|
2019
|
|
|
R. M. Azkue eta P. Zamarripa artean ika mika
|
bat
egon zela dirudi, seguru asko 1920an D. Aguirre euskaltzain tradizionalistaren heriotzak utzitako postua lortu ez izanaren frustrazioak eraginda.190 P. Zamarripak Zaparradak eta bildumako ipuin batean, R. M. Azkueren hiztegi ospetsua aipatu zuen.
|
|
2021
|
|
|
90 Bilintxen familiarentzat pentsio
|
bat
egon ote daitekeen (Diario de San Sebastián, 1876/ VII/ 25); bere olerkien bilduma argitaratzeko eskaintza (Diario de San Sebastián, 1876/VII/26); familiaren alde dirua biltzeko funtzioa Printzipal Antzokian (Diario de San Sebastián, 1876/ VII/ 25 eta 1876/VIII/07); mausoleoa egingo zaio (Lau buru: Diario de Pamplona, 1883/IX/30); kalea jarri zaio (El Día eta El Liberak, biak 1884/II/11); haren arreba hil da (La Época, 1901/ VII/ 21)... politikoak —liberal foruzalea zen— eta bere historiak —tragikoa epikoa bainoago— ez zuten Iparragirreren gisa ikur identitario bihurtzeko biderik eman.
|
|
|
Ez da dudarik horien ikuspegi bera zuela euskal gizarteaz. Alde horretarik bederen,
|
bat
zauden enperadoreak zeraman kulturako politikarekin, eskualdeetako tradizioak eta ohiturak babestu nahi baitzituen[...]" (Davant, 2012: 114) 72 Hendaiako alkate ere izan zen 1871tik 1875era.
|
|
|
Jose Zubiriak ere ez du sona handirik gorde. BDBn izen abizenak eta bertso doinu
|
bat
daude jasota, ez besterik. Garaiko prentsan oihartzuna izan zuen, ordea.
|
|
|
Ikasketa mailari dagokionez (Torrealdai, 1987: 109), esaterako, lanaren emaitzek lautik hiru batxilergora iritsi gabeak zirela erakusten dute,% 61,1ek oinarrizko heziketa edo gutxiago jasotakoak zirela, eta% 3,5
|
bat
bazegoen batere eskolarik gabea. Iztuetak XIX. mende hasieran egindako erretratuaren zantzuak ikus daitezke emaitzetan, baina baita bestelakoak ere:
|
|
|
Gainbehera dator telebista, eta ez dauka ordezko garbirik. Erdigune
|
bat
zegoen tokian, euskarri ugari dituen eremu mediatiko bat ari dela indartzen. BGMk bere estrategia informazionala berrasmatu egin duela dirudi, eta bertsoa.eus webguneak urratu duen bidea eraginkorra dela ematen du.
|
|
|
Errealitatean urtean 2.000 saio badira, 300 izango dira jaialdiak, eta guk eskaintzen dugunak alderantzizko proportzioa izango du gutxi gorabehera. Errealitatearen desitxuraketa
|
bat
dago hor, baina ezinbestean ematen da. Batetik, beste formatuak gehienetan eremu pribatutik oso gertu mugitzen dira, eta interes publikotik gehiago daukanetik hartu behar duzu.
|
|
|
Bertsolari gazteen zentsuraren kapitulu honen ondotik are gehiago tenkatu ziren harremanak. Gazteenetik aurrera sugerentzia
|
bat
egon zen zuzendaritzatik esanez Hitzetik Hortzera emititu aurretik eurak ikustea litzatekeela esanez[...]. Otermini esan nion:
|
|
|
[Oskar Arantzabal Lankuko kidearenak dira hitzak] Beste esparru batean merkatu posible
|
bat
zegoela ikusi genuen, bertsolarekin lotutako antzerki, musika, literatura, umeen ikuskizunen produkzioan, alegia, eta gure lan bolumena bikoiztea lortu dugu merkatu horri esker. Oso emaitza onak eman dizkigu.
|
|
|
Honela idatzi zuen Zavalak: " Dudarik gabe, Euskalerriko inprentaren kondairak eta bertso-paperen kondairak zer ikusirik asko izango dute alkarrekin[...] azterketa bide eder
|
bat
badago or" (1980a: 127).
|
|
|
Gogoratzen naiz saltsa pixka
|
bat
egon zela aurretik bertso programa bat ateratzearen inguruan. ‘Eztabaida’ izeneko programa bat emititzen zen eta hor norbaitek esan zuen ea bertsolariek ordubete egingo al zuten segidan kameren aurrean[...].
|
|
|
[...] deskubrimendu
|
bat
dagoen ustea dut eta bertsolaritzaren etorkizunak izen bat duela, erakutsi duen bidetik jarraitzen badu behintzat, Andoni Egaña[...] Oraindaino Amurizak bakarrik zuen dohaia berekin du baina txispa gehiagorekin. Amurizaren eskola, Txirritartzen gipuzkoanotzen asmatzen duena izango da geroko urteetan nagusi.
|
|
|
Argiaren lidergoa argia den arren, lau hauen kopuruen artean ez da aurreko zikloan Euskal Erriaren eta hurrengoen artean zen bezalako desorekarik. Interes jarraitu oso garrantzitsu
|
bat
dago, bada, hainbat hedabideetan; ez da bakarrean zentralizatzen. Txapelketen estaldura orokorraren eraketan, esaterako, laurek hartu zuten parte, eta, bertsolaritzari buruzko gogoetari dagokionez, Euzkadik eta El Díak Argiak bezainbesteko garrantzia izan zuten.
|
|
|
Eta XIX. mende bukaerako kultur aldizkarietan murgilduz gero, erraz samar topa daitezke euskal kanta zaharrei, musika tresnei, heraldikari, deiturei, antzinako instituzio juridikoei edo arkitekturari buruzko testuak. Jorratu zen gaitegiaren inguruan, bada, jarraitutasun
|
bat
zegoen XIX. mende bukaerako Pizkundearen lehen olatuaren eta XX. hasierako bigarren olatuaren artean, bigarren horrek lanketa zientifikoago bat, mugimendu egituratuago bat eta proiektuaren janzkera nazionalista bat ekarri bazituen ere.
|
|
|
Juan Mari Lekuonak" Basarriren bertsolari proiektua" izeneko artikuluan xehexehe aztertzen du zarauztarrak alor honetan egindako ekarpena, horretarako bertsolariak prentsan 1963tik 1984ra kaleratutako hainbat artikulu biltzen dituen Bertsolaritzari buruz liburua oinarritzat hartuz: " Liburuaren edukiaz jabetzen garenean, gauza nabaria da, Basarriren plazako kantugintzaren azpian bertsolari proiektu
|
bat
egon dela beti, egitasmo bat[...]" (J.M. Lekuona, 1992: 284).
|
|
|
312 Hori horrela izanik nolabaiteko jarraitutasun
|
bat
badagoela ere seinalatu behar da, Joxerra Garziak egiten duen bezala: " Nik uste dut hari garbi bat dagoela hor:
|
|
|
312 Hori horrela izanik nolabaiteko jarraitutasun bat badagoela ere seinalatu behar da, Joxerra Garziak egiten duen bezala: " Nik uste dut hari garbi
|
bat
dagoela hor: Basarri Amuriza Egaña/ Sarasua lotzen dituela.
|
|
|
Hor bai, jabetzen ginen gure ahuleziaz eta pairatzen genuen ezina behin eta berriz; hartaraino ze, noizbehinka gaztelaniaz emango genituen manifestuetako ahapaldi korapilatsuenak, itzultzeko gai ez eta. Uztapideren ‘Lengo egunak gogoan’ edo ‘Sasoia joan da gero’ argitaratu berriak dastatzen genituen mirespenez, hor kazetaritzarako ere balio zezakeen kontaera
|
bat
bazegoela sumatuz, baina ez genekien hizkera hura gure kontatu beharretara egokitzen. (Id.:
|
|
|
Handik hilabetera beraiek deitu ziguten, ea joango al ginen, eta Laxaro Azkune eta Joanito Dorronsoro han ziren. Amuriza kartzelatik irten berria, taldetxo
|
bat
zegoen[...] bilerak egin behar zirela, oinarriak jarri. (id:
|
|
|
Kamustasun hori fenomenoa prestigiatu nahian klase jasoei gustua emateko bilatu da beraren ustez. Nolabaiteko klasismo
|
bat
legoke herriarekiko deskonexioaren oinarrian: " Ya no son pueblo, ya están más arriba.
|
|
|
Irudipena zen hori izan zitekeela gisako fenomenoekiko ezberdintasun nagusietako bat. Eta Foley irakurrita nire ikerketa hortik bideratu behar nuela, oihartzun berezi horren atzean kontatzea merezi zuen historia berezi
|
bat
egon zitekeela, pentsatu nuen.
|
|
|
Aurreko olatuak ekarritako diskurtso antikolonialistaren eragina zuten mugimendu horiek, eta, Fanon bezalako egileen eraginez, jite ezkertiar bat garatu zuten gehienetan. Lehen olatuarekiko jarraitutasun
|
bat
egon zen Smithen hitzetan,"[...] ese incremento se producía sobre la base de medios e ideales que se habían forjado antes de 1939, y en algunos casos (Gales, Escocia, Cataluña, País Vasco, Bretaña) antes de 1914" (id: 129).
|
|
|
" [Miren Amurizaren hitzak][...] zenbat eta zirkuitu gehiago sortu, arrisku gehiago egon daiteke elkarrengandik urruntzeko. Bertsolari kopurutxo
|
bat
egongo da zirkuitu batean eta beste batzuk beste batean, elkarren berri izan gabe. Uste dut hori neurri batean gertatzen ari dela" (Rubio, 2019:
|
|
|
Eta ñabardurak egiten: " [Lujanbioren hitzak] Espezializazio moduko
|
bat
dago, oraindik ere puntuala dena. [...] masa nagusia bi ertzen erdian dago, eta batzuetan alde batera edo bestera jo arren, interkomunikatuta daude" (Rubio, 2019:
|
|
|
[Xabier Aierdiren hitzak] Fragmentazioak espezializazioa ekarriko du, eta publiko jakin bat mugituko du espezialitate bakoitzak, eta beste zirkuitu
|
bat
egongo da ezagunagoa izango dena, estandarragoa, espektakularizazioaren bidetik joko duena. Egongo dira batzuk arlo batetik bestera saltoka ibiliko direnak.
|
|
|
Inoiz baino zaharragoak dira[...]. Orain, belaunaldi bakoitzak tapoi handiagoa egiten dio hurrengoari, belaunaldi bakoitzean bertsolari on mordoxka
|
bat
dagoelako[...]. Gure garaian oso zaila zen abiatzea.
|
|
|
Dorronsorok eta Lekuonak aipatzen dituzte zantzu horietako batzuk: "[...] Joanes XXIII.aren eta Kontzilioaren garaia da, Elizan batez ere aldakuntza handiak nabari dira, horrek asko esan nahi du frankismoan eta Euskal Herrian ere, Kennedy, Khruschev, etab., egoera optimista
|
bat
dago, indarberritu nahi bat[...]" (1987: 17).
|
|
|
Puntu honetan aipatu behar da baita ere FIT edo Itzultzaileen Nazioarteko Federazioa. Izenak adierazten duen bezala, munduko itzultzaileen elkarteen Federazioa da hau eta gaur arte Estatu espainoletik ordezkari
|
bat
dago, APETI elkartekoa hain zuzen. Estatu espainolari bi ordezkari dagozkio federakundean eta bertan hizkuntzen ordezkaritzari buruzko planteamendu berri eta zabalago bat egiten ez den bitartean, birekin jarraituko da, beraz urte honen buruan konpondu da Estatu Espainoletik zein Elkartetako ordezkariak joango diren FITera.
|
|
|
123). Hierarkia
|
bat
dago eragileen artean, eragile jakin batzuek autoritatea izaten dute, botere sinbolikoa izaten dute. Hala, badira legitimazioa markatzen duten eragile eta erakundeak (akademiak, museoak, sozietateak, hezkuntza sistema), eta onespen sinbolikoa haien mende egoten da, nolabait.
|
|
|
3 Oso kontuan hartu behar da hori, batez ere, euskal literaturaren hasierako testuetan. Esaterako, esan genezake Lazarragaren eta Axularren lanetan sormenaren eta itzulpenaren muga oso lausoa dela, eta kontuan hartu behar da orduko literaturaz eta itzulpenaz ari garenean orduan itzulpena eta sormena ulertzeko beste modu
|
bat
zegoela. Beraz, eremuen arteko interrelazioa bai literatur itzulpenaren bai literaturaren historia berrirakurtzeko modu bat da.
|
|
|
Nik esango nuke literatura klasikoak gazteleraz dudarik gabe gehiago irakurri ditudala. Iruditzen zaidana da hor hutsune handi
|
bat
dagoela. Nik politika aldatuko nuke:
|
|
|
Eremuaren inguruko zalantzek eta eremuaren inguruko galderek akuilatzen dute eremu jakin baten ikerketa: eragile
|
bat
egoteak eremu bat badela esan gura ote du. Edo beste eremuren baten barruan dago?
|