|
2000
|
|
|
Izan ere, Santo Tomásetik hiruzpalau egunetarat, iparrerako eta setentrionerako bidean beti ere, inguru haietako etxaldeak dauden tokian doi, badugu bertze misione bat, eta han ere aurki dezakezue nahi duzuena. Misione hartan ere bi kaputxino daude, eta haietarik
|
bat
ene lagun mamia da: aita Humberto, bihotz oneko indiar batzuekin lan egiten ari dena, eta zuek bezalako jendearen beharrean dagoena, bere asmoen aitzina eramaiteko.
|
|
|
—Hiltzen naizenean, ehortz nazak egutera honetan, eta erran harginari ezen taila dezala spiral
|
bat
ene hilarrian, epitafio gisa. Eta erraiok, halaber, ezen ez dudala harrian neure izenik nahi.
|
|
|
Karta
|
bat
enetzat zen eta bertzea ene amarentzat.
|
|
|
Berehala bildu zitzaizkigun dozena erdi bat neska. Eta haietarik
|
bat
ene ondoan ipini, eta galdezka hasi zitzaidan, lehenik holandesez, gero frantsesez, ikusi zuenean holandesez ez niola tutik ere ulertzen. Halarik ere, urduri nengoen, oroz gain...
|
|
2001
|
|
|
Amodio kanta
|
bat
ene aberriarentzat,
|
|
2004
|
|
|
Hinki hanka lehen olerki liburu argitaratuari amari buruzko olerki batek ematen dio hasiera: " Emazteki
|
bat
ene bizian...". Lehenagotik ere idatziak zituen" Neure amari" I (1949)," Neure amari" II (1950) eta/ Igande gau hartan.../ 3 (1957) olerki argitaragabeak, eta azken urteetan amaren oroitzapenak berreskuratu zituen" Gure gorputzaren kondaira" idatziarekin (BP, 28 or.). Badira, bestetik, oro har amaren irudiari eta amatasunari idatzitako olerkiak:
|
|
|
supazterrari. Amari dagokio sua zaintzea eta etxea bero mantentzea(" Emazteki
|
bat
ene bizian...", HH, 24 eta 28 or.):
|
|
2005
|
|
|
Gogoan dut aspaldiko kritika
|
bat
ene ilearen koloreaz aritzetik hasi zela.
|
|
2006
|
|
|
Indar bat badu bere baitan». «Emazte izatea ez da sekulan izan arazo
|
bat
enetzat. Errespontsable izateko hezi ninduten, egun batez lan egiteko.
|
|
|
Eta esna egiten nituen amets zerrenda gelditu zenean trenputxarturik belar motelean erori nintzen. Esku
|
bat
ene sorbalda tinkatzen sentitu nuenean, bet betan iratzarri nintzen. Eta Tomen bisaia kezkatu serios ederra ikusi nuen.
|
|
|
Haren atean hiru aldiz jo, «sartu» entzun eta sartu nintzen. Pixka
|
bat
ene etxekoa bezalakoa zen salan sartu nintzen. Baina bere etxean, harrizko murru hotzak tindu luze eta koloretsuz apainduak ziren eta alaitasun nota bat ezartzen zuten.
|
|
2008
|
|
|
aldiz, langile gogorrak ziren, errespetagarriak guztiz. Haietarik
|
bat
ene osaba, azken finean, Gaky deiturakoa, konderriko sheriff izan zen, eta sheriffa da, izan, konderriko pertsonarik inportanteena. DuForest haiek hamahiru zirenez, eta gure Berterbide familian ere hamahiru lehengusu lehengusina ginenez, konderriaren erdia familia egin genuen!...
|
|
|
Makina baten bihotza lapurtuko huke..., keinu egin zidan begiaz. Lausengu merke huranahikoa izan zen irri erraz
|
bat
ene aurpegianmarrazteko. Ez nuen sekula nire arazoez hitz egiten gelan.
|
|
|
Txili Lauzirikak gatazka eta maitasuna hizpide dituzten poemak bildu ditu Tatuaia
|
bat
ene begietan liburuan
|
|
|
2003an eman zituen argitara poema horietako batzuk, Apokaliftin Kultur Elkartearen eskutik, Euriaren mailukadak poema liburuan. Orain, Tatuaia
|
bat
ene begietan bere bigarren poema liburuarekin dator, Susa argitaletxearen babespean.
|
|
|
Tatuaia izeneko poeman atzeman daiteke hori, atzeko azalean dagoen poeman: «Konplizitaterik gabe leitu ezinezko mezuak/ bakardadeak xuxurlatutako sekretuak/ ostadarrarekin olgetan egindako momentuak/ tatuaia
|
bat
ene begietan/ zure izenez izkiriatua».
|
|
|
Tatuaia
|
bat
ene begietan
|
|
|
tatuaia
|
bat
ene begietan
|
|
|
tatuaia
|
bat
ene begietan
|
|
|
tatuaia
|
bat
ene begietan
|
|
|
tatuaia
|
bat
ene begietan
|
|
|
Horra nola banatuko dugun salmenta: hiruetarik bi zuretzat, heren
|
bat
enetzat. Ados zinateke?
|
|
2010
|
|
|
Baratze bat pastoral abesti bat izan zen. Beste mundu
|
bat
enetzat, pastorala. Herri batean egiten delarik, pastoralak emozio handia ekartzen du.
|
|
|
Makoki, El Vi' bora, Habekomik, Behinola... aldizkarietan hartu du parte eta haur eta gazteentzako hainbat liburu ilustratu ditu: Ijitoak dauzkat nire etxean; Mur txanteko lapurrak; Patziku parranda; Marea bizia zozomikotetan; Behi euskaldun baten memoriak; Zazpi ahizpak; Egun osorako poemak eta beste; Haur korapiloak eta Sute handi
|
bat
ene bihotzean.
|
|
|
Jestu
|
bat
ene kopetaren erdira:
|
|
|
Jazz eta blues musika maite nuen, eta eskusoinuarekin lekuko musikak, musika tradizionala nuen jotzen. Bazen hor bitxikeria
|
bat
enetzat. Urteak aitzinatu arau, instrumentua baztertuz joan zen.
|
|
2011
|
|
|
–Andre gixon maritxu
|
bat
ene etxean?. Ezta pentsatu ere!
|
|
|
Batzuetan entzun dut berbaroa hormaren bestaldean, jendea entzuten balego bezala. Baina beti heltzen da bozen
|
bat
ene deiak gezurtatzera, oihuak ez direla hemendik sortzen zin eginez edo, errazago, ez entzuteko aginduz.
|
|
|
Doña Elenak eten zuen ene jario zentzugabea. Ene ezinegona ikusita, eta txikituta eta mehetuta neukala zakila, nigana hurreratu, atzamar
|
bat
ene ezpainetan jarri eta isiltzeko agindu zidan. Ahoa ene belarri ondoan zuela, hauxe esan zuen bere betiko samurtasunaz:
|
|
|
Hona hemen batzuk: Zikoinen kabian sartuko naiz; Londresen nago aitonarekin; jitoak dauzkat etxean; Bederatzi gutun t' erdi; Lau bizikleta urrutira joateko; Sute handi
|
bat
ene bihotzean; Lehen amodioa Suedian; Espaloiak biltzen; Marmokiñe; Zak zikoina; Kaliforniako neskak; R' sky eta bere lagunak; Riskyren bihurrikeriak; Risky zaude geldirik!; Poloniako lautada izoztuak; Riskyren barrabaskeriak; Azken urtea lizeoan; Santiago Bidean; Olibia, Risky Txop Suey eta Mohamed; Jack Destripatzailearen arrastoa; Riskyren ipuin politenak...
|
|
|
Makoki, El Vbora, Habekomik. aldizkarietan hartu du parte eta haur eta gazteentzako hainbat liburu ilustratu ditu: jitoak dauzkat nire etxean, Murtxanteko lapurrak, Patziku parranda, Marea bizia zozomikotetan, Behi euskaldun baten memoriak, Zazpi ahizpak, Sute handi
|
bat
ene bihotzean, Filipinetan bixi den idazlearen kontuak, Haur korapiloak, Munduko zazpi errialdetako ipuinak.
|
|
2012
|
|
|
eta pixka
|
bat
enetzat. Grazia belarra, igandeetako izenez.
|
|
|
Ene egunen ondorengo garrasi
|
bat
ene denbora neurtzen ari: nork izenda lezake isiltasunean?
|
|
|
Boz ezti batek altxarazi daut burua eta zer dut ikusten ene aldeko alku hutsaren aintzinean xutik, bi esku xuriez zilintzo zaukala kesatxo polit bat, bere begi beltzen behako irritsu eta eztiarekin zagoen neska pollit
|
bat
ene erantzunaren aiduru. Uste dut baietz, tokia hartzen ahal dukezu.
|
|
2014
|
|
|
Menturaz bizia dedikatu zion xamanak irudi iheskorrari. Ezagutu dut giristino kartsu
|
bat
ene gazte denboran, Gure aita ematen zelarik elizan, isiltzen baitzen ez baitzuen kantatu nahi" gure zordunei egiten dugunaz geroz...". Nihaurek komunismoa dut oraino amets, baina Internazionala tatarreatzen dudalarik orain," du passe faisons table rase" ez dut kantatzen.
|
|
|
From Here to Eternity ikusi genuen elkarrekin, betierekotasuna mailu
|
bat
ene bizitzan zutaz oroitzean. Goizaldeko ordu bietan agurtu genuen elkar.
|
|
2015
|
|
|
Ciorani irakurri nion aspaldi nola hizkuntza supererabilietan edozer gauza prosa bihurtzen den, eta nola frantseseraz poemak egitea oso zaila gertatuko litzaiokeen. ...otarik, aditza baldarra da, elkar hizketak asmatzerakoan kitaezina da ia artifizialtasun zaporea(" qué pasa contigo, tio" esateko" zer pasatzen da zurekin, osaba" ipintzea heroitasun bat da) eta, hitz batetan laburtzeko hizketa oso pobrea izanik, edo hizkuntzara pasa gabeak hizketaren bariaketak, oso zaila da edozein historia kontatzea garantia minimo batzurekin (beste exenplu
|
bat
ene irakurle maiteak, ez al duzue probatu inoiz zein zaila den euskaraz txiste bat kontatzea?) Honek guztiak ez du esan nahi euskal linguista askori entzun diodan bezala, bere esperientzia pertsonala kontatu didatenean gazteleraz izkribatzea errazagoa zaionik euskal idazle bati ere. Horrek esan nahi duena zera da, planteamendu literario bereziak egin dituela euskaraz nobela hori egiten hasterakoan, eta Bilboko subauzunetaz testu errealista bat egiteari adibidez utzi egin diola euskarak edo txukerak aldaketa handi bat ematen ez duen bitartean.
|
|
|
Ba ote zinuke soka
|
bat
ene asto gazte hau estekatzeko, siesta denboran. Bestenaz" Kalixto" ñapur hau eskapatuko zait!
|
|
2016
|
|
|
Zaintzeko. Batik
|
bat
ene anaia. Hori erran eta joan da, ihesean bezala, eta hantxe utzi nau, ene ingurutik nola alde egiten zuen ikusiz, erabat indarge, bera geldiarazteko esfortzurik egin gabe.
|
|
|
Tunel beltzenek ere Badute irteera, Hasiera berri
|
bat
Enetako.
|
|
2017
|
|
|
afaltzen? Baina beste ideia
|
bat
ene gogora etorri zitzaidan. Eta... ni joanik ere, sekula ez balitz jaiki?
|
|
|
Haren koinata Sylvia Nicolasek gure dekoratuak eta jantziak diseinatu zituen. Eta Jorgeren anaia batek, Paco Semprunek, egin zidan musika
|
bat
ene ballet batendako. Irri egiteko istorioa izena zuen ballet horrek eta 1971n eman genuen.
|
|
2018
|
|
|
Ostotsa ezagun dela iduri zait... Jauna, ez zara arauz sartu bezain zalu ene etxetik aterako. Ez, alajainkoa, ihardetsi nuen alegeraki, sutondoan leku
|
bat
ene arropa idortzeko eta lo egiteko ohea eskaintzen baldin badidazu. Etxeko anderea ri galdetuko diogu, erran zuen, ni sukaldera lagunduz.
|
|
2020
|
|
|
Hona Etxamendiren kronotopiaren adibide
|
bat
Ene lehen ganieta (1973) ipuinean. Etxamendi haurrak harmonika jotzen du.
|
|
|
Ibilaldi hau urrentzera doakizue, oinez egiten baduzue haatik hobe bizpalau egun harturik… Hala bada, zoazte Mauleko plazako Euskalduna ostatura eta hartu trago
|
bat
ene kontu, merezia baituzue! Xantza amiñi batekin entzunen duzue kantu bat, nik aipatutako hauetarik edo besterik; eta xantza gehiagorekin entzunen duzue kobla zerbait, bai bertso bat, XXI. mende honetan bertsoaren pindarra berpizten ari baita gure herrialdettoan:
|
|
|
Zorro bat paperezko zapi atera dut. Bat beretzat, beste
|
bat
enetzat. Galtzak eta kuleroak eraitsi eta makurtu egin gara eta, ipurdi xuriak ia ia lur arras ditugula, bi pixerreka eder eratu ditugu ondotik, pssss eginez.
|
|
2021
|
|
|
Ezen lokailua ager daiteke subjuntiboko osagarriaren buruan: [...] amalauean egiña, esaten ziolarik menazki ezen bere anaia ondraduak idurikatu zitzala eginpide guzti[...] (Iztueta); Erran harginari ezen taila dezala spiral
|
bat
ene hilarrian, epitafio gisa (Irigoien).
|
|
|
Ene mugikorrarekin Champs Elyseesen filmatzen ari nintzen eta jendetza mugimendua izan da. Atzerantz joan nintzen eta Flash Ball bala
|
bat
ene burua jotzen sentitu nuen. Iruditu zitzaidan ene eskuineko masaila lehartzen zela.
|
|
|
Badut betikotz irudi
|
bat
ene begietan. Laos erresuma utzi dudalarik, hartu nuen barku ttipi bat Mekong ibaia zeharkatzeko.
|
|
|
Aldaketa handi
|
bat
ene bizian
|
|
|
Bainan nola sartuko dira ene etxean? Golpe batzu kaleko atean 171 eta beste apartamenduetan, zerrapo bat hautsi, urrats batzu korridorean, jauzi
|
bat
ene patioan...
|
|
|
Aldaketa handi
|
bat
ene bizian
|
|
2023
|
|
|
Biziki zaila izan zen, baina ikusten nuen filmean isiltasuna biziki inportantea zela, baita soiltasuna ere; bazirudien basamortu batean ginela, elurrezko basamortu batean. Eta enetako bazen segidan oihartzun
|
bat
ene lanarekin; ze nire lana da, gero eta gehiago, arrunt minimalista; nirea da jestu gutxiko dantza bat. Aldiz, Oskar Alegriaren film laburrean bada narrazio bat; ni ez nintzen hor sartu.
|
|
|
–Bai, jauregiaren zati
|
bat
enea izanen zen...
|
|
|
–Egia nahi baduzu erratea, ez nion kasu handirik egin testamentuari. Bai, banekien jauregi horren zati
|
bat
enea zela, baina, haur edo gazte denborako oroitzapen lauso batez harago, ez nuen neholako loturarik jauregi harekin. Ez nintzen sekula itzuli.
|