen.
|
|
|
Agian iritsi zen simil hura bere kontra erabiltzeko garaia. Alexi esatekoa,, karraskari hortzak dituela konturatu al zara?, zerbait gogorra jan orduko ezpaltxo
|
bat
galtzen du gaixoak; fruitu lehorrak debekatuta ditu, eta ogia, moldekoa bakarrik?.
|
|
|
Harik eta bizi senak autoengainua mozorrotzat hartu eta nire poz hura zuri zezakeèn argudioa asmatu zuen arte, errukiaren bidetik: " Hobe du, bai, gizagaixoak orain esku
|
bat
galdu, abioi istripu batean osorik hil baino", kontzientzia inkontzientearen tranpa hartaz berandu gabe ohartu banintzen ere...
|
|
|
Hamaika hamabi urteko umea nintzen, bai, baina kolpetik bihurtu nintzen pertsona heldu, itxuraz —bizitzak gogor astindu ninduen, baina bizitzak ez zuen bere zentzua galdu; aitzitik: inoiz baino zentzu handiagoa behar zuen orduan—, bestela ez baitago ulertzerik amari eman niòn erantzuna... ezta sendategiko medikuari eman niona ere bere garaian, noiz eta bere iragarpena egin baitzidan, sendatze prozesuan birika
|
bat
galtzeko posibilitatea ote nuen... esan ez nion, bada, hitzetik hortzera, etsi onez: " Hobe zeruan birika batekin sartu, biekin infernuan baino"!, ongi gogoratzen naiz esaldi hartaz, gogoratzeko modukoa denez...
|
|
|
Kontatu zuk, Damaso..."; eta zuk Pagoagan gertatua kontatu —osaba Teodoro Juantorena aipatzen zenuen bakoitzean, barrez hasten zitzaigun aita—, eta, zuk zeure jarduna amaitu bezain laster, harako iruzkin hura egin zuen aitak: " Hau ere ospatu egin dugu, orbetarrok seme
|
bat
galdu baina osaba bat irabazi baitugu... baita santu bat ere, bost meza berehalako kontua da-eta, kar kar kar"; amak, ordea, zuri ezin zorrotzago begiratu, eta honela esan zizun: " Ez nuen uste horrelakoa zinenik, Damaso...";" Damaso errugabea da auzi honetan, nik eman bainizkion diruak eta nik esan bainion zer egin behar zuen eta zer ez!
|
|
|
" Ez itzali argia"; bada, nik esango nuen: " Ez piztu argi beltza"; gero, gainera, bizitzak are gehiago bereizi ninduen, tuberkulosiak astindu ninduenean; zoritxar handiak neurriko erantzuna behar zuen, eta hala bihurtu nintzen, gauetik egunera, beste Kristo bat, tuberkulosiak gurutziltzatua, biriketako
|
bat
galdu nuen arte; baina galera hura ere irabazpide gertatu zitzaidan, galera izugarriak azpimarratzen baitzuen, aldi berean, nire borrokaren handitasuna, etxekoen begientzat heroi bihurtzerainokoa; birikak mugatua nengoen, bai, baina, hobera bidean nengoela, Helena iritsi zitzaidan, maitasun benetako bat behar bainuen, ahalik eta goitiarrena eta platonikoena, neure muga guztiak mugagabetzeko ahale...
|
|
|
Gizon bat naiz, zeru bat konkistatzeko duena, Jainkoak arimadun egin baininduen. Gizon batek, izan ere, aberriagatik begi
|
bat
galtzen duenean, ohorea du begi, eta zango bat galtzen duenean, duintasuna du zango: gizonak posibilitate hori du bederen, muskerrak ez duena... ohorea eta duintasuna bai baitira bertute militarrak ere, gloria betezko gloria eskuratzeko bidean:
|
|
|
Gizon bat naiz, zeru bat konkistatzeko duena, Jainkoak arimadun egin baininduen. Gizon batek, izan ere, aberriagatik begi bat galtzen duenean, ohorea du begi, eta zango
|
bat
galtzen duenean, duintasuna du zango: gizonak posibilitate hori du bederen, muskerrak ez duena... ohorea eta duintasuna bai baitira bertute militarrak ere, gloria betezko gloria eskuratzeko bidean:
|
|
|
guztiaz ere, Jainkoari eskerrak emateko moduan nago, alde horretatik; aita Barandiaran antropologoak kontatzen duenez, gaztetako ultzera batek behartu zuen bere burua zaintzera, horregatik omen doa urteetan aurrera eta aurrera...: bada, niri ere, halako zerbait gertatzen ote zaidan...; nork esango zuen, izan ere, nerabezaroan birika
|
bat
galdu nuenean, tuberkulosiak jota —aurten 76 urte bete ditut, kontuak ongi badaramatzat—, osasunez hain ongi sentituko nintzenik gaur egun?; Zapiain estimatuak esaten dit nire gorputzak gogor borrokatu behar izan zuela gaitzaren aurka, eta, borroka horien ondorioz, immunizatuta geratu nintzela: arrazoi ote duen, katarroak ere gutxi harrapatzen baititut, egia esan; erreumak ere, bestalde, dexente errespetatu nau, nire adineko kideekin konparatuta, batik bat...
|
|
2011
|
|
|
–Begi
|
bat
galdu nian, bai, orduan, baina nork zekik orain bigarrena irabazi ez ote dudan?
|
|
|
Armairu bat ireki, barrukoak lurrean barreiatu eta ni neure gauzen bila hasten nintzen bakoitzean, bera atalburuan jartzen zen besoak gurutzatuta, eta ez nion inoiz ere begiradan, aurpegiko adieran edo ahotsaren tonuan errukiaren arrastorik edo damuaren zirkinik atzeman, ohaide
|
bat
galdu eta bi irabazi zituelako seguru asko. Nik, ordea, ezin nuen burutik kendu egun hartan ikusitakoa.
|
|
|
Irakurri beharreko liburuen artean apuntatu zuen Nadiak izenburu hori ere. Asteazkenero liburu ezberdin batekin mahaira agertzen hasi zitzaigun zerbitzaria eta beste kafetegi batera aldatu behar izan genuen, Nadiari miresle
|
bat
galtzeak pena pixka bat eman bazion ere.
|
|
|
–Guk
|
bat
galdu dugu, baina badaezpadako bat.
|
|
|
Ligiarrek ez zuten gizon zahar arrotzik ikusi, eta mesfidantza begirada luzeak egin zizkieten gazteei. Bazegoen ume
|
bat
galdurik, ordea, etxetik goizik irten eta bazkalorduan itzuli ez zena. Auzokoek belaze eta soroetan, mendi magaletako sasitzetan eta erreka bazterretan xerkatzen zuten:
|
|
|
Are gehiago, ziur da ordutik ikusle kopuru
|
bat
galdu duela betirako, jende askorentzat el pelota vasco izaten jarraituko duela. –Baina horrek ez nau kikiltzen, nire bidea egiten jarraituko dut.
|
|
|
esperantza zati
|
bat
galduko dute
|
|
|
Urrezko ordulari
|
bat
galdu da, Diamantezko hirurogei minuturekin. Ez da saririk eskaintzen, Betiko joan baita!
|
|
|
Eta lehengo dantza lagunekin konparatu zuenean, Leilak itxura narrasa eman zion. Txalekoa zimurturik, eskularruko botoi
|
bat
galduta, eta zamarrean, berriz, jostun xaboiaren arrastoak ematen zutenak.
|
|
|
Zerbait azalekoa eta dibertigarria behar zuen, bale, aurrekoan ikusten ari zinen pelikula ona zen,, niri errazkadak etorri zitzaizkidan gogora eta amorru pixka bat sortu zitzaidan lorategian nola eduki ninduen gogoratuz?; nigatik ez, pelikulak erabakitzeko nire gaitasunarekin fidatzen zelako zetorren afaritara, eta pantaila erraldoi hari ezetz esatea aukera
|
bat
galtzea litzatekeelako. Baina ez nintzen ausartu popatik hartzera bidaltzen; gero errieta egin nion neure buruari konpainia hain era desesperatuan bilatzeagatik eta berriro antzeztea eskatzen zidan harreman bat hasteagatik.
|
|
|
Iruditzen bazaizu iraintzen nauten tabernetara, banaka banaka, orain arte bezala, nik. Ba berak bai, engranajean jarraitu zuen, eta horrela gutxiago nabaritzen da lagun
|
bat
galdu duzula, San Joanetako koadrila egunean norekin geratu baldin baduzu.
|
|
|
–Teoria batek dio hizkuntzen arteko aldeak gainaxaleko kontuak direla, eta beraien arteko itzulpena dela horren erakusgarri, eta, horrenbestez, azken buruan, itxura gorabehera, gauza berbera direla denak. Teoria horren aldekoentzat, beraz, munduko hainbat hizkuntzatatik
|
bat
galtzea ezin da kezka iturri izan. Haatik, itzulpegintzan jardun duen edonor ohartuko da aurreko iritzia faltsua eta okerra dela, bestelako kulturen isla baitira hizkuntzak?.
|
|
|
Unescoren (Arriskuan diren munduko hizkuntzen atlasa, 2010) arabera, hizkuntza
|
bat
galtzen da haren hiztunak akitzen direnean, eta hizkuntza erabiltzeari uzten diotenean, oro har zabalduago dagoen eta hiztun komunitate indartsuagoa duen hizkuntza batekin ordezkatuta?. Iñaki Petxarroman,. Mundu bat galzorian?, Berria,.
|
|
|
Hizkuntza
|
bat
galtzean kultura bat galtzen da eta kultura bat galtzean identitate bat. Hala ere, galera prozesu horretan ez omen da nazio identitatearen hainbat geruza galtzen:
|
|
|
Hizkuntza bat galtzean kultura
|
bat
galtzen da eta kultura bat galtzean identitate bat. Hala ere, galera prozesu horretan ez omen da nazio identitatearen hainbat geruza galtzen:
|
|
|
Hizkuntza bat galtzean kultura bat galtzen da eta kultura
|
bat
galtzean identitate bat. Hala ere, galera prozesu horretan ez omen da nazio identitatearen hainbat geruza galtzen:
|
|
|
Zer da hizkuntza bat? Zer da hizkuntza
|
bat
galtzea. Zertan datza galera horren atarramentua?
|
|
|
Noiz sartzen da, ordea, hiztun herri bat atzera bueltarik gabeko egoera kritikoan? Noiz jotzen da hizkuntza
|
bat
galdutzat. David Crystalen ihardespenak zera dio:
|
|
|
Hizkuntza
|
bat
galtzen denean faktore ekonomikoak ez dira urrun ibiliko. Ekonomiaren eragina ukaezina baita hizkuntzen heriotzan, hiztunek jasandako bereizkerian.
|
|
|
–Hizkuntza
|
bat
galtzen denean, mundua ikusteko eta ulertzeko era berezi bat galtzen da, mendeetako tradizioa. Hori azpimarratu du Unescoko zuzendari nagusi Koichiro Matsuurak:
|